Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wychowanie seksualne jako inny w dyskursie edukacyjnym

100%

Jamrozowicz B.

Podstawy Edukacji

|

2018

|

tom 11

103-115

EN

The aim of the text taken in this text is to present the construct of sexual education as other in the educational discourse. I found interesting here the areas of constructing and categorizing this field of education at school in the context of other activities carried out in it, as well as the pedagogical consequences of this state of affairs. Giving birthmarks of otherness concerns not so much the subject that represents this field of education, but the actions affecting its specific constitution in the school's program. You can indicate here: involvement in the creation of a program of representatives of the two ministries, the possibility of negotiating the scope of content carried out on these classes by parents and adult students and the possible refusal to participate in them. As specific, one may further consider the construction of a name for an object in which the determinant: sexual does not appear. The practical exclusion of this subject from the group of those that are subject to evaluation seems to serve to avoid negative social reactions.

PL

Celem podjętych w tym tekście rozważań stanie się ukazanie konstruktu wychowania seksualnego jako innego w dyskursie edukacyjnym. Za interesujące uznałam tu obszary konstruowania i kategoryzowania tej dziedziny wychowania w szkole na tle innych realizowanych w niej zajęć, a także pedagogiczne konsekwencje tego stanu rzeczy. Nadanie znamion inności dotyczy nie tyle samego przedmiotu reprezentującego tę dziedzinę wychowania, ile zabiegów oddziałujących na jego określoną konstytucję w programie szkoły. Można tu wskazać na zaangażowanie w tworzenie dlań programu reprezentantów dwóch resortów, możliwość negocjowania zakresu treści realizowanych na tych zajęciach przez rodziców oraz pełnoletnich uczniów i ewentualnej odmowy w nich udziału. Za specyficzne można dalej uznać skonstruowanie nazwy dla przedmiotu, w której nie pojawia się określnik: seksualny. Uniknięciu niekorzystnych reakcji społecznych wydaje się służyć również praktyczne wyłączenie tego przedmiotu z grupy tych, które podlegają ewaluacji.

2

Zderzenia: „oswajanie” różnicy przez sztukę współczesną

100%

Kwiatkowska-Tybulewicz B.

Przegląd Pedagogiczny

|

2013

|

nr 2

71-84

PL

Sztuka współczesna jest ważnym partnerem dla pedagogiki w dyskusji zarówno na temat szeroko ujmowanych problemów współczesnego świata, jak i wiedzy dotyczącej człowieka. Jednym z tematów, łączących oba wymienione obszary zainteresowania współczesnych artystów i pedagogów jest różnica. W artykule zaprezentowane zostaną wybrane projekty artystyczne, które wpisują się w pedagogiczną akceptację różnicy jako nowego wzorca wychowawczego. Sztuka współczesna, eksponująca różnice, zadaje pytanie: czy różnica jest dla nas zagrożeniem, czy twórczym potencjałem? Jacy jesteśmy wobec Innych? Czy uznajemy ich podmiotowość? Czy wykluczamy, wyrzucamy poza nawias, odbieramy głos? Analizując wybrane projekty artystyczne z perspektywy pedagogicznej (na bazie założeń teorii wychowania estetycznego), ukazany zostanie ich wychowawczy potencjał, dzięki któremu sztuka i pedagogika będą mogły wspólnie zabrać głos w dyskusji na temat relacji „różnica-edukacja-inkluzja”.

3

Wieczność jako niezgoda: Stein, Levinas, Ricoeuer

100%

Loba M.

Zeszyty Naukowe Centrum Badań im. Edyty Stein

|

2016

|

nr 15

129-138

PL

SummaryIn this contribution I try to show how E. Stein, E. Levinas and P. Ricoeurexpress their disagreement with Heideggerian conception of being-towards-death and propose their vision of eternity and its experience. The three main images are commented:the death as a discontinuity and condition of a new life, suspension of the time to the resurrection by the other, the intensification of the experience of time.

4

Against “Globalised Indifference”. Radio Reporters in the Face of the Refugee Crisis

94%

Michalak K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2019

|

tom 54

|

nr 3

261-274

PL

Od swojego nasilenia w roku 2015 – kryzys migracyjny stał się jednym z ważniejszych tematów doniesień medialnych. Z biegiem czasu owe częste doniesienia przyczyniły się do społecznego zobojętnienia na krzywdę migrantów. Przybysze – traktowani stereotypowo jako obcy – stali się grupą ludzi zbędnych, niepotrzebnych, co z kolei zaczęło prowadzić do społecznych napięć i podziałów. Autorka prezentowanego artykułu zamierza wykazać, że jednym ze sposobów budowania dialogu między kulturami może być reportaż, szczególnie reportaż radiowy. Podążając za myślą Ryszarda Kapuścińskiego i Emmanuela Levinasa autorka uważa, że spotkanie z „Innym” to jedno z najważniejszych wyzwań XXI wieku. Trzy analizowane reportaże zdają się potwierdzać, że radiowe medium może pełnić szczególną rolę w przezwyciężaniu „zglobalizowanej obojętności”.

