Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Dn 1-6 – pareneza czy eschatologia?

100%

Homerski J.

|

tom 29

|

nr 1

17-27

PL

Der Verfasser forscht und prüft ein Problem der literarischen Form des Textes in Daniel Buch 1–6. Die Analyse der Leitgedanken der einzelnen Erzählungen, die dieser Text enthält, sowie Inhalt solcher Begriffsbestimmungen wie: Eschatologie, Apokalyptik führten ihn zur Schlussfolgerung, dass der erste Teil des Daniel Buches ein Werk ist, dass die apokalyptisch-eschatologische Elemente enthält und was den Inhalt anbelangt über entsprechende Einführung in zweiten Teil des Daniel Buches (7-12) bestimmt.

2

"Dworzanin polski" Łukasza Górnickiego wobec sympozjonu literackiego. Chatakterystyka gatunkowa

84%

Bedyniak J.

|

tom 57/113 z. 1

213-233

PL

"Dworzanin polski" Łukasza Górnickiego realizuje poetykę sympozjonu literackiego (łac. convivium). W niniejszej pracy wskazano na obecność charakterystycznych elementów antycznego gatunku w strukturze polskiego przekładu Il Cortegiano Baltazara Castiglionego. Wśród wyznaczników gatunkowych występujących w przekładzie Górnickiego wymieniono: narrację zewnętrzną i wewnętrzną, porządek rozmów, podyktowany rytmem spożywanych posiłków, brak udziału kobiet w rozmowach, dużą liczbę interlokutorów (9), prowadzenie dysput pod kierunkiem wybranego w tym celu najstarszego spośród biesiadników, eksponowanie idei równości towarzyskiej oraz nawiązania w strukturze dzieła do starożytnych i renesansowych dialogów biesiadnych. Górnicki, nadając Dworzaninowi polskiemu wytworną formę sympozjonu, zdystansował się od wzorca oryginalnego. To wyznaczniki sympotycznego gatunku najmocniej zaważyły na zmianach, jakich dokonał starosta tykociński wobec ramy narracyjnej włoskiego pierwowzoru.

EN

A Polish Courtier (Dworzanin polski) by Łukasz Górnicki reflects the poetics of a literary symposium (Lat. convivium). In this thesis I indicate the presence of characteristic features of the ancient genre in the structure of the Polish translation of Cortegiano II Baldassare Castiglione. Genre determinants, which appear in the Górnicki’s translation include the following: external and internal narration, the order of the talks dictated by the rhythm of food consumption, the absence of women in the talks, significant number of interlocutors (9), carrying out disputes under the direction of the oldest feaster especially elected for this purpose, exposing the idea of social equality and references to the ancient and renaissance regale dialogues in the structure of the work. Górnicki created Dworzanin polski with the use of a refined form of symposium. He went away from the original pattern. The determinants of the genre of a symposium are the factors, which mostly influenced the changes introduced by the governor of Tykocin in the narrative frame of the Italian original.

3

Literacki gatunek mowy św. Szczepana (Dz 7, 2-53)

84%

Szymik S.

|

nr 1

103-115

PL

Gattungsmäßig stellt die Stephanusrede eine Besonderheit in der Apostelgeschichte dar, denn sie ist weder eine Missionsrede noch eine kerygmatische Rede. Im Aufsatz wird die Frage nach ihrer literarischen Gattung gestellt. Es wird ein Forschungsbericht gegeben; dann folgt eine Beschreibung der stylistischen, syntaktischen und strukturellen Merkmalen der Stephanusrede, unter dem synchronischen Aspekt. Am Ende werden biblische und außerbiblische Parallelen genannt und kurz besprochen [AT, Apokryphen, Qumran, Josephus]. Die Stepahnusrede ist ein christlicher Geschichtsüberblick der Geschichte Israels in der neuen heilsgeschichtlichen Situation, chrystologisch und ekklesiologisch gezielt.

