Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wpływ wód dołowych odprowadzanych z Kopalni Węgla Kamiennego "Ziemowit" na jakość wody w Potoku Goławieckim

100%

Jabłońska B.

Ochrona Środowiska

|

2006

|

tom R. 28, nr 3

29-33

PL

W pracy określono wpływ wód kopalnianych na jakość Potoku Goławieckiego (woj. śląskie), który jest odbiornikiem wód dołowych kopalni "Ziemowit". Badaniami objęto około 900 m odcinek biegu potoku znajdujący się poniżej zrzutu wód dołowych z osadnika ziemnego. W okresie od czerwca do grudnia 2002 r przeprowadzono 7 poborów próbek wody, w których na miejscu oznaczono temperaturę, tlen rozpuszczony, pH i mętność, natomiast w laboratorium -zawartość zawiesin, jonów siarczanowych, chlorkowych i substancji rozpuszczonych. Ocena jakości wody z Potoku Goławieckiego wykazała, iż rzeka znajduje się pod silnym wpływem wód dołowych. Duża mętność wody oraz ponadnormatywna zawartość zawiesin, chlorków i siarczanów klasyfikują wody odbiornika do V klasy czystości. Wykazano, że znaczna ilość zasolonych wód dołowych, w stosunku do średniego niskiego przepływu w odbiorniku tych wód, nie pozwala na utrzymanie dopuszczalnej zawartości chlorków i siarczanów w wodzie z Potoku Gołowieckiego. Przeprowadzone badania wykazały, że charakter hydrochemiczny Potoku Goławieckiego jest współkształtowany przez zrzuty wód kopalnianych, które przyczyniają się do zakłócenia jego naturalnego reżimu wodnego.

EN

The investigations covered an approximately 900-meter length of the recipient downstream from the points of drainage water discharge from a settling pond. Samples were collected seven times between June and December 2002. Temperature, pH and turbidity were measured in situ; the concentrations of suspended solids, sulfate ions, chloride ions and total dissolved substances being determined under laboratory conditions. The findings produced by the study can be itemized as follows. (1) The mine water discharge strongly impacts upon the recipient. (2) Owing to a high turbidity level, as well as to the excessive concentrations of suspended solids, chlorides and sulfates, the Potok Golawiecki has been classified as a watercourse of Class V purity. (3) The large amount of the high-salinity waters received by the Potok Golawiecki, compared to their mean low flow in the recipient, does not allow the concentrations of chlorides and sulfates to be kept within the admissible levels. (4) The discharge of drainage water is a major contributor to the hydrochemistry of the recipient stream, thus disturbing its natural regime.

2

Zbiornik infiltracyjno-retencyjny ścieków deszczowych

75%

Dziopak J. , Hypiak J. , Słyś D.

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

|

2011

|

tom Nr 1

60-63

PL

Wzrost ilości ścieków deszczowych, wynikający głównie z postępującej urbanizacji, jest w wielu przypadkach przyczyną przeciążenia eksploatowanych systemów kanalizacyjnych. Straty, które powstają, gdy istniejące przewody nie są w stanie odprowadzić ścieków z nawalnych opadów i gwałtownych roztopów, motywują do tworzenia systemów, które umożliwiają zachowanie zamkniętego obiegu wody w obrębie danej zlewni. Szczególnie popierane są rozwiązania zgodne z ideą zrównoważonego gospodarowania wodami opadowymi, przy wykorzystaniu naturalnych procesów retencji i in.ltracji tych wód do gruntu.

3

Awaria ujęcia drenażowego wód podziemnych

75%

Bolt A. , Sterpejkowicz-Wersocki W.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo

|

2006

|

tom Z. 28, t. 2

287-296

PL

W obecnej dobie dość często dochodzi do niekontrolowanego niszczenia starych, istniejących systemów drenażowych w wyniku prowadzonych procesów inwestycyjnych. W artykule przedstawiono opis zaistniałej awarii ujęcia drenażowego wód podziemnych, będącej wynikiem działalności człowieka. Przedstawiono również analizę warunków gruntowo-wodnych wraz z propozycją zabezpieczenia miejsca awarii i poprawy bezpieczeństwa obiektów na przyległych posesjach.

EN

In this paper a failure of drainage intake as a result of human activity is described. Analysis of soil conditions is presented with proposal of protection the place of failure and assure building's safety.

4

Kanalizacja ogólnospławna i rozdzielcza – oddziaływanie na środowisko

75%

Mrowiec M.

Inżynier Budownictwa

|

2019

|

tom nr 2

64--67

PL

Zanieczyszczenie wód opadowych odpływających z terenów zurbanizowanych jest dość często bagatelizowane i uznawane za mało istotne. Tymczasem przeciętne stężenia zanieczyszczeń ścieków opadowych są dość znaczne. Planowanie rozwoju systemów kanalizacyjnych na obszarach aglomeracji miejskich powinno uwzględniać odprowadzenie i oczyszczenie wszystkich rodzajów ścieków odprowadzanych do środowiska.

