Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Płeć psychologiczna, sprawczość i wspólnotowość, aktywność sportowa oraz taktyki wywierania wpływu w bliskich związkach kobiet w środkowym okresie dorosłości

100%

Sitko-Dominik M. , Mandal E.

|

nr 2

258-274

PL

Celem badania było określenie związków między płcią psychologiczną, sprawczością i wspólnotowością, aktywnością sportową, poczuciem satysfakcji z życia, oceną menopauzy oraz taktykami wywierania wpływu w bliskich związkach u kobiet w wieku perimenopauzalnym. Badaniami objęto 100 kobiet w wieku 45-55 lat: 50 aktywnie uprawiających sport i 50 niepodejmujących aktywności fizycznej. Zastosowano metody: Inwentarz do oceny Płci Psychologicznej (Kuczyńska, 1992), Skalę do pomiaru orientacji sprawczej i wspólnotowej (Wojciszke, Szlendak, 2010), Skalę Satysfakcji z Życia (Diener i in., 1985), Skalę Oceny Menopauzy (Bielawska-Batorowicz, 2005) oraz Kwestionariusz wywierania wpływu w bliskich związkach kobiet i mężczyzn (Mandal, 2014a). Rezultaty pokazały, że pośród kobiet niepodejmujących aktywności sportowej najliczniejszą grupę stanowiły kobiety o nieokreślonej płci psychologicznej. Kobiety aktywne sportowo były bardziej sprawcze i posiadały wyższą tendencję do korzystania z taktyk: Argumentowanie i prośby, Autorytet własny, Romantyzm i niespodzianki oraz Ciche dni i fochy. Preferowanie miękkich taktyk wywierania wpływu wiązało się z pozytywnym stosunkiem do menopauzy, zaś preferowanie taktyk twardych związane było z oceną negatywną.

2

Świat ucznia - świat uczennicy. Socjalizacja szkolna a utrwalanie społecznych ról płciowych.

100%

Jankowska M. , Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie; Sekcja św. Jana Chrzciciela; Studium Życia Rodzinnego

|

2009

|

tom 34

PL

W funkcjonowaniu szkoły dostrzec można rodzajową polaryzację socjalizacji. Wyróżniliśmy trzy wymiary szkolnej socjalizacji: organizację i strukturę szkoły, wpływ nauczycieli oraz treści kształcenia. Wszystkie te czynniki, poczynając od organizacji szkolnej przestrzeni i struktury personelu, przez przekonania i oczekiwania nauczycieli, a kończąc na programie nauczania i zawartości podręczników, przekazują dzieciom hierarchiczną strukturę społeczeństwa, w którym mężczyźni zajmują wyższe i bardziej prestiżowe pozycje, w którym to, co „męskie” jest wyżej cenione niż to co „kobiece”, w którym obowiązują stereotypowe wizerunki kobiet i mężczyzn. Zadaniem powszechnego systemu edukacji jest stworzenie równych szans wszystkim dzieciom, postulat ten pozostaje jednak tylko życzeniem wobec licznych przyczyn nierówności dostępu do edukacji. Umacnianie przez szkołę stypizowanych płciowo postaw i wzorów zachowań przynosi w efekcie płciowo zróżnicowane edukacyjne szanse życiowe chłopców i dziewcząt. Propagowanie jedynego, „odpowiedniego” wzoru płci niesie negatywne konsekwencje tak dla dziewczynek, jak i dla chłopców. Dziewczynki tracą wiarę we własne możliwości i wybierają drogę życia „właściwą dla kobiet”, a nie odpowiadającą jej własnym aspiracjom. Natomiast dla chłopców, od których oczekuje się sukcesów, i którzy wzrastają w przekonaniu o nieograniczoności własnych możliwości, zderzenie z rzeczywistością: trudnościami w ukończeniu dobrej szkoły czy znalezieniu dobrze płatnej pracy (żywiciela rodziny) przynosi frustracje i zachowania dewiacyjne.

3

Macierzyństwo i ojcostwo jako nowe doświadczenie kobiety i mężczyzny

100%

Dzwonkowska-Godula K. , Uniwersytet Łódzki; Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny; Instytut Socjologii