4

Studium gatunku literackiego opowiadania o uwolnieniu Piotra z więzienia (Dz 12, 7-10)

84%

Rakocy W.

|

nr 1

85-97

PL

L’autore analizza il genere letterario degli Atti 12, 7-10 (liberazione di Pietro dalla prigionia). Il testo degli Atti 12, 7-10 può essere classificato come una „epifania”. Il genere letterario chiamato „epifania” si descrive come un sistema dei motivi letterari attraverso i quali si narra di una improvvisa ed inaspettata apparizione di una persona celeste in forma visibile e figurativa. Questa rivelazione è diretta alle persone elette da Dio ed in essa viene comunicato un messaggio di salvezza. Nella fase finale dell’epifania viene spesso descritta una improvvisa sparizione di un personaggio celeste. L’analisi degli Atti 12, 7-12 prova che l’apparizione dell’Angelo del Signore appartiene al genere letterario dell’epifania. Nel centro del racconto si trova un intervento del personaggio celeste che nel nome di Dio svolge una opera salvifica al riguardo della comunità primitiva.

5

Testament Jezusa (J 19, 25-27). Nowe trendy interpretacyjne

84%

Kudasiewicz J.

|

tom 37

|

nr 1

49-61

PL

The author presents the Testament of Jesus in the light of investigations that has been carried out mainly by Roman language exegetes in the last 20 years. The paper consists of four parts: a) The context of the Testament of Jesus. The further context is sign in Cana (Jn 2, 1-11). There is a clear-cut terminological parallelism between Jn 19, 25-27 and Jn 2, 1-11 (e.g. "hour", "woman") and a parallelism in respects of contents (the same figurer Jesus, His Mother, disciples). Since the marriage at Cana bore a messianic sense, the also the Testament of Jesus bears a messianic and not private sense. The immediate context is Jn 19,23-24: the scene with Jesus’ tunic. The that was not torn has an ecclesiological sense: it sheds light on a more profound understaning of the Testament. b) Contemporary investigations proved (De Godet) that Jn 19,25-27 is the so-called "literary scheme of revelation" which occurs four times in John (1,29; 1,36; 1,47; 19,25-27). Thanks to this literary genre the Testament of Jesus bean a revelatory character. From the hights of the cross Jesus reveals a new dimension of Mary’s motherhood and sonshig of the beloved disciple. c) The sense of the Testament. Mary and John standing by the cross bear a character of concrete persons who have their own role in the history of redemption. At the same time however, they have a representative and symbolic sense. Mary is a personification of the Church-Mother; John, on the other hand, represents all disciples of Jesus. d) The execution of the Testament. Contemporary investigations pinpoint particularly three element: "hour", "take" and "to his own home". At the hour of death which was the hour of redemption, to the spiritual goods that had already been given to His disciples (faith, grace, God’s word, God’s Spirit) Jesus added yet His Mother as a type and symbol of the Church. The disciple took her into his interior, i.e. his spiritual life, the life of faith.

6

Жанравы аспект адлюстравання самаiдэнтыфiкацыi асобы ў “малой” прозе М. Гарэцкага i Л. Андрэева

84%

Глазман Л.

Białorutenistyka Białostocka

|

2015

|

tom 7

PL

Wartykule analizowana jest „mała” proza jako forma odzwierciedlająca samoidentyfikację osoby w utworach M. Hareckiego i L. Andriejewa. Specyfika samoidentyfikacji warunkowana jest poprzez szeroką reprezentację samoidentyfikacyjnych typów, sformowanymi charakterami i różnorodnością gatunków literackich „małej” prozy autorów. Głównymi cechami utworów M. Hareckiego są ich dokumentalność, obecność narratora identyfikującego się z autorem, koncentrującego się na narodowo-kulturalnej i społecznej identyfikacji; zaś dla „małej” prozy L. Andriejewa charakterystyczny jest alegoryczny, ekspresyjny oraz moralno-filozoficzny wydźwięk jego utworów dotyczących problemu samoidentyfikacji.

EN

The article deals with short stories as the form of representation of selfidentification in M. Haretsky’s and L. Andreyev’s works. The specificity of selfidentification of characters is conditioned by multitude of identity types, formed characters, and genre diversity of the authors’ short stories.Main features of M. Haretsky’s oeuvre are its documentary orientation, presence of the narrator, whose self-identification is close to the author’s one, concentration on national and social identity. Allegorical and expressive narration, moral and philosophical components of identity are characteristic features of L. Andreyev’s prose.

