Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wczesne rodzicielstwo – przyczyny, pomoc, profilaktyka

100%

Bober-Dobosz J.

Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze

|

2017

|

tom 566(1)

29-36

PL

Artykuł poświęcony jest wczesnemu rodzicielstwu. Częściej spotkamy się z określeniami „młodociana matka”, „nieletnia matka” czy przedwczesne ojcostwo. Omówione zostały konsekwencje wczesnego rodzicielstwa, sposoby pomocy młodym rodzicom, profilaktyka i programy wsparcia.

2

Wokół problematyki edukacji seksualnej w Polsce

100%

Dec-Pietrowska J. , Walendzik-Ostrowska A.

Wychowanie w Rodzinie

|

2020

|

tom XXIII

|

nr (2/2020)

229-242

EN

Introduction. The issues of human sexuality are an extremely important area of educational activity and the needs in the field of sexual education seem to be currently beyond discussion. This obvious need for education results from a number of contemporary social phenomena, including the transformation of modern human communities into information societies. It manifests in immediate and unlimited access to many sources of knowledge, with the simultaneous problem of verifying their quality and truthfulness, as well as in a high risk of encountering harmful and dangerous content. The phenomenon of sexualisation of children, understood as attributing to them features of sexually attractive and mature people, while reducing the value of a person only to their physical characteristics and appearance, is also significant. At the same time, two highly polarized and mutually exclusive discourses on sexuality education (conservative and liberal ones) are present in the public sphere. The dispute in this context mainly concerns the needs, aims, assumptions, influence, forms, and content of people educating in the field of sexuality. And the discussion itself has a strongly politicized and ideological character. Aim. The purpose of this article is to present the theoretical aspects of sexuality education. Various definitions and relations between sexuality education and upbringing, types of education, and their effectiveness will be presented, as well as the history of the subject implementation to Polish schools. The most important features of effective and professional sexuality education and the tasks of the family in this regard will also be indicated. Materials and methods. National and international documents, literature on the subject. Content analysis.

PL

Wprowadzenie. Zagadnienia ludzkiej seksualności są niezwykle ważnym obszarem działalności edukacyjnej i wychowawczej, a potrzeby w zakresie edukacji seksualnej wydają się obecnie bezdyskusyjne. Ta konieczność wynika z szeregu współczesnych zjawisk społecznych, wśród których należy wymienić przede wszystkim przekształcanie się nowoczesnych ludzkich zbiorowości w społeczeństwa informatyczne (informacyjne). Przejawia się to w natychmiastowym i nieograniczonym dostępie do wielu źródeł wiedzy, przy jednoczesnym problemie z weryfikowaniem ich jakości i prawdziwości, a także w wysokim ryzyku natrafienia na treści szkodliwe i niebezpieczne. Nie bez znaczenia jest także zjawisko seksualizacji dzieci, rozumiane jako nadawanie im cech osób dojrzałych i atrakcyjnych seksualnie, przy jednoczesnym sprowadzaniu wartości osoby wyłącznie do jej fizyczności i wyglądu. Oprócz tego w sferze publicznej są obecne dwa dyskursy o edukacji seksualnej (konserwatywny i liberalny), silnie spolaryzowane i wzajemnie się wykluczające. Spór w tym kontekście w głównej mierze dotyczy potrzeby, celowości, założeń, wpływu, postaci, treści czy osób prowadzących edukację w zakresie seksualności. Dyskusja ta jest mocno upolityczniona i ma światopoglądowy charakter. Cel. Celem artykułu jest omówienie teoretycznych aspektów edukacji seksualnej. Przedstawiono różne ujęcia definicyjne i relacje pomiędzy edukacją a wychowaniem seksualnym, typy edukacji i ich skuteczność oraz historię wprowadzania treści z zakresu seksualności człowieka do polskich szkół. Wskazano najważniejsze cechy skutecznej i profesjonalnej edukacji seksualnej oraz zadania rodziny w tym zakresie. Materiały i metody. Dokumenty krajowe i międzynarodowe, literatura przedmiotu. Analiza treści.

3

Lepiej nie mówić. O edukacji seksualnej w Polsce

88%

Dora M.

Przegląd Pedagogiczny

|

2013

|

nr 2

101-107

PL

Przedmiotem rozważań zawartych w niniejszym artykule jest edukacja seksualna oraz związane z nią kontrowersje. Autorka przygląda się różnicom między wypracowanymi przez Światową Organizację Zdrowia rekomendacjami dla nauczycieli edukujących dzieci i młodzież w zakresie seksualności człowieka a sposobem realizacji w polskich szkołach przedmiotu „wychowanie do życia w rodzinie”. Korzystając z podziału na trzy typy edukacji seksualnej, autorka przybliża zalety podejścia holistycznego, postulującego zarówno wczesny wiek rozpoczęcia edukacji w tym zakresie, jak i zapewnienie dzieciom i młodym osobom nieuprzedzonych, bezstronnych i zgodnych z aktualnym stanem wiedzy informacji dotyczące wszystkich obszarów seksualności człowieka.

4

Dylematy i wyzwania realizacji przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie w polskich szkołach

75%

KULIK-NOWAK D.

Edukacja-Technika-Informatyka

|

2019

|

tom 10

|

nr 3

152-157

PL

Szczególnym wyzwaniem dla polskich szkół w dobie „cyfrowych emigrantów” jest właściwa realizacja treści kształcenia w zakresie wychowania seksualnego młodego pokolenia ku odpowiedzialności, wrażliwości, wzajemnej tolerancji, szacunku, miłości i rozumieniu czystości. W Polsce obecnie prowadzony jest w ramach przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie (WDŻ) model restrykcyjny wychowania seksualnego, zwany również według standardów europejskich typem A (abstinence – only education). Ten model edukacji znajduje egzemplifikację w pedagogice chrześcijańskiej i przeciwstawia się edukacji permisywno-hedonistycznej. Artykuł przybliża dylematy i trudności, jakie wiążą się z realizacją modelu restrykcyjno-prorodzinnego prowadzonego w zakresie przedmiotu WDŻ w polskim systemie kształcenia.

