Istotę artykułu stanowi analiza porównawcza formuły kształcenia językowego na egzaminie maturalnym z języka polskiego, języka regionalnego, języków mniejszości narodowych i mniejszości etnicznych. Zestawione w tym celu zostały różne dokumenty oświatowe, w tym: podstawy programowe, informatory maturalne Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i arkusze stanowiące fundament matury z języka ojczystego, a także innych, wchodzących w obręb rodziny języków i dialektów słowiańskich: białoruskiego, litewskiego, ukraińskiego oraz łemkowskiego i kaszubskiego. Wyniki analizy pokazały, że nadrzędnym celem szkoły jest dzisiaj doskonalenie językowej i komunikacyjnej kompetencji ucznia, a egzamin maturalny może być prócz tego odpowiedzią na potrzebę poszukiwania tożsamości regionalnej.
Artykuł jest pokłosiem badania przeprowadzonego wśród osób, które uczestniczyły w projektach Centralnej Komisji Egzaminacyjnej (CKE). Projekty te miały na celu wypracowanie propozycji rozwiązań różnych elementów procesu egzaminowania. Natomiast celem badania było zebranie informacji, które pozwolą wskazać idee leżące u podstaw reform edukacji realizowanych dotychczas w Polsce. Badani uczestnicy projektów CKE nazywali przygotowywaną reformę modernizacją przede wszystkim w celu podkreślenia ciągłości zmian oraz uzyskania akceptacji środowiska nauczycielskiego. Byli przekonani, że zmiany nie mogą być rewolucyjne. Na podstawie ich wypowiedzi można stwierdzić, że głównym motywem skłaniającym do reform było powszechne przekonanie o konieczności zmian zarówno w formie samych egzaminów, jak i w sposobach egzaminowania. Temu przekonaniu towarzyszyło postrzeganie dotychczasowej formuły egzaminu maturalnego jako dysfunkcjonalnej. To z kolei, zdaniem osób biorących udział w badaniu, jest spowodowane zmianami w sferze komunikacji i rozwojem nowych technologii komunikacji.
EN
This article presents results of the interviews with people involved in projects run by The Central Examination Board aimed at the developing new approaches to different aspects of the examination process. The purpose of this research was to gather information that would allow to characterize the ideas underlying the reforms of the educational system recently carried out in Poland. In order to obtain the approval of the teaching profession and to emphasize the continuity of changes, interviewed participants of the Central Examination Board’s projects consider the reforms to be a modernization. They were convinced that changes in the educational system cannot be revolutionary. It seems that the main motive force for conducted reforms was a widespread recognition of the need for changes in both the form and methods of examination. Additionally, the current formula of the matriculation exam was perceived as dysfunctional. According to interviewed people, this was caused by the development of new communication technologies.
The article comprises the changes in the philosophy course program and philosophy matriculation examination requirements that were fulfilled up until 2015, and those, which will be fulfilled from 2015 onwards. This paper compares the differences between examination requirements and the philosophy course program. Moreover, it contains skills expected of students preparing for the philosophy matriculation examination. Finally, advice on the most effective didactic methods is included, which may help teachers meet the requirements of the philosophy course program.
PL
Artykuł podejmuje problematykę zmian w programie nauczania filozofii, a także wymagań egzaminu maturalnego z filozofii realizowanego do roku 2015, a także wymagań począwszy od roku 2015. Tekst obejmuje porównanie treści wymagań egzaminacyjnych i podstawy programowej nauczania filozofii. Co więcej, zawiera oczekiwane kompetencje uczniów przygotowujących się do egzaminu maturalnego z filozofii. Na koniec znalazły się wskazówki dla nauczycieli, w jaki sposób najefektywniej przygotowywać proces dydaktyczny, by dzięki temu zrealizować treści zawarte w podstawie programowej nauczania filozofii.
The article – based on the exam papers from 19 main sessions – shows that the issue of ethnic minority groups in Poland was overrepresented in matura exam in Civic Education. Analysing the tasks concerning the recognition of minorities, their rights and the ethnic processes they are subjected to, it was proven that this presence was multifaceted. The observed deficiencies in the tasks and their materials did not serve to build up a negative image of these groups, but sometimes even raised their position.
PL
W artykule – na podstawie arkuszy maturalnych z 19 sesji głównych – wykazano, że problematyka etnicznych grup mniejszościowych w Polsce była nadreprezentowna w egzaminie maturalnym z WoS-u. Analizując zadania dotyczące rozpoznawania mniejszości, ich praw i procesów etnicznych, którym podlegają, udowodniono, że obecność ta bywała wieloaspektowa. Zauważone uchybienia w zadaniach i materiałach do tych zadań nie służyły budowie negatywnego obrazu tych grup, a bywało, że „podnosiły” ich pozycję.