|

PL

Według kulturowych definicji kobiecości i męskości rola rodzicielska ma różne znaczenie dla kobiet i mężczyzn. Macierzyństwo jest definiowane jako istota kobiecości, najważniejsza rola kobiety, podczas gdy męskość i ojcostwo są utożsamiane z pełnieniem roli głowy rodziny, odpowiedzialnością za bezpieczeństwo materialne jej członków, co oznacza role zewnętrzne, pozadomowe, pełnione w sferze publicznej. Taki sposób widzenia macierzyństwa i ojcostwa wpływać może na inne doświadczanie rodzicielstwa przez kobiety i mężczyzn. Celem badania było przyjrzenie się bliżej doświadczeniom zmian odczuwanych przez kobiety i mężczyzn, którzy zostają rodzicami. Przyjęto tu perspektywę symbolicznego interakcjonizmu, pozwalającej na przyjrzenie się rodzicielstwu jako zjawisku doświadczanemu i przeżywanemu subiektywnie, któremu jednostka nadaje określone znaczenie, definiuje i interpretuje. Proponowane podejście do problematyki macierzyństwa i ojcostwa opiera się na przyjęciu punktu widzenia jednostki pełniącej rolę rodzica i koncentruje się na następujących zagadnieniach: Jak zmienia się życie kobiety i mężczyzny po tym jak zostają rodzicami? Czy i jak zmienia się ich sposób postrzegania siebie? Jak zmienia się ich wzajemna relacja po pojawieniu się dziecka? Rozważania oparte są na pogłębionych wywiadach przeprowadzonych z dziesięcioma parami młodych wykształconych rodziców, jednocześnie z kobietą i z mężczyzną. W rezultacie otrzymano osobiste relacje badanych i skonfrontowano doświadczenia kobiet i mężczyzn będących rodzicami.

4

Wariatka i zakonnica? Anusia Marii Konopnickiej jako przypowieść antropologiczna o dorastaniu

86%

Chyła K.

|

nr 9

479-490

PL

Cel badań. Celem badania było przeanalizowanie, w jaki sposób Maria Konopnicka wykorzystała w swej noweli Anusia, po części o charakterze wspomnieniowym, motyw inicjacji, zwłaszcza w kobiecość. Metodologia. Dociekania oparłam na ustaleniach Mircei Eliadego, Brunona Bettelheima czy Mary Douglas. Powstało dzięki temu szerokie tło, uwzględniające perspektywę religioznawczą, antropologiczną i psychiatryczną, na którym dobrze widać wielkie zalety ujęcia literackiego, całą jego subtelność i sugestywność. Czerpałam również z rozpoznań feministycznych, z tekstów Sandry M. Gilbert i Susan Gubar, Nancy K. Miller czy Krystyny Kłosińskiej, aby podkreślić wyraźną u Konopnickiej persewerację motywów często obecnych w literaturze kobiet: szaleństwo, przebywanie na marginesie, szycie, żałoba. Wyniki. W literaturze XIX wieku i nieco młodszej spotykamy nieraz obrazy domów, w których część kobiet mieszka za kulisami, w miejscach, gdzie życie toczy się intensywniej niż to odmienne, poddane pełnej kontroli życie salonów, często przedstawianych jako bezduszne, a u Konopnickiej wręcz nieobecnych. Ta inna przestrzeń staje się też przestrzenią innej kultury. By to pokazać, przywołuję przykłady baśni i ballad, a także modlitw, legend, pieśni nabożnych, w kulturach tradycyjnych wykonywanych przez kobiety dla kobiet, również dla dzieci. W taką właśnie kulturę włącza Anusia troje swych wychowanków. Następnie za pośrednictwem wariatki Kani, niegdyś ladacznicy i gorszycielki, przez wszystkich odpychanej i pogardzanej, której Anusia udziela swojej opieki, wkracza w ich życie seksualność i śmierć. Wnioski. W Anusi, przypowieści inicjacyjnej, spełnia się potrójne wtajemniczenie zasugerowane przez Eliadego: wedle tego badacza, człowiek wstępuje w dorosłość za sprawą sacrum, Erosa i Tanatosa – z chwilą, kiedy pozna te trzy obszary, nie jest już dzieckiem.

EN

Introduction. In this article, the aim of the author is to analyze how Maria Konopnicka uses the motive of initiation in her early novella called Anusia, bearing a clear resemblance to the author’s past. Methods. Drawing from sources which could be associated with psychiatry, anthropology or feminist critique, by among others Bruno Bettelheim, Mary Douglas, Mircea Eliade, Sandra M. Gilbert, Susan Gubar, Nancy K. Miller or Krystyna Kłosińska, the author has created a background of perspectives which allow Konopnicka show the advantages of a suggestive, subtle and meaningful literary approach. Results. In nineteenth century literature we often meet a special class of women living in the backstage of the house, where life throbs more intensively than in the parlor, so frequently portrayed as stiff and soulless, a parlor which in the story by Konopnicka is significantly never mentioned. Instead we are invited into a small wardrobe, Anusia’s kingdom and center of the children’s world. Here, undisturbed, freely and wildly, blossoms a kind of culture that is partly oral and partly written, and may be easily described as semi-folk. That places Konopnicka in a rich context which the author Illustrates using examples of fairytales, prayers, legends, ballads, and religious songs, traditionally connected with female audience, and the art of interpretation cherished by them. The other crucial question in the children’s lives is their sudden encounter with a despised outcast and scandalizer, a mad woman known by the entire town and notorious for having formerly been a city harlot. Anusia, a respectable, modest old maid, pities her and nurses her when she falls sick, thereby exposing her pupils to the mystery of erotism and death. Conclusion. Konopnicka’s novella seems to be consciously shaped after Eliade’s scholarly work, where the initiation process is divided clearly into three parts: sacrum, death and sexuality.

5

Women’s Rights and Femininity in the French Revolution (1789-1794)

86%

Dieu F.