EN

Pollutants in rainwater runoff from urban areas are quite often underestimated and considered to be of minor importance. At the same time, the average concentration of pollutants in precipitation water is quite significant. When planning the development of water and sewage systems in metropolitan areas, one should take into account the disposal and treatment of all types of wastewater discharged into the environment.

5

Evaluation of the Pollution Level of Surface and Waste Water

75%

Pohrebennyk V. , Kulyk M. , Bihun I.

|

2020

|

tom Vol. 21, nr 5

180--188

EN

The household and industrial wastes that have been accumulated during the last 40–50 years organized and spontaneous landfills (garbage dumps) pollution of the natural water bodies near locations. As results of precipitation and solar irradiation, the drainage of water formation occurs; such waters are polluted with harmful and toxic ingredients. The known indices of pollution of industrial and surface waters as well as the technique for determining the class of danger posed by solid household wastes were analyzed. The application of this technique to liquid wastes is suggested, since the change of aggregate state must not restrict its application; on the contrary, a new useful unexpected result can emerge with this. A rather simple dimensionless index of toxicity was chosen on the basis of the following examples: composition of the drainage waters of a specific landfill, content of harmful ingredients in them, excess ratio of their maximum permissible concentration. Such an index takes into account the maximum permissible concentration of the harmful substance in the ground, as well as the fraction of the harmful ingredients in the total mass of the liquid waste. Using the dimensionless index of toxicity, the bar charts were drawn, from which the sequence of removal of harmful components from the liquid mixture can be determined, starting with the component with the least value of dimensionless index of toxicity which characterizes the most dangerous component.

6

Wynalazki zespołu prof. Dziopaka

63%

Dziopak J.

Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne

|

2011

|

tom Nr 1

56-58

PL

Miniony rok był wyjątkowo udany dla pracowników kierowanej przeze mnie Katedry Infrastruktury i Ekorozwoju Politechniki Rzeszowskiej. Powodem do takiej oceny są liczne, wysokiej rangi nagrody na trzech światowych wystawach innowacji i targach nowoczesnej techniki - w Warszawie, Brukseli oraz Seulu. Każda z tych imprez miała swoją specyfikę, jednak należy podkreślić, że ich wspólnym, wiodącym przesłaniem było promowanie innowacji w dziedzinie ekologii i ochrony środowiska.

7

Load of heavy metals in drainage waters in the Middle Sudety Mountains

63%

Pulikowski K. , Kostrzewa S. , Paluch J. , Szewranski S.

|

2007

|

nr 38

25-32

EN

Research were carried out in study site located in Stare Bogaczowice near Wałbrzych. The daily drainage runoff measurements and periodical chemical analyses of water samples from selected drainage plots had been made. Concentrations of heavy metals: Cu, Zn, Zn, Pb, Cr i Cd had been measured. Drainage waters do not include signifi cant amounts of heavy metals. Concentration of zinc, which is very common in nature, ranged from 0.018 to 0.675 mg Zn·dm–3, cadmium concentrations was somewhat larger then 0.001 mg Cd · dm–3. In spite of precipitations higher then in the other sites and because of low concentrations, the heavy metal loads had been very small. Regarding lead and nickel load did not exceed 70 g·ha–1·yr–1, and concerning copper, chromium and cadmium it was below 5.0 g·ha–1· ·yr–1. Heavy metals in drainage waters do not make serious threat on surface water body receivers.

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących zawartości wybranych metali ciężkich w wodach drenarskich i jednostkowego ładunku poszczególnych metali wynoszonych do odbiornika wraz z wodą. Badania prowadzono na obiekcie położonym na pograniczu Pogórza Bolkowsko- Wałbrzyskiego i Gór Wałbrzyskich. Obejmowały one natężenie odpływu wód drenarskich i oznaczenie zawartości: cynku, miedzi, niklu, ołowiu, chromu i kadmu. Średni roczny wskaźnik odpływu dla poszczególnych działów jest zróżnicowany i wynosi od 68 mm do 306 mm . Z sześciu metali objętych badaniami w najwyższych stężeniach występował cynk. Jego średnie stężenie wynosiło od 0,018 do 0,675 mg Zn·dm–3, natomiast średnie obliczone dla 4 działów wyniosło 0,212 mg Zn·dm–3. Tak duże stężenie cynku wynika z jego powszechnego występowania w skorupie ziemskiej, jak również tworzenia przez ten metal związków łatwo rozpuszczalnych. Pozostałe mikroelementy (Cu, Ni, i Cr) występowały w znacznie mniejszych ilościach. Wielkość ładunku metali ciężkich, jak i innych składników wynoszonych wraz z wodami drenarskimi jest uzależniona głównie od ilości odpływającej wody. Obiekt, na którym prowadzono badania, charakteryzował się wysokim wskaźnikiem odpływu. Jedynie w przypadku cynku w dziale 11 zanotowano roczny ładunek przekraczający 1 kg Zn·ha–1·rok–1. W poszczególnych latach odpływało średnio od 86 do 820 g Zn·ha–1· ·rok–1. Ilość miedzi odpływająca z jednego hektara w ciągu roku nie przekroczyła 2,5 g Cu·ha–1· ·rok–1, a chromu 5,0 g Cr·ha–1·rok–1. Średnio w okresie badawczym odpływało z 1 ha zaledwie około 12 g Pb·ha–1·rok–1 i 18,5 g Ni·ha–1·rok–1. Ładunki kadmu były bardzo małe i w żadnym z analizowanych przypadków nie przekroczyły 1,0 g Cd·ha–1· rok–1. Ładunki metali ciężkich zawarte w wodach drenarskich nie stanowią zagrożenia dla wód powierzchniowych stanowiących ich odbiornik.

