Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 21

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  jony fosforanowe
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
PL
W procesie produkcji sody metodą amonowo-sodową (metodą Solvaya) powstaje wielotonażowy odpad, jakim jest tzw. przepał kamienia wapiennego. Widmo w podczerwieni, dyfraktogram rentgenowski oraz krzywa termograwimetryczna wskazują, że jego podstawowe składniki to węglan wapnia (13%) oraz wodorotlenek wapnia (74%), który z upływem czasu ulega stopniowej konwersji do węglanu. W zawiesinie wodnej wodorotlenek wapnia częściowo rozpuszcza się powodując alkalizację roztworu porównywalną z działaniem wapna technicznego (pH>12). Dzięki temu przepał kamienia wapiennego jest materiałem wydajnie usuwającym jony fosforanowe z roztworów wodnych, zapewniając skuteczność podobną do uzyskiwanej przy pomocy wapna technicznego.
EN
Calcined limestone waste from soda prodn. was studied by IR spectroscopy, X-ray diffraction and thermogravimetry and used for pptn. of phosphate ions from aq. solns. At the waste-to-phosphate ratio 1:1 (by mass), the phosphate ion concn. was decreased from 100 mg/L down to 4–9 mg/L. After 2 yr. long storage of the limestone, it lost about 16% of the free lime.
PL
W niniejszej pracy dokonano analizy własności sorpcyjnych bentonitów, poprzez oznaczanie jonów fosforanowych i azotanowych przy pomocy spektrofotometrii UV-VIS. Badanym materiałem były dwa rodzaje osadowych skał ilastych w postaci bentonitów nieaktywowanych i bentonitów aktywowanych, gdzie jony Ca2+ zastępowane są jonami Na+, pochodzących z firmy CERTECH w Niedomicach, której głównym filarem działalności jest produkcja żwirków higienicznych dla kotów wytworzonych z bentonitów. Otrzymane wyniki wykazały, iż największą efektywnością adsorpcji charakteryzują się bentonity nieaktywowane w przypadku oznaczania zawartości fosforanów, gdyż wartości te osiągnęły ok. 86%, a stopień sorpcji wzrastał wraz ze stężeniem jonów. Niestety w przypadku badania jonów azotanowych nie udało się otrzymać zadowalających wyników w obu przypadkach. Zerowe wartości zarówno postępu, jak i efektywności adsorpcji niestety nie potwierdzają opisywanych w literaturze znakomitych własności tego typu skał osadowych, znajdujących zastosowanie jako środek uzdatniający skażoną glebę czy też higieniczny żwirek dla kotów.
EN
In this work, the sorption properties of bentonites were analyzed by determining phosphate and nitrate ions using UV-VIS spectrophotometry. The tested material was two types of sedimentary clay rocks in the form of non-activated bentonites and activated bentonites, where Ca2+ ions are replaced by Na+ ions, from the CERTECH company in Niedomice, whose main activity is the production of cat litter made of bentonites. The obtained results showed that the highest adsorption efficiency is characterized by non-activated bentonites in the determination of phosphate content, as these values reached approx. 86%, and the degree of sorption increased with the concentration of ions. Unfortunately, in the case of the study of nitrate ions, satisfactory results were not obtained in both cases. Zero values of both progress and adsorption efficiency, unfortunately, do not confirm the excellent properties of this type of sedimentary rocks described in the literature, which are used as a means of treating contaminated soil or hygienic cat litter.
4
Content available remote Adsorpcja jonów fosforanowych na adsorbencie zeolitowym w środowisku wodnym
84%
PL
Badano wpływ aktywacji zeolitu na adsorpcję jonów fosforanowych w środowisku wodnym. W warunkach laboratoryjnych badano kinetykę i wielkość adsorpcji jonów fosforanowych na tobermorycie oraz tobermorycie aktywowanym żelazem w wodzie dejonizowanej oraz w wodach pochodzących z naturalnych zbiorników wodnych. Dla wszystkich badanych układów stan równowagi ustalił się po 5 dobach trwania doświadczenia. Aktywacja zeolitu żelazem zwiększyła jego pojemność sorpcyjną jonów fosforanowych o 25%.