Alcumena. Pismo Interdyscyplinarne

|

2024

|

nr 1(17)

25-37

EN

Despite the French Revolution marking the beginning of the organized involvement of women in both political and more complex social spheres, the history of women and gender during that period remains a barely-explored subject, even within the renowned French historical circles. It was only since the 1970s that the protests and demands for improvement in the aspect of women’s rights have prompted politicaldiscussions in the West, inspiring historians to revisit and finally try to answer the female revolutionary question. The article aims to analyze the path that women’s rights undertook in France during the Revolution of 1789. By looking at the evolving historiography of the era, the article will answer the questions of how and to what extent social and political female freedoms improved during those years and how the Revolution of 1789 changed the cultural understanding of femininity. To accurately present the realities of everyday female life at that time, it shall also be necessary to make a few references to the ancient regime period that preceded the Revolution, as well as to the later times of the Directory’s and the Empire’s rules, with the emphasis on the Code Napoléon and what its appliance meant for 19th-centuryfemale rights.

6

Szkic o kobiecości w trylogii antycznej Jacka Bocheńskiego

86%

Dąbrowska J. E.

|

tom 33

|

nr 1

EN

Jacek Bocheński’s ancient trilogy includes three novels – Boski Juliusz (1961), Nazo Poeta (1969) and Tyberiusz Cezar (2009). The study is an attempt to analyze the image of two women, supporting characters – Corinna and Julia the Elder. Bocheński described them as persons who are the cause of suffering and great pain for men related to them. At the same time, they are completely subordinated to the patriarchal system.

PL

Na trylogię antyczną Jacka Bocheńskiego składają się trzy powieści – Boski Juliusz (1961), Nazo Poeta (1969) oraz Tyberiusz Cezar (2009). Szkic jest próbą analizy wizerunków dwóch kobiet, drugoplanowych bohaterek – Korynny i Julii Starszej. Bocheński opisuje je jako osoby będące przyczyną bólu i cierpienia mężczyzn. Jednocześnie są całkowicie poddane systemowi patriarchalnemu.

7

Wojna. Kobiece spojrzenie.

86%

Bojarska K.

|

nr 4

192-198

EN

In her article the author theorizes female gaze in relations to atrocity photography, especially war photography. In order to do so he revisits Virginia Woolf’s Three Guineas and discusses the use of photography in Woolf’s anti-war narrative.

PL

Autorka bada wątek kobiecego spojrzenia w relacji do fotografii, zwłaszcza wojennej. W tym celu sięga po Trzy gwinee Virginii Woolf i analizuje użycie fotografii w antywojennej narracji pisarki.

8

Nierówności w stanie zdrowia między kobietami a mężczyznami w kontekście płci biologicznej oraz społeczno-kulturowej

86%

Królikowska S. , Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Wydział Nauk Społecznych; Instytut Socjologii

|

tom 39

PL

Uznając płeć jako jeden z istotnych wyznaczników nierówności w stanie zdrowia pomiędzy kobietami a mężczyznami, należy zwrócić uwagę na dwa typy zależności. Pierwszy odpowiadać będzie zróżnicowaniu wynikającemu z przyczyn biologicznych (sex), drugi natomiast – ze społeczno-kulturowych (gender). Obok przyczyn biologicznych wynikających z płci biologicznej, nierówności w stanie zdrowia pomiędzy kobietami a mężczyznami biorą się również z odmiennych wzorów zachowań w ramach pełnionych ról społecznych, odmiennych stylów życia czy zróżnicowanych postaw wobec zdrowia i choroby, które z kolei warunkowane są wieloma różnorodnymi czynnikami społeczno-kulturowymi, wśród których ważną rolę odgrywają stereotypy płci. Odmienne sposoby socjalizowania dziewczynek i chłopców do ról małżeńsko-rodzinnych oraz zawodowych, odmienny rodzaj więzi społecznych charakteryzujący kobiety i mężczyzn, odmienne cechy osobowości uznawane za typowo „kobiece” lub „męskie” – mają bezpośredni wpływ na pozycje obu płci w stratyfikacji społecznej. Wykształcenie, dostęp do pracy, wykonywany zawód czy dochody różnicują dodatkowo w znacznym stopniu postawy wobec zdrowia i choroby. Płeć kulturowa (gender) kształtowana jest już w toku wczesnej socjalizacji i podtrzymywana przez strukturę społeczną, stąd wzory kulturowe w odniesieniu do kobiecości i męskości uwidaczniające się w wielu sferach życia społecznego dotyczą również praktykowania zachowań zdrowotnych zagrażających zdrowiu czy antyzdrowotnych. Mężczyźni i kobiety charakteryzują się odmiennym podejściem do dbania o zdrowie, do profilaktyki zdrowotnej, do zachowań zagrażających zdrowiu czy antyzdrowotnych. Stereotypy związane z płcią w istotny sposób wpływają za zdrowie somatyczne oraz psychiczne kobiet i mężczyzn.