EN

Since it intensified in 2015, the migration crisis has become one of the major topics of media coverage. With time those numerous pieces resulted in society becoming indifferent to the plight of migrants. The newcomers, stereotypically treated as aliens, became a group of the unnecessary and unneeded, which then started to bear social tension and divisions. The author of the article intends to indicate that reportage/feature, radio reportage in particular, is one of the methods for building dialogue between cultures. In following the remarks of Ryszard Kapuściński and Emmanuel Levinas, the author noted that an encounter with “the Other” is one of the major challenges of the 21st century. The three analysed programmes seem to prove the fact that the medium of radio may fulfil a special role in overcoming “globalised indifference.”

5

The pedagogy of asylum as a utopia of hospitality. A review of basic assumptions

84%

Włodarczyk R.

Filozoficzne Problemy Edukacji

|

2021

|

tom 4

1-19

EN

This paper aims at the presentation of ethical and political grounds of the pedagogy of asylum, which, in its assumptions, refers to concepts of such thinkers as Emmanuel Levinas, Erich Fromm, George Steiner, Hannah Arendt, Michael Walzer, Avishai Margalit, Jacques Derrida and Janusz Korczak. Utopia of hospitality, presented in its basic assumptions, constitutes a look at the social life, life of individuals and communities, as concentrated in asylums, while its author thinks that it forms an answer to modern challenges to Western democracies, education and politics in the “Age of Migration”.

6

Życie wśród innych jako wyzwanie. Rola kształcenia ogólnego

84%

Piejka A.

Społeczeństwo i Polityka

|

2021

|

nr 2(67)

99-110

EN

Communing with otherness is a part of the contemporary human condition. Every day he encounters otherness in very different manifestations - cultural, religious, related to gender identity and sexuality, age, illness or disability. Such situations are not easy for the individual. We often react to what is foreign, different, with fear, uncertainty, and sometimes outright hostility. The aim of the considerations undertaken in this article is to show the role of education in preparing a person to live among others; laying the foundations for the ability to relate to the Other in a reflective, critical and responsible way. In this article I refer to the idea of general education aimed at developing such qualities and predispositions as critical thinking, self-reflection, empathy, imagination, and civic responsibility. I point to the ancient traditions from which this idea grows. I justify why general education has an essential role in preparing people to meet the Other and why it should be a commitment that all - not just a select few - teachers and educators will make.

PL

Obcowanie z innością jest wpisane w kondycję współczesnego człowieka. Na co dzień napotyka on na odmienność w bardzo różnych przejawach – kulturowym, religijnym, związanym z tożsamością płciową i seksualnością, wiekiem, chorobą czy niepełnosprawnością. Sytuacje takie nie są dla jednostki łatwe. Na to, co jest obce, inne, często reagujemy lękiem, niepewnością, a czasem jawną wrogością. Celem rozważań podjętych w niniejszym artykule jest ukazanie roli edukacji w przygotowaniu człowieka do życia wśród innych; stworzenie podstaw, by potrafił w refleksyjny, krytyczny i odpowiedzialny sposób odnosić się do Innego. W artykule autorka odwołuje się do idei kształcenia ogólnego, ukierunkowanego na rozwijanie takich cech i predyspozycji, jak: krytyczne myślenie, namysł nad sobą, empatia, wyobraźnia, odpowiedzialność obywatelska. Wskazuje na starożytne tradycje, z których wyrasta ta idea. Uzasadnia dlaczego kształcenie ogólne pełni zasadniczą rolę w przygotowaniu człowieka do spotkania Innego i dlaczego powinno być zobowiązaniem, które podejmą wszyscy – a nie tylko wybrani – nauczyciele i edukatorzy.

7

MŁODOŚĆ WOBEC STAROŚCI – DOŚWIADCZENIEM OBCOŚCI? – RAPORT Z BADAŃ

84%

Markowska-Plebankiewicz M.

Edukacja Dorosłych

|

2017

|

tom 1(76)

112-123

PL

Artykuł stanowi formę raportu z badań dotyczących stosunku i postrzegania przez osoby młode – studentów pedagogiki – starości przebiegającej w ośrodku pomocy społecznej dla osób starych. Analiza zgromadzonego materiału empirycznego została wzbogacona przykładami wypowiedzi dotyczących różnych płaszczyzn spostrzeżeń związanych z obserwacją ludzi starych zamieszkujących zinstytucjonalizowaną placówkę. Ponadto w artykule starano się ukazać przyczynę wielu trudnych emocji opisywanych przez studentki i studentów, jakie pojawiały się względem podopiecznych ośrodka.

EN

The article is a form of a research report on the attitude and perception of young people – students of pedagogy – about the old age in the social welfare center for the elderly people. Analysis of the collected empirical material was enriched with examples of statements on different planes insights linked to observation of old people living in an institutional facility. Additionally, this article attempts to show the cause of many difficult emotions described by female and male students that appeared in relation to the pupils of the center.

