Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Historia i psychologia. Krótki raport o niespełnionym projekcie

100%

Ochinowski T.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2012

|

tom 12

227-244

PL

The article is a form of author’s farewell with the hopes for institutional and systematic cognitive cooperation of psychology and history beyond the paradigm of psychoanalysis. The fact that, both at the Polish and global scale, there is no relatively stable centre that would be interested in moderating such cooperation is given as the reason for this situation. The article provides an in-depth characterization of the last undertaking of this type, namely the cyclic conferences organized in the years 1996–2002 at the University of Ghent. The circle gathered around that place promoted the term: “psychological history”. It describes research from the borderland of psychology and history that exceeds the mere use of psychoanalysis for historical research i.e. the narrowly understood psychohistory. Despite these declarations, which resulted both from undertaking research that did not use Freudianism and from developing methodological reflexions, the Ghent conferences were also dominated by psychoanalytical works. Beyond that circle, the reader can encounter only sporadic and often random undertakings that combine psychology and history. The article analyzes a series of examples of this type, particularly taking into account the history of business – and more broadly – the historical elements in management. Contrary to the pessimistic genesis of the article, it ends with pointing to the potential area of academic cooperation between psychology and history. The cooperation is marked by a relatively new branch of management i.e. the organizational history which is focused, among other things, on “historicizing subjectivities.”

2

Pięć pytań o historię intelektualną

75%

Megill A.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2013

|

tom 43

3

Politics of History through the Eyes of Historians

75%

Muchowski J.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2009

|

tom 39

4

“Methodolosies” of Jerzy Topolski

75%

Historyka Studia Metodologiczne

|

2009

|

tom 39

5

Historian as a Social Psychotherapist (Ethical Assumptions of Psychohistorical Writings)

75%

Pawelec T.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2004

|

tom 34

6

Długie trwanie, warsztat historyka i publiczna rola historii. Anglojęzyczna recepcja The History Manifesto

75%

Muchowski J.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2017

|

tom 47

7

Celebrity studies jako narzędzie dla historyka

75%

Wesołowski A.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2017

|

tom 47

8

Oral history w badaniu najnowszej historii politycznej – garść refleksji (na dwóch przykładach)

71%

Pleskot P.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

|

2019

|

tom 9

137-157

EN

The start point of the article are two of the author’s experiences with oral sources. The first represented in total several dozen hours of recordings of the narratives of a dozen members of the underground Independent Students’ Association at Warsaw University in the years 1982–1989. In turn, the second was an unexpected “confession” of Edmund Łebek, an officer of the Security Services. Using these examples, the author provides a number of insights connected with the application of oral history in research into the recent history of Polish politics. The confluence of concrete research work and the methodology of oral history allows the researcher to achieve the advantages and dangers connected with the application of this type of source.

PL

Punktem wyjścia artykułu stały się dwa doświadczenia autora ze źródłami ustnymi – zupełnie różnej proweniencji. Pierwsze to łącznie kilkadziesiąt godzin nagrań relacji kilkunastu opozycjonistów, członków podziemnego Niezależnego Zrzeszenia Studentów na Uniwersytecie Warszawskim w latach 1982–1989. Z kolei drugie to niespodziewana „spowiedź” człowieka z drugiej strony barykady: Edmunda Łebka, funkcjonariusza Urzędu Bezpieczeństwa jeszcze z lat 40. XX w., który miał na sumieniu ludzkie życie. Wykorzystując te przykłady, autor dzieli się kilkoma refleksjami związanymi z zastosowaniem oral history w badaniach nad najnowszymi dziejami politycznymi Polski. Zderzenie konkretnej pracy badawczej z teorią i metodologią historii mówionej pozwala dostrzec korzyści i niebezpieczeństwa związane z wykorzystywaniem tego typu źródeł.