EN

tract A specific challenge for Polish schools at the time of “digital emigrants” is a proper implementation of the content of sexuality education among young people to responsibility, sensitivity, tolerance, respect, love and the understanding of chastity. A restrictive model of sexual education, called type A (abstinence – only education) is realized now in the framework of the subject education for family life (WDŻ) in Poland. This model finds its exemplification in Christian pedagogy and opposes permissive and hedonistic education. This article brings the dilemmas and difficulties connected with the realization of restrictive, family-oriented model realized in the Polish education system on the subject education for family life.

5

Psychologiczne, społeczne i prawne przesłanki do działań w zakresie profilaktyki przemocy seksualnej wobec dzieci i młodzieży

75%

Łyś A. E. , Bargiel-Matusiewicz K. , Kuligowski K. , Studzińska A.

Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka

|

2019

|

tom 18

|

nr 2

21-37

PL

W artykule zawarto przegląd badań dotyczących profilaktyki przemocy seksualnej wśród młodzieży. Szczególny nacisk położono na mity na temat zgwałceń (rape myths) i ich modyfikowanie na drodze edukacji. Przedstawiono również inne metody, w tym zweryfikowane empirycznie – np. bystander intervention, a także aspekty prawne profilaktyki przemocy seksualnej wśród młodzieży i działania podejmowane przez polskie organizacje pozarządowe w tej kwestii. Podkreślono rolę edukacji seksualnej w zapobieganiu przemocy seksualnej wśród młodzieży.

EN

The article contains a review of research on the prevention of sexual violence among young people. Particular emphasis was placed on myths about rape myths and their modification through education. Other methods were also presented, including empirically verified ones, e.g. bystander intervention, as well as legal aspects of the prevention of sexual violence among young people and actions taken by Polish NGOs in this matter. The role of sex education in preventing sexual violence among young people was emphasized.

6

„Uwikłani w płeć” – od wytwarzania i reprodukowania męskości po formy przekraczania płci: Męskość, seksualność i prokreacja. Prawa i zdrowie reprodukcyjne jako nie tylko kobieca kwestia

75%

Dzwonkowska-Godula K.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2017

|

tom 18(2)

144-167

PL

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytania, czy i w jakim stopniu mężczyźni w Polsce mogą swobodnie decydować o własnej seksualności i płodności, jakie ograniczenia narzuca im społeczeństwo poprzez nieformalne i formalne normy. Skupiono się tu na zagadnieniu edukacji seksualnej mężczyzn, stosowania przez nich antykoncepcji oraz zdrowia reprodukcyjnego. Materiał źródłowy stanowią dane zastane (publikacje, rozporządzenia prawne, dokumenty, wyniki badań, przekazy medialne itp., dotyczące podjętej problematyki). W pierwszej części zaprezentowany został model hegemonicznej męskości, ze szczególnym uwzględnieniem jego elementów odnoszących się do seksualności i prokreacji. Rozważania w dalszej części artykułu odnoszą się do wpływu owego modelu na możliwość realizacji praw reprodukcyjnych mężczyzn w trzech wskazanych obszarach. Analiza wyników przeprowadzonych dotąd badań oraz literatury przedmiotu pozwoliła na sformułowanie hipotezy, iż prawa reprodukcyjne mężczyzn są ograniczane nie tyle przez normy formalne, prawo (jak ma to miejsce w przypadku kobiet, np. przez dostęp do antykoncepcji czy aborcji), co przez normy obyczajowe – patriarchalną, hegemoniczną koncepcję męskości z określonym sposobem definiowania i realizowania męskiej seksualności.

7

Młodociane rodzicielstwo w perspektywie socjopedagogicznej.

75%

Wołodko-Pająk M.

Pedagogika Społeczna

|

2013 (R. XII)

|

nr 3(49)

115-129

PL

Artykuł traktuje o rodzicielstwie podjętym przez młodocianych, a więc o tych osobach, którym urodziło się dziecko między 15 a 19 rokiem ich życia. Mówi się tu nie tylko o etiologii zjawiska, ale również o jego społecznych aspektach i o problemach, z jakimi muszą zmagać się nastoletni rodzice. W tym kontekście podjęty zostaje wątek małżeństw zawieranych przez nastolatków. Opisane zostają nie tylko regulacje prawne, ale również oczekiwania społeczne wobec dziewcząt i chłopców, którzy zostają rodzicami, jako nastolatkowie. Podkreślone zostaje znaczenie edukacji seksualnej, jako czynnika kształtującego świadomość i postawy nastolatków, w zakresie prokreacji. Jest to szczególnie ważne, ponieważ kultura masowa nierzadko sprowadza seksualność do wymiaru fizycznych doznań i działań. Autorka wskazuje również na problemy emocjonalne i społeczne, które mogą pojawić się przy zawieraniu małżeństw przez nastolatków. Nawiązując do szerszej perspektywy tego problemu autorka podejmuje namysł nad relacjami, jakie zachodzą w rodzinie, z której wywodzą się nastoletni rodzice, a w szczególności nad komunikacją i podejmowaną tematyką rozmów. Podkreślone zostaje to, że rodzice mają obowiązek zadbać o prawidłowy rozwój i wychowanie dziecka, również w kwestii wychowania seksualnego.

EN

Article is about parenthood undertaken by youth, so about those people who had a child between 15 and 19 years old. This is not only about the etiology of the phenomenon, but also about the social aspects and problems with which teenage parents have to contend. In this context, the topic will be taken up is the teenage marriages. These are not just regulations, but also the social expectations of boys and girls who become parents as teenagers. Emphasized is the importance of sex education as a factor creating the awareness and attitudes of teenagers in a scope of procreation. This is basicly important because mass culture often brings sexuality to the level of physical sensations and actions. The author also points the emotional and social problems that may occur in taking youth marriages. Referring to a wider view of the problem the author takes reflection on the relationships that may happen in families, from which come the teenage parents and in particular on the subject of communication and topics that are taken up. Underlined is that parents have a duty to ensure proper development and education of children, also in terms of sex education.