8

„Inny” nie zawsze jest „obcy” : mowa nienawiści w przestrzeni publicznej na podstawie kwerendy artykułów Gazety Wyborczej

84%

Czuba B. , Kuliga M.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2020

|

tom R. 10, Nr 17

65--86

PL

W artykule rozważany jest problem mowy nienawiści i jej związków z nietolerancją różnicy, nazywanej przez Zygmunta Baumana miksofobią. Mowa nienawiści jest nasilającym się problemem społecznym. Przyczyny tego zjawiska są złożone. Można je widzieć po stronie biologicznego zaprogramowania ludzkiego umysłu, zmieniających się wartości kulturowych, nowych narzędzi komunikacji międzyludzkiej, narastających nierówności społecznych. Miksofobia jest kategorią stworzoną przez Zygmunta Baumana do opisu lęków trapiących współczesnego człowieka, żyjącego w zmieniającym się różnorodnym świecie. Źródła miksofobii leżą w poczuciu niepewności i zagrożenia własnej egzystencji. W artykule rozważany jest problem użyteczności kategorii miksofobii w opisywaniu problemu mowy nienawiści. Celem artykułu jest ocena sposobu, w jaki mowa nienawiści relacjonowana jest na łamach tygodnika Gazeta Wyborcza oraz włączenie do dyskursu naukowego na temat mowy nienawiści pojęcia miksofobii. Metody badań zastosowane na użytek tego artykułu to analiza danych zastanych (raportów z badań społecznych, statystyk policyjnych) i analiza treści artykułów prasowych, których przedmiotem jest mowa nienawiści.

EN

The article discusses the problem of hate speech and its relationships with intolerance of difference, called by Zygmunt Bauman mixophobia. Hate speech is an increasing social problem. The reasons for this phenomenon are complex. They can be seen on the biological programming side of the human mind, changing cultural values, new tools of interpersonal communication, growing social inequalities. Mixophobia is a category created by Zygmunt Bauman to describe the fears troubling modern man living in a changing, diverse world. The sources of mixophobia lie in a sense of uncertainty and threat to their own existence. The article discusses the problem of the usefulness of the mixophobia category in explaining the phenomenon of hate speech. The authors’ intention is to include in the scientific discourse on hate speech, the concept of mixophobia as one of the possible co-occurring phenomena. Research methods used for the purposes of this article are existing data analysis (social research reports, police statistics) and analysis of the content of press articles, whose subject is hate speech.

9

Studenci o relacjach z Innym/Obcym

84%

Leżucha M. , Smyła J.

Edukacja Międzykulturowa

|

2022

|

tom 18

|

nr 3

101-118

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące definicyjnego ujęcia Innego/Obcego, źródeł wiedzy oraz osobistych doświadczeń badanych, odnoszących się do osób od nich odmiennych. W pierwszej części artykułu zostały przytoczone definicje Innego/Obcego w ujęciu różnych autorów oraz ukazano różnicę tych dwóch kategorii pojęciowych. W dalszej części opracowania przedstawione zostały negatywne reakcje społeczeństwa na inność/obcość ze szczególnym uwzględnieniem postaw rasistowskich i ksenofobicznych. Zaprezentowane zostały wyniki dotychczasowych badań ukazujących skalę pejoratywnych zachowań wobec Innych/Obcych w społeczeństwie polskim. W trzeciej części opracowania przedstawiono wyniki autorskich badań dotyczące relacji studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego i Państwowej Wyższej Szkoły Techniczno-Ekonomicznej w Jarosławiu z Innymi/Obcymi, będących częścią ich najbliższego otoczenia, w tym studenckiego. Analiza wyników badań stanowi próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie: „Kim jest Inny/Obcy w percepcji studentów?” oraz „Jakie są relacje badanych z Innymi/Obcymi?”.

EN

The article presents the results of the research on the definitional view of the Other/Other, the sources of knowledge and personal experiences of the respondents relating to people different from them. In the first part of the article, the definitions of Otherness/Alien according to different authors are cited and the difference of these two conceptual categories is shown. In the next part of the paper, the negative reactions of society to otherness/ foreignness are presented, with particular emphasis on racist and xenophobic attitudes. Research showing the scale of pejorative behavior toward Otherness/ foreignness in Polish society is presented. The third part of the study presents the results of the author’s research on the relations of students of the University of Rzeszow and the State Higher School of Technology and Economics in Jaroslaw with Others/Aliens, who are part of their immediate environment, including students. The analysis of the research results is an attempt to answer the question “Who is the Other/Other in the perception of students?”.

10

Trójca Święta jako epifania inności. Wgląd hermeneutyczny

84%

Barth G.