9

„Czy więc byliśmy i jesteśmy naiwni…?” Jeszcze jeden głos w debacie nad wykorzystaniem relacji ustnych w badaniach najnowszej historii Polski

71%

Stasiak M. M.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

|

2018

|

tom 8

29-61

EN

This article addresses the issue of the use of oral accounts in research on very recent history. In particular, the topic of interest is the question of whether oral history in its current form (i.e., given its theoretical, practical, and institutional settings) has a realistic chance of playing a significant role in the shaping of the practice of historical research in Poland. The starting point for addressing this problem is the increasing rate of debate in the academic community, in particular in the field of historiography and the perspectives for its development as a component of academic reflexion. This text contains an attempt at both the identification of the key factors hindering the use of oral accounts in historical research and the formulation of a proposal to deal with impasses.

PL

W artykule podęty zostaje problem wykorzystania relacji ustnych w badaniach historii najnowszej. W szczególności przedmiotem zainteresowania jest pytanie o to, czy historia mówiona, w swojej obecnej postaci (tzn. biorąc pod uwagę jej teoretyczne, praktyczne oraz instytucjonalne usytuowanie) ma realną szansę na odegranie znaczącej roli w kształtowaniu praktyki badań historycznych w Polsce. Punkt wyjścia do tak postawionego problemu stanowi nabierająca tempa debata usytuowania w ramach akademii, w szczególności w ramach historiografii i perspektyw jej rozwoju jako składnika naukowej refleksji. W tekście podjęta zostaje próba zidentyfikowania kluczowych elementów utrudniających wykorzystanie relacji ustnych w badaniach historycznych, a także sformułowania propozycji wyjścia z patowej sytuacji.

10

O źródle historycznym. Próba weryfikacji niektórych koncepcji z perspektywy źródłoznawczej

63%

Skibiński E.

Historia Slavorum Occidentis

|

2020

|

nr 4 (27)

163-179

EN

The article discusses the bases of the contemporary concept of the theory of sources. I have made an attempt at re-interpreting this basic concept of historical methodology based on the semiotic concept of signs and reality.

11

O „Homo metahistoricus” Jana Pomorskiego

63%

Solarska M.

Res Historica

|

2021

|

nr 51

EN

In this paper I present the book of Jan Pomorski Homometahistoricus. Studium sześciu kultur poznających (Lublin 2019). My main goal concerns the reconstruction of basic ideas and presuppositions of the Author and the relations between the concepts which he proposes. I also indicate the questions that are inspired by the thought analyzed, as well as the importance of the fields of problems which them open.

PL

W niniejszym tekście przedstawiam książkę Jana Pomorskiego Homo metahistoricus. Studium sześciu kultur poznających (Lublin 2019). Głównym zamierzeniem jest rekonstrukcja podstawowych idei i założeń autora oraz relacji pomiędzy proponowanymi przez niego pojęciami. Wskazuję również na pytania, do których postawienia inspiruje analizowane myślenie oraz na wagę pól problemowych, które one otwierają.

12

Filozofia tomistyczna w metodologii historii Feliksa Konecznego

63%

Nowik A.

Rocznik Tomistyczny

|

2013

|

tom 2

155-167

EN

Feliks Karol Koneczny was born in Cracow in 1862. He studied history at the Jagiellonian University and worked in various Cracow science institutions focusing mainly on specific studies about Poland and neighboring countries. Between 1919 and 1929 he worked at the Vilnius University, later returning to Cracow. In this time period he focused on the philosophy of history, publishing his most important works from this area: "Polskie Logos i Ethos", "O wielości cywilizacyj" and "Rozwój moralności". Koneczny died in Cracow in 1949. In his historical studies he was careful to correctly state individual events sticking to the positive traditions of the Cracow school. When creating historical syntheses he considered connecting to Thomism with his philosophical concept of necessary people. He considered historical philosophy, upon which the laws of history are formed from, a final step to historical studies. He used this as a base for his famous theory of civilization as a method of living community. Building historical methodology based on thomistic philosophy lead to Koneczny’s civilization theory differing from other well known ideas of Oswald Spengler and Arnold Toynbee or Erazm Majewski. Without the concepts of people as beings with a body, soul, knowledge, and freedom, Koneczny couldn’t have used the basic categories that comprise the “Quincunx” concepts of truth, goodness, beauty, health and well-being He considered his biggest scientific discovery claiming that there can not be synthesis between civilizations. It is the main similarity between his theory of modern civilization, and the most popular modern theory of Samuel Huntington.