8

O potrzebie edukacji seksualnej dorosłych

75%

Walendzik-Ostrowska A. , Dec-Pietrowska J.

Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses

|

2023

|

tom 24

299-313

EN

The aim of this article is to characterise the issue of sexual education of adults and to reflect on the potential needs of adults in this area. This rarely discussed in the specialist literature issue requires analysis. It is relevant not only from the perspective of andragogy, but also from the perspective of gerontology, special andragogy, educational gerontology or geragogy. There are several areas in which adults need sexual education, an education that is somewhat different from that addressed to children and adolescents. The first area is the realisation of sexuality education within the family. Parents have two important roles in this field: to educate their children and to support their children’s sexual development. The research shows that parents often do not take up these roles due to lack of knowledge and misconceptions about children’s sexuality. The second area relates to the personal area – here, education (as well as psychoeducation) can help to improve quality of life and sexual health, relations, and relationships and to deal with and solve problems in a person’s sexual life. The third area is the education of professionals in the field of upbringing (pedagogues, teachers, educators) in supporting children and adolescents who reveal problems regarding their sexuality. The third area is the education of professionals from the field of schooling (pedagogues, teachers, educators) and healthcare in supporting children and adolescents who display problems regarding their sexuality.

PL

Celem artykułu jest charakterystyka zagadnienia edukacji seksualnej osób dorosłych i namysł nad potencjalnymi potrzebami osób dorosłych w tym obszarze. Ten rzadko poruszany w literaturze specjalistycznej temat wymaga analizy. Jest on istotny nie tylko z perspektywy andragogiki, ale również gerontologii, andragogiki specjalnej, gerontologii edukacyjnej czy geragogiki. Wskazać można trzy obszary, w których osoby dorosłe mogą potrzebować edukacji w zakresie seksualności, przy czym ta edukacja różni się od tej kierowanej do dzieci i młodzieży. Pierwszy obszar to realizacja edukacji seksualnej w rodzinie. Rodzice mają w tej kwestii do spełnienia dwa ważne zadania: edukacja własnych dzieci oraz wspieranie ich rozwoju seksualnego. Badania pokazują, że często tych zadań nie realizują z powodu braku wiedzy oraz błędnych przekonań o dziecięcej seksualności. Obszar drugi dotyczy obszaru osobistego – tutaj edukacja (a także psychoedukacja) może pomóc w poprawie jakości życia i zdrowia seksualnego, relacji i związków oraz w rozwiązywaniu problemów w życiu seksualnym. Trzeci obszar to edukacja specjalistów z obszaru wychowania (pedagodzy, nauczyciele, wychowawcy) w zakresie wspierania dzieci i nastolatków ujawniających problemy dotyczące seksualności oraz specjalistów pracujących w ochronie zdrowia.

9

Quo Vadis polska edukacjo seksualna?

75%

Jamrozowicz B.

Edukacja Humanistyczna

|

2019

|

nr 2

115-132

PL

Instytucjonalizacja edukacji seksualnej w Polsce oraz konstytuowanie się treści dla zajęć: Wychowanie do życia w rodzinie to procesy, którym na przestrzeni ostatnich lat towarzyszyło żywe zainteresowanie ze strony polityków rożnych opcji. Oba procesy stanowiły swoisty element dyskursu władzy, którego częścią stały się dążenia do wytworzenia w uczniach „określonego” podejścia do seksualności, a wraz z nim pożądanych społecznie skutków „w dziedzinie płciowości”. Potraktowaniu tych dwóch obszarów w kategorii „naczynia połączonego” towarzyszy w tym artykule pojawienie się specyficznego obszaru analiz. Jego wyodrębnieniu służyło opisanie charakterystyk polityki społeczno - demograficznej oraz poddanie analizom treści podstaw programowych zajęć: Wychowanie do życia obowiązujących w szkole gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej w okresie pomiędzy 1999 a 2014 rokiem. Przyjęłam, że podstawa programowa nie tylko pełni funkcję tekstu określającego zakres problematyki, która powinna się znaleźć w podręczniku, ale także odzwierciedla przekonania dominujących grup społecznych na kwestie społeczno - demograficzne. Celem podjętych rozważań stało się więc prześledzenie tendencji obecnych w polityce społeczno – demograficznej i przenikających do podstawy programowej, a dalej też rekonstrukcja jej znaczeń. Analizy te stanowiły wynik inspiracji propozycją badawczą Normana Fairclougha, mieszcząc się w polu badań odnoszących się do języka (w) edukacji. Podjęte rozważania stały się podstawą do formułowania wniosków odnoszących się do teraźniejszości i przyszłości szkolnej edukacji seksualnej.

EN

Institutionalization of sex education in Poland and the constitution of content for classes: Family life educaction are processes which have been accompanied by a keen interest from politicians of various options over recent years. Both processes constituted a specific element of the discourse of power, part of which became the striving to create in students a "specific" approach to sexuality, and with it the socially desirable effects "in the field of sexuality”. The treatment of these two areas in the category of "connected vessels" is accompanied by the appearance of a specific area of analysis in this article. Its separation was used to describe the characteristics of socio-demographic policy and to subject the content of the core curriculum to analyzes: Family life education in junior high and high school in the period between 1999 and 2014. I assumed that the core curriculum not only serves as a text defining the scope of the problem, which should be included in the textbook, but also reflects the beliefs of the dominant social groups on socio-demographic issues. Therefore, the aim of the undertaken considerations is to follow the tendencies present in socio-demographic policy and penetrate to the core curriculum, and also to reconstruct its meanings. These analyzes were the result of inspiration from the research proposal of Norman Fairclough, falling into the field of research relating to language (in) education. The considerations undertaken became the basis for formulating conclusions referring to the present and the future of school sex education.