8

Evolution of the flow of drainage waters in the Oued Righ canal, Algeria

63%

Sayah Lembarek M. , Remini B.

|

tom no. 41

133--138

EN

The channel of the Oued Righ valley plays an important role in draining the drainage waters of the palm groves of 47 oases. This article evaluates and offers a simple relationship calculation of flow of drainage water carried by the channel of Oued Righ. Several work missions were carried out in the Oued Righ Valley during the period: 2010–2018. Investigations and surveys were conducted among the local population. Data and information were collected from the National Hydric Resources Agency (Fr. Agence Nationale des Ressources Hydrauliques) of Touggourt (capital of the Oued Righ Valley). Samples of bottom material and flow velocity measurements were performed at 10 gauging stations located along the canal with a length of 130 km. A simple formula for evaluating the flow rate in the channel has been highlighted. It is a practical quantification tool that will be useful for channel managers. Calculated rate exceeded 5 m3∙s–1 of wastewater and drainage flow into the nature 10 km before reaching the Chott Merouane; the place of discharge.

PL

Kanał w dolinie Oued Righ odgrywa ważną rolę w drenowaniu wód z gajów palmowych w 47 oazach. W pracy dokonano oceny na podstawie prostych obliczeń przepływu wód drenarskich niesionych przez kanał Oued Righ. W latach 2010–2018 wykonano kilka wyjazdów terenowych w rejon doliny. Badaniem i ankietowaniem objęto także lokalną społeczność. Dane i dodatkowe informacje pozyskano z Narodowej Agencji Zasobów Wodnych (fr. Agence Nationale des Ressources Hydrauliques) w Touggourt (miasta stołecznego doliny Oued Righ). W dziesięciu stacjach pomiarowych rozmieszczonych wzdłuż kanału o długości 130 km pobrano próbki osadu dennego i zmierzono prędkość przepływu. Wyprowadzono prosty wzór do oceny tempa przepływu w kanale. Wzór ten jest praktycznym narzędziem do wykorzystania przez zarządców kanału. Obliczona prędkość przepływu ścieków i wód drenarskich przekraczała 5 m3∙s–1 w odległości 10 km od Chott Merouane, gdzie wody są odprowadzane do środowiska.

9

Pollution of the Natural Environment in Intensive Cultures Under Greenhouses

63%

Kleiber T.

Archives of Environmental Protection

|

2012

|

tom Vol. 38, no. 2

45-53

EN

The last two decades have brought a significant modernization in methods of cultivation in greenhouses. Soilless cultures, isolated from soils, have become a common practice, similarly as fertigation (fertilization + irrigation) installations, although most of them are applied in the open system (with no recirculation), where excess nutrient solution is removed straight to soil. This situation was the reason why it was decided to conduct studies, extended over a period of many years, on the estimation of environmental pollution caused by discharged drainage waters containing mineral fertilizers in economically important cultures in Poland (anthurium, tomato, cucumber). On the basis of the chemical composition of drainage waters and amounts of nutrient solution spillway from culture beds data were estimated concerning pollution of the soil medium by the nutrient solution. The level of pollution was dependent on nutrient requirements of crops and the length of the vegetation period. The highest environmental pollution is caused by intensive tomato growing (in kgźmonthźha-1): N-NO3 (up to 245), K (up to 402), Ca (up to 145) and S-SO4 (up to 102). A lesser threat is posed by metal microelements: Fe (up to 2.69), Mn (up to 0.19), Zn (up to 0.52) and Cu (up to 0.09). Lower contamination of the natural environment is generated in cultures with lower nutrient requirements (anthurium) and in the case of culture on organic substrates. With an increase in ecological awareness of producers recirculation systems should be implemented in the production practice, in which drainage waters do not migrate directly to soil, but are repeatedly used to feed crops.