9

MĘSKOŚĆ, KOBIECOŚĆ, ANDROGYNIA A RELACJE MIĘDZY ŻYCIEM OSOBISTYM I ZAWODOWYM

72%

Lipińska-Grobelny A.

|

nr 1

163-175

EN

The aim of the research presented in this article is to examine whether biological sex and psychological gender distinguish the relationship between work and home. The mentioned relationships will be analyzed both from the negative perspective (conflict and negative spillover between roles), as well as from the positive perspective (positive spillover between roles). The study involved 436 people (218 women and 218 men). Individuals completed the following research tools: a survey, the Masculinity and Femininity Scale by A. Lipinska-Grobelny and K. Gorczycka, the questionnaire Work-Family (W-F) and Family-Work (F-W) Conflict by R.G. Netemeyer, J.S. Boles and R. McMurrian and the Positive and Negative Work-Family and Family-Work Spillover by P. Moen, E. Kelly and R. Huang. The research shows that biological sex differentiates the experience of work-family conflict. Gender diversifies work-family and family-work positive spillover. In turn the interaction of biological sex and psychological changes the intensity of positive work-family spillover. The obtained results present that the perception of work and family relations depends on psychological gender and biological sex, but there are also domains without such differences.

PL

Celem badań prezentowanych w tym artykule jest sprawdzenie, czy płeć biologiczna oraz płeć psychologiczna różnicują relacje między pracą a domem. Wzmiankowane relacje będą analizowane zarówno z perspektywy negatywnej (konfliktu i negatywnego promieniowania między rolami), jak i z perspektywy pozytywnej (pozytywnego promieniowania między rolami). W badaniach uczestniczyło 436 osób (218 kobiet i 218 mężczyzn). Badani wypełniali następujące narzędzia badawcze: ankietę, Skalę Męskości i Kobiecości (SMiK) A. Lipińskiej-Grobelny i K. Gorczyckiej, kwestionariusz Konflikty: Praca-Rodzina (P-R) i Rodzina-Praca (R-P) R.G. Netemeyera, J.S. Bolesa i R. McMurriana oraz Kwestionariusz pozytywnego i negatywnego promieniowania praca-rodzina i rodzina-praca (PRS) P. Moena, E. Kelly’ego i R. Huanga. Z badań wynika, że płeć biologiczna różnicuje doświadczanie konfliktu praca-rodzina. Płeć psychologiczna zmienia natężenie pozytywnego promieniowania praca-rodzina oraz rodzina-praca. Natomiast interakcja płci biologicznej i psychologicznej modyfikuje poziom pozytywnego promieniowania praca-rodzina. Otrzymane rezultaty pokazują, że percepcja stosunków praca-dom zależy od płci psychologicznej i płci biologicznej, ale są także obszary, w których takie różnice nie występują.

10

Nota o książce: Judith Butler, Zeynep Gambetti, Leticia Sabsay Vulnerability in Resistance

72%

Kisiel A.

|

nr 37

EN

Anna KisielInstitute of English Cultures and LiteraturesFaculty of PhilologyUniversity of Silesia in KatowicePolandA Critical Note on Vulnerability in Resistance by Judith Butler, Zeynep Gambetti and Leticia Sabsay (eds.)Abstract: The present note is dedicated to the book Vulnerability in Resistance edited by Judith Butler, Zeynep Gambetti, and Leticia Sabsay. The volume consists of 13 chapters, of which each tells an altogether different story, yet what connects all of them are the ever-returning keywords: resistance and vulnerability. In the English language, the latter term covers a broader gamut of meanings than its Polish equivalent (bezbronność), comprising in itself such concepts as helplessness, exposure, proneness to harm, but also fragility. The editors of the volume and the authors of the contributions alike attempt to revisit the relation between these two central terms.Keywords: resistance, vulnerability, femininity, protest, Turkey

PL

For an abstract in English, scroll down.Anna KisielInstytut Kultur i Literatur AnglojęzycznychWydział FilologicznyUniwersytet Śląski w KatowicachNota o książce: Judith Butler, Zeynep Gambetti, Leticia Sabsay Vulnerability in ResistanceAbstrakt: Nota poświęcona jest książce Vulnerability in Resistance pod redakcją Judith Butler, Zeynep Gambetti, oraz Leticii Sabsay. Na pozycję składa się trzynaście rozdziałów, z których każdy opowiada zgoła inną historię, ale wszystkie łączą powracające tytułowe słowa-klucze - resistance (opór) oraz vulnerability, który to termin w języku angielskim posiada szerszą gamę znaczeń, mieszcząc w sobie bezbronność, narażenie, podatność na zranienie, ale i swoistą kruchość. Redaktorki i autorki tego tomu próbują przemyśleć relację między tymi dwoma pojęciami.Słowa kluczowe: opór, bezbronność, kobiecość, protest, TurcjaA Critical Note on Vulnerability in Resistance by Judith Butler, Zeynep Gambetti and Leticia Sabsay (eds.)Abstract: The present note is dedicated to the book Vulnerability in Resistance edited by Judith Butler, Zeynep Gambetti, and Leticia Sabsay. The volume consists of 13 chapters, of which each tells an altogether different story, yet what connects all of them are the ever-returning keywords: resistance and vulnerability. In the English language, the latter term covers a broader gamut of meanings than its Polish equivalent (bezbronność), comprising in itself such concepts as helplessness, exposure, proneness to harm, but also fragility. The editors of the volume and the authors of the contributions alike attempt to revisit the relation between these two central terms.Keywords: resistance, vulnerability, femininity, protest, Turkey