Przedmiotem tego artykułu są nierówności edukacyjne. Opierając się na badaniach ogólnopolskich, przeprowadzonych na zbiorowości uczniów urodzonych w latach 1992 i 1993, analizuję zależności między osiągnięciami edukacyjnymi a statusem rodziny i zdolnościami jednostek. Wskaźnikiem osiągnięć edukacyjnych są wyniki egzaminu maturalnego. Z przedstawionej analizy wynika, że pochodzenie z klas wyższych daje uczniom więcej szans awansu edukacyjnego w porównaniu z pochodzeniem z klas niższych, co można traktować jako świadectwo odtwarzania się barier społecznych. Równocześnie poziom zdolności znacznie silniej różnicuje oceny maturalne niż pochodzenie społeczne, co świadczyłoby o większej roli merytokracji niż dziedziczenia pozycji rodziców. Okazuje się również, że oceny maturalne są związane ze zróżnicowaniem szkół średnich pod względem jakości kształcenia. Nauka w szkołach charakteryzujących się wyższą efektywnością kształcenia zwiększa prawdopodobieństwo uzyskania lepszego wyniku egzaminacyjnego, niezależnie od pochodzenia społecznego i poziomu zdolności.
EN
This paper extends debate on educational inequalities in Poland. Drawing on the longitudinal study based on pupils born in 1992–1993 I investigate effect of social origin and cognitive skills on student’s performance in matura. Evidence suggests that students from advantaged backgrounds receive higher marks as compared to students originating from the lower classes which may be regarded as reproduction of educational inequalities. At the same time student performance is much more affected by cognitive skills that may indicate substantial role of meritocracy. In addition, it shows that student performance is linked with quality of secondary schools related to learning facilities, proper guidance, relevant curricula, etc. Students attending more effective schools are more likely to perform better regardless of social origin and cognitive skills.
The founding of the first women’s gymnasium, ie secondary school, in the Polish lands was of critical significance for the development of women’s secondary and higher education. It resulted from grassroots efforts which were an expression of newfound societal needs related to women’s education. Allowing women to enter universities created the need for a gymnasium to enable young women to take the final secondary school exams, required for university admission. The first women’s gymnasium was shaped by the times it operated in, which were characterised by political instability as well as social and ideological changes.
It is no secret that productive skills, regardless of the educational stage, present the most challenges to the learners of a foreign language. The practical use of specific structures in speech or writing is closely associated with the act of communication. The following article aims to analyze mistakes in the use of verbs based on written statements in the German language in the basic-level high school leaving exam. The research material consists of papers from high school graduates in the Warmia and Mazury and Podlaskie Voivodeships in the 2022/2023 school year. The low results achieved by graduates in the correct use of grammatical elements within written statements should encourage teachers and examiners to reflect on the reasons for this situation, especially considering similar results in the national report, which includes data from other regions. The empirical part of this article is preceded by a theoretical discussion related to the definition of grammar, its significance in foreign language education, as well as its place among other language skills, considering the communicative and task-based approach. The articles conclusion provides a description of strategies and techniques for effective development of grammar competence. The discourse takes on a research and review character.
The word ‘rite’ once inextricably linked to the sacred, does not refer only tothe past. Ritual behavior is still with us today. It is not only associatedwith festive occasions or religious practices, but also with the passagefrom one stage of life to another, or with the assumption of new socialroles. The way these rituals are celebrated, which has changed over thecenturies, is itself a research field. This article is an attempt to look at theissue of entering adulthood through two rites of passage: the 18th birthdaycelebration and the matura examination. In the search for a theoreticalconceptualization, the concepts of researchers such as Arnold van Genepp,Turner and Pierre Bourdieu are briefly discussed. The paper attemptsto answer the following questions: do contemporary rites of passage intoadulthood fit into this type of activity? Is it possible to find a theoreticalconstruct for their description that goes beyond classical descriptions? Arethese rites of passage meaningful to the participants? It is necessary tohighlight the significant moments of our lives, because it is they thatdetermine the meaning of our lives. But they are already in other placesof development, and their celebration is, as always, subordinated to theneeds of the group and fulfils various functions.