PL

Ostatnie dwie dekady przyniosły istotną modernizację metod upraw pod osłonami. Do powszechnego stosowania weszły uprawy bezglebowe (ang. soilless) odizolowane od gleby i instalacje fertygacji (nawożenie + nawadnianie) - większość prowadzona niestety w systemie otwartym (bez recyrkulacji), gdzie nadmiar pożywki usuwany jest wprost do gleby. Sytuacja ta była powodem do przeprowadzenia wieloletnich badań dotyczących oszacowania zanieczyszczenia środowiska naturalnego przez zrzuty wód drenarskich zawierających nawozy mineralne w uprawach o istotnym znaczeniu gospodarczym w Polsce (anturium, pomidor, ogórek). Na podstawie znajomości składu chemicznego wód drenarskich oraz ilości wyciekającej z zagonów uprawnych pożywki określono szacunkowe dane dotyczące zanieczyszczenia przez nie środowiska glebowego. Było ono uzależnione od wymagań pokarmowych roślin oraz długości okresu wegetacji. Największe zanieczyszczenie środowiska powodowane jest przez intensywne uprawy pomidora (w kgźmiesiącźha-1): N-NO3 (do 245), K (do 402), Ca (do 145) S-SO4 (do 102). Mniejsze zagrożenie stanowią mikroelementy metaliczne: Fe (do 2,69), Mn (do 0,19), Zn (do 0,52), Cu (do 0,09). Mniejsze skażenie środowiska generowane jest w uprawach o mniejszych wymaganiach pokarmowych (anturium) oraz w przypadku upraw w podłożach organicznych. Wraz ze wzrostem świadomości ekologicznej producentów, powinno wdrażać się do praktyki produkcyjnej układy recyrkulacyjne, w których wody drenarskie nie migrują wprost do gleby, a są ponownie wykorzystywane w żywieniu roślin.

10

Study of physico-chemical and mechanical characteristics of consolidated and unconsolidated cemented paste backfills

63%

Yilmaz E. , Belem T. , Benzaazoua M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2013

|

tom T. 29, z. 1

81--100

PL

W ostatnich latach obserwuje się, że wydajność i jakość próbek zawiesin nasyconych cementem (CPB – Cement Paste Backfill) in situ są stale niższe niż tych samych próbek przygotowanych w plastikowych formach w laboratorium. Może to wynikać z braku w laboratorium skutecznego narzędzia mogącego naśladować zawiesiny in situ, warunki ich utwardzania jak również rozmiary i geometrię próbek. W celu wypełnienia tej luki, w laboratorium opracowano nowe narzędzie o nazwie CUAPS (Curing Under Applied Pressure System), wytworzone i wykorzystane do zbadania wpływu ciśnienia na podstawie skutecznego nacisku na właściwości fizykochemiczne i mechaniczne CPB, jak również próbek otrzymanych z plastikowych form. Badania porównawcze przeprowadzono zarówno dla próbek CUAPS jak i próbek otrzymanych w laboratorium, zawierających lepiszcza (cementu) 3,45 i 7% wag. po 7, 14 i 28 dniach utwardzania. Wyniki wskazują, że wydajność próbek konsolidowanych CUAPS są zawsze bardziej prawdziwe (realistyczne) niż próbek otrzymanych w laboratorium, głównie z powodu odprowadzania wody w wyniku konsolidacji. Ostatecznie metoda CUAPS powoduje korzystny wpływ na utwardzenie CPB dzięki zawartości wody (separacja wody od świeżej zawiesiny odpadów z cementu) i połączeniu części wody zasobowej z zawiesiną w zrobach.

EN

In recent years, it has been observed that the performance and quality of in situ cemented paste backfill (CPB) samples are constantly lower than samples obtained from the same CPB mix poured into laboratory-prepared plastic moulds. This could be well explained by the absence of an efficient laboratory tool capable of mimicking CPB’s in situ placement, hardening, and curing conditions relating to stope size and geometry. To meet this need, a new laboratory tool named CUAPS (curing under applied pressure system) was manufactured and used to examine the effect of curing under effective stress on physico-chemical and mechanical properties of CPB, along with plastic mould samples. A comparative study was conducted for both CUAPS and mould samples containing a binder content of 3, 4.5, and 7 wt% after curing times of 7, 14, and 28 days. Results indicate that the performance of CUAPS-consolidated samples are always more realistic than those of plastic mould-unconsolidated samples mainly due to water drainage induced by consolidation. CUAPS has witnessed an advantageous effect on CPB hardening which includes the amount of bleeding water (separation of water from the fresh backfill material) and a combination of drainage of part of the mixing water and the settlement of paste backfill after its placement in the cap.

11

The effect of long-term contamination by heavy metals on community and genome alterations of Chironomidae (Diptera) in a stream with mine drainage water (Southern Poland)

63%

Szarek-Gwiazda E. , Michailova P. , Ilkova J. , Kownacki A. , Ciszewski D. , Aleksander-Kwaterczak U.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2013

|

tom 42

|

nr 4

12

Effect of fertigation on soil pollution during greenhouse plant cultivation

63%

Breś W. , Trelka T.