11

Piękna karlica i żydowski nochal z kartonu

72%

Bielak A. M.

|

nr 37

EN

Anna Maria BielakFaculty of NeophilologyAdam Mickiewicz University in PoznańWSDPoland A Beautiful Dwarf and a Jewish Paper Nose Abstract: The purpose of the following article is to deconstruct multiple meanings of the presence of a jew female dwarf in Albert Cohen's Belledu Seigneur novel. The key moment of the narrative, where the female dwarf appears, does not allow us to ignore this character. Her presence is enigmatic enough, and the scene oneiric itself, to force us to find the intertextual connections, seeking a wider historical and literary context of the figure. Keywords: Albert Cohen, Belledu Seigneur, dwarf, femininity

PL

For an abstract in English, scroll down. Anna Maria BielakWydział NeofilologiiUniwersytet im. Adama Mickiewicza w PoznaniuWSD Piękna karlica i żydowski nochal z kartonuAbstrakt: Niniejszy artykuł podejmuje próbę dekonstrukcji poszczególnych znaczeń, do których odsyłać może obecność żydowskiej karlicy w powieści Oblubienicy Pana Alberta Cohena. Kluczowy moment narracji, w którym pojawia się karlica, nie pozwala na jej zignorowanie. Jej obecność jest na tyle zagadkowa, a scena na tyle oniryczna, że niezbędne okaże się się odnalezienie intertekstualnych powiązań, sięgnięcie do kontekstu literackiego i historycznego samej figury. Słowa kluczowe: Albert Cohen, Belledu Seigneur, karzeł, kobiecość A Beautiful Dwarf and a Jewish Paper Nose The purpose of the following article is to deconstruct multiple meanings of the presence of a jew female dwarf in Albert Cohen's Belledu Seigneur novel. The key moment of the narrative, where the female dwarf appears, does not allow us to ignore this character. Her presence is enigmatic enough, and the scene oneiric itself, to force us to find the intertextual connections, seeking a wider historical and literary context of the figure. Keywords: Albert Cohen, Belledu Seigneur, dwarf, femininity

12

Contamination and Consumption in Christina Rossetti’s Goblin Market: A Food Studies Perspective

72%

Augustynowicz N.

|

nr 2

PL

Celem artykułu jest analiza twórczości angielskiej poetki Christiny Rossetti w perspektywie wiktoriańskich norm genderowych obowiązujących dziewczęta. W swoim poemacie „Goblin Market” opisuje ona siostry Laurę i Lizzie, których sielankowe życie zakłócone zostaje przez nadejście złowrogich goblinów – sprzedawców owoców. Podczas gdy Lizzie zachowuje przepisową wstrzemięźliwość, Laura zachłannie pochłania soczyste owoce, za co spotyka ją kara – traci siły i pogrąża się w apatii. Ratuje ją tylko poświęcenie siostry, która naraża własne życie, by zdobyć więcej przysmaków i nakarmić nimi osłabioną Laurę. Fantastyczne przygody sióstr są interpretowane w przeróżnych kontekstach, od historii o grzechu i zbawieniu, przez zatrucie pokarmowe, po alegorię procesu twórczego. Wszystkie te podejścia opisują jednak zjedzenie słodkich owoców jako formę występku, w wyniku którego Laura wyrzucona zostaje poza obszar idyllicznej samowystarczalności ich małej farmy, gdzie dziewcząt nie trapiły żadne smutki. Poznawszy słodki smak, Laura nie chce już bez słowa skargi doić krów, karmić kur i piec ciast. W perspektywie studiów nad jedzeniem, wzbogaconej o narzędzia teorii metafory pojęciowej, artykuł udowadnia, że skażenie, którego doznaje Laura poprzez zakazaną konsumpcję, nie jest przez Rossetti ukazane jako jednoznacznie negatywne. Taka interpretacja staje się możliwa dzięki porównaniu utworu Rossetti ze sposobem definiowania przez inne pisarki wiktoriańskie roli młodej kobiety w relacji do jedzenia, włączając w to szczególnie aspekt przyuczania do roli gospodyni domowej. W przywołanym ujęciu owoce goblinów zyskują nowy wymiar: ich spożycie uświadamia opresyjny charakter norm, którym podporządkowane były młode kobiety w epoce wiktoriańskiej.