PL
Słowo „rytuał”, niegdyś nierozłącznie związane ze sferą sacrum, nie dotyczy jedynie przeszłości. Zachowania o charakterze rytualnym towarzyszą nam w dalszym ciągu, i to nie tylko przy okazji świąt czy praktyk religijnych, lecz także w momentach oddzielających fazy życia czy ich wejścia w nowe role społeczne. Ich sposób celebracji, ulegający na przestrzeni wieków przemianie stanowi sam w sobie obszar badań i analiz. Artykuł to próba spojrzenia na problematykę wchodzenia w dorosłość poprzez realizację dwóch wybranych rytuałów: świętowania osiemnastych urodzin i egzaminu maturalnego. Poszukując konceptualizacji teoretycznej, zostały pokrótce omówione koncepcje takich badaczy jak Arnold van Genepp, Victor Turner czy wreszcie Pierre Bourdieu. W artykule poczyniono próbę odpowiedzi na pytania: czy współczesne rytuały wchodzenia w dorosłość wpisują się w tego typu działania, czy można dla ich opisu znaleźć konstrukt teoretyczny wychodzący poza klasyczne opisy oraz, czy analizowane rytuały mają jakiekolwiek znaczenie dla samych uczestników? Podkreślanie istotnych momentów naszego życia jest nam potrzebne, albowiem one wyznaczają sens naszego życia. Lokują się jednak już w innych miejscach rozwojowych, a sama ich celebracja, jak zawsze, podporządkowuje się wymogom grupy i pełni różnorodne funkcje.
The aim of this article is a comparative study of the Polish language of two students of Arabic origin who attend one of the high schools in Lodz. The comparison was made from two perspectives – from the perspective of the teacher of Polish as a native language and the perspective of the teacher of Polish as a second language. For this purpose, the author used the examination essays written by students during Polish language lessons, for the assessment of which the criteria for the matura exam were used (criteria applicable from 2015). These results were embedded in a linguistic perspective, taking into account the knowledge of language subsystems. However, it is the assessment of the Polish language of students in accordance with the criteria of the matura exam that is important because this exam (not the exam in Polish as a foreign language) is the goal of the students.
PL
Celem niniejszego artykułu jest studium porównawcze polszczyzny uczniów arabskiego pochodzenia, którzy uczęszczają do jednego z łódzkich liceów. Porównania dokonano z dwóch perspektyw – nauczyciela języka polskiego jako rodzimego oraz glottodydaktyka-językoznawcy. W tym celu wykorzystano wypracowania typu maturalnego pisane przez uczniów w trakcie lekcji języka polskiego, do których oceny wykorzystano kryteria maturalne (obowiązujące w formule od roku 2015). Wyniki te osadzono w szerszej perspektywie językoznawczej, uwzględniając znajomość poszczególnych podsystemów języka. Jednakże to właśnie ocena maturalna polszczyzny uczniów wydaje się kluczowa, ponieważ egzamin maturalny (a nie egzamin z języka polskiego jako obcego) stanowi cel dla uczniów.
Artykuł jest głosem w rozpoczynającej się dyskusji na temat kwestii związanych z minimalnym udziałem problematyki degradacji środowiska gleby w podstawie programowej zreformowanej polskiej szkoły. Również dość niskie wartości współczynników zdawalności zadań maturalnych w tzw. Nowej Maturze od roku 2005, osiąganych przez uczniów i dotyczących omawianej problematyki wskazują na potrzebę pilnych zmian w systemie edukacji ekologicznej polskiej szkoły ponadgimnazjalnej.
EN
Statement is a summary discourse on issues involving environmental degradation of the soil in the core curriculum reformed Polish school and its actual implementation. Also reviewed the coefficients pass rates of test tasks on the issues discussed at the Matura examination since 2006, together with an indication of the reasons for their low values.
In the article, the Author analyses all EU-related tasks in Polish matriculation exam in civic education from the years 2010–2019. The empirical material also includes the rules for assessing tasks’ solutions and exam reports. The level of civic knowledge of young people is not high, but the knowledge about EU-related issues is even worse (it was confirmed that in each type of matriculation exam results of the EU-related tasks were in general lower than the average result of the entire exam in civic education). The analysis also demonstrates that the population of those who pass the „new exam” exam in civic education is qualitatively weaker than the population of those who pass the „old exam”, however, in the EU-related tasks these differences are smaller than the difference in the results of both exam’s formulas (it was confirmed that generally the level of solutions of EU-related tasks in the „new exam” is lower than in the „old exam”, but to a lesser extent than the difference between the average results of these both types of exams). W artykule poddano analizie wszystkie zadania dotyczące Unii Europejskiej (UE) z matur z wiedzy o społeczeństwie z lat 2010–2019. Materiał empiryczny stanowią także zasady oceniania rozwiązań zadań oraz sprawozdania z egzaminu. Poziom wiedzy obywatelskiej wśród młodzieży nie jest wysoki, ale problematyka unijna wypada na tym tle bardzo słabo (potwierdzono, że w każdym typie matury zadania „unijne” były generalnie rozwiązywane przez zdających znacznie gorzej, niż wyniósł średni wynik całej matury z WOS-u). Analiza wykazała także, że populacja zdających „nową maturę” z WOS-u jest jakościowo słabsza niż populacja zdających „starą maturę”, niemniej w problematyce unijnej te różnice są mniejsze niż różnica rezultatów obu formuł matur. Potwierdzono, że generalnie poziom wykonania zadań „unijnych” w „nowej maturze” jest niższy niż w „starej maturze”, ale w mniejszym stopniu niż różnica widoczna po porównaniu średnich wyników tych matur.