Roczniki Teologiczne

|

2017

|

tom 64

|

nr 2: Teologia dogmatyczna

191-220

EN

This text is an attempt to question of otherness, which has become in recent years involved, but also troublesome. Every day we experience various forms of discrimination, suspicion, exclusion, that cause misunderstandings divisions, conflicts. These circumstances make the difference (otherness) is treated by contemporary thinkers, including theologians, as an urgent problem. Theological thought, referring to the rich tradition of the Christian faith, in which the main Other is the transcendent God, trying to rethink the importance of this truth in the modern context. This thought can offer in the way of understanding otherness, that comes from reflection on the Trinity, in which three Persons stand in respect of otherness, where the irreducible distinction becomes a condition for the possibility of their relationship. This model is a proposal for further exploration sense of otherness, especially in the areas: anthropology, sociology, ethics, education. In the text are shown the position of some modern thinkers, who are drawing inspiration from the Christian tradition, develop hermeneutics otherness.

PL

Tekst podejmuje zagadnienie inności, które stało się w ostatnich latach zajmujące, ale i kłopotliwe. Na co dzień doświadczamy bowiem różnych przejawów dyskryminacji, podejrzliwości, wykluczenia, które powodują nieporozumienia, podziały, konflikty. Wszystkie te okoliczności sprawiają, że inność jest traktowana przez współczesnych myślicieli, także teologów, jako palący problem. Myśl teologiczna, nawiązując do bogatej tradycji chrześcijańskiej wiary, w której głównym innym jest transcendentny Bóg, próbuje na nowo przemyśleć znaczenie tej prawdy we współczesnym kontekście. Może zaoferować w ten sposób rozumienie inności, które wypływa z refleksji nad Trójcą Świętą, w której trzy Osoby stoją w stosunku inności, gdzie ich nieredukowalne rozróżnienie staje się warunkiem możliwości ich relacji. Model ten stanowi propozycję dalszych poszukiwań sensu inności, zwłaszcza w obszarach: antropologii, socjologii, etyki, edukacji. W tekście ukazane są także niektóre stanowiska współczesnych myślicieli, którzy czerpiąc inspirację z tradycji chrześcijańskiej, rozwijają hermeneutykę inności.

11

Znaczenie innego w doświadczeniu wartości

84%

Rozmarynowska K.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

tom 48

|

nr 4

55-66

EN

The aim of the article is to show subjective sources of axiological experience. According to Tischner’s conception, each person experiences various values, of which ethical values are particular. Their peculiarity consists in the fact that they appear in the presence of the other (especially another human). We realize values in interpersonal relations, because they are ideals of human behaviour realized in a particular situation involving the other: we are faithful, just and honest to the other. Ethical values obligate us to act when something important is threatened. It means they are experienced as objective but not real. A crucial condition for achieving values is, to use Tischner’s expression, a “sense of reality”. Values have a binding nature, but it is a moral obligation, not a physical determination. A human person is independent in recognizing, choosing and realizing values. The essence of axiological experience is preference. That’s why the human world is ordered hierarchically.

PL

Artykuł stanowi próbę ukazania podmiotowych źródeł doświadczenia wartości. Zgodnie z koncepcją Tischnera, każdy człowiek doświadcza różnych rodzajów wartości, wśród których szczególne miejsce przypada wartościom etycznym. Ich wyjątkowość wynika z faktu, że są przeżywane w obecności innego (zwłaszcza innego człowieka). Realizujemy te wartości w relacjach międzyosobowych, ponieważ stanowią one ideały ludzkiego postępowania wobec innego: jesteśmy wierni, sprawiedliwi, uczciwi – wobec innego. Rola innego polega również na tym, że dialog rozszerza i pogłębia naszą świadomość aksjologiczną. Wartości etyczne obligują nas do działania, gdy coś ważnego jest zagrożone. To oznacza, że doświadczamy ich jako istniejących obiektywnie, choć jednocześnie nierealnych. Istotnym warunkiem realizacji wartości jest, używając sformułowania Tischnera, „poczucie rzeczywistości”. Wartości etyczne mają zobowiązującą moc, co oznacza, że doświadczenie aksjologiczne zawiera w sobie element moralnego przymusu. Niemniej jednak osobie przysługuje wolność w sferze rozpoznawania, wybierania i realizowania wartości. Istotą doświadczenia aksjologicznego jest preferencja. To właśnie dlatego ludzki świat jest uporządkowany hierarchicznie.

12

Trajektorie oswajania obcości – od Obcego do Innego

84%

Cudowska A.

Horyzonty Wychowania

|

2023

|

tom 22

|

nr 61

11-22

EN

RESEARCH OBJECTIVE: Showing the issue of taming strangeness by introducing the category of the Other into the socio-educational narrative as an implication for intercultural education. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Perceiving strangeness in the context of the source experience of the Other. The study used the method of desk research and critical interdisciplinary analysis of sources, meta-analysis of concepts and categories constituting the title research problem. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Building dialogic relations in the meeting space is proposed as a way to understand and tame strangeness. They serve to develop creative life orientations necessary in shaping the attitude of openness, creative understanding and acceptance of the Other. RESEARCH RESULTS: The concept of the Stranger and strangeness has been presented in terms of various source analyses. The category of the Other was proposed as a link between strangeness and familiarity. It is a fundamental methodological proposal as an activity that is part of the development of creative life orientations. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Theoretical analysis of the indicated categories lead to pedagogical and educational implications in the context of shaping the meeting space, developing a dialogical attitude and creative understanding of differences in intercultural education.