EN

The aim of this article is to analyse the work of the English poet Christina Rossetti from the perspective of Victorian gender norms directed at girls. In her poem “Goblin Market” Rossetti describes sisters Laura and Lizzie, whose idyllic existence is disturbed by the arrival of sinister goblin fruit sellers. While Lizzie maintains proper restraint, Laura greedily devours the juicy fruits, for which she is punished – she loses strength and sinks into apathy. She is saved only by the sacrifice of her sister, who risks her life to purchase more delicacies and feed them to the weakened Laura. The sisters’ fantastic adventures have been interpreted in various ways, from a story of sin and salvation, to one of food poisoning to an allegory of thecreative process. All these approaches, however, see the eating of sweet fruit as a form of transgression as a result of which Laura is banished from the idyllic self-sufficiency of their small farm, where the girls are not troubled by any sorrows. However, having learned the sweet taste of the fruit, Laura does not want to milk cows, feed hens and bake cakes without a word of complaint. Using the framework of food studies enriched with the tools of conceptual metaphor theory, the article argues that the contamination Laura suffers through forbidden consumption is not presented by Rossetti as unambiguously negative. This interpretation also becomes bolstered by comparing Rossetti’s piece with how other Victorian female writers defined the role of young women in relation to food, including especially the aspect of their apprenticeship to be housewives. In this view, the goblin fruit gains a new dimension: its consumption highlights the oppressive nature of the norms to which young women were subjected in the Victorian era.

13

Szczeliny i Tryskacze. Rekonstrukcja literackich mechanizmów wytwarzania potworności w powieści Doris Lessing Szczelina

72%

Popławski B.

|

tom 59(3 (450))

25-34

PL

The aim of the article is to characterize discursive mechanisms of creating monstrosity in the best-selling book The Cleft by Doris Lessing. The introduction describes sources of social teratology. It presents the biography of the author of the novel and the reception of the analyzed work. Then the author discusses who are Monsters in The Cleft as well as the function they fulfill and what symbolize.

14

Rachel, i moja udręka. Obrazy kobiecości w powieści "Moja kuzynka Rachela" Daphne du Maurier

72%

Mikołajczyk M.

|

tom 13

|

nr 3

102-113

EN

The aim of this paper is to analyse and interpret the images of femininity in Daphne du Maurier’s novel My cousin Rachel, which reflect the psychic representations of the protagonist-narrator. The analysis will cover selected factors potentially influencing his perception of the main female figure, such as: 1) the main character’s misogyny, 2) the protagonist’s emotional and somatic states, 3) concepts about women in Victorian England.

PL

Celem niniejszej pracy jest analiza i interpretacja obrazów kobiecości w powieści Daphne du Maurier Moja kuzynka Rachela, które odzwierciedlają reprezentacje psychiczne narratora-protagonisty. Analiza dotyczy wybranych czynników potencjalnie mających wpływ jego percepcję głównej postaci kobiecej, takich jak: 1) mizoginia bohatera, 2) stany emocjonalne i somatyczne protagonisty, 3) wyobrażenia na temat kobiet funkcjonujące w wiktoriańskiej Anglii.

15

The Future is Female! Trans(human) Voices of Cher and Anohni

72%

Sierzputowski K.

|

tom 13

|

nr 2

21-34

PL

W niniejszym artykule chcę zaprezentować właściwości trans(ludzkich) głosów Cher i Anohni. Obie piosenkarki reprezentują niejednoznaczne i queerowe formy kobiecości, która denaturalizuje pojęcie płci oraz wikła odbiorcę w transgresywne doświadczenie estetyczne. Przy użyciu metafory cyborga zaproponowanej przez Donnę Haraway oraz koncepcji ziarna głosu Rolanda Barthesa chcę pokazać, jak kobiecy głos może stać się krytyczną formą oporu wobec patriarchalnej i mizoginistycznej koncepcji kobiecości.

EN

In this article, I want to present trans(human) Cher and Anohni’s voice qualities. Both singers represent ambiguous and queer forms of femininity that denaturalizes the concept of gender and entangles the listener into a transgressive aesthetic experience. By using the cyborg metaphor proposed by Donna Haraway and the concept of the grain of voice by Roland Barthes, I want to show how a female voice can become a critical form of resistance to the patriarchal and misogynistic conception of femininity.

16

Wyznaczniki tożsamości młodych kobiet i mężczyzn w percepcji studentów i studentek

72%

Chomczyńska-Rubacha M. , Pankowska D.

|

nr 4(68)

133-146

EN

The idea of this study is based on the analysis and interpretation of the descriptions of adult men and women, submitted by students. We work on the assumption that the task of describing man and woman activates criteria used by people in the construction of both their identity and identity of others; as these criteria are not essential, but socially constructed, the acquired data may be an indicator of cultural pressures promoting specific patterns of femininity and masculinity among the students. Understanding just such patterns was our goal.

PL

Idea prezentowanego badania zasadza się na analizie i interpretacji opisów dorosłej kobiety i dorosłego mężczyzny, dokonanych przez studentów i studentki. Wychodzimy z założenia, że zadanie polegające na opisywaniu kobiety i mężczyzny aktywizuje kryteria, jakimi posługują się ludzie w konstruowaniu zarówno własnej tożsamości, jak i tożsamości innych. A ponieważ kryteria te nie mają charakteru esencjalnego, lecz są konstruowane społecznie, otrzymane dane mogą być wskaźnikiem aktualnie działających w środowisku studentów presji kulturowych na określone wzorce kobiecości i męskości. Ich poznanie było celem naszych badań.