10

O granicach dyskursywnych pojęć: edukacja seksualna i wychowanie seksualne

75%

Jamrozowicz B.

Podstawy Edukacji

|

2017

|

tom 10

119-138

EN

For modern liberal democracies, it is characterized by disputes about the ways in which educational practices relating to sexuality are implemented. In the context of the subject matter of this article, it is possible to consider the appropriateness of the term “sex” as a relevant term, and what are the meanings given to the terminology adopted for the practice of knowledge transfer, skills development and attitudes relating to sexuality. As an excuse for these analyzes, the new curriculum of the subject “Education for the Family” for students and pupils of grades 4–8 in the new textbook: [student] can exchange the differences between education and sexual education and [the student] Characterize and evaluate various references to sexuality: permissive, relative, and normative. I have accepted that the need to familiarize students and pupils with the meanings of sexual education and sexual education is a result of the desire to set clear boundaries between certain valued educational practices related to sexuality. Such an approach allows for the initial distinction of two different perspectives. In this text, they will be confronted with a discursive approach to sexual education, and with it the multiplicity and diversity of approaches constructed in different cultural contexts.

PL

Dla współczesnych demokracji liberalnych charakterystyczne jest prowadzenie sporów dotyczących sposobów realizacji praktyk kształcenia, odnoszących się do seksualności. W kontekście tematyki tego artykułu za znaczące można uznać opatrzenie „stosowną” nazwą zajęć odnoszących się do płciowości oraz to, jakie znaczenia są nadawane terminologii przyjętej dla praktyki przekazu wiedzy, kształtowania umiejętności i postaw wobec płciowości. Pretekstem do omówionych analiz stało się umieszczenie w nowej wersji podstawy programowej przedmiotu: „wychowanie do życia w rodzinie”, przeznaczonej dla uczniów i uczennic klas 4–8 szkoły podstawowej, zapisu: „[uczeń] potrafi wymienić różnice pomiędzy edukacją a wychowaniem seksualnym” oraz „[uczeń] potrafi scharakteryzować i ocenić różne odniesienia do seksualności: permisywne, relatywne i normatywne”. Przyjęłam, że obecna w tych zapisach potrzeba zapoznania uczniów oraz uczennic ze znaczeniami nadawanymi wychowaniu seksualnemu oraz edukacji seksualnej wynika z chęci ustanowienia wyraźnych granic pomiędzy w określony sposób wartościowanymi praktykami edukacyjnymi odnoszącymi się do seksualności. Takie ujęcie pozwala na wstępne wyróżnienie dwóch zróżnicowanych perspektyw. W niniejszym tekście zostaną one skonfrontowane z dyskursywnym ujęciem edukacji seksualnej, a wraz z nim – z wielością i różnorodnością podejść konstruowanych w odmiennych kontekstach kulturowych.

11

Edukacja seksualna osób ze spektrum autyzmu i osób z niepełnosprawnością intelektualną

75%

Fornalik I.

Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka

|

2020

|

tom 19

|

nr 2

80-107

PL

Ze względu na sytuację polityczną i społeczną ostatnie lata to czas niepewności wokół zagadnienia edukacji seksualnej dzieci oraz młodzieży. Unikanie jej realizacji uwidacznia się w pracy z młodzieżą pełnosprawną, jednak w jeszcze większym stopniu jest obserwowane w terapii i edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, niepełnosprawnością sprzężoną i zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Takie działania są szkodliwe, bowiem osoby te są w większym stopniu narażone na wykorzystanie seksualne, a pozbawione edukacji seksualnej mogą wchodzić w rolę sprawców przemocy seksualnej lub podejmować ryzykowne i problemowe zachowania o charakterze seksualnym. Artykuł prezentuje czynniki związane z określoną niepełnosprawnością lub neuroróżnorodnością, które powinny zostać uwzględnione w planowaniu edukacji seksualnej. Omawia także prawne i organizacyjne aspekty realizacji edukacji seksualnej w polskich placówkach, z uwzględnieniem roli osób ją realizujących.

EN

Due to the political and social situation, recent years have been a time of uncertainty around the issue of sex education of children and adolescents. Avoiding its implementation is evident when working with non-disabled youth, however, it is even more observed in the therapy and education of people with intellectual disabilities, conjugated disabilities and autism spectrum disorders. Such actions are harmful, because these people are more exposed to sexual abuse, and without sex education they can enter the role of perpetrators of sexual violence or take risky and problematic sexual behavior. The article presents factors related to a specific disability or neurodiversity that should be included in the planning of sex education. He also discusses the legal and organizational aspects of the implementation of sex education in Polish institutions, including the role of those implementing it.

12

Antykoncepcja jako tabu. O nieważności tego, co ważne

75%

Wejbert-Wąsiewicz E.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2015

|

tom 18

|

nr 4(72)

67-81

EN

The article undertakes a critical reflection on attitudes towards contraception, considered from the perspective of the state, the church, people, art and literature. By presenting the assumptions of the Catholic doctrine, history of ideas and movements of birth control, the findings of historians, sexologists, sociologists and Polish government reports the text describes the changes that have taken place in Poland in terms of views and contraception practices. In turn, own research on knowledge about human sexuality and sexual behavior among Lodz university students, lower secondary school students as well as among women who have experienced abortions points to the paradoxes of contemporary attitudes of young people in relation to sexuality. Although sex life is the subject of works of art, the question of preventing an unwanted pregnancy is not a subject raised by the contemporary art or literature. It turns out that literary and cinematic traditions of “breaking the taboo of contraception” are not only not continued , but have been completely forgotten. Educational films that were popular in the last century are now a relic of the bygone era. There is no literature in Poland that would undertake a topic of sex from the perspective of preventing pregnancy. The only Polish Internet game aimed at sex education, spreading information about contraception and planned parenthood, is an initiative of a female artistic group. It is the exception that proves the rule that for contemporary Polish art this theme is not important.