PL

CEL NAUKOWY: Ukazanie problematyki oswajania obcości przez wprowadzenie do narracji społeczno-wychowawczej kategorii Innego jako implikacji dla edukacji międzykulturowej. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Postrzeganie obcości w kontekście źródłowego doświadczenia Innego. W badaniu zastosowano metodę analizy danych zastanych (desk research) oraz krytyczną interdyscyplinarną analizę źródeł, dokonano metaanalizy pojęć i kategorii stanowiących tytułowy problem badawczy. PROCES WYWODU: Jako drogę do zrozumienia i oswojenia obcości proponuje się budowanie dialogicznych relacji w przestrzeni spotkania. Służą one rozwijaniu twórczych orientacji życiowych niezbędnych w kształtowania postawy otwartości, twórczego rozumienia i akceptacji Innego. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Pojęcie Obcego i obcości zostało ukazane w ujęciu różnych analiz źródłowych. Kategorię Innego zaproponowano jako łącznik między obcością i swojskością. Stanowi ona zasadniczą propozycję metodyczną jako działanie wpisujące się w rozwijanie twórczych orientacji życiowych. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Analizy teoretyczne wskazanych kategorii prowadzą do implikacji pedagogicznych i edukacyjnych w kontekście kształtowania przestrzeni spotkania, rozwijania postawy dialogicznej i twórczego rozumienia odmienności w edukacji międzykulturowej.

13

Nie-swój w językowym obrazie świata polskich studentów. Refleksja językoznawcza

84%

Gawarkiewicz R.

Horyzonty Wychowania

|

2023

|

tom 22

|

nr 61

47-56

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of article is an attempt at reconstructing the images of other, foreign and enemy, fixed in the linguistic picture of the world of students. THE PROBLEM AND RESEARCH METHODS: The research problem is placed in the context of the discussion on the cultural meanings contained in the terms: other, foreign, enemy. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The argumentation began with the justification of selecting the research issues with an indication of the research assumptions of imagology as a theoretical and methodological approach to the analysis of the concept of otherness/strangeness/hostility in the context of the concept of identity. Secondly, both the research methodology applied and the criteria for classifying and describing the empirical material were discussed. The third part of the study is the analysis of the research results and the conclusions. RESEARCH RESULTS: On the basis of the analysis, it can be claimed that the terms other, alien and enemy hide many meanings and universal contents. From the perspective of linguistic analyses, the dual nature of the concepts discussed is particularly interesting. The denotative nature, multifaceted grounded is described in the dictionaries of the Polish language, it is a concrete reference to reality. The connotative one results from the fact that the features of the analysed objects are transferred to a wide range of facts from social life, and therefore, the symbolic relationship between the objects of the external world and the ideas about them functioning in the minds of the respondents ceases to be unambiguous. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, RECOMMENDATIONS: Perceiving and experiencing the world according to the dichotomy of one’s own – other/foreigner/enemy is typical for each of us. More and more frequently, however, the concepts of the other/foreigner/enemy are used for propaganda purposes.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest próba rekonstrukcji utrwalonych w językowym obrazie świata studentów wyobrażeń o innym, obcym i wrogu. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy jest głosem w dyskusji na temat znaczeń kulturowych zawartych w pojęciach: inny, obcy, wróg. Zakres semantyczny tych leksemów jest warunkowany kontekstem pojawiających się pod jego wpływem emocji oraz wynikających z nich opisów wartościujących. PROCES WYWODU: Wywód rozpoczęto od uzasadnienia wyboru problematyki badawczej ze wskazaniem założeń badawczych językowego obrazu świata jako teoretyczno-metodologicznego podejścia do analiz pojęcia inności/obcości/wrogości w kontekście pojęcia tożsamości. W drugiej kolejności omówiona została wykorzystana metodologia badawcza i zastosowane kryteria klasyfikacji i opisu materiału empirycznego. Trzecią część opracowania stanowi analiza wyników badań i wynikające z niej wnioski. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przeprowadzone badanie wykazuje, że pojęcia innego, obcego i wroga zawierają treści dostrzegane i podzielane przez większość badanych. Z perspektywy analiz językoznawczych szczególnie interesująca jest dwoistość pól semantycznych budowanych wokół wskazanych wyżej leksemów. Pierwsze z nich – denotacyjne – jest dostępne i opisane z określonej liczby perspektyw w słownikach języka polskiego. Natomiast drugie – konotacyjne – w związku z tym, że jest warunkowane indywidualnymi regułami percepcji i subiektywną oceną, już nie tak jednoznacznie określa wzajemne relacje między znakami opisującymi fakty i symbole z życia wspólnoty a wyobrażeniami o nich, które utrwaliły się w świadomości językowej respondentów. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Percepcja świata według reguł podziału na swoje – inne/obce/wrogie jest właściwością człowieka. Z pewnością z tego powodu figury innego/obcego/ wroga wykorzystywane są w celach propagandowych. Stanowiąc podstawę dla prezentacji i identyfikacji zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, mogą one z taką samą siłą utrwalać stereotypy i uprzedzenia zakorzenione od dawna, jak i aktywizować nowe, które będąc podstawą proce- sów społecznej dyskryminacji i stygmatyzacji jednostek lub grup, prowadzą do ich wykluczenia.