7

Idee genologiczne Mariana Maciejewskiego

67%

Seweryn D.

|

nr 1: Literatura Polska

147-155

PL

Szkic dotyczy wybranych aspektów myśli teoretycznoliterackiej Mariana Maciejewskiego. Jakkolwiek Uczony był przede wszystkim historykiem literatury, jednak w jego naukowym pisarstwie nietrudno dostrzec niejaką inklinację do twórczego podejmowania zagadnień z zakresu teorii literatury, o tyle przynajmniej, o ile okazywało się to potrzebne do rozwiązywania historycznoliterackich problemów, jakie wyłaniały się w trakcie jego pracy badawczej. Zainteresowanie Maciejewskiego budziła zwłaszcza problematyka genologiczna – pewne godne uwagi propozycje, jakie w tym zakresie przedstawił, jeśli nawet nie tworzą uniwersalnej teoretycznej konceptualizacji, to zasługują na ujęcie w kategoriach „idei genologicznych”. Do tak rozumianych idei należy sposób operowania przez Maciejewskiego kategorią obrazu, w znaczeniu nie ograniczonym bynajmniej do `obrazowania poetyckiego'. W zastosowaniu do Sonetów krymskich, a także liryków lozańskich Mickiewicza, obraz staje się synonimem szerzej rozumianego widzenia poetyckiego, które z kolei – podbudowane czy to „teorią widzenia” Władysława Strzemińskiego (w przypadku cyklu krymskiego), czy to tradycjami teologii mistycznej (w przypadku lozańskim) – zyskuje operacyjną użyteczność, jako kluczowa kategoria analityczno-interpretacyjna, formując zarazem nadspodziewanie niekiedy złożone układy odniesienia. W polu pojęciowym tak rozumianego obrazu jako terminu technicznego mieści się zarówno „obraz autora”, jak i problematyka genologiczna – oba te aspekty łączą się w dyskursie Maciejewskiego na temat powieści poetyckiej oraz romantycznej gawędy. W ujęciu Badacza nośnikiem obrazu (w wymiarze jednostkowo-egzystencjalnym równie dobrze, jak w wymiarze idei programowych literackiego prądu) może być bowiem nie tylko tekst literacki, rozumiany jako aktywizacja i aktualizacja określonego systemu reguł; nośnikiem obrazu może być także sam gatunek literacki. Innymi słowy, semantyka struktury występuje nie tylko po stronie parole, lecz także po stronie langue. Konsekwencją takiego podejścia jest założenie, przyjęte i zastosowane zwłaszcza w badaniach Maciejewskiego nad gawędą, że w pewnych szczególnych przypadkach pojedynczy utwór może realizować normy gatunkowe w taki sposób, że jego struktura znaczeniowa daje się wyłożyć w kategoriach metagatunkowego dyskursu. Takie właśnie założenie sugeruje nawet tytuł rozprawy Gawęda o gawędzie. Ową gawędą o gawędzie jest wstęp do antologii, to oczywiste; lecz jako gawęda o gawędzie jawi się także Maciejewskiemu Kazanie konfederackie Rzewuskiego. Analogiczne przesłanki pozwoliły Uczonemu rozstrzygnąć kwestię historycznogatunkowego statusu Marii Malczewskiego jako tekstu bez reszty przynależnego do epoki romantycznej.