PL

Artykuł podejmuje krytyczną refleksję na temat postaw wobec antykoncepcji, rozpatrywanych z perspektywy państwa, Kościoła, obywateli, sztuki i literatury. Poprzez ukazanie założeń doktryny katolickiej, historii idei i ruchów kontroli urodzeń, ustalenia historyków, seksuologów, socjologów oraz polskie raporty rządowe opisano zmiany, jakie zaszły w Polsce w kwestii poglądów i praktyk antykoncepcyjnych. Z kolei badania własne dotyczące wiedzy o ludzkiej seksualności i zachowań seksualnych wśród łódzkich studentów, gimnazjalistów, a także wśród kobiet mających za sobą doświadczenie aborcji wskazują na paradoksy współczesnych postaw młodych ludzi względem seksualności. Mimo że życie seksualne jest tematem dzieł sztuki, kwestia zapobiegania niechcianej ciąży nie jest tematem poruszanym przez współczesną sztukę czy literaturę. Okazuje się, że literackie i filmowe tradycje „zerwania tabu antykoncepcji” nie tylko nie są kontynuowane, ale uległy całkowitemu zapomnieniu. Modne w ubiegłym stuleciu filmy edukacyjne są dziś przeżytkiem minionej epoki. Literatura w Polsce podejmująca wątek seksu z perspektywy zapobiegania ciąży nie istnieje. Jedyna polska gra internetowa mająca na celu edukację seksualną, szerzenie informacji o antykoncepcji i świadomym rodzicielstwie jest inicjatywą kobiecej, feministycznej grupy artystycznej. Jest to wyjątek potwierdzający regułę, że dla współczesnej polskiej sztuki to temat nieważny.

13

Z makroporadnictwa. Standardy edukacji seksualnej jako kompendium porad

63%

Nalaskowski A.

Studia Poradoznawcze

|

2019

|

tom 8

EN

In the article counseling, advice and guidance has been defined very broadly. The main focus is to show some areas of the counseling and guidance space as dominated by a certain modality. First, we point out to guidance that could be coded as ‘Biblical”, i.e. constituting not only guidelines but primarily the driving force for subsequent civilizations within a world formed by them. Another macro-counseling example are slogans of the French Revolution and, in general, the Enlightenment. In the article we focus on a thought experiment, taking as our input the WHO guidelines on sexual education for children and youth. Our attention was drawn primarily by the term ‘guidelines’ and a thorough analysis of excerpts from the guidelines revealed not only specific aspects of narration but also persuasion mechanisms, aimed to convince the reader of the guidelines validity. This revealed the ideological character of the Standards for Sexual Education in Europe and the attempt to create social demand for such, and not another counseling content and educational design. Counsellogy as an academic field has not yet examined the offer of the Standards and only rarely focused on macro-counseling, and hence we draw some hypotheses related to future work in these areas.

PL

W artykule kwestię poradnictwa, porad, doradztwa potraktowano bardzo szeroko. Głównie chodziło w nim jednak o ukazanie niektórych obszarów w przestrzeni porad i doradztwa jako zdominowanych przez pewną modalność. Na wstępie wskazane zostały porady, które można skrótowo nazwać „biblijnymi”. Stały się nie tylko wskazaniami, ale nade wszystko siłą sprawczą powstawania kolejnych cywilizacji tworzonego przez nie kształtu świata. Innym przykładem przedstawionego tu makroporadnictwa są hasła Rewolucji Francuskiej i Oświecenia w ogóle. Przede wszystkim dokonano tu jednak pewnego eksperymentu myślowego, dla którego materiałem wyjściowym były zalecenia WHO, dotyczące standardów edukacji seksualnej dzieci i młodzieży. To właśnie termin zalecenia skierował uwagę autora na ten materiał jako interesujący rodzaj makroporadnictwa. Wnikliwa analiza poszczególnych partii opracowanych zaleceń pozwoliła na odtworzenie zarówno nieoczywistych aspektów omawianej narracji, jak i mechanizmów perswazyjnych, mających przekonać odbiorcę o ich słuszności. W ten też sposób ujawniono ideologiczny charakter Standardów edukacji seksualnej w Europie oraz próbę wytwarzania społecznego zapotrzebowania na taki a nie inny poradniczy przekaz i koncepcję edukacji. Poradoznawstwo jako dyscyplina akademicka dotychczas nie analizowało propozycji zawartej w „Standardach” i rzadko zajmowało się zagadnieniami makroporadnictwa, stąd na zakończenie można wysunąć pewne hipotezy, dotyczące dalszej pracy nad tymi obszarami.

14

Edukacja seksualna w Polsce i systemach edukacyjnych wybranych krajów – modelowe rozwiązania i międzynarodowe inicjatywy

63%

Dec-Pietrowska J.

Edukacja Międzykulturowa

|

2023

|

tom 21

|

nr 2

69-82

PL

Celem artykułu jest analiza literatury, międzynarodowych dokumentów, przepisów prawnych i raportów z badań dotyczących realizacji formalnej edukacji seksualnej w wybranych krajach. Wśród badaczy edukacji seksualnej istnieją rozbieżności co do samej jej definicji, zakresu, wieku, od którego powinna być prowadzona, środowisk, w jakich ma przebiegać, osób, które mają się nią zajmować, oraz jej form i doboru treści. Te rozbieżności są obecne także w sferze publicznej, gdzie istnieją dwa silnie spolaryzowane i wzajemnie się wykluczające dyskursy (konserwatywny i liberalny). Polityki krajowe w Unii Europejskiej w odniesieniu do edukacji seksualnej są także zróżnicowane. W niektórych krajach edukacja seksualna ma status przedmiotu obowiązkowego, jest regulowana odpowiednimi przepisami, podobnie jest w przypadku kształcenia nauczycieli tego przedmiotu. W innych krajach programy edukacji seksualnej nie mają solidnych podstaw prawnych i teoretycznych. Analiza wybranych dokumentów pozwala stwierdzić, że najbardziej efektywny jest typ edukacji holistycznej, który wpisując się w podejście dotyczące wrażliwości kulturowej, odnosi się do rozwoju wiedzy i umiejętności odbiorców edukacji oraz wypracowania odpowiedniej postawy na rzecz pozytywnej seksualności, zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego. Istniejące badania wskazują ponadto, że należy poprawić dostępność danych nt. edukacji seksualnej oraz prowadzić dalsze analizy, aby umożliwić lepszą ocenę sytuacji, zapewnić tworzenie polityki opartej na dowodach i wzmocnić identyfikację najlepszych praktyk.