In the text, the author takes a closer look at Ida Fink’s symbolic “return” to school. The writer, who had to abandon her studies in piano at the Lwów Conservatoire as a result of theThird Reich’s attack on the USSR in 1941, since the end of 1990s has been a frequent presence on Polish school curricula and exams. The essay analyses the very manner in which her works appear within the school canon, student’s books, as well as the Matura examination sheets. What is more, some of the rudimentary biographical mistakes and simplifications are reviewed in the text. Ida Fink’s case analysis also formed a basis for a wider glance at the evolution of the Shoah theme’s presence in Polish school.
In 2017, the implementation of the education reform began in Poland, manifesting itself in major organisational and curricular changes. These changes also concerned education in the field of entrepreneurship, but they were limited to curricular changes, without changing the scope of the subject. The new proposal for further, much deeper changes, presented at the beginning of 2022, would have a significant impact, if implemented, on changes in economic education in Polish schools. This is due to the fact that it is related to the introduction of an extended scope and the matura (A-level) exam in the subject of Business and Management, which is to replace the hitherto implemented Basics of Entrepreneurship. This is a fundamental change that has been postulated for almost 20 years. Therefore, the subject of the article is a discussion on the proposals of the Ministry of Education and Science of the Republic of Poland in the field of changes in entrepreneurship education. The main purpose of the paper is to present proposals for changes, against the background of previous reforms and based on previous research and discussions conducted in various forums. The analysis of the reform project in this paper aims to outline the important premises and foundations of the discussion on entrepreneurship education, the assessment of the presented proposal, problems and barriers to implementation, as well as important recommendations for practice, including the project of changes implementation process. Among them, attention was paid primarily to the most important issue, which is the careful selection of educational objectives and content, as well as good consideration of the new formula of the “practical” part of the matura exam. The article ends with the presentation of challenges and identification of potential risks affecting the success of the implementation of changes.
PL
W 2017 r. rozpoczęto w Polsce wdrażanie reformy szkolnictwa przejawiającej się w poważnych zmianach organizacyjnych i programowych. W nauczaniu przedsiębior czości zmiany te ograniczyły się tylko do programu, a zakres realizacji przedmiotu pozostał bez zmian. Na początku 2022 r. pojawiła się jednak nowa propozycja dalszych, dużo głębszych zmian w obszarze przedsiębiorczości, które – w przypadku ich wdrożenia – w istotny sposób wpłynęłyby na edukację ekonomiczną w polskich szkołach, gdzie wprowadzony zostałby przedmiot biznes i zarządzanie, realizowany w zakresie rozszerzonym i przygotowujący do matury. Przedmiot ten zastąpiłby dotychczasowe podstawy przedsiębiorczości. Jest to zmiana o charakterze fundamentalnym, postulowana od niemal 20 lat. Dlatego tematem artykułu jest dyskusja nad propozycjami Ministerstwa Edukacji i Nauki dotyczącymi zmian w edukacji w zakresie przedsiębiorczości. Głównym celem pracy jest przedstawienie propozycji zmian na tle wcześniejszych reform oraz wyników dotychczasowych badań i dyskusji prowadzonych na ten temat na różnych forach. Analiza projektu reformy programowej zmierza do zarysowania ważnych przesłanek i fundamentów dyskusji o edukacji w zakresie przedsiębiorczości, oceny przedstawionej propozycji, problemów i barier w jej wdrażaniu, a także istotnych rekomendacji dla praktyki, w tym procesu implementacji przedstawionych propozycji zmian. Wśród nich zwrócono przede wszystkim uwagę na najważniejszy problem, jakim jest staranny dobór celów i treści kształcenia oraz dobre przemyślenie nowej formuły części praktycznej egzaminu maturalnego. Artykuł kończy prezentacja wyzwań i identyfikacja potencjalnych ryzyk wpływających na powodzenie we wdrożeniu zmian.