EN

The sketch is concerned with selected aspects of Marian Maciejewski's thought about theory of literature. Although the scholar was first of all a historian of literature, it is not hard to notice some inclination towards creative exploration of issues connected with theory of literature in his academic writings, at least to the degree needed to solve the historico-literary problems that appeared in the course of his research. Especially genological problems aroused Maciejewski's interest − some noteworthy propositions that he presented with respect to them, even if they do not form a universal theoretical conceptualization, still they do deserve to be approached in the categories of “genological ideas”. Ideas understood in this way include the way Maciejewski uses the category of image, in the meaning that is by no means limited to “poetical imagery”. Applied to Mickiewicz's Crimean Sonnets, as well as to his Lausanne lyrics, the image becomes a synonym of more broadly understood poetical vision, that, in turn − supported either by Władysław Strzemiński's “theory of vision” (in the case of the Crimean series), or by traditions of mystical theology (in the case of the Lausanne poems) − gains operational utility, as a key analytical-interpretative category, at the same time forming often unexpectedly complex frames of reference. In the notional field of so understood image as a technical term both the “image of the author” and the genological issue are contained - both these aspects are joined in Maciejewski's discourse about the poetical novel and the Romantic tale. This is because in the scholar's approach not only a literary text, understood as activation and actualization of a defined system of rules may be the carrier of the image (in the individual-existential dimension as well as in the dimension of program ideas of a literary current): also the very literary genre may be the carrier. In other words, the semantics of the structure occurs not only on the side of the parole, but also on the side of the langue. The consequence of such an approach is the ssumption, made and applied especially in Maciejewski's studies of the tale, that in certain particular cases an individual work may realize genre norms in such a way that its meaning structure can be explained in the categories of a meta-genre discourse. It is exactly this assumption that is suggested by the very title of the treatise A Tale About the Tale”. This tale about the tale is an introduction to an anthology, which is obvious; however, also Rzewuski's A Confererate Sermon appears to Maciejewski as a tale about the tale. Analogical premises have allowed the scholar to decide the question of the historico-literary status of Malczewski's Maria as of a text completely belonging to the Romantic epoch.

8

Раманы Людмiлы Рублеўскай як мастацкi дыялог з жанравай традыцыяй

67%

Бароўка В.

Białorutenistyka Białostocka

|

2015

|

tom 7

PL

Artykuł analizuje interakcyjne powieści L. Rublewskiej w kontekście tradycyjnych form gatunkowych prozy białoruskiej. Mówi się o tym, że rozwój artystycznych form gatunkowych w jej twórczości podlega pewnym algorytmom: autorka w zasadzie wybiera znaną formę i za pomocą transformacji motywów tworzy nową artystyczną całość, różniącą się od poprzedników literackich.

EN

The article analyzes the interaction novels of L. Rublevskaya with the traditions of genre specific forms. Artistic development known genre forms is subject to certain algorythm: the author select some stable form, using its main themes, motifs, but the principle of complete artistic whole of Rublevskaya your original, it is fundamentally different from the literary predecessors.

9

Od męki translacji do piekła logosu. O przekładzie w „Przekładzie” Pabla De Santisa

67%

MAJDZIK PAPIĆ K.

|

tom 7

|

nr 1

143-166

PL

W artykule przedstawiono najistotniejsze koncepcje translatologiczne, do których odwołuje się powieść Pabla De Santisa pt. Przekład (La traducción, 1998; wyd.pol. 2006). Wśród tych koncepcji najbardziej znaczące są rozważania dotyczące granic i mechanizmów translatorskiej interpretacji, istoty językowego rozproszenia ludzkości czy idei języka uniwersalnego. Problemy te metaforycznie skupia w sobie mit o upadku wieży Babel. Kontekst interpretacyjny dla twórczości De Santisa wyznaczają prace Jacques’a Derridy, Julii Kristevej, Hansa-Georga Gadamera. Istotnym problemem badawczym jest także związek kategorii przekładu z gatunkową hybrydycznością powieści kryminalnej autorstwa De Santisa.

EN

The article presents how the novel The Translation by Pablo De Santis reffers to the most important concepts of theory and philosophy of translation. Among these concepts the most significant are those which consider the boundaries and mechanisms of interpretation in the act of translation. These ideas are metaphorically expressed by the myth of the fall of the Tower of Babel. The interpretative context for the novel by De Santis is determined by the works of Jacques Derrida, Julia Kristeva and Hans-Georg Gadamer. An important research problem is also the relationship between the category of translation and the hybrid genre of the crime novel by De Santis.