14

Obcy, inny czy swój? Jak przedstawieni są cudzoziemcy w podręczniku do nauki języka polskiego i kultury polskiej „Po polsku po Polsce”?

84%

Badyda E.

Horyzonty Wychowania

|

2023

|

tom 22

|

nr 61

57-66

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The article aims at recreating the images of foreigners who appear as protagonists in a contemporary textbook for teaching Polish as a foreign language Po polsku po Polsce. The images are highlighted in the aspect of the protagonists’ experiencing an encounter with Polish culture and recognizing their situation in it in terms of the stranger / the other – ours. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The concept of a cultural gap is adopted as a crite- rion for recognizing the foreigners’ situation understood in terms of the stranger/ the other – ours. The research method is an analysis of the heroes’ statements, which contain information and convey their judgements and, as a result, make it possible to conclude about the occurrence of cultural distance. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The process of argumentation is subordinated to the presentation of particular aspects of the characters’ image. Subsequently, the following are analyzed: eating habits, ways of spending free time, attitudes towards one’s own ethnic identity, to- wards the Polish language, Polish history and culture. RESEARCH RESULTS: Foreigners are presented in the textbook in a way that minimizes their initial distance from Polish culture to the possible extreme. They relate to it very positively or even enthusiastically, they identify with it and find themselves in it as ours. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Creating a foreign protagonist appearing in a textbook for teaching a foreign language as a person who from the very beginning adapts flawlessly to a new culture does not support students’ efforts to find their own space in it, nor does it support a teacher in developing students’ intercultural sensitivity. The future textbook authors should pay attention to this aspect.

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest odtworzenie obrazu cudzoziemców będących bohaterami współczesnego podręcznika do nauczania języka polskiego jako obcego i kultury polskiej Po polsku po Polsce w aspekcie ich przeżywania spotkania z polską kulturą i rozpoznania w niej swojej sytuacji w kategoriach obcy/ inny – swój. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Za podstawę rozpoznania sytuacji cudzoziemca w świecie polskiej kultury rozumianej w kategoriach obcy/ inny – swój przyjęto pojęcie dystansu do niej. Metodą badawczą jest analiza wypowiedzi bohaterów, które zawierają informacje o nich i przekazują ich sądy, a w rezultacie pozwalają wnioskować o istniejącym dystansie kulturowym. PROCES WYWODU: Wywód podporządkowany jest przedstawieniu poszczególnych aspektów wizerunku bohaterów. Kolejno analizowane są: obyczaje żywieniowe, sposób spędzania wolnego czasu, stosunek do własnej tożsamości etnicznej, do języka polskiego, historii i kultury polskiej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Cudzoziemscy bohaterowie podręcznika przedstawieni są w sposób, który niemal niweluje ich wyjściową odległość od kultury polskiej. Odnoszą się oni do niej bardzo pozytywnie lub entuzjastycznie, identyfikują się z nią, odnajdując się w niej jako swoi. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Kreowanie cudzoziemskiego bohatera podręcznika do języka obcego jako osoby od początku odnajdującej się w nowej kulturze jako swój nie wspiera studenta w odnajdywaniu własnego miejsca w jej przestrzeni, nie wspomaga też nauczyciela w kształceniu wrażliwości interkulturowej studentów. Warto na ten aspekt zwrócić uwagę przyszłych autorów podręczników.

15

Czy możliwe jest zbudowanie etyki społecznej na podstawie koncepcji etycznych Emmanuela Lévinasa i Karola Wojtyły? Dyskusja na temat współczesnej etyki społecznej

84%

Czekalski R.

Studia Philosophiae Christianae

|

2014

|

tom 50

|

nr 4

5-30

EN

The purpose of this article is to present ethical and social thoughts of two eminent philosophers of the 20th century, E. Lévinas and K. Wojtyła in reference to the coherence of their thoughts and their mutual complementarity. Both had similar intentions of creating the preconditions that ensure peace and social order. Both lived through totalitarian regimes, witnessed the deaths of many people, experienced the decline of mankind and therefore raised very important questions about the causes of these twentieth-century moral disasters. However, there are important differences between the two thinkers, concerning the understanding of subjectivity, their positions on the whole heritage of Western philosophy, ontology, as well as opposing attitudes. Where Wojtyła searches for participation, Lévinas proposes separation. It seems that the philosophy of Lévinas shows some kind of inability to rise above the history of one’s own nation.

