Polska należy do krajów o wysokiej umieralności na choroby układu krążenia (ChUK). Jest to zależne w przeważającej mierze od niezdrowego stylu życia, na który składa się palenie tytoniu, wadliwe żywienie i mała aktywność fizyczna. Skutkiem tego są zaburzenia metaboliczne, takie jak otyłość brzuszna, dyslipidemia, cukrzyca i nadciśnienie tętnicze, będące najsilniejszymi czynnikami ryzyka miażdżycy. W Polsce największą umieralność na ChUK stwierdzono w 1991 roku. Od tego czasu nastąpiła poprawa sposobu żywienia i zmniejszyło się palenie tytoniu. W konsekwencji nastąpił spadek umieralności na ChUK, który między 1991 i 2008 roku wynosił 42%. Niepokojące jest jednak, że w młodszych grupach wiekowych obserwuje się od kilku lat zanik trendu spadkowego umieralności. Może to być zapowiedzią stopniowego zaniku tego trendu także u ludzi starszych. Pozostaje to prawdopodobnie w związku z brakiem dalszej poprawy zwyczajów żywieniowych w Polsce, co obserwujemy od kilku lat. Potrzebny jest wieloletni program oddziaływania na społeczeństwo na rzecz poprawy stylu życia.
EN
Poland is a country of high cardiovascular (CV) mortality. This is related mainly to unhealthy lifestyle, i.e. smoking, improper diet and low physical activity. They result in metabolic disturbances, such as abdominal obesity, dyslipidemia, diabetes and arterial hypertension, that are the strongest atherosclerosis risk factors. In Poland the highest CV mortality was observed in 1991. Since that time there was an improvement in nutritional habits and smoking. It was followed by the decrease in CV mortality that between 1991 and 2008 reached 42%. However, it is alarming that in the younger population a disappearance of decreasing trend in mortality was observed in the last few years. This may portend the gradual vanishing of the favourable trend also in the older population. It is probably related to the lack of further improvement in eating habits in Poland that was observed in the last years. There is a need for a long-term program aiming at improvement of lifestyle in the population.
Celem pracy było porównanie danych epidemiologicznych dotyczących zarejestrowanych zatruć pokarmowych z dwudziestu pięciu państw członkowskich Unii Europejskiej. W celu dokonania analizy przyczyn występowania zatruć pokarmowych prześledzono informacje takie, jak: liczba osób chorych w wyniku zatruć pokarmowych, czynniki etiologiczne, rodzaj żywności związanej z konkretnym przypadkiem zatrucia pokarmowego, miejsce, gdzie żywność została spożyta lub nabyta, miejsce, gdzie żywność uległa skażeniu oraz czynniki sprawcze. Stwierdzono, że zatrucia pokarmowe były najczęściej pochodzenia bakteryjnego, a ich przyczyną są pałeczki z rodzaju Salmonella. Wśród produktów żywnościowych wywołujących najliczniejsze masowe zatrucia pokarmowe w Polsce znajdowały się ciasta, ciastka, desery i lody (zawierające jaja), w drugiej kolejności mięso i produkty mięsne. W pozostałych krajach Unii takimi produktami były jaja, żywność zawierająca jaja, mięso i produkty mięsne (w tym drób), a na ostatnim miejscu słodycze, ciasta, ciastka, desery i lody. Przeanalizowane dane epidemiologiczne wskazują gospodarstwa rolne jako miejsca, w których w Polsce najczęściej dochodziło do skażenia żywności i tym samym wprowadzenia do łańcucha żywnościowego drobnoustrojów patogennych związanych z zatruciami pokarmowymi. W pozostałych krajach UE najczęstszym miejscem skażenia żywności były restauracje. Najwięcej zatruć pokarmowych, zarówno w Polsce, jak i w UE, było wynikiem spożycia w gospodarstwach domowych żywności o nieodpowiedniej jakości mikrobiologicznej. Zastosowanie zanieczyszczonych surowców pochodzenia zwierzęcego było przyczyną większości masowych zatruć pokarmowych w Polsce. W UE, w tej kategorii zatruć, dominowało przerwanie łańcucha chłodniczego w produkcji i dystrybucji żywności, a na drugim miejscu znajdowało się użycie zanieczyszczonych surowców. Ze względu na brak możliwości prowadzenia kontroli sanitarnej w „domowej kuchni" niezbędne jest upowszechnianie wiedzy dotyczącej higieny postępowania z żywnością.
EN
The comparison of epidemiological data of notified foodborne diseases from twenty five member states of European Union was the aim of this evaluation. The causes analysis of occurrences of foodborne disease information such as: number of sick persons from foodborne disease, causative agents, type of food involved in a foodborne disease incident, place where food was consumed or acquired, place where food was contaminated and factors contributing to the outbreak were traced. The result of conducted analysis was that most of traced foodborne diseases were caused by bacterial origin especially by Salmonella. Cakes, pastry, desserts and ice-creams which contained eggs were the most often involved in foodborne disease outbreaks in Poland, the second were meat products. Eggs, food containing eggs, meat and meat products (including poultry) and the last sweets, cakes, cookies, deserts and ice-cream were products that caused foodborne diseases in all other European countries. Analysed epidemiological data show that farms are places where food is contaminated most often and where foodborne pathogens are introduced into the food chain. The most often place where foodborne diseases were caused were restaurants in European countries. The biggest number of foodborne diseases were result of food consumption in private household in Poland as well as in UE where food with inadequate microbiological quality was eaten. The use of contaminated raw materials of animal origin is the most frequent cause of mass foodborne disease notified in Poland. In this category in UE the breakage of cooling chain in production and distribution of food was the first and the second was usage of contaminated raw products. Because of lack of possibility of leading sanitary inspections in "domestic kitchen" it is indispensable to disseminate the knowledge of food hygiene.