EN

The article is aimed at the analysis of literature, international documents, legal regulations and research reports on the implementation of formal sexuality education in selected countries. There are many contradictions among researchers about the definition of sexuality education, its scope, the age from which it should be taught and learnt, people who should be its providers, its content and forms. These discrepancies are also present in the public sphere, where two strongly polarized discourses (the conservative and liberal) exist. National policies regarding sexuality education vary in the European Union. In some countries sexuality education has the status of a compulsory subject, is regulated by relevant acts, similarly to teachers training for this subject. In others, sexuality education curricula lack solid legal and theoretical basis. The analysis of selected documents and acts shows that the most effective type is the holistic sexuality education, which being part of the cultural sensitivity approach, addresses the development of knowledge and skills of education recipients, as well as the elaboration of appropriate attitudes towards positive sexuality and sexual and reproductive health. The existing research indicates also that the availability of data on sexuality education should be improved and further analysis is needed to enable better assessment of the situation, to ensure the evidence-based policy creation and strengthen the best identification practices.

15

Rola i miejsce edukacji seksualnej dziecka z niepełnosprawnością intelektualną w szkole podstawowej specjalnej

63%

Soczka Z.

Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania

|

2019

|

nr 2(31)

95-121

PL

Edukacja seksualna dziecka z niepełnosprawnością intelektualną po dzień dzisiejszy stanowi obszar często pomijany w dyskursie społecznym. Prawidłowy przebieg procesu wychowawczego dodatkowo utrudnia stereotypowe postrzeganie seksualności osób z niepełnosprawnością intelektualną. Z uwagi na fakt, iż zagadnienie to nadal nie zostało w pełni rozpoznane i pozostawia realizatorom dużą dowolność interpretacyjną (zwłaszcza w przypadku uczniów z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności intelektualnej), stało się tematem niniejszych rozważań. Analizie poddane zostały dostępne źródła literaturowe, które następnie wzbogacono o zebrany w wyniku badania sondażowego materiał empiryczny. Celem nadrzędnym było poznanie opinii nauczycieli na temat skutków wychowania seksualnego dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. Omówienie zebranego materiału poprzedzono jednak analizą formalno-prawnej podstawy realizowanych zagadnień edukacji seksualnej. Uzyskane wyniki badań pozwoliły zaprezentować dość szczegółowe dane na temat pozycji wychowania seksualnego w szkolnictwie specjalnym, a także jego znaczenia dla funkcjonowania i dalszego rozwoju dziecka. Ponadto podjęto próbę zdefiniowania grup podlegających i odpowiedzialnych za organizację ww. procesu, a także określenia etapu edukacyjnego, na którym jego rozpoczęcie jest wskazane.

EN

Sexual education of a child with intellectual disability is still an area often overlooked in social discourse. The proper course of the educational process additionally hinders the stereotypical perception of the sexuality of people with intellectual disabilities. Since this issue has still not been fully recognized and leaves agreat deal of room for interpretation (especially for students with moderate and severe intellectual disability), it became the subject of these analyses. The available literature sources were analyzed and subsequently enriched with empirical material obtained through a survey. The main goal was to get to know the opinion of teachers on the effects of sexual education of a child with intellectual disability. The discussion on the collected material was preceded, however, by the formal and legal analysis of the basics of sexual education. The obtained research results allowed to present fairlydetailed data on the position of sexual education in special education as well as its significance for the functioning and further development of the child. Moreover, an attempt has been made to define groups subject to and responsible for the organization of the process, as well as to define the educational stage at which it is advisable to start the process.

16

Społeczne konstruowanie cielesności i seksualności. Analiza wybranego kontekstu edukacji seksualnej

63%

Dec-Pietrowska J. , Paprzycka E.

Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses

|

2016

|

tom 17

325-339

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań przekazów dotyczących ciała i zachowań seksualnych w podręcznikach do przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie (WDŻ). Badania zorientowane były na ustalenie, jak w tych podręcznikach definiowana jest cielesność dziewcząt i chłopców w kontekście wyglądu fizycznego i urody, jaki wzorzec wyglądu i urody oraz zachowań seksualnych dziewcząt i chłopców jest w nich prezentowany i jakie znaczenia nadaje się cielesności i seksualności. Badania realizowano strategią jakościową z zastosowaniem techniki analizy treści i zasad doboru celowego. Analizie poddano wszystkie podręczniki do przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie, dopuszczone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej do nauczania w latach 2013-2015 na wszystkich poziomach kształcenia, a także dodatkowo ćwiczenia do podręczników. Na postawie przeprowadzonych analiz można stwierdzić, iż prezentowane konstrukty wpisują się w tradycyjnie zdefiniowane wzorce kobiecości i męskości. Prezentowany w podręcznikach model oparty jest na przekonaniu o dualizmie płci i perspektywie esencjonalizmu i ukazuje cielesność i seksualność młodych kobiet i mężczyzn w odwołaniu do uproszczonych obrazów mających źródło w stereotypach płci, ograniczając tym samym różnorodność potrzeb i postaw. Mamy tu do czynienia z utrwalaniem wzorca kobiecej seksualności uwi-kłanej w emocje i zależnej od mężczyzny oraz męskiej seksualności zdominowanej popędem, za którego niewłaściwą realizację w dużej mierze odpowiedzialność ponoszą kobiety.