PL

Celem artykułu jest zbadanie możliwości zbudowania etyki społecznej na podstawie koncepcji etycznych dwóch wybitnych filozofów XX wieku E. Lévinasa i K. Wojtyły. Pierwszy z nich opiera swoją etykę na pojęciu „Inności”, drugi na pojęciu „Bliźni”. Koncepcje te są przeanalizowane i zestawione w poszukiwaniu różnic i podobieństw między nimi. Wydaje się, że do zbudowania spójnej etyki społecznej bardziej nadaje się koncepcja etyczna Karola Wojtyły, nie można bowiem zbudować etyki społecznej bez właściwej koncepcji podmiotowości. W koncepcji Lévinasa rola „Ja” jest pomniejszona, liczy się natomiast „Drugi”. Lévinas wprowadza jeszcze figurę „Trzeciego”, która ma umożliwić zbudowanie etyki społecznej, także w jej wymiarze instytucjonalnym, jest to jednak nieprzekonywujące i niespójne z innymi założeniami francuskiego filozofa.

16

Gabriel Marcel i etyka heterocentryczna

83%

Węcławski M.

Roczniki Filozoficzne

|

2021

|

tom 69

|

nr 2

285-303

EN

The article presents ethical dimension of Gabriel Marcel’s philosophical thought. Concerning several categories that it contains (including trial, betrayal, community, sacrifice, presence, availability, intersubjectivity, love) it is described as heterocentric. This term, taken from the very writings of Marcel, is here applicated in order to distinguish it from the terms already well-established in the literature (yet related mainly to later ideas), such as “philosophy of the other” or “identity-difference dialectics”; in general, it points to an attitude towards the other, which, however, leads to internal self-recovery. There is a task in front of a man on the road: to answer a call coming from both the inside and the outside; ultimately the aim is to anchor one’s own existence in the depth of reality which exceeds it. It is also shown that Marcel's ethics does not evade ontology, and that the answer to the question of how to live is inextricably linked with the reflection over being.

PL

Artykuł przedstawia etyczny wymiar refleksji filozoficznej Gabriela Marcela. Na tle szeregu obecnych w niej kategorii (m.in. próba, zdrada, wspólnota, ofiara, obecność, rozporządzalność, intersubiektywność, miłość) zostaje ona określona mianem heterocentrycznej. Pojęcie to, zaczerpnięte z pism samego Marcela, znajduje tu zastosowanie w celu odróżnienia od ugruntowanych już w literaturze przedmiotu, ale dotyczących zwłaszcza koncepcji późniejszych, nazw w rodzaju „filozofia innego” czy „dialektyka tożsamości i różnicy”; w ogólności dotyczy postawy zwrócenia się ku temu, co inne, które zarazem prowadzi do wewnętrznego samoodzyskania. Przed znajdującym się w drodze człowiekiem stoi zadanie odpowiedzi na wezwanie płynące zarówno z jego wnętrza, jak i z czegoś poza; ostatecznie jego celem staje się, by umocować własne istnienie w głębi rzeczywistości, która je przekracza. Wskazane przy tym zostaje, że etyka Marcela nie unika ontologii, a odpowiedź na pytanie o to, jak żyć, jest nierozerwalnie złączona z refleksją nad byciem.

17

Integracja i relacje międzykulturowe wczoraj i dzisiaj - filozofia migracji

71%

Rebes M.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2020

|

tom 11

|

nr 1

41-66

EN

In this article is presented the problem of integration in European culture. The integration process is an important element of European culture. It appears at the beginning when this culture arose as a result of taking over some elements of other cultures in its development. Contemporary integration refers to the eighteenth-century formation of nation-states and confrontation with universal values. Attitude towards other cultures and European identity refers to such values as common good, freedom or responsibility. As the philosophy of the twentieth century shows, an important element has become the relationship between me and another, the interlocutor. The experiences of values constitute between us. Through this lens, we can observe the problem of migration, which is based on the fight for human rights. It is around her that European identity is created. These interpersonal relationships reveal the meaning and sense of migration, which for Europe are inspirations for deeper integration.

PL

W niniejszym artykule poruszony został problem integracji w kulturze europejskiej. Proces integracyjny stanowi ważny element każdej kultury. W kulturze europejskiej pojawił się on na samym początku, gdy kultura ta powstawała, i trwa przez cały czas jej rozwoju, choć przybiera różne formy w zależności od sytuacji społeczno-politycznej. Współczesna integracja nawiązuje do XVIII-wiecznego kształtowania się państw narodowych i konfrontacji z uniwersalnymi wartościami. Stosunek do innych kultur i tożsamość europejska odsyłają do takich wartości, jak wspólne dobro, wolność czy odpowiedzialność. Jak pokazuje filozofia XX-wieku, ważnym elementem stała się relacja między ja i innym, drugim. Wartości kształtują się między nami. Przez ten pryzmat możemy dostrzec problem migracji, której podstawą jest walka o prawa człowieka. Wokół tej walki powstaje tożsamość europejska. Relacje międzyludzkie ukazują znaczenie i sens migracji, która inspiruje Europę do pogłębionej integracji.