13

Jedna czy wiele metod porównawczych? Komparatystyka w polskich badaniach mediewistycznych

63%

Rutkowski R.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2022

|

tom 52

507-529

EN

The article is an attempt to look at the mediaevalist work of Jacek Banaszkiewicz through the prism of statements of other scholars using the comparative method (including M. Handelsman, M. Małowist, M. Tymowski, K. Modzelewski). The aim is to answer the question of whether there is a set of guidelines that every comparatist should follow. The specific issues discussed here include the role of difference and similarity in comparison, the notions of function, analogy and homology, geographical and chronological limitations of comparative studies, and the role of influence and reception.

14

Kwestie metodologiczne na łamach „Kwartalnika Historycznego” (do 1939 r.)

63%

Łazurko L.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2016

|

nr 8

EN

This article discusses the issue of historical method as addressed by different authors in the pages of the Historical Quarterly. The focus here is both on methodological enunciations and on the practical application of specific methodological approaches. The analysis of the articles and reviews published in the journal has allowed the author to specify some key aspects of the methodological debate in question and to highlight the role it played in the modernisation of the journal’s methodological profile. Throughout the Lvov period, the journal was dominated by the positivistic “critical emploi”. However, the catalogue of methodological problems discussed in its articles was significantly bigger than that typically addressed within the confines of positivistic historiography, and the journal’s authors managed to remain true to the ideal of open scholarship. Such an attitude prevented them from ignoring attempts to modernise historical studies. It was the discussion of new historiographical trends and of various problems of modern history (from the sixteenth to nineteenth centuries) that provided an opportunity for methodological novelties to find their way into the journal’s content. The journal’s authors did not avoid discussing different aspects of their profession, but instead tried to keep track of the way it was changing.

PL

Przedmiotem artykułu są zagadnienia metodologiczne pojawiające się na łamach „Kwartalnika Historycznego” w latach 1887–1939. Analiza zawartości roczników czasopisma prowadzi do wniosku o dominującej roli metodologii pozytywistycznej. Poniżej wyjaśnione zostaną przyczyny utrzymującej się pozycji owego „krytycznego emploi” przez cały okres lwowski czasopisma, a także jego renesans po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. Ukazane zostaną także przejawy metodologicznych innowacji, które na łamy czasopisma zaczęły przenikać w latach 20.–30. XX w., przede wszystkim w związku z omawianiem nowych nurtów w światowej historiografii.

15

Oral history and historical education in Poland. Possibilities and application

54%

Kierzkowski M.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

|

2016

|

tom 6

81-100

PL

The article deals with an issue of the possible applications of oral history to teaching history at Polish schools. The author states that oral history as an element of educating young people should become a natural part of teaching processes. It can become a factor increasing their awareness of their local history and of the links connecting them with the previous generations. It is also an efficient way of avoiding teaching based only on archival facts and events. This statement is illustrated by chosen examples of the use of oral history at schools and discusses the possibilities of its further use.

16

O SYMULOWANEJ NAUCE, CZYLI O NIEKOMPETENTNEJ, NIEUDOLNEJ I NIEUDANEJ REKONCEPTUALIZACJI SPOŁECZNEJ, KULTUROWEJ, GOSPODARCZEJ I POLITYCZNEJ HISTORII I RZECZYPOSPOLITEJ, NIERZETELNYM POSTęPOWANIU HABILITACYJNYM I GROŹNYM POMRUKU METODOLOGICZNYM à LA OTWOCK

54%

Matuszewski J. , Uruszczak W.