EN
Tobermorite adsorbent was activated with FeCl₃ and used for removal of PO₄ ³⁻ ions from their solns. in deionized H₂O and 2 natural waters to study the adsorption kinetics under lab. conditions. After 5 days test, an equil. was reached for all tested systems. The activation resulted in an increase sorption capacity by 25%.
PL
Tradycyjne systemy nawożenia roślin uprawnych fosforem w Polsce obarczone są dużym ryzykiem ekologicznym związanym z łatwością przenikania fosforanów (V) do wód powierzchniowych, a także wysokimi kosztami produkcji takich nawozów. Nakłada to konieczność poszukiwania nowych rozwiązań nawozowych, które z jednej strony stanowiłyby mniejsze zagrożenie dla środowiska naturalnego, a z drugiej byłyby równie dostępnym dla roślin źródłem fosforu. Jednym z nich może być stosowanie mieszanek fosforytowo – siarkowych (FS), charakteryzujących się stopniowym uwalnianiem łatwo przyswajalnych fosforanów (V), a przez to również ich mniejszą migracją do wód. Dodatek siarki zwiększając dostępność fosforu z fosforytów, stanowi również źródło siarki jako składnika pokarmowego dla roślin. Celem badań było określenie wpływu dodatku siarki elementarnej do mielonego fosforytu na przenikanie jonów fosforanowych (V) i siarczanowych (VI) do wód. w doświadczeniach wegetacyjnych badano w jaki sposób nawożenie mieszankami fosforytowo – siarkowymi wpływa na przemieszczanie się jonów fosforanowych (V) i siarczanowych (VI) do wód. Przeprowadzono dwa dwuletnie doświadczenia wazonowe, na których testowano działanie 6 wariantów mieszanek fosforytowo – siarkowych, różniących się stopniem przemiału fosfory tu (F1 i F2) oraz dodatku siarki (S1, S2, S3). Przeprowadzone badania nie wykazały zagrożenia przenikania znaczących ilości jonów fosforanowych (V) oraz siarczanowych (VI) do wód podziemnych w przypadku stosowania nawozów o stosunku fosforytu do siarki większym niż 7:1.
EN
Traditional phosphorus fertilization of crops in Poland has a high environmental risk associated with the ease of transfer of into surface waters, as well as the high cost of production of such fertilizers. This imposes the need to find new solutions to fertilizer, which on one hand would be a lower risk to the environment, on the other hand would be equally accessible source of phosphorus for plants. One of them may be the use of phosphate – sulfur fertilizers (FS), characterized by a gradual release digestible phosphates (V), and hence the lower the migration to the water. The addition of sulfur increasing the availability of phosphorus from phosphate rock, is also a source of sulfur as a nutrient for plants. The aim of the study was to determine the effect of elemental sulfur to the ground rock phosphate on the phosphates (V) and sulfate (VI) ions permeation to waters. In vegetation experiments tested how use of phosphate – sulfur fertilizers affects the movement of phosphates (V) and sulfate (VI) ions to the water. Performed two two-year pot experiment, which tested effect 6 types of phosphate – sulfur fertilizer, differing in degree of milling phosphate (F1 and F2) and the addition of sulfur (S1, S2, S3). The study showed no significant threat to the permeation of phosphates (V) and sulfate (VI) ions into groundwater as a result of phosphate – sulfur fertilizers with ratio of phosphate to sulfur greater than 7:1.
PL
W pracy przedstawiono problem związany z krystalizacją uwodnionego fosforanu amonowo-magnezowego (struwitu), o wzorze chemicznym MgNH4PO4 ∙6H2O często tworzącego się w linii osadowej oczyszczalni ścieków. Badania krystalizacji struwitu wykonane zostały w skali laboratoryjnej przy założeniu trzech zmiennych niezależnych jakimi były odczyn pH, stężenie jonów fosforanowych PO43- i stężenie jonów amonowych NH4+. Wielkością poszukiwaną było wymagane stężenie jonów magnezu Mg2+, przy których następuje wytrącanie się struwitu. Stwierdzono, że krystalizacja struwitu występuje w szerokim zakresie stężenia jonów fosforanowych i amonowych, lecz najsilniej zależy od odczynu. W analizowanych warunkach struwit nie wytrącał się przy pH równym 7,0 natomiast od 7,5 wytrącał się w coraz większym zakresie stężeń poszczególnych składników.