10

The Book of Job as a Drama: Interpretation Possibilities

59%

Szepe A.

|

nr 3

51-66

PL

Artykuł bada możliwości interpretacyjne struktury Księgi Hioba jako struktury dramatu. Pokazuje, że niektóre pozorne paradoksy i sprzeczności mogą być rozumiane jako wewnętrzna logika dramatu. Pozorna niespójność Prologu i późniejszych twierdzeń Hioba może być zniwelowana, gdy uważnie prześledzi się ciąg przyczynowo-skutkowy oraz będzie się rozumieć wydarzenia jako dziejące się w ciągle aktualizowanej teraźniejszości. Podejście dramatyczne pozwala widzieć spotkanie Boga i Szatana jako nieudaną próbę poczynienia zakładu. Dramat jako pozbawiony wszechwiedzącego narratora pokazuje różnorodne postawy, bez bezpośredniego wskazania, która z nich jest najlepsza. Styl wypowiedzi głównego bohatera jest pełen paradoksów i wykluczających się nawzajem stwierdzeń. Może on być porównany ze współczesną techniką literacką strumienia świadomości. Punkt kulminacyjny dramatu pokazuje trwałą zmianę w postawie bohatera i prowadzi do zaskakujących zmian na poziomie metalingwistycznym.

EN

The article examines an interpretation possibility to read the structure of the Book of Job as a drama structure. It shows that some of the apparent paradoxes and contradictions in the text can be understood as an inner logic of a drama. The seeming incoherence of narrative Prolog and Job's later statements can be easily reconciled by following through the dramatic cause-effect sequences and seeing the events as happening in permanently changing present. The dramatic approach enables to see the meeting between God and Satan as an unsuccessfully attempt to make a bet. Deprived from omniscient narrator’s perspective, the drama shows various attitudes, without pointing directly which is the best one. Full of paradoxes and contradictory statements, the main hero’s style can be compared with a modern stream of consciousness. The culminating point of the drama shows a durable change in Jobs posture and leads to surprising changes on a metalinguistic level.

11

On a Borderline between Fact and Fiction. Literary Output of Eugene Vodolazkin

51%

Odehnalová L.

Przegląd Rusycystyczny

|

2024

|

nr 1 (185)

133-145

RU

Научная статья «На границе факта и фикции. Романное творчество Евгения Водолазкина» посвящено двум произведениям современного русского писателя Евгения Водолазкина (р. 1964), получившим наибольший резонанс в чешской среде. Его два романа «Лавр» (2012) и «Авиатор» (2015), которые были переведены на чешский язык, рассматриваются в исследовании с точки зрения литературного жанра. Цель статьи – определить жанровую специфику и одновременно жанровую границу исследуемых романов, которую формируют средневековые реалии, черты хроники, черты биографического романа, жития или легенды (Лавр) и использование жанра дневника, вставка воспоминаний в дневниковые записи главного героя или появление реалий, связанных с Петербургом (Авиатор). В статье использован метод жанрового анализа и сравнительный метод.

PL

Artykuł zatytułowany Między faktem a fikcją. Powieściowa twórczość Jewgienija Wodołazkina skupie się na dwóch utworach współczesnego rosyjskiego pisarza Jewgienija Wodołazkina (ur. 1964), które odbiły się największym echem w czeskim środowisku. Są to dwie powieści, Laur (2012) i Lotnik (2015), które zostały przetłumaczone na język czeski i są analizowane w artykułu z perspektywy gatunku literackiego. Badanie ma na celu określenie specyfiki gatunkowej i jednocześnie granicy gatunkowej badanych powieści, którą tworzą realia średniowieczne, cechy kronikarskie, cechy powieści biograficznej, hagiografii czy legendy (Laur) oraz wykorzystanie gatunku pamiętnika, umieszczenie wspomnień we wpisach pamiętnikarskich głównego bohatera czy pojawienie się realiów związanych z Petersburgiem (Lotnik). W badaniu zastosowano metodę analizy gatunkowej oraz metodę porównawczą.

EN

The paper On a Borderline between Fact and Fiction. Literary Output of Eugene Vodolazkin concentrates on two works of the contemporary Russian writer Eugene Vodolazkin (born 1964) that met with the highest response in the Czech milieu, i.e. Laurus (2012) and The Aviator (2015). Using the methods of genre analysis and comparison, the essay examines their specific genre features and a borderline made up by mediaeval historical facts, traits of a chronicle, biographical novel, hagiography and legend in the case of Laurus and, in the case of The Aviator, the genre of a diary achieved by placing the main character's recollections into the diary records and by facts connected with Saint Petersburg.