17

Ambiwalencja – analiza socjalizacji kobiet w perspektywie gender

72%

Paprzycka E.

|

tom 59

|

nr 3

33-53

PL

Przedmiotem zainteresowania w artykule uczyniono proces socjalizacji współczesnych młodych kobiet żyjących w pojedynkę analizowany w perspektywie kształtowania się płci społeczno-kulturowej. Analizy wyników badań dokonano z uwzględnieniem założeń koncepcji ambiwalencji przekazów w socjalizacji kobiet autorstwa Bardwick i Douvan (1982). W części wprowadzającej – teoretycznej, omówione zostały główne założenia tej koncepcji. Zasadniczą część tekstu stanowi prezentacja ambiwalencji w procesie socjalizacji ról społecznych związanych z płcią roli jaką rozpoznano w doświadczeniach badanych kobiet. Opis obejmuje takie konteksty jak: rodzina, grupa rówieśnicza, edukacja na poziomie podstawowym, średnim i wyższym, praca zawodowa.

EN

The topic of the article is the gender role socialization process of single women living in present time society. This process has been analyzed using gender perspective. Analysis of research data was performed based on Bardwick’s and Douvan’s concept of ambiguity in socialization of women. Main assumptions of this concept are presented at the beginning of the article. Fundamental part of this work is focused on ambiguity in socialization process, which were discovered among interviewed women. This ambiguity is described in several socialization contexts: family, peers, education on various levels (basic, high school, college, university), job.

18

W POSZUKIWANIU DOJRZAŁEJ TOŻSAMOŚCI: KIM SĄ KOBIETY I MĘŻCZYŹNI 50+ WE WSPÓŁCZESNYM SPOŁECZEŃSTWIE POLSKIM?

72%

Trzop B.

|

nr 1

261-275

PL

Celem artykułu jest wyodrębnienie i charakterystyka elementów tożsamości dojrzałych kobiet i mężczyzn w fazie życia pomiędzy średnią i późną dorosłością z perspektywy badań socjologicznych. Analizowane w artykule dane pochodzą z dwóch projektów badawczych: Kobiety dojrzałe – wybrane sfery życia: badanie prowadzone w 2012 roku oraz Dojrzali mężczyźni we współczesnym społeczeństwie polskim - wybrane sfery życia: badanie prowadzone w latach 2014 i 2015 W części teoretycznej odwołano się do koncepcji cykliczności życia Daniela Levinsona oraz zaprezentowano polską propozycję autorstwa Zbigniewa Woźniaka. Odwołano się również do koncepcji tożsamości Erica Eriksona, która opiera się ściśle na triadzie: soma- psyche-ethos, a tym samym wskazuje na nierozerwalność sfery psychicznej, cielesnej i społecznej. W odniesieniu do badanych Lubuszan (kobiet i mężczyzn) jest to czas w ich życiu, w którym następują zmiany wynikające z wielu czynników: przeżywanych fazy życia (kryzys/przełom połowy życia), procesów biologicznych kształtujących podstawy tożsamości kobiety przechodzącej klimakterium i mężczyzny w fazie andropauzy. Ponadto, nakładają się na to nowe role społeczne, których funkcjonujące wzory społeczne mogą wywoływać niezadowolenie, bunt, frustrację. Szczególnie ważne w tej kwestii wydają się nowe role rodzinne: babci/dziadka, rodzica dorosłych dzieci, dojrzałej partnerki/partnera oraz wzór człowieka dojrzałego. Wszystkie wskazane elementy włączone zostały do charakterystyki tożsamości badanych dojrzałych mężczyzn i kobiet, z uwzględnieniem czynników biologicznych, psychologicznych i społecznych

EN

The aim of this article is to identify and characterize, from the perspective of sociological research, the elements of identity of mature women and men in the stage of life between middle and late adulthood. Data analyzed in the article comes from two research projects: Mature women – selected aspects of life: research carried out in 2012, and Mature men in modern Polish society – selected aspects of life: research carried out in 2014 and 2015. Theoretical part refers to the concept of cyclicity of life by Daniel Levinson, and it presents Polish proposition by Zbigniew Woźniak. This part also refers to the concept of identity by Eric Erikson, which is strictly based on a triad: soma-psyche-ethos, thus indicating integrity of psychic, bodily and social spheres. In case of the people of Lubuskie province who took part in research (women and men), it is the time in their lives when changes take place. These changes result from many factors such as: phases of life they go through (crisis/breakthrough of middle life), biological processes shaping identity attitudes of a woman passing through the menopause and a man in the phase of andropause. Additionally, this is compounded by new social roles whose social stereotypes may cause dissatisfaction, rebellion, frustration. In this respect new family roles of grandmothers/ grandfathers, parents of adult children, mature partners, and a role of mature person seem to be especially important. All these elements have been incorporated into characteristics of identity of mature women and men who took part in research, with reference to biological, psychological and social factors.