EN
The paper presents the problem of crystallization of hydrated magnesium ammonium phosphate (struvite), a chemical formula MgNH4PO4 · 6H2O often formed in the line of wastewater treatment plant sludge. Struvite crystallization tests were performed on a laboratory scale, assuming three independent variables which were pH, concentration of phosphate ions PO4 3- and the concentration of ammonium ion NH4 +. The size of a search was required concentration ofmagnesium ions Mg2+, which occurs when struvite precipitation. It was found that the crystallization of struvite occurs in a wide range of concentrations of phosphate and ammonium ions, but most depend on the reaction. In the analyzed conditions, struvite is not precipitated at pH 7.0 from 7.5 and precipitated an increasing range of concentrations of individual components.
PL
Zbadano sorpcję jonów fosforanowych pochodzących z wodnych roztworów H3P04, KH2PO4, K2HPO4, K3PO4 na glebie murszowatej oraz desorpcję jonów fosforanowych z tej gleby za pomocą elektrodializy. Stwierdzono, że ilość zasorbowanych i zdesorbowanych jonów fosforanowych zależy od rodzaju i stężenia związku z którego jony pochodziły. Ilość jonów fosforanowych zdesorbowanych elektrodialitycznie zależy od ilości użytej energii elektrycznej.
EN
Sorption of phosphate ions coming from water solutions of H3PO4, KH2PO4, K2HPO4 and K3PO4 by a mucky soil, and desorption of phosphate ions from the soil done by means of electrodialysis, were examined. It was found that quantity of sorbed and desorbed phosphate ions depended on the kind and concentration of the compound out of which ions were obtained. The number of electrodialytically desorbed phosphate ions depended on quantity of electric power that was used.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań sorpcji jonów fosforanowych, pochodzących z wodnych roztworów H3PO4, KH2PO2, K2HPO4 i K3PO4, przez gleby brunatną, płową i czarną ziemię. Badania prowadzono w skali laboratoryjnej w różnych warunkach statycznych (stężenie, pH), ale jednakowych dla wszystkich gleb. Stwierdzono, że ilość zasorbowanych jonów fosforanowych zależy nie tylko od rodzaju badanej gleby, stężenia użytych roztworów fosforanowych i od pH roztworów równowagowych, ale także od rodzaju użytego związku zawierającego jony fosforanowe.
EN
The paper presents the results of studies on sorption of phosphate ions originating from aqueous solutions of H3PO4, KH2PO4, K2HPO4 and K3PO4 by brown soil, grey-brown podsolic soil, and black earth. Studies were carried out on a laboratory scale in different static conditions (concentration, pH) but similar for all soil types. It was found that ion sorption depended not only on the soil type, concentration of phosphate solutions and pH value, but also on the type of the chemical compound containing phosphate ions.
EN
This study presents results of SEM and XRD investigation of products formed after La-rich bentonite application into water containing PO43- and CO32- ions. The main product of the investigated reaction with phosphate and carbonate anions is rabdophane-(La) and lanthanite-(La), respectively. Studied material has adaptation in many water reservoirs only for phosphorus ions reduction. Further studies might find application in case of reduction others hazardous ions. They could be precipitated in the same fast and effective way, to other stable, nontoxic mineral phases.
PL
Niniejszy artykuł traktuje o możliwości redukcji nutrientów (np. PO43-, CO32-) za pomocą bentonitu wzbogaconego w lantan. Jak dotąd jedynym zastosowaniem wspomnianego bentonitu jest redukcja jonów fosfonowych w środowiskach wodnych (np. jeziora, rzeki, zastoiska) do stabilnego i nietoksycznego związku mineralnego jakim jest rabdofan-(La). Na podstawie analiz SEM oraz XRD wykazano, że badany materiał umożliwia również redukcję jonów węglanowych do stabilnej i nietoksycznej fazy mineralnej-węglanowej (lantanit-(La)). Dalsze studia nad bentonitem lantanowym, poczynione względem innych, niepożądanych jonów (np. jonów azotanowych czy arsenianowych) mogą przynieść odpowiedzi względem ewentualnego i dalszego, środowiskowego zastosowania bentonitu lantanowego.