Wskaźniki biologiczne (ang. biomarkers) określa się jako biochemiczne lub funkcjonalne zmiany jakościowe lub ilościowe w systemach biologicznych człowieka. Można je oznaczać w komórkach, tkankach lub w płynach ustrojowych. W odniesieniu człowieka mogą one ukazywać reakcję organizmu na sposób żywienia przy uwzględnieniu czynników genetycznych, chorobowych i środowiskowych.
EN
Biomarkers can be any biochemical or functional changes (both qualitative and quantitative) in biological human systems. In other words, biomarkers can be regarded as health indicators at a tissue-, cell- or molecular level. Nutritional biomarkers may be interpreted more broadly as a biological consequences of dietary intake, including genetic, environmental and health factors. Nutritional biomarkers can be applied for many purposes, e.g.: to increase validity if diagnosis to explain etiology of some disorders to evaluate early symptoms of diseases to identify genetic susceptibility to risk factors allow to elaborate prophylaxis treatment In the review several examples of biomarkers used in nutrition research are presented, as well as some advantages and disadvantages that might emerge as a result of such appliance.
W epidemiologii zdrowie populacji określa się za pomocą mierników pozytywnych i negatywnych. Mierniki pozytywne mówią o rozwoju fizycznym, o prawidłowości funkcjonowania poszczególnych narządów i całego organizmu, o stanie psychicznym, o długości życia. Ze względu na brak odpowiednich wartości referencyjnych w praktyce częściej korzysta się z mierników negatywnych, określających częstość występowania chorób i zgonów. Do podstawowych mierników rozpowszechnienia chorób należą współczynniki zapadalności, chorobowości i umieralności. Mierniki te w znacznym stopniu opierają się na danych zbieranych w ramach tzw. Statystyki Publicznej. W pracy omówiono główne źródła danych o chorobach dietozależnych.
EN
The main objective of nutritional epidemiology is to provide evidence of relationships between nutrition and health outcomes. For nutritionists there are necessary information about dietary intakes as well as occurrence of diseases, especially causing by food consumption. Nutritionist should also understands how to measure health and interpretive health indicators. Broadly, health indicators can be divided into positive and negative. Positive indicators describe development of population, physical proficiency, expectancy of life. More popular are negative indicators. They show distribution of diseases in population. In epidemiology two specific measures from negative indicators are very useful. The first is a rate of incidence and the other mortality rate. For whole population these rates are usually routinely collected as a concerned to public health. Data on a particular exposure and outcomes may be available from specific epidemiological study.
Escherichia coli to bakteria, która żyje w organizmie każdego człowieka i pełni ważne funkcje, ale może być również bardzo niebezpieczna dla zdrowia i życia. Rozróżnia się kilka szczepów, które cechują się odmiennym sposobem oddziaływania na organizm człowieka oraz przebiegiem infekcji. W wielu stanach USA oficjalnie potwierdzono incydenty skażenia mąki bakterią Escherichia coli - enterokrwotocznym szczepem pałeczki okrężnicy EHEC (0157:H7). Także w Niemczech badania kontrolne wykazały obecność tego drobnoustroju w ziarnie pszenicy i żyta oraz w mąkach. Skażenie surowca jakim jest zboże, a w konsekwencji skażenie wyprodukowanych z niego produktów zbożowo-młynarskich, ma prawdopodobnie swój początek bezpośrednio na polu, na przykład poprzez stosowanie naturalnych nawozów organicznych takich jak obornik, gnojowica lub odchody ptasie. Przyczyną wzrostu liczby bakterii Escherichia coli w produktach młynarskich może być występujący podczas procesu przemiału ziarna zabieg kondycjonowania. Warunki panujące podczas tego zabiegu, aplikowanie wody do ziarna, a następnie przechowywanie tego nawilżonego ziarna są korzystne dla rozwoju drobnoustrojów. W Polsce zboże i mąka, w ramach specyfikacji klienckich, są badane na obecność określonych mikroorganizmów, w tym również na obecność Escherichia coli. Należy jednak podkreślić, że nie są to badania przeprowadzane standardowo, lecz wykonywane na wyraźne zalecenie wymagających odbiorców mąki.
EN
Escherichia coli is the bacteria that lives in every human body and plays some important role, though it might also be very dangerous for our health and life. Several strains ofE. coli can be distinguished that are characterized by various ways of affecting the organism as well as the course of infection. Many incidents of flour contamination with Enterohaemorrhagic Escherichia coli EHEC (0157:H7) have been officially confirmed in different states of the USA. In Germany control tests have also shown presence of this microorganism in wheat and rye grain as well as in flour. Contamination of raw material such as grain and consequent production of milling products based on it, most probably has its start directly on the field, for example through using natural organic fertilizers such as stable and liquid manure as well as birds' excrements. The reason for the increase in the amount of Escherichia coli in milling products may be the procedure of conditioning taking place during milling process. Conditions prevalent during this procedure, applying water to grain and storing it afterwards are beneficial for the development of microorganisms. In Poland, based on client specification, grain and flour are analyzed for the presence of particular microorganisms including Escherichia coli. However, it should be emphasized that such analysis are not conducted as a norm but based on clear recommendation of demanding flour recipients
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.