Archives of Environmental Protection

|

2015

|

tom Vol. 41, no. 2

75--81

EN

The aim of study was to investigate the effect of nutrient solution leakage during plant cultivation in greenhouse on soil pollution. Investigations were conducted in horticultural farms in the Wielkopolskie province (Greater Poland), specializing in soilless plant cultivation in greenhouse. In the first farm located on sandy soil tomato has been grown since its establishment (Object A). Prior to the beginning of crop culture soil samples were collected for analyses at every 0.2 m layer, to the depth of one meter. Successive samples were taken also in autumn after the completion of 1, 2, 3 and 7 culture cycles. For comparison, research was also conducted in a greenhouse located on loamy sand/sandy loam soil used for 8 years for tomato culture (Object B). In all these facilities plants in rockwool were grown and the fertigation in an open system was provided. Chemical analyzes showed the dynamics of soil properties changes and vertical distribution of cations and anions within the soil profile. Increased content of almost all nutrients and particularly of S-SO4, P, K, Zn, N-NH4, N-NO3 in the soil profile in object A and S-SO4, K, P, N-NO3 in the soli profile in object B were recorded. The results showed that the degradation rate of the soil environment as a result of open fertigation system application depends primarily on the duration of greenhouse operation. However, explicit changes in the chemical properties of soils were observed already after the first growth cycle. Smaller doses of fertilizers and water, and in consequence reduction of nutrients losses may be achieved by closed fertigation systems.

PL

Celem pracy było zbadanie wpływu wyciekającej pożywki podczas uprawy roślin w obiektach szklarniowych na zanieczyszczenie gleby. Badania prowadzono w gospodarstwach ogrodniczych na terenie województwa wielkopolskiego, specjalizujących się w bezglebowej uprawie roślin. W pierwszej z nich, zlokalizowanej na glebie piaszczystej, od początku specjalizowano się w uprawie pomidorów (obiekt A). Przed rozpoczęciem pierwszego cyklu uprawy pobierano próby gleby do analiz chemicznych z kolejnych warstw co 0,2 m, aż do głębokości jednego metra. Kolejne próby pobierano co roku jesienią po zakończeniu 1, 2, 3 i 7 cyklu uprawy. Każdy cykl trwał około 10 miesięcy. Dla porównania przeprowadzono także badania w szklarni zlokalizowanej na glebie gliniasto- piaszczystej, w której uprawiono pomidory przez 8 lat (Obiekt B). W obu obiektach rośliny uprawiano w wełnie mineralnej z wykorzystaniem otwartego systemu fertygacyjnego. Wyniki analiz chemicznych pozwoliły zobrazować dynamikę zmian oraz pionowe rozmieszczenie kationów i anionów w profilu glebowym. Stwierdzono wzrost zawartości niemal wszystkich składników, a szczególnie S-SO4, P, K, Zn, N-NH4, N-NO3 w profilu glebowym obiektu A oraz S-SO4, K, P, N-NO3 w profilu glebowym obiektu B. Intensywność degradacji środowiska glebowego spowodowanego stosowaniem otwartych systemów fertygacyjnych zależy przede wszystkim od długości użytkowania szklarni, jednak wyraźne zmiany właściwości chemicznych gleb stwierdzano już po pierwszym cyklu uprawy roślin. Mniejsze zużycie nawozów i wody, a w konsekwencji mniejsze straty składników, można uzyskać stosując zamknięte systemy fertygacyjne.

13

Providing of resource saving in Danube rice irrigation systems based on reuse of drainage water and wastewater

63%

Rokochynskiy A. , Turcheniuk V. , Volk P. , Prykhodko N. , Frolenkova N.

|

tom 19

|

nr 1

14

Differentiation of microelements contents in nutrient solution and drainage water in growing of anthurium (Anthurium cultorum Birdsey) in expanded clay

63%

Kleiber T. , Komosa A.

Acta Scientiarum Polonorum. Hortorum Cultus

|

2008

|

tom 07

|

nr 1

EN

Vegetative experiments were carried out in the years 2002–2004 in two specialistic horticultural farms growing the most popular in Poland and in the Netherlands cultivars of anthurium (Anthurium cultorum Birdsey): ‘Baron’, ‘Choco’, ‘Midori’, ‘Pistache’, ‘President’ and ‘Tropical’. Plants were grown in expanded clay with the use of drop fertigation with standard nutrient for anthurium in inert substrates (in mg‧dm⁻³): N-NH₄ < 14.0, N-NO₃ 105.0, P 31.0, K 176.0, Ca 60.0, Mg 24.0, S-SO₄ 48.0, Fe 0.840, Mn 0.160, Zn 0.200, B 0.220, Cu 0.032, Mo 0.048, pH 5.5–5.7, EC 1.5 – 1,8 mS‧cm⁻¹. Subject of studies was the differentiation of microelement content in drainage waters driped from the substrate in relation to the supplied nutrient. Manganese was the nutrient wich was most intensely decreased (by –65.5%), followed by iron (by –51.9%) and zinc (by –45.2%). On the other hand, an increase was found in copper (by +11.1%) and in boron (by +16.6%). The recognition of changes in the contents of nutritive components in the drainage waters is a basis for the elaboration and implementation into the horticultural practice of closed fertigation systems with nutrient recirculation.

