Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Żywieniowe czynniki i kontrowersje w zapobieganiu demencji

100%

Kurczyńska A. , Ślusarczyk K.

Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy

|

2020

|

nr 4(37)

69-89

PL

Demencja dotyka coraz większej liczby osób, co skłania do postrzegania jej jako istotnego problemu zdrowia publicznego. Zaburzenia poznawcze dotyczą przede wszystkim osób starszych, natomiast w praktyce stanowią również duże obciążenie dla ich opiekunów. Manifestacja otępienia nie jest jednak nieunikniona. Na funkcje układu nerwowego wpływa szeroki wachlarz czynników, począwszy już od tych na etapie życia płodowego. Do najistotniejszych determinant zaburzeń funkcji poznawczych należą obciążenia genetyczne, choroby, aktywność intelektualna, aktywność fizyczna oraz sposób żywienia. W prewencji podkreśla się rolę diety o charakterze przeciwzapalnym, ubogiej w cukier i produkty wysokoprzetworzone. Szczególne znaczenie mają kwestie takie jak prawidłowy stosunek kwasów tłuszczowych omega-3 do omega-6, odpowiednia podaż kwasów EPA i DHA oraz jak najniższe spożycie izomerów trans kwasów tłuszczowych. Natomiast do kontrowersyjnych aspektów należą m.in. dieta wysokotłuszczowa i spożycie alkoholu. Celem pracy jest analiza kontrowersyjnych czynników i strategii żywieniowych w prewencji zaburzeń poznawczych na podstawie dostępnych danych naukowych.

2

Przegląd zagadnień z zakresu oświetlenia i demencji

75%

Puternicki A.

Prace Instytutu Elektrotechniki

|

2008

|

tom Z. 234

253-272

PL

Dotychczas oświetlenie rozwijało się jako dziedzina związana z ergonomią widzenia. Czynnik zdrowia oraz problemy osób starszych i niepełnosprawnych w zakresie postrzegania otoczenia byty nierozpoznane przez co marginalizowane w praktyce oświetleniowej. W niniejszym referacie dokonano ogólnej charakterystyki stanu wiedzy o demencji oraz o wspomaganiu oświetleniem osób z jej objawami. Podjęto próbę opracowania zarysu wytycznych dla projektantów. Podano kilka przykładowych rozwiązań oświetlenia, które mogą być wykorzystane w domach opieki, gdzie na co dzień przebywają ludzie z objawami demencji. Sformułowano stosowne wnioski.

EN

So far the lighting engineering was developed under ergonomic considerations. The health issues and problems of cognitive impaired seniors were treated as marginal once in lighting practise. In this paper the review of dementia and enhancing those people light environment was made. The attempt to compile the main guidelines for light designers was performed. Some aplications which may be entered for care homes settings were included. The concluding suggestions were expressed.

3

Opiekunowie domowi seniorów z demencją w rzeczywistości pandemicznej

75%

Janus E.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2023

|

tom 19

|

nr 3

116-131

EN

The pandemic has had a significant impact on the social reality, the current characteristics of which include: unpredictability, permanent change, and difficulties in defining actions to deal with the consequences of the existing threats, both at the macro and micro level. This situation particularly affects groups that need social support. One of them includes home caregivers of people suffering from dementia. The aim of the article is to present the situation of home caregivers who take care of their family members suffering from dementia. The description is based on data obtained in random interviews carried out in 2021 on a sample selected in a purposeful manner. The respondents recognized that the pandemic had a significant impact on the way they function, in particular: the way they provide care (a feeling of greater burden due to limited institutional support and access to medical care), the need to function in virtual reality, an increase in the sense of exclusion, and the deterioration of mood resulting from both from personal experience and observation of the condition of the person under their care.