PL
W badaniach zastosowano elektrodialityczną metodę porównawczą do opisu zachowania się jonów fosforanowych występujących w silnie zasadowym anionicie Zerolit FF i w wodnym roztworze H3PO4. W doświadczeniach zastosowano elektrodializator trójkomorowy własnej produkcji. Stwierdzono, że na zdesorbowanie jonów fosforanowych z Zerolitu FF i przetransportowanie do komory anodowej należy użyć więcej energii elektrycznej aniżeli na przemieszczenie tych jonów pochodzących 7 wodnych roztworów H3PO4.
EN
Comparative electrodialysis was used to describe the behaviour of phosphate ions present in strongly alkaline anion exchanger Zerolit FF and in the aqueous solution of H3PO4. Three-chamber electrodialyser of own construction was used in the studies. Electrodialysis of aqueous solutions of H3PO4 was carried out in the same experimental conditions. It was found that phosphate ions present in Zerolit FF behaved differently in an electric field of the electrodialyser than phosphate ions present in H3PO4.
PL
Celem niniejszej pracy jest optymalizacja procesu miareczkowania kwasów huminowych w obecności silnie buforujących jonów fosforanowych. Analizą optymalizacyjną objęty został zarówno sposób przygotowania próbek, kalibracja aparatury badawczej, mająca na celu ustalenie odpowiednich parametrów technicznych procesu miareczkowania potencjometrycznego, jak również otrzymanie wiarygodnych i powtarzalnych wyników. W niniejszej pracy badania prowadzone były na modelowych roztworach kwasu huminowego (Aldrich HA). Wszystkie badane roztwory, jak również roztwór titranta, wykonano na bazie 1 M NaCl. Dodatek chlorku sodu stabilizował siłę jonową układu, a tym samym zapobiegał wahaniom mierzonego sygnału. W badaniach optymalizacji procesu miareczkowania uwzględnione zostały aspekty przygotowania próbki: stężenie kwasu huminowego (50 i 500 ppm), stężenie substancji silnie buforującej, jonów fosforanowych (0, 600, 1500, 3500 i 7000 ppm), a także parametry techniczne prowadzenia procesu: objętość titranta (0,1 i 0,01ml) i wartość progowa potencjału dryfu w roztworze (10 i 70 mV·min-1). Z otrzymanych danych wyliczono rozkłady pozornych stałych dysocjacji. Na podstawie uzyskanych charakterystyk zbadane zostały optymalne warunki prowadzenia miareczkowania potencjometrycznego w obecności substancji silnie buforujących.
EN
Main object of study was to find out optimal conditions for potentiometric titration of humic acids in presence of strong-buffering substances. Studies were carried out for commercial humic acids sample (Aldrich HA). Phosphates (V) ions were used as strong buffering substance. In case of optimalization of potentiometric titration, both sample preparation and technical parameters were studied. Suspensions of humic acids were prepared in concentration 50 and 500 ppm. Phosphates concentration was established at (0, 600, 1500, 3500 and 7000 ppm). Volume step of titrant was set on 0,1 and 0,01 ml as well as value of potential drift was estabilished at 10 and 70mV/min. Studies showed that titration rate should not be constant for all range of pH. Potential drift value was main parameter which decided about quality of obtained relationships. Low value of this parameter caused that titration process was slower but sorption of CO2 was greater what was visible on the relationships of calculated apparent surface dissociation constant. Higher concentration of humic acids and smaller volume step of titrant let obtain potentiometric titration curves with lower level of noises.
PL
W badaniach zastosowano elektrodialityczną metodę porównawczą do określenia właściwości jonów fosforanowych występujących w wodnych roztworach KH2PO4, K2HPO4 i K3PO4 oraz w anionicie Zerolit FF, w którym jony fosforanowe wprowadzone były uprzednio z tych soli potasowych. Wszystkie doświadczenia prowadzono w takich samych warunkach. Stwierdzono, że zachowanie się jonów fosforanowych w anionicie uzależnione jest od charakteru soli, z której one pochodziły i od ilości jonów. Przy danej energii najwięcej (najszybciej) przetransportowanych jonów fosforanowych z anionitu do komory anodowej było wtedy, gdy do anionitu wprowadzono je z KH2PO4, mniej gdy z K2HPO4, a najmniej z K3PO4.