PL

Streszczenie: Doświadczenia wegetacyjne przeprowadzono w latach 2002–2004 w dwóch specjalistycznych gospodarstwach ogrodniczych uprawiających najpopularniejsze w Polsce odmiany anturium (Anthurium cultorum Birdsey): ’Baron’, ’Choco’, ’Midori’, ’Pistache’, ’President’ i ‘Tropical’. Rośliny uprawiano w keramzycie, z zastosowaniem fertygacji kroplowej pożywką standardową dla anturium w podłożach inertnych (w mg·dm⁻³): N-NH₄ < 14,0, N-NO₃ 105,0, P 31,0, K 176,0, Ca 60,0, Mg 24,0, S-SO₄ 48,0, Fe 0,840, Mn 0,160, Zn 0,200, B 0,220, Cu 0,032, Mo 0,048, pH 5,5–5,7, EC 1,5–1,8 mS·cm⁻¹. Badano zróżnicowanie zawartości mikroelementów w wodach drenarskich wyciekających z podłoża w stosunku do dostarczanej roślinom pożywki. Składnikiem, którego zawartość ulegała najsilniejszemu obniżeniu (w %) był mangan (-65.5), następnie żelazo (-51.9) i cynk (-45.2), wzrastała z kolei zawartość miedzi (+11.1) i boru (+16.6). Znajomość zmian zawartości składników pokarmowych w wodach drenarskich stanowi podstawę do opracowania i wdrażania do praktyki ogrodniczej układów zamkniętych z recyrkulacją pożywki.

15

Differentiation of macroelement contents in nutrient solution and drainage water in growing of anthurium [Anthurium cultorum Birdsey] in expanded clay

63%

Kleiber T. , Komosa A.

|

2006

|

tom 05

|

nr 2

EN

Vegetation studies were conducted from 2002 to 2004, in two leading farms, located near Poznan where have obtained optimum anthurium (Anthurium cultorum Birdsey) yielding. Plants were grown in expanded clay with the application of fertigation with a standard nutrient solution (in mg·dm⁻³): N-NH₄<14.0, N-NO₃ 105.0, P 31.0, K 176.0, Ca 60.0, Mg 24.0, S-SO₄ 48.0, Fe 0.840, Mn 0.160, Zn 0.200, B 0.220, Cu 0.032, Mo 0.048, pH 5.5 – 5.7, EC 1.5 – 1.8 mS·cm⁻¹. Significant changes of macroelement contents were found in drainage water in comparison to nutrient solution. The most decreased contents (in %) of macroelements were found for phosphorus (51.2), potassium (26.7) and nitrogen (15.4). The EC value showed a downward trend of about 9.5%. Nutrients which concentration increased in drainage water were (in %): calcium (27.9), sulphur (14.3) and magnesium (5.5). The knowledge of variations of nutrient concentrations in drainage waters is the basis for the practical application of closed fertilization systems with the recirculation of nutrient solution.

PL

Doświadczenia wegetacyjne przeprowadzono w latach 2002–2004 w dwóch wyspecjalizowanych gospodarstwach ogrodniczych położonych w okolicach Poznania, w których uzyskiwano optymalne plonowanie anturium (Anthurium cultorum Birdsey). Rośliny uprawiano w keramzycie, z zastosowaniem standardowej pożywki stosowanej w fertygacji kroplowej (w mg·dm⁻³): N-NH₄<14,0, N-NO₃ 105,0, P 31,0, K 176,0, Ca 60,0, Mg 24,0, S-SO₄ 48,0, Fe 0,840, Mn 0,160, Zn 0,200, B 0,220, Cu 0,032, Mo 0,048, pH 5,5-5,7, EC 1,5-1,8 mS·cm⁻¹. Stwierdzono zróżnicowanie zawartość składników w wodach drenarskich wyciekających z podłoża w stosunku do pożywki. Składnikiem, którego stężenie w wodach drenarskich obniżało się najsilniej, był fosfor (51,2%), następnie potas (26,7%) i azot (15,4%). Stwierdzono również obniżanie się przewodności elektrolitycznej (EC) – średnio o 9,5%. Składnikami, których zawartość w wodach drenarskich wzrastała były: wapń (27,9%), siarczany (14,3%) i magnez (5,5%). Znajomość zróżnicowania zawartości składników w wodach drenarskich stanowi podstawę do wdrażania w praktyce zamkniętych układów nawożenia z recyrkulacją pożywki.

16

Stezenie azotanow w wodach drenarskich odplywajacych z wybranych obiektow na Dolnym Slasku

51%

Pulikowski K.

Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus

|

2008

|

tom 07

|

nr 2

29-36

17

Zawartosc azotu azotanowego w wodach drenarskich roznych agroekosystemow

51%

Skowron P.

Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych

|

2006

|

tom 513

405-412

PL

W pracy podjęto próbę określenia wpływu warunków glebowych, intensywności produkcji roślinnej i opadów atmosferycznych na zawartość azotu azotanowego w wodach drenarskich. Dwuletnie doświadczenie polowe obejmowało 4 obszary badawcze, zlokalizowane w zróżnicowanych warunkach glebowych. Na każdym z tych obszarów wytypowano 3 obiekty badawcze (działy drenarskie zakończone wylotem w studzience zbiorczej ø 1 m), które potraktowano jako jednostkę eksperymentalną (łącznie 12 obiektów). Czynnikiem różnicującym poszczególne obiekty był stopień antropopresji, wyrażony w intensywności nawożenia obornikiem i nawozami mineralnymi NPK oraz zróżnicowana struktura zasiewów. Dla każdego działu drenarskiego pobierano próbki wód drenarskich w 4 terminach: na początku (3 dekada marca i 1 dekada kwietnia), w pełni (3 dekada czerwca) i przy końcu wegetacji (2 i 3 dekada listopada) oraz po sprzęcie zbóż (3 dekada sierpnia). Stwierdzono wpływ intensywności opadów atmosferycznych, przepuszczalności gleb, sposobu ich użytkowania oraz zakwaszenia gleby na stężenie azotu azotanowego w wodach drenarskich.

EN

The study made an attempt to estimate the influence of soil conditions, plant production intensity and precipitation on the content of nitrate nitrogen in drainage water. Four research areas of differentiated soil conditions were included in two year field experiment. Three research sites were separated in each area (drainage watersheds with final drainage wells ø 1 m) as the experimental unit (12 sites overall). Differences among the sites consisted in fertilization by FYM and mineral fertilizers, as well as in cropping pattern. From every drainage watershed samples were taken in four terms: early spring (beginning of vegetation period), early summer (maximum biological activity of agricultural ecosystems), late autumn (the end of vegetation period), and after harvest. It was found that the intensity of precipitation, water retention in soil, cultivation manner and soil acidification influenced the content of nitrate nitrogen in drainage waters.

18

Wplyw gospodarstwa rolnego na odplyw azotu mineralnego z wodami

51%

Koc J. , Rafalowska M. , Skwierawski A.

Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych

|

2006

|

tom 513

199-207

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad wpływem gospodarstwa rolnego na odpływ azotu mineralnego z obszarów intensywnie użytkowanych rolniczo w okolicach jeziora Dobskiego. Teren ten został zaliczony do obszarów szczególnie wrażliwych na zanieczyszczenia azotanami ze źródeł rolniczych. Głównym źródłem zanieczyszczeń wód jest osiedle wiejskie i zanieczyszczenia z gospodarstwa. Intensyfikacja rolnictwa zwiększa ilość biogenów w wodach drenarskich, głównie zawartość azotanów. Ładunek substancji odprowadzany z obszaru zlewni był uzależniony od rodzaju systemu melioracyjnego. Największy odpływ azotu azotanowego z jednostki powierzchni stwierdzono w zlewni odprowadzającej wodę z rowu zasilanego drenami (30,58 kg N-NO₃·ha⁻¹), najmniejszy zaś w zlewni odwadnianej przez ciek wodny do zatoki (2,91 kg N-NO₃·ha⁻¹). Ładunek azotu amonowego odprowadzany do jeziora był najwyższy w zlewni odprowadzającej wodę z rowu zasilanego drenami (8,45 kg·ha⁻¹) a azotu azotynowego 0,43 kg·ha⁻¹ i był on najwyższy w przypadku zlewni odprowadzającej wodę z drenu. Rolnicze użytkowanie terenu powoduje zwiększenie zawartości azotu w wodach powierzchniowych. W wodach drenarskich z terenu nawożonego nawozami mineralnymi wzrosła głównie zawartość azotanów, w odpływie ze zlewni, która była nawożona gnojowicą wzrosła głównie ilość azotu amonowego w okresie wiosennym.

EN

The paper presents the results of the research carried out on the influence of a farmstead on the mineral nitrogen outflow from areas of an intensive agricultural use in the vicinity of Dobskie lake. The area is particularly sensitive to contamination with nitrates of agricultural origin. Main sources of water pollution are rural settlement and pollutants from the farmstead. Intensification of agriculture causes the increase in nutrient, mainly nitrates, concentrations in drainage water. The load of substances flowing out of the catchment depended on a type of reclamation system. The highest outflow of nitrate nitrogen per unit area was stated in the catchment of a ditch supplied with drains (30.58 kg N-NO₃·ha⁻¹), whereas the lowest outflow in the catchment of a stream supplying the bay (2.91 kg N-NO₃·ha⁻¹). The load of ammonia nitrogen introduced to the lake was the highest in the catchment dewatered by a ditch with drains (8.45 kg₃·ha⁻¹), whereas the load of nitrite nitrogen amounted to 0.43 kg₃·ha⁻¹ and was the highest in the drain catchment. Agricultural land use causes the increase in nitrogen concentrations in the surface water. The significant increase in nitrates was observed in drainage water form the land supplied with mineral fertilizers, whereas the increase in ammonia nitrogen concerned the outflow from the catchment fertilized with slurry in spring.