PL

Wybuch pandemii w znaczący sposób wpłynął na rzeczywistość społeczną, której obecna charakterystyka odnosi się przede wszystkim do nieprzewidywalności, permanentnej zmiany i trudności w określeniu działań pozwalających poradzić sobie z konsekwencjami występujących zagrożeń, zarówno na poziomie makro, jak i mikro. Sytuacja ta w sposób szczególny dotyka grup, które jeszcze przed wybuchem pandemii potrzebowały wsparcia. Jedną z nich stanowią opiekunowie domowi osób cierpiących na demencję. Celem artykułu jest przedstawienie sytuacji opiekunów domowych, związanej ze świadczeniem opieki na rzecz ich bliskich chorujących na demencję w kontekście pandemii. Opis dokonywany jest na podstawie danych pozyskanych w wywiadach swobodnych pogłębionych, zrealizowanych w 2021 roku na próbie dobranej w sposób celowy. Badani uznali, że pandemia w zdecydowany sposób wpłynęła na ich funkcjonowanie, w szczególności na sprawowanie opieki (poczucie większego obciążenia ze względu na ograniczenie wsparcia instytucjonalnego i dostępności do podmiotów medycznych), konieczność odnalezienia się w rzeczywistości wirtualnej, wzrost poczucia wykluczenia oraz pogorszenie nastroju wynikające zarówno z doświadczeń osobistych, jak i obserwacji stanu osoby pozostającej pod ich opieką.

4

Genetic algorithm-based decision tree optimization for detection of dementia through MRI analysis

75%

Anuradha G. , Davu H. , Karri M.

Informatyka, Automatyka, Pomiary w Gospodarce i Ochronie Środowiska

|

2024

|

tom T. 14, nr 1

83--89

EN

Dementia is a devastating neurological disorder that affects millions of people globally, causing progressive decline in cognitive function and daily living activities. Early and precise detection of dementia is critical for optimal dementia therapy and management however, the diagnosis of dementia is often challenging due to the complexity of the disease and the wide range of symptoms that patients may exhibit. Machine learning approaches are becoming progressively more prevalent in the realm of image processing, particularly for disease prediction. These algorithms can learn to recognize distinctive characteristics and patterns that are suggestive of specific diseases by analyzing images from multiple medical imaging modalities. This paper aims to develop and optimize a decision tree algorithm for dementia detection using the OASIS dataset, which comprises a large collection of MRI images and associated clinical data. This approach involves using a genetic algorithm to optimize the decision tree model for maximum accuracy and effectiveness. The ultimate goal of the paper is to develop an effective, non-invasive diagnostic tool for early and accurate detection of dementia. The GA-based decision tree, as proposed, exhibits strong performance compared to alternative models, boasting an impressive accuracy rate of 96.67% according to experimental results.

PL

Demencja jest wyniszczającym zaburzeniem neurologicznym, które dotyka miliony ludzi na całym świecie, powodując postępujący spadek funkcji poznawczych i codziennych czynności życiowych. Wczesne i precyzyjne wykrywanie demencji ma kluczowe znaczenie dla optymalnej terapii i zarządzania demencją, jednak diagnoza demencji jest często trudna ze względu na złożoność choroby i szeroki zakres objawów, które mogą wykazywać pacjenci. Podejścia oparte na uczeniu maszynowym stają się coraz bardziej powszechne w dziedzinie przetwarzania obrazu, szczególnie w zakresie przewidywania chorób. Algorytmy te mogą nauczyć się rozpoznawać charakterystyczne cechy i wzorce, które sugerują określone choroby, analizując obrazy z wielu modalności obrazowania medycznego. Niniejszy artykuł ma na celu opracowanie i optymalizację algorytmu drzewa decyzyjnego do wykrywania demencji przy użyciu zbioru danych OASIS, który obejmuje duży zbiór obrazów MRI i powiązanych danych klinicznych. Podejście to obejmuje wykorzystanie algorytmu genetycznego do optymalizacji modelu drzewa decyzyjnego w celu uzyskania maksymalnej dokładności i skuteczności. Ostatecznym celem artykułu jest opracowanie skutecznego, nieinwazyjnego narzędzia diagnostycznego do wczesnego i dokładnego wykrywania demencji. Zaproponowane drzewo decyzyjne oparte na GA wykazuje wysoką wydajność w porównaniu z alternatywnymi modelami, szczycąc się imponującym współczynnikiem dokładności wynoszącym 96,67% zgodnie z wynikami eksperymentalnymi.