19

Cechy kobiecości w kontekstach społeczno-kulturowych. Badanie autoetnograficzne kobiety spodziewającej się córki

72%

Szczepaniak C.

|

2022

|

tom 23

347-356

EN

This text is an analysis of the author’s experiences, and presents socio-cultural images of femininity, which are meaningful to life in a society that should strive towards achieving equality among all of its groups. The perspective of the experiences described in the article is based on a crucial moment in the author’s life: expecting a daughter, who will one day become a woman. Based on her own environment and socialisation, the author analyses social images of femininity which force women to fulfill models of behaviour and roles rooted in stereotypical socio-cultural frames. This text is also a manifesto, because we, as a society, give social and cultural features to biological human characteristics. Evocative autoethnography is an invitation to look at one’s own emotions, to come back to one’s own experiences which, according to the author, is necessary also in the social sciences. This autoethnography is a proposal for dialogue and for research that takes into account emotions as well as the past, present and future backgrounds of socio-cultural gender roles.

PL

Tekst jest analizą doświadczeń autorki, ukazującą społeczno-kulturowe wizerunki kobie¬cości, znaczące dla życia w społeczeństwie, które powinno dążyć do równości wszystkich jej grup. Perspektywa opisanych doświadczeń jest uwarunkowana szczególnym, przełomowym momentem biograficznym w życiu autorki – jej pierwszej ciąży, oczekiwań narodzin córki, która sama, od dnia narodzin, będzie stawać się kobietą. Autorka na przykładzie własnego środowiska socjalizacji i życia analizuje społeczne postrzeganie kobiecości, które wtłacza kobiety w wypełnianie modeli zachowań i ról zakorzenionych w stereotypowych społeczno-kulturowych ramach. Tekst jest jednocześnie manifestem autorki, która ma nadzieję na większą refleksyjność w wychowywaniu dziewczynek i chłopców, ponieważ to my jako społeczeństwo nadajemy cechy społeczne i kulturowe biologicznym cechom człowieka. Autoetnografia, prowadzona w nurcie ewokatywnym, zaprasza do zagłębienia się we własne emocje, powrót do własnych doświadczeń, co według autorki ma znaczenie również w nauce. Niniejsza autoetnografia jest propozycją do dialogu, do szerszego, gruntownego podjęcia tematu ról związanych z płcią; takiego, który nie wyklucza emocji, takiego, który weźmie pod uwagę kontekst przeszłości, teraźniejszości i przyszłości.

20

"Kobiecość" współczesnych kobiet żyjących w pojedynkę

72%

Paprzycka E. , Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie; Wydział Nauk Społecznyych; Katedra Socjologii

|

2009

|

tom 34

PL

Tematem podejmowanym w tekście jest kobiecość kobiet żyjących w pojedynkę. Biorąc pod uwagę, że kobiety tworzące tę kategorię postrzegane są nadal jako „nietypowe”, w rozważaniach nad podjętymi kwestiami przyjęto perspektywę płci jako kategorii społeczno-kulturowej. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie: Jakimi kobietami są kobiety żyjące w pojedynkę i jak kształtowała się ich kobiecość w procesie socjalizacji roli płci? Odpowiedź ta zostanie skonstruowana w oparciu o przeprowadzone badania kobiet żyjących w pojedynkę, które odpowiadają stereotypowi tzw. miejskiego singla. Badania miały charakter jakościowy. Główną koncepcja teoretyczną wyznaczającą postępowanie badawcze była koncepcja gender Westa i Zimmermana, według której płeć społeczno-kulturowa (gender) jest raczej cechą sytuacji niż właściwością jednostki, aktywnym procesem konstruowanym w sytuacji interakcji między jednostkami. W ramach wyróżnionych na podstawie badań typów kobiecości zaprezentowane zostaną indywidualne definicje własnej kobiecości (osobowościowa definicja roli płci) oraz kulturowe definicje kobiecości (gender jako obowiązująca definicja kobiecości i męskości). W związku z tym, że definicje te ulegały modyfikacji lub utrwaleniu w procesie socjalizacji roli płci przedstawiona zostanie także typologia rozpoznanych odmian procesu socjalizacji roli płci.

EN

The topic of the article is the womanhood of single woman. Since such women are still perceived as „untypical”, I show this problem using gender perspective. The aim of my work is to answer question: What kind of women are single women and how their womanhood was being developed in gender role socialization process?. The answer was found based on qualitative research executed on a group of single women, which were living alone and matching a stereotype of so-called city single. Research was conducted based on West and Zimmerman’s gender concept. According to this concept, gender is rather the trait of situation than a feature of personality; it is a permanent process and it is being created during interaction between people. For each type of womanhood recognized among examined single women, either individual (personal) or cultural definitions of womanhood were described. Since these definitions were modified or stabilized in gender role socialization process, I also describe different kinds of analyzed gender role socialization processes.