EN
Comparative electrodialysis was used to determine the properties of phosphate ions in aqueous solutions of KH2PO4, K2HPO4 and K3PO4 and in an anion exchanger Zerolit FF containing phosphate ions from these salts. The experiments were carried out in the same conditions. It was found that the behaviour of phosphate ions in the anion exchanger depended on the salt used and on the amount of the ions. At a given energy the most rapid translocation of phosphate ions from the anion exchanger to the anode chamber was observed when the ions originated from KH2PO4, while translocation of the ions from K2HPO4 was slower and from K3PO4 the least rapid.
PL
W latach 2005-2006 przeprowadzono badania jakości wód gruntowych na zmeliorowanym torfowisku niskim w dolinie Supraśli Górnej. Zainstalowano 5 piezometrów na łąkach intensywnie użytkowanych i 5 na łąkach ekstensywnych. W okresie od maja do października pobierano próbki wód gruntowych, w których oznaczano wielkości stężeń jonów azotanowych i jonów fosforanowych. Stężenia azotanów były niewielkie i mieściły się w zakresie od 0,12 do 26,47 mg N-NO₃·dm⁻³. Dobre uwilgotnienie gleb pobagiennych zmniejszało stężenie jonów azotanowych i fosforanowych w wodach gruntowych. Wyższe stężenia azotanów stwierdzono w wodach pochodzących z łąk intensywnych. Stężenia fosforanów były niskie i mieściły się w zakresie od 0,01 do 0,99 mg P-PO₄·dm⁻³. Zbadane wody gruntowe kwalifikowały się do I klasy czystości wód podziemnych.
EN
The studies on ground waters quality in the drained lowland bog in the Upper Suprasl valley, in 2005-2006, were made. Five piezometerses were established on the intensive meadows and five on the extensive meadows. During the period of May-October the ground water sampling was made. In the collected samples the content of nitrate and phosphate ions was determined. Nitrate concentrations were inconsiderable (0.12÷26.47 mg N-NO₃·dm⁻³). Good moistening of post-bog soils caused the reduction of nitrates and phosphates concentration in ground waters. Higher nitrate concentrations were found in water from intensive meadows. Phosphate concentrations were low (0.01÷0.99 mg P-PO₄·dm⁻³). The investigated waters can be classified as the first-class ground waters.
PL
Badano zmiany stężenia jonów PO4 3-, H+ i kationów metali w wodnych roztworach niektórych fosforanów występujących w surowcach fosforowych i glebach długo nawożonych P, w obecności związków symulujących różnego rodzaju nawozy K, N, Ca i P. Doświadczenia prowadzono w temp. 20°C w układach: A1P04-2H20, FeP04-2H20, Cu3(PO4)2-3H2O, Mg3(PO4)2^-8H2O, Zn3(P04)2, 4H20 - KNO3 (K2HP04, (NH4)2S04, CaC03,...) - H20; niektóre układy rozszerzono o glebę - piasek gliniasty lekki lub glinę lekką. Testowano różne ilości (0,5; 1; 2; 4 mM) fosforanów trudno rozpuszczalnych (roztwory byty zawsze nasycone) i różne ilości (0; 0,5; 1; 2; 4 mM) pozostałych związków. Otrzymane wyniki wskazują, że skład ilościowy i jakościowy jonów w roztworze wodnym decyduje o jego pH, a w dalszej kolejności - o rodzaju i trwałości powstających lub rozpuszczających się związków fosforu. Dodawane sole amonowe, wapniowe i potasowe zwiększały rozpuszczalność badanych fosforanów, ale najczęściej jony P04 3-, które przeszły z osadu do roztworu, wytrącały się ponownie, tworząc fosforany inne niż macierzyste. Jony Ca2+, pochodzące z dodawanych soli wapniowych, wytrącały fosforany wapniowe niezależnie od pH środowiska reakcji. Węglany kationów (I) przeszkadzały w tworzeniu się trudno rozpuszczalnych fosforanów. Dobrze rozpuszczalne fosforany nie wytrącały Cu2+ i Zn2+ z ich roztworów. Kompleksotwórcze właściwości pirofosforanu spowodowały duży wzrost stężenia kationów we wszystkich badanych roztworach fosforanów Al, Fe, Cu, Mg i Zn. Stężenie kationów rosło w kolejności: Al , Fe , Mg , Cu i Zn. Testy statystyczne wykazały, że we wszystkich doświadczeniach interakcja między dawkami a rodzajami soli jest wysoko istotna. Gleba dodana do badanych układów soli spowodowała wystąpienie wielu współbieżnych procesów. Na skutek jej obecności wynik reakcji fosforanu trudno rozpuszczalnego z testowaną solą nieorganiczną często był inny niż w układach bez dodatku gleby. W wielu doświadczeniach kierunek zmian stężenia jonów P04 3- w roztworze wodnym i fosforu przyswajalnego w glebie był identyczny.