W artykule poddano analizie wszystkie zadania dotyczące Unii Europejskiej (UE) z matur z wiedzy o społeczeństwie z lat 2010–2019. Materiał empiryczny stanowią także zasady oceniania rozwiązań zadań oraz sprawozdania z egzaminu. Poziom wiedzy obywatelskiej wśród młodzieży nie jest wysoki, ale problematyka unijna wypada na tym tle bardzo słabo (potwierdzono, że w każdym typie matury zadania „unijne” były generalnie rozwiązywane przez zdających znacznie gorzej, niż wyniósł średni wynik całej matury z WOS-u). Analiza wykazała także, że populacja zdających „nową maturę” z WOS-u jest jakościowo słabsza niż populacja zdających „starą maturę”, niemniej w problematyce unijnej te różnice są mniejsze niż różnica rezultatów obu formuł matur. Potwierdzono, że generalnie poziom wykonania zadań „unijnych” w „nowej maturze” jest niższy niż w „starej maturze”, ale w mniejszym stopniu niż różnica widoczna po porównaniu średnich wyników tych matur.
EN
In the article, the Author analyses all EU-related tasks in Polish matriculation exam in civic education from the years 2010–2019. The empirical material also includes the rules for assessing tasks’ solutions and exam reports. The level of civic knowledge of young people is not high, but the knowledge about EU-related issues is even worse (it was confirmed that in each type of matriculation exam results of the EU-related tasks were in general lower than the average result of the entire exam in civic education). The analysis also demonstrates that the population of those who pass the „new exam” exam in civic education is qualitatively weaker than the population of those who pass the „old exam”, however, in the EU-related tasks these differences are smaller than the difference in the results of both exam’s formulas (it was confirmed that generally the level of solutions of EU-related tasks in the „new exam” is lower than in the „old exam”, but to a lesser extent than the difference between the average results of these both types of exams).
Church education was already present in Europe in the late 9th and 10th centuries and in Poland at the end of the 11th century. The years of the communist system (1945–1989) influenced its marginalisation. Its subsequent dynamic revival is linked to the democratic changes of 1989. Currently the Catholic schools have an equal opportunity to be set up and to function in Poland. Their number and the percentage of the total student population remain stable. The results published by the state authorities and the school rankings show that the didactic effectiveness of Catholic primary schools is higher than average. Secondary schools also achieve a high level of education, although in this case the dominance of Catholic schools is not that visible. Teaching efficiency is one of many factors that contribute to the well-established position of the Catholic schools.
PL
Szkolnictwo kościelne w Europie było obecne już na przełomie IX i X, a w Polsce pod koniec XI wieku. Lata systemu komunistycznego (1945–1989) wpłynęły na jego marginalizację, a dynamiczne odrodzenie wiąże się z przemianami demokratycznymi po 1989 roku. Obecnie szkoły katolickie mają w Polsce równoprawną możliwość powstawania i funkcjonowania. Ich liczba i odsetek ogólnej populacji uczniów utrzymują się na stałym poziomie. Wyniki publikowane przez OKE i miejsca w rankingach szkół pokazują, że efektywność dydaktyczna katolickich szkół podstawowych jest wyższa niż przeciętna. Również licea osiągają wysoki poziom kształcenia, choć tutaj nie dostrzega się dominacji szkół katolickich. Efektywność dydaktyczna jest jednym z wielu czynników, które wpływają na ugruntowaną pozycję szkół katolickich.
16
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
In this article, one of the main postulates of the Merano Programme for teaching mathematics will be analysed, namely: teaching thinking in terms of functions. This postulate will be discussed in the context of its implementation at Torun Classical Grammar School. Through the detailed analysis of mathematics curricula implemented in the Torun lassical Grammar School at the beginning of the twentieth century, the mathematical textbooks then used and school-leaving examinations problems from the years 1905‒1911, the degree of fulfillment of the said postulate of the Merano Programme at the Torun school will be assessed.
PL
W niniejszym artykule analizie zostanie poddany jeden z głównych postulatów Programu Merańskiego dotyczących nauczania matematyki, czyli wyrabiania nawyków myślenia funkcyjnego. Postulat ten omówimy w kontekście jego realizacji w toruńskim Gimnazjum Klasycznym. Szczegółowa analiza programów nauczania matematyki realizowanych w toruńskim Gimnazjum Klasycznym na początku XX wieku, stosowanych wówczas podręczników do matematyki oraz zestawów zadań maturalnych z lat 1905‒1911, pozwoli ocenić stopień realizacji wspomnianego postulatu Programu Merańskiego w szkole toruńskiej.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.