EN

The article presents the results of studies focused on the presentation of body and sexual behavior messages in textbooks to the subject “Education for family life” (WDŻ). The aim of research was to determine how the physicality of boys and girls in the context of physical appearance and beauty is defined in these books, what pattern of appearance, beauty and sexual behavior of girls and boys is presented and what meanings are assigned in addition to physicality and sexuality. The study was conducted using a qualitative content analysis strategies including text analysis techniques and arbitrary selection of research sample. The analysis included all the sexual education textbooks to the subject “Education for family life” approved for teaching process at all levels of education by the Ministry of National Education in the years 2013-2015. The analyses of the publications showed that the presented constructs are strongly connected to the traditionally defined femininity and masculinity patterns. The model presented in textbooks is based on the idea of the dualism of sexes and the perspective of essentialism and shows the physicality and sexuality of young women and men in reference to the simplified images having its source in gender stereotypes, thus limiting the diversity of needs and attitudes. Based on that, we can observe a consolidation of the pattern of female sexuality entangled in emotions and dependent on men and the pattern of male sexuality dominated by sexual drive which improper realization depends mostly on women.

17

Tabu wokół seksualności polskiej młodzieży – próba diagnozy zjawisk

63%

Kościółek J. , Romanowska J.

Wychowanie w Rodzinie

|

2023

|

tom XXX

|

nr (2/2023)

261-275

EN

Introduction. Youth sexuality remains a taboo in Poland. Leaving young people without sexual education, downplaying and distorting the essence of psychosexual development results in a lack of understanding of the processes occurring in their bodies, a lack of knowledge about health, norms, emotional aspects, and building relationships, and ultimately, a lack of understanding of their own sexuality. As a consequence, young people bear both the emotional and behavioural costs of these shortcomings. Aim. This text aims to outline the most essential themes related to youth sexuality, which are still insufficiently addressed in the academic and educational discourse by referring to the most important papers within the discussed topic. Materials and Methods. The study involves desktop research, including academic articles, monographs, and research reports. Results. The authors signal research fields that should be deepened through reliable empirical studies, such as sexual education, access to pornography, sexual violence, risky behaviours of children and adolescents, the issue of LGBT+ youth, and lastly, the almost entirely overlooked subject of youth sexuality of people with disabilities.

PL

Wprowadzenie. Seksualność młodzieży to w Polsce temat tabu. Pozostawienie młodzieży bez edukacji seksualnej, bagatelizowanie i zniekształcanie istoty rozwoju psychoseksualnego sprawia, że młode osoby nie rozumieją procesów zachodzących w ich ciałach, nie dysponują wiedzą o zdrowiu, normach, emocjonalności oraz budowaniu relacji i – wreszcie – nie rozumieją własnej seksualności. W rezultacie młodzież ponosi tego koszty zarówno emocjonalne, jak i behawioralne. Cel. Tekst, przywołując najważniejsze pozycje z zakresu omawianej tematyki, ma na celu zarysowanie – najistotniejszych zdaniem autorów – wątków związanych z seksualnością młodzieży, które wciąż niewystarczająco są poruszane w dyskursie naukowym i edukacyjnym. Materiały i Metody. Analiza danych zastanych – artykułów naukowych, monografii oraz raportów z badań. Wyniki. Autorzy sygnalizują pola badawcze, które należałoby pogłębić rzetelnymi badaniami empirycznymi, takie jak: edukacja seksualna, dostęp młodzieży do pornografii, przemoc na tle seksualnym, ryzykowne zachowania dzieci i młodzieży, zagadnienie młodzieży LGBT+, a wreszcie niemal całkowicie pomijany wątek seksualności młodzieży z niepełnosprawnościami.

18

Edukacja seksualna małych dzieci w koncepcji Izabeli Moszczeńskiej

63%

Babik M.

Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce

|

2016

|

tom 11

|

nr 1(39)

101-113

PL

Celem artykułu jest omówienie koncepcji wychowania seksualnego małych dzieci zaproponowanej przez Izabelę Moszczeńską w książce zatytułowanej „Jak rozmawiać z dziećmi o kwestyach drażliwych”. Pozycja ta ukazała się w 1904 roku i była bardzo szeroko dyskutowana w kręgach pedagogów początku XX wieku. Analiza materiału źródłowego wykazuje, że propozycja wychowania seksualnego I. Moszczeńskiej była przemyślana i uporządkowana. Odwoływała się do ówczesnej wiedzy oraz wskazywała konkretne rozwiązania praktyczne, z których mogli korzystać rodzice przy uświadamianiu swojego dziecka. Propozycja edukacji seksualnej opracowana przez I. Moszczeńską została ujęta w czterech punktach: 1. Praca z dzieckiem powinna przede wszystkim skłonić rodziców do przemyślenia, jaki obraz seksualności chcą przekazać swojemu dziecku. Płciowość człowieka powinna być ukazywana w kontekście prokreacji i odpowiedzialności rodziców za wychowanie dziecka. Celem takiego postępowania jest przygotowanie dziecka do pełnienia przyszłych ról rodzinnych i społecznych. 2. Zalecaną metodą pracy z dzieckiem jest rozmowa odwołująca się do opracowań naukowych oraz do przykładów zaczerpniętych ze świata przyrody. 3. Praca z dzieckiem powinna się opierać na szczerości i prawdomówności. 4. Zakres tematyczny uświadamiania dziecka powinien bazować na jego zainteresowaniach wyrażanych w zadawanych rodzicom (matce) pytaniach. Propozycja edukacyjna Izabeli Moszczeńskiej była skierowana do rodziców z warstwy inteligenckiej. Brak w niej wskazówek dla rodziców z najuboższych sfer.