Zeszyty Prawnicze

|

2017

|

tom 17

|

nr 1

177-223

EN

Summary This article is a review of Jan Sowa’s book Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą (The Phantom Body of the King: Peripheral Struggles with a Modern Form, TAiWPN, Kraków: UNIVERSITAS, 2011, pp. 572). Some academic circles treat this book as the discovery of “a new paradigm for research in the disciplines of history.” The reviewers, historians of the Polish State and its law, challenge the book’s scholarship and qualify it as an example of pseudo-scholarship and sham academia. In his description of economic, social, and political relations in the First Polish Republic in 1572-1795 J. Sowa commits a series of flagrant methodological errors. In particular, very often he ignores the facts or interprets them on the basis of presuppositions. The “reconceptualisation” he embarks on is conducted on the basis of a knowledge of history at the level presented in grammar-school textbooks, with no hint of the necessary analysis of the sources. His use of the historical material is selective and notoriously ignorant of the realities. The aspect of his book which qualifies especially for the label of pseudo-scholarship is his psychoanalysis of Polish history based on the Lacanian methodology, which has been pulled to pieces by critics like A. Sokal and J. Bricot for the use it makes of mathematics. Sowa’s fundamental hypothesis that there was no Polish State after 1572 – that the Commonwealth of Poland and Lithuania was “a phantom body of the king” – is an absurdity due to its author’s failure to understand Ernst Kantorowicz’s theory of the king’s two bodies, physical and political, and hence its misapplication to the realities of Polish history. The Jagiellonian kingdom which preceded the First Republic was never the body politic of its monarch, but a collective body politic with a recognised, enfranchised legal status as the Corpus Regni or Corona Regni Poloniae. The Polish-Lithuanian Republic most definitely continued to exist as a state after the extinction of the House of Jagiellon in 1572, right up to 1795; and neither the right of all who were enfranchised to take part in the election of its monarch nor the practice of liberum veto deprived that state of its statehood as a legal entity. Sowa’s claim that the First Polish Republic was not a state is not founded on any theory of the state, which makes it even more unwarranted as scholarship. The book is also wrong on objective facts, such as the alleged permanence of the borders along the Elbe and Danube. The aprioristic assumption of the superiority of absolute monarchy over the First Republic’s mixed monarchy is at odds with the opinions expressed in the recent historiography. The scholarship of Sowa’s book is further undermined by his numerous borrowings from the work of others without the requisite acknowledgement.