19

Groundwater quality as influenced by three tillage systems in a sandy soil

51%

Lowery B. , Fermanich K. J. , McSweeney K. , Hartwig R. C.

|

tom 2B

20

Stężenia i ładunki składników chemicznych w odpływach w warunkach Pomorza Zachodniego

44%

Durkowski T. , Lipinski J.

|

tom 548

|

nr 1

PL

Średnie wskaźniki odpływu wody z drenów odwadniających czarne ziemie pyrzyckie, uprawiane tradycyjnie (orka do głębokości 0,3 m) i zasilane wyłącznie wodą opadową były niewielkie, bo przy standardowej rozstawie drenów kształtowały się w granicach 6,5-6,9 mm·rok-1, co stanowiło 1,3-1,4% opadu. Wykonanie orki głębokiej na 0,5 m zwiększyło odpływy o 48% (z 6,5 do 9,6 mm·rok-1), a spulchnianie na 0,7 m zmniejszyło o 11% do 5,8 mm·rok-1. Średnie roczne ładunki N-NO3 odprowadzane z wodą drenarską wynosiły 0,53 kg·ha-1 w przypadku orki tradycyjnej, a wzrosły do 0,85 kg·ha-1 po zastosowaniu orki głębokiej i spadły na 0,35 kg·ha-1 po spulchnieniu na 0,7 m. Ładunki odprowadzanego fosforu (P-PO4) na kolejnych wariantach, to 0,004, 0,012 i 0,003 kg·ha-1. Gdy nie stosowano zabiegów agromelioracyjnych, odpływy po zwiększeniu rozstawy drenów o 50% zmniejszyły się o 38%, a po zwiększeniu o 100% obniżyły się o 43%. Ładunki N-NO3 odprowadzane z wodami drenarskimi wynosiły 1,46 kg·ha-1 przy rozstawie standardowej, 0,75 kg·ha-1 przy powiększonej o 50% i 0,57 kg·ha-1 przy większej o 100%, a P-PO4 wynosiły kolejno 0,006, 0,001 i 0,001 kg·ha-1. Ładunki azotu wynoszone z wodami drenarskimi z czarnych ziem pyrzyckich (gleby gliniaste) stanowiły 0,09-5,4% zastosowanego nawożenia mineralnego azotem, a stężenie związków nawozowych w wodach drenarskich nie było związane z poziomem nawożenia. Na obszarze mad cedyńskich zasilanych z opadów atmosferycznych i dodatkowo wodami dopływającymi gruntem z obszarów sąsiednich odpływy wody i ładunków zanieczyszczeń drenami były wielokrotnie wyższe niż na czarnych ziemiach pyrzyckich zasilanymi tylko wodami opadowymi.

EN

Average indicators of water outflow through drain-pipes from traditionally tilled (ploughing to the depth of 0.3 m) black soil in the Pyrzyce region supplied exclusively with precipitation water were not high because with a standard spacing of drains they amounted to 6.5-6.9 mm·year-1 which was 1.3-1.4% of precipitation. Deep ploughing of fields (0.5 m) increased the outflow by 48% (from 6.5 to 9.6 mm·year-1) and soil loosening to the depth of 0.7 m decreased it by 11%, i.e. to 5.8 mm·year-1. Average annual loads of N-NO3 outflowing with the drainage water amounted to 0.53 kg·ha-1 in the case of traditional ploughing, increased to 0.85 kg·ha-1 after the deep ploughing and decreased to 0.35 kg·ha-1 after soil loosening to the depth of 0.7 m. Loads of outflowing phosphorus (P- PO4) amounted to 0.004, 0.012 and 0.003 kg·ha-1, respectively. In the fields without the agromeliorative treatments the outflow of water decreased by 38% when the distance between pipes was increased by 50% and when the spacing was increased by 100% the outflow of water decreased by 43%. Loads of N-NO3 outflowing with drainage water amounted to 1.46 kg·ha-1 in the case of standard drain-pipe spacing, 0.75 kg·ha-1 when the spacing was increased by 50% and 0.57 kg·ha-1 when in was increased by 100% while P-PO4 amounted to 0.006, 0.001 and 0.001 kg·ha-1, respectively. Nitrogen loads washed out with drainage water from black soil of the Pyrzyce region (loamy soil) amounted to 0.09-5.4% of the nitrogen mineral fertilization and the concentration of the fertilization compounds in the drainage water was not connected with the fertilization level. In the area of alluvial soils of Cedynia supplied with precipitation water and additionally with surface waters from the neighbouring areas the outflow of water and of pollutant loads through the drain-pipes was many fold higher than in the black soil of the Pyrzyce region supplied only with atmospheric precipitations.