18

Słowiki w gorącej, blaszanej klatce: „Not About Nightingales" – zapomniany dramat Tennessee Williamsa

67%

Majewska J.

Pamiętnik Teatralny

|

2023

|

tom 72

|

nr 3(286)

147-168

EN

This article aims to recall Tennessee Williams’s early play Not About Nightingales (1938), which is virtually unknown in Poland. The text is discussed in the context of the writer’s biography and his sensitivity to the problems of the socially excluded. The play thematizes the majority’s cruel attitude towards minorities that do not fit into stereotypical frames (social or sexual). The author of the article locates the sources of Not About Nightingales in Williams’s biography: in his growing up in the Deep South, the most conservative region of the United States, and in his troubled relationship with his father, who regarded him as a misfit. Based on facts, the play reflects on the plight of prisoners who stand out as different, which exacerbates the violence against them. This early text helps sheds a different light on Williams’s work, potentially bringing it to the attention of socially engaged theater. Best known as an author of intimate psychological dramas, which have been often domesticated and appropriated by pop culture, Williams was also a writer of great social conscience, sensitive to cruelty in interpersonal relations, which manifests itself particularly against those who are different.

PL

Artykuł ma na celu przypomnienie wczesnej i praktycznie nieznanej w Polsce sztuki Tennessee Williamsa Not About Nightingales (1938). Autorka osadza ją w kontekście biografii pisarza i jego wrażliwości na problemy społecznie wykluczonych. Tematem sztuki jest nacechowany okrucieństwem stosunek większości do mniejszości (społecznych czy też seksualnych), niemieszczących się w stereotypowych ramach. Autorka szuka źródeł Not About Nightingales w biografii Williamsa: w wychowaniu na „Głębokim Południu”, w najbardziej konserwatywnym regionie Stanów Zjednoczonych, oraz w trudnej relacji pisarza z ojcem, traktującym go jak odmieńca. W opartym na faktach dramacie przedmiotem refleksji jest trudna sytuacja więźniów, którzy wyróżniają się swoją odmiennością, co wzmaga stosowaną wobec nich przemoc. Młodzieńcza sztuka Williamsa pozwala zrewidować poglądy na temat jego twórczości i zwrócić na nią uwagę teatru społecznie zaangażowanego. Williams, znany głównie jako autor kameralnych dramatów psychologicznych, często udomowionych i zawłaszczonych przez popkulturę, był także pisarzem o dużej wrażliwości społecznej, wyczulonym na okrucieństwo w kontaktach międzyludzkich, ujawniające się szczególnie w stosunku do tych, którzy są inni.

19

Inny w tekście, inny w polityce - Gadamer a Derrida

67%

Dadlez J. , Warszawski U.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2017

|

tom 39 (4)

EN

In this article I compare Hans-Georg Gadamer’s philosophical hermeneutics and Jacques Derrida’s deconstruction. I try to demonstrate the similarities (focus on language and history), but moreover the differences between them. The core issue is the problem of the other, which appears in the works of both authors. Two perspectives are applied: concerning the notion of text (or tradition), and referring to the field of the political. Gadamer strives to communicate with the other (text) in the mutual understanding, although he has no hope in finding a final sensus communis. Derrida emphasizes the difference underlying every thought, as well as situations of understanding as such. As a result, their visions of democracy differ – subtly, but essentially.

20

O metodzie dociekań imagologicznych

67%

Libowski Ł.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2021

|

tom 28

241-262

EN

The aim of this study is to prepare the literary researcher to conduct imagological research. The text is therefore introductory and instructional on the one hand and reviewing and synthetic on the other. It consists of four parts: (1) an explanation of three basic imagological concepts: other / alien, image, and ethnotype; (2) a discussion of the way in which source material for imagological research is collected; (3) the characteristics of the possible ways of developing the selected text material and therefore possible profiles of imagological research; (4) a presentation of some of the most important findings of imagology and an indication of the related moments of imagological analysis, in which the scholar should exercise particular caution.

PL

Niniejszy artykuł ma na celu przygotowanie badacza literaturoznawcy do prowadzenia dociekań imagologicznych. Tekst ma więc z jednej strony charakter wprowadzający i instrukcyjny, z drugiej zaś przeglądowy i syntetyczny. Składają się nań cztery części: 1) wyjaśnienie trzech podstawowych pojęć imagologicznych: innego/obcego, obrazu oraz etnotypu; 2) omówienie sposobu doboru materiału źródłowego do badań imagologicznych; 3) charakterystyka możliwych sposobów opracowania wyselekcjonowanego materiału tekstowego, a zatem możliwych profili badań imagologicznych; 4) prezentacja kilku najważniejszych ustaleń imagologii i wskazanie związanych z nimi momentów analizy imagologicznej, w których badacz winien zachować szczególną ostrożność.