PL

Streszczenie W artykule zawarto ocenę książki Jana Sowy pt. „Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą” (TAiWPN UNIVERSITAS, Kraków 2011, ss. 572). Książka ta traktowana jest przez niektóre środowiska naukowe jako odkrycie „nowego paradygmatu badań w naukach historycznych”. Autorzy artykułu, będący historykami państwa i prawa polskiego, kwestionują wartość naukową tej pracy, kwalifikując ją jako przykład pseudonauki i naukowego pozoranctwa. Opisując stosunki gospodarcze, społeczne i polityczne w I Rzeczypospolitej (1572 – 1795) J. Sowa dopuszcza się rażących uchybień metodologicznych. W szczególności niezwykle często ignoruje fakty albo interpretuje je według z góry przyjętych założeń. Podjęta przez niego „rekonceptualizacja” odnosi się do wiedzy historycznej na poziomie podręczników licealnych, bez jakiejkolwiek wiarygodnej analizy źródłowej. Materiał historyczny wykorzystywany został wybiórczo z notoryczną ignorancją rzeczywistości. Za pseudonaukę należy uznać zwłaszcza rozważania poświęcone psychoanalizie polskiej przeszłości oparte na metodologii Jacque’a Lacana, w obliczu poddania jej w literaturze gruntownej krytyce w zakresie zastosowań matematyki (A. Sokal, J. Bricot). Fundamentalna teza J. Sowy o nieistnieniu państwa polskiego po 1572 r. (Rzeczpospolita Obojga Narodów jako „fantomowe ciało króla”) jawi się jako nonsens, wynikający z niezrozumienia teorii Ernsta Kantorowicza o dwóch ciałach króla: fizycznym i politycznym i fałszywej jej aplikacji do polskich realiów historycznych. Poprzedzająca I Rzeczpospolitą monarchia Jagiellonów nigdy nie była ciałem politycznym króla („jednoosobową korporacją”), lecz ciałem politycznym zbiorowym o uznanej osobowości prawnej (Corpus Regni, Corona Regni Poloniae). Nie ma wątpliwości, że Rzeczpospolita jako państwo istniała także po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów, aż do 1795 r., a wolna elekcja czy liberum veto nie pozbawiały tego państwa realnego bytu prawnego. Teza o nieistnieniu I Rzeczypospolitej jako państwa nie opiera się na żadnej teorii państwa, a więc tym bardziej nie ma wartości naukowej. W pracy występują błędy rzeczowe, jak teza o trwałości granicy na Łabie i Dunaju. Aprioryczna założenie o wyższości monarchii absolutnej nad ustrojem monarchii mieszanej, jaką była I Rzeczpospolita, rozmija się tezami najnowszej historiografii. Wartość pracy jako samodzielnego dzieła naukowego podważają liczne zapożyczenia z prac innych autorów bez poszanowania autorstwa.

17

Presupozycje surowe i presupozycje instytucjonalne: próba poszerzenia koncepcji presupozycji tekstu prawnego Marka Smolaka

51%

Zajęcki M.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2013

|

tom 75

|

nr 2

265-279

EN

In the paper, the author comments on some ideas recently presented by Marek Smolak. The aim of the paper is to define the notions of ‘brute presupposition’ and ‘institutional presupposition’ of legal texts. In the first section three main issues of the theory of law where the category of presupposition has been applied are indicated. They are as follows: the notion of obligation, the reflecting of reality in directives, and the reading of legal texts at different levels of meaning. In the second section the notion ‘brute presupposition’ is defined and its potential usefulness in jurisprudence is investigated. The analyses show that the usefulness of the semiotic category of presupposition is, for several reasons, quite limited in the theory of law. Nevertheless, the notions of brute and institutional presupposition may be of some heuristic use when one wishes to define the place of the history of law among other historical studies.

PL

W tekście autor nawiązuje do niedawno przedstawionej idei Marka Smolaka i szkicuję możliwe zastosowania pojęciowego rozróżnienia presupozycji surowych i presupozycji instytucjonalnych tekstu prawnego. W pierwszej części wskazuje się na wybrane problemy prawniczych zastosowań semiotycznej kategorii presupozycji. Są to: konceptualizowanie pojęcia obowiązku, odzwierciedlanie rzeczywistości w wypowiedziach dyrektywalnych oraz odczytywanie tekstu prawnego na różnych poziomach znaczeniowych. W części drugiej wprowadza się pojęcie presupozycji surowej i rozważa możliwe zastosowania tego pojęcia dla charakterystyki nauk prawnych. Na gruncie teorii prawa rozróżnienie to ma ograniczoną użyteczność, może natomiast mieć zalety heurystyczne przy definiowaniu miejsca nauk historycznoprawnych pośród nauk historycznych.

18

PODobni – NiePODobni. Muza dalekich podróży Teodora Parnickiego i „Lód” Jacka Dukaja jako przykład dwóch sposobów alternatywizacji historii

51%

Lemann N.