EN

The aim of this article is to discuss the conception of sex education for young children put forward by Izabela Moszczeńska in her book How to Talk to Children about Sensitivities. The book was published in 1904, and was widely discussed in educational circles at the beginning of the 20th century. Analysis of the source materials show that the conception of sex education proposed by Izabela Moszczeńska was well-considered and systematic. It referred to the that time knowledge and indicated specific practical solutions which could be applied by parents when explaining the facts of life to their children. Her conception of sex education can be summarised in four points: 1. Working with a child should primarily inspire parents to consider what kind of image of sexuality they want to transmit to their child. Child sexuality ought to be presented in the context of procreation, as well as of parents’ responsibility for their child’s education. The purpose of such an approach is to prepare the child for its future roles in the family and in society. 2. The recommended method for working with a child is to give a talk that refers to scientific studies and examples derived from nature. 3. Working with a child ought to be based on frankness and truthfulness. 4. The scope of thematic information for a child should be based on their own interests, as revealed verbally in the questions they direct to their parents (the mother). Moszczeńska’s educational proposal was directed at parents from the bourgeois intelligentsia. There is no mention of any recommendations for parents from the less wealthy spheres of society.

19

Kształtowanie się tożsamości płciowej w kontekście edukacji seksualnej

63%

Welenc M.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2017

|

tom 20

|

nr 2

183-196

PL

Psychologia, a zwłaszcza psychologia rozwojowa, wykazała, że dzieci rodzą się jako osoby seksualne, a ich seksualność rozwija się etapowo, co jest związane z ogólnym rozwojem dziecka i z zadaniami związanymi z rozwojem. Etapy rozwoju seksualnego (rozwoju psychoseksualnego według Zygmunta Freuda) zostały przedstawione w szczegółowy sposób w celu wyjaśnienia uprzednio wspomnianej konieczności wczesnego rozpoczęcia edukacji seksualnej i wykazania, że konkretne treści/informacje, umiejętności i postawy są przekazywane w powiązaniu z rozwojem dziecka. W optymalnej sytuacji poszczególne zagadnienia są wprowadzane zanim dziecko osiągnie odpowiedni etap rozwoju, tak aby przygotować je do zmian, które niebawem mają nastąpić (na przykład dziewczynki powinny wiedzieć o miesiączkowaniu zanim wystąpi pierwsza miesiączka).

EN

Psychology, particularly developmental psychology, has shown that a child is born as a sexual person, and his/her sexuality develops in stages associated with general child development and the tasks related to development. The stages of sexual development (psychosexual development according to Sigmund Freud) were presented in detail in order to clarify the need for an early start sex education and to demonstrate that specific content/information, skills and attitudes are passed on in connection with the development of the child. The optimal situation is when the individual issues are introduced before the child reaches the appropriate stage of development, so as to prepare them for the changes that will soon have to occur (for example, girls should know about menstruation occurs before menarche).

20

Rodzice wobec wychowania seksualnego młodzieży. Raport z badań

63%

Rojewska E.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2019

|

tom 22

|

nr 2

161-18

PL

W artykule przyjęto tezę, że rodzina stanowi istotne środowisko wychowania seksualnego. Jako takie, może stanowić cenne źródło wsparcia i wiedzy dla dojrzewającej młodzieży w kontekście jej seksualności. Pierwsza część tekstu poświęcona została omówieniu tezy mówiącej o rodzinie jako istotnym środowisku wychowania seksualnego. W dalszej kolejności przedstawione zostały metodologiczne założenia przeprowadzonych badań. Przynoszą one odpowiedź na pytanie: Jaki jest stosunek rodziców wobec wychowania seksualnego ich dzieci? Przyjęto następujące szczegółowe problemy badawcze: Jaka jest aktywność wychowawcza rodziców w kontekście seksualności ich dzieci? Jakie trudności związane z wychowaniem seksualnym dzieci dostrzegają rodzice? Jakie potrzeby związane z wychowaniem seksualnym dzieci odczuwają rodzice? Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego. Wzięło w nich udział 77 rodziców dzieci w wieku 15–18 lat, uczących się w ostatnich klasach szkół podstawowych oraz szkołach ponadgimnazjalnych z obszaru Gminy i Miasta Szczecin. Wśród ankietowanych rodziców było 66 kobiet i 11 mężczyzn w wieku od 33 do 58 lat. W środkowej części tekstu prezentowane są uzyskane wyniki badań, opatrzone w podsumowaniu płynącymi z nich wnioskami pedagogicznymi. W odniesieniu do poznania aktywności wychowawczej badanych rodziców, zdecydowana większość z nich realizuje wychowanie seksualne swoich dzieci. Odnotowano również, że badani szeroko rozumieją proces wychowania seksualnego dostrzegając, że wiele sytuacji codziennego życia, takich jak sposób odnoszenia się do siebie rodziców czy wartości pielęgnowane w rodzinie, pozostaje nieobojętne dla wychowania seksualnego ich dzieci. Niemniej jednak tematyka rozmów rodziców z dziećmi ma charakter bardziej instrumentalny niż relacyjny. Całość artykułu stanowi pedagogiczną refleksję dotyczącą problematyki wychowania seksualnego podejmowanego przez rodziców adolescentów.

EN

In this article it is assumed that the family is an important environment for children’s sexual education. Family education can affect the knowledge, behavior and development of adolescents in the area of their sexuality. The first part of this article introduces the thesis, that family is an important environment in determining the sexual behavior of adolescents. Next, the methodological assumptions of the research are presented. It answers the following question: what is the parental attitude to the sexuality of their children. Subsequently, there specific research problems are presented: what is parental activity in the field of sexual education, what are the difficulties with sexual education, what are the parental needs identified in this area? The research has been carried out by means of a diagnostic survey. The group of respondents comprised 66 women and 11 men, parents of children aged 15–18. The respondents were aged 33–58 and came from Szczecin. In the middle part of the text, results of scientific research are presented connected with pedagogical proposals. The research results show that most respondents undertake the task of the sexual education of their children. Parents also perceive that many behaviors are causally connected with sexual education, for example – with the quality of relationship in marriage. The character of the conversation about sex between parents and children is rather instrumental than relational. The whole article contains pedagogical reflection on the topic of sexual education in the families of adolescents.