Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Leksemy oznaczające perfumy i kremy do pielęgnacji ciała w dobie staro- i średniopolskiej

100%

Krótki Z.

Prace Językoznawcze

|

2017

|

nr XIX/3

123-140

EN

In this article some old and middle Polish names of perfumes and body creams were investigated. Collected from all available lexicographical sources, the researched material contains one-hundred and three units scrutinized thoroughly in light of the semasiological method. The evidence of particular word use in the dictionaries registering the old Polish forms allows one to deduce the meanings of an item in the stated period. In the investigated period the names of creams and perfumes belonged to one semantic category. The names were connected to four primary senses included in their formal structure, such as: consistency, smell, main ingredient, technology. A large number of the researched names were polysemous, which was repeatedly noted by the author of the article.

2

Наименования радуги как реализация возможностей этнолингвистического притяжения

80%

Антропов Н. П.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2011

|

tom 23

195-203

PL

Autor opisuje wybrane nominacje tęczy w językach wschodniosłowiańskich, sytuując je w wielokierunkowych relacjach adideacji etnolingwistycznej (ètnolingvističeskich pritjaženij). Ètnolingvističeskoe pritjaženie pojmowane jest jako szczególny przypadek etymologii ludowej (inaczej: fałszywej), do którego dochodzi przy zestawieniu wyrazów o odmiennej (lub nieprzejrzystej) etymologii. W efekcie prowadzi to do powstania szczególnego typu magii. Najszerzej rozpowszechniona w językach wschodniosłowiańskich nazwa tęczy -- raduga -- wiązana jest: 1) z prasłowiańskim rdzeniem *rad- ‘radosny, wesoły’ lub 2) z prasłowiańskim rdzeniem *dǫga `łuk’. W artykule opisuje się również kojarzenie radugi z polem semantycznym ‘rodzenia’ i ‘kradzieży’. Przeprowadzona przez autora analiza trzech zespołów wschodniosłowiańskich nazw tęczy o rdzeniach rad-, rod- i krad- potwierdza możliwość różnych rozwiązań i decyzji etymologicznych.

EN

The author describes selected nominations of the rainbow in East-Slavic languages, situating them in multidimensional relations of ethnolinguistic adideation (ètnolingvističeskoe prityaženye). Ètnolingvističeskoe prityaženye is understood as a special case of folk (or false) etymology, which emerges when words of different (or opaque) etymologies are juxtaposed. As a result, a special kind of magic is activated. The most common East-Slavic name of the rainbow, raduga, is connected with (1) the Proto-Slavic root *rad- ‘joyful, merry’, or (2) the Proto-Slavic root *dǫga ‘arch’. The article is also concerned with the associations between raduga and the semantic fields of ‘giving birth’ and ‘stealing’. An analysis of three East-Slavic names of the rainbow rad-, rod- and krad-, confirms the possibility of various etymological solutions.

3

Роль оппозиции свой/чужой в организации концептосферы «когнитивная деятельность»

70%

Руденко Е.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2007

|

tom 19

203-210

PL

Artykuł poświęcony jest sposobom motywacji w nominacjach procesów mentalnych. W szczególności dotyczy zagadnienia metafory konceptualnej oraz zjawiska konkurowania różnych modeli konceptualizacji pojęć. Analiza prowadzona jest na materiale czasowników współczesnego języka białoruskiego i starobiałoruskiego. Punktem wyjścia jest założenie, iż nominacje procesów intelektualnych motywowane są przede wszystkim trzema znaczeniami: mieć, dawać, brać. W systemie nominacji działalności kognitywnej najbardziej rozpowszechnione jest trzecie z przedstawionych znaczeń. Artykuł zawiera ponadto zestawienie postulatów onomazjologii kognitywnej i kognitywnej onomazjologii diachronicznej. Omówione jest jednocześnie zjawisko konkurowania metafor konceptualnych w aspekcie synchronicznym i diachronicznym. Wnioski autorki: modele konceptualne powtarzają się na różnych etapach rozwoju tego samego języka. Są one powtarzane również w językach pokrewnych, ale rzadko zastępują inne modele.

EN

The article deals with motivation in the naming of mental processes. In particular, it is concerned with conceptual metaphor and the competition of various models of conceptualization. The data are Byelorussian and Old-Byelorussian verbs. The starting point is the assumption that the naming of intellectual processes is primarily motivated by three meanings: ‘have’, ‘give’ and ‘take’. The last of the three is the most widespread in the system of the nomination of cognitive activity. The article also contains a juxtaposition of the postulates of cognitive onomasiology and diachronic cognitive onomasiology. A discussion is offered, too, of the competition between conceptual metaphors in the synchronic and diachronic aspect. The following conclusions are drawn: conceptual models reappear at different levels of development of a language. They also appear in related languages but rarely replace other models.

4

Астронимическая лексика в Гродненских говорах как фрагмент белорусской языковой картины мира в сопоставлении с русской

61%

Горская С. А.

Studia Rossica Gedanensia

|

2014

|

nr 1

411–420

RU

Статья посвящена системному описанию значимого фрагмента языковой картины мира в говорах Гродненской области в сопоставлении с соответствующим фрагментом русской языковой картины мира. Выявляются актуальные для номинации в пределах каждой тематической подгруппы этого участка семантического пространства языка семантические признаки, устанавливается их иерархия, анализируются причины словообразовательной активности в той или иной подгруппе астронимов и номинаций природных явлений.

EN

The article is dedicated to the description of a considerable part of linguistic world image in the Grodno Region accents in comparison with the corresponding Russian linguistic world image. The semantic features essential for the nomination within each of the topical groups of the given semantic space of the language have been revealed, their hierarchy has been established, the causes of word-building activity within different astronyms (space-object name) groups and names of natural phenomena have been analyzed.

PL

Artykuł zawiera systemowy opis reprezentatywnego fragmentu językowego obrazu świata w gwarach Grodzieńszczyzny w konfrontacji z odpowiadającym mu fragmentem rosyjskiego językowego obrazu świata. W wyniku analizy językowej ujawniono cechy semantyczne danego fragmentu semantycznej przestrzeni języka istotne dla nominacji każdej tematycznej podgrupy, ustalono hierarchię tych cech, przeanalizowano motywację słowotwórczą astronimów w danej podgrupie i nominacji zjawisk przyrody.