Porównania

|

2012

|

tom 10

173-188

EN

The paper is focused to comparative analysis of the novels Muza dalekich podróży by Teodor Parnicki (“A Muse of Distant Journeys”) and Lód (“The Ice”) by Jacek Dukaj. The author compares the artistic techniques as well as the historiosophical consciousness and the awareness of the historical process in the aforementioned novels. The two writers belong to different cultural and literary generations and employed different poetics, still, it is possible to compare the historiosophical and methodological aspects of their works and their ways of thinking about Polishness and cultural myths. The two novels may be treated as realizations of the alternate history genre. Muza dalekich podróży called by the author himself a “historical-fantastical novel”, includes a part entitled “It could have been like that” („Mogło być właśnie tak”) describing the rebirth of Poland after a successful November Uprising. In Jacek Dukaj’s science-fiction novel history “froze” in 1908. Poland still remains divided in the years 1924–1930, never freed after the Partitions. For both Parnicki and Dukaj, creating alternative versions of Polish history was the way to criticizing the model of writing “to uplift hearts” introduced by Henryk Sienkiewicz. Their attitude towards the methodology of history is worth deeper analysis. Parnicki, who lost his enthusiasm towards the 19th century type of history á la Ranke, rejected the idea of historical truth preserved in historical sources. Dukaj, on the contrary, created a postmodernist methodology of history out of the paradigms of the 19th century historiosophy, thus undermining the status of the historical knowledge as “science”.

PL

Artykuł ma na celu analizę porównawczą powieści Teodora Parnickiego Muza dalekich podróży i Lodu Jacka Dukaja, w zakresie technik artystycznych oraz świadomości filozofii i przebiegu procesu historycznego. Mimo iż pisarze ci przynależą do zupełnie innych formacji kulturowych, pokoleniowych i literackich i dzieli ich warsztat pisarski, to obie powieści łączy zainteresowanie historiozofią i metodologią historii oraz literacki namysł nad polskością i jej mitami. Powieści te zaliczyć można do gatunku historii alternatywnych. Powieść Parnickiego zwana przez niego samego powieścią „historyczno-fantastyczną”, zawiera cześć pt. Mogło być właśnie tak, w której to autor testuje możliwość odrodzenia się Polski po zwycięskim powstaniu listopadowym. Jacek Dukaj, pisarz science-fiction, tworzy zaś świat, w którym historia uległa zamrożeniu w postaci z roku 1908. Powieść rozgrywa się w latach 1924–1930, a Polska wciąż jeszcze znajduje się pod zaborami i nie odzyskała niepodległości. Obaj twórcy piszą swe historie alternatywne w trybieveta wobec sienkiewiczowskiej idei „pokrzepienia serc”. Szczególnie interesujący jest stosunek obu twórców wobec metodologii historii. Parnicki zniechęcony do historii w pozytywistycznym sensie (á la Ranke), odrzuca możliwość dotarcia do zdeponowanej w źródłach prawdy historycznej. Dukaj zaś, sięgając właśnie po paradygmaty XIX-wiecznej metodologii historii nicuje je tak, by uzyskać z ich materii postmodernistyczną filozofię historii, podważającą status naukowy historii i jej możliwość wnioskowania o historii.

19

Between Science and Literature that is the Debate on the Status of History. An Attempt at Paraphrase

51%

Brzechczyn K.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2006

|

tom 36

20

Rozmowa o historii misji średniowiecznych

51%

Strzelczyk J.

Annales Missiologici Posnanienses

|

2014

|

nr 19

7-35

EN

On September 25-26th 2014 the Institute of History, Adam Mickiewicz University in Poznań, has organized a conference „Christianization of Europe. The Church at the turn of the first and second millenium”. It was the first of planned three conferences which preceed the 1050 anniversary of the baptism received by Polish prince Mieszko I in 966 and the official introduction of Christianity to Poland. Prof. Strzelczyk was one of the main organizers of this conference and the discussion reported below touches the subjects related to his professional career as a historian, focusing on the study of the history of Christian missions in Middle Ages.