EN
The changes in concentrations of PO4 3-, H+ ions and metal cations in aqueous solutions of some phosphates present in phosphoric raw materials and soils fertilized with P for a long time, in the presence of compounds simulating different fertilizers containing K, N, Ca and P, were studied in the paper. The experiments were conducted in the temperature of 20°C, in the following combinations; A1P04 , 2H20, FeP04 , 2H,0, Cu.3(PO4)2, 3H20, Mg3 (P04)2 , 8H20, Zn3 (P04)2, 4H20 - KN03 (K2HP04, (NH4)2S04, CaCO3, ...) - H20; some combinations included soil - light loamy sand or light clay. Different quantities of sparingly soluble phosphates (ie 0.5, 1, 2, 4 mM) - the solutions were always saturated - and different quantities of other compounds (ie 0, 0.5, 1, 2, 4 mM) were tested. The obtained results show that both quantitative and qualitative composition of ions in an aqueous solution decides about its pH and, what follows, about the type and stability of phosphorus compounds that are formed or dissolved. Addition of ammonium, calcium and potassium salts increased the solubility of examined phosphates, but most often P04 3- ions that penetrated from precipitate into solution used to precipitate again, forming phosphates different from the mother ones. Ca2+ ions, coming from the added calcium salts, used to precipitate calcium phosphates, regardless of pH of reaction environment. Cation carbonates (I) made it difficult to form sparingly soluble phosphates. Well soluble phosphates did not precipitate Cu2+ and Zn2+ from their solutions. The complex-forming properties of pyrophosphate caused a considerable increase in cation concentration in the case of all examined solutions of AI, Fe, Cu, Mg and Zn phosphates. The concentration in question used to grow in the following sequence; Al < Fe < Mg < Cu < Zn. The statistical analyses showed that the interaction between doses and kinds of salts was highly significant for all the experiments. Addition of soil to the studied salt combinations resulted in the occurence of numerous concurrent processes. What follows, due to its presence, the result of the reaction between a sparingly soluble phosphate and a tested inorganic salt was often different from those obtained in the case of combinations without soil. The direction of changes in the concentration of P04 3- ions in an aqueous solution and of available phosphorus in soil was identical for most experiments.
PL
W pracy przedstawiono wyniki zachowania się jonów fosforanowych pochodzących z wybranych nawozów fosforanowych (superfosfat potrójny, polifoska i fosforan amonu) w polu elektrycznym elektrodializatora. Stwierdzono, że na przetransportowanie do komory anodowej jonów fosforanowych superfosfatu i polifoski potrzeba tyle samo energii, natomiast z fosforanu amonu o 30% więcej. Na desorpcję jonów fosforanowych z Zerolitu FF najmniej energii potrzeba w przypadku jonów fosforanowych wprowadzonych z fosforanu amonu, więcej z superfoski, a najwięcej z polifoski.
EN
The paper describes the behaviour of phosphate ions from selected phosphate fertilizers (triple superphosphate, Polifoska, ammonium phosphate) in the electric field of an electrodialyser. It was found that translocation to the anode chamber of phosphate ions from superphosphate and Polifoska required the same amount of energy, whereas of those from ammonium phosphate - 30% more. Desorption of phosphate ions from Zerolit FF required the least energy in the case of phosphate ions from ammonium phosphate, and the most in the case of Polifoska.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.