5

A Senior as an Individual in the Situation of Dementia. Tom Kitwood's Person-Centred Care Model and the Philosophy of Dialogue

71%

Smrokowska-Reichmann A.

|

2020

|

tom 10

|

nr 1

51-61

PL

Seniorzy cierpiący na demencję, ze względu na specyfikę tej choroby, narażeni są zawsze na podejście redukcyjne i depersonalizujące. Zaniedbywany lub nawet całkowicie negowany jest wówczas wymiar podmiotowości seniora oraz to, że pomimo choroby pozostaje on nadal osobą – z prawami i potrzebami osoby – a nie jedynie bezradnym pacjentem. Artykuł przedstawia zwrot, jaki dokonał się w rozumieniu seniorów z demencją oraz opiece nad nimi dzięki pracy brytyjskiego psychologa Toma Kitwooda. W modelu Person-Centered Care osoba definiowana jest jako istota relacyjna, czująca i historyczna. Jednocześnie bycie osobą jest możliwie jedynie w kontekście interpersonalnym. Stąd wynika propozycja autorki artykułu, aby koncepcję Toma Kitwooda odczytać przez pryzmat filozofii dialogu, będącej zawsze afirmacją podmiotowości i sprzeciwem wobec tendencji reifikujących człowieka. Zdaniem autorki, Tom Kitwood, operacjonalizując wyznaczniki dobrostanu pacjenta z demencją, przetłumaczył główne postulaty filozofii dialogu na język psychologii, gerontologii i opieki senioralnej.

EN

Seniors suffering from dementia are always exposed to a reductive approach and depersonalization due to the specificity of that disease. The subjectivity of a senior is neglected or even completely negated. What remains unnoticed is the fact that, despite their disease, a senior is still a person – with the rights and needs of a person – and not just a helpless patient. The paper presents a break that has been made in the understanding and care of seniors with dementia thanks to the work of Tom Kitwood, a British psychologist. In Kitwood’s Person-Centred Care model, a person is defined as a relational, feeling, and historical being. At the same time, being a person is only possible in the interpersonal context. Hence the author's suggestion to read Kitwood’s concept from the angle of the philosophy of dialogue, which is always an affirmation of subjectivity and an opposition to tendencies that reify human beings. In the author’s opinion, Kitwood translated the main postulates of the philosophy of dialogue into the language of psychology, gerontology and senior care by operationalizing the indicators of the well-being of a patient with dementia.

6

Internet jako narzędzie wsparcia w opiece nad osobami cierpiącymi na choroby otępienne

63%

Lech A.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2016

|

tom z. 98

101--112

PL

Jednym ze skutków demograficznego procesu starzenia się społeczeństw jest stały wzrost liczby osób cierpiących na choroby otępienne. Choroby te wpływają w istotny sposób nie tylko na życie dotkniętych nimi osób, ale także na sytuację członków ich rodzin. To właśnie na rodziny chorych spada w większości ciężar zapewnienia im opieki, przyczyniając się w licznych przypadkach do wykluczenia z wielu obszarów życia. Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, na ile Internet może być wsparciem dla takich osób - jako źródło informacji oraz przestrzeń umożliwiającą wymianę doświadczeń z innymi osobami będącymi w podobnej sytuacji.

EN

One of the effects of the demographic process of society aging is the constant growth in the number of people suffering from dementia. The disease significantly affects not only the life of the patients, but also the situation of their relatives. The burden of looking after dementia patients falls mostly on their relatives, which often contributes to their exclusion from many areas of life. The article attempts to answer the question to what extent the Internet could be a support for such people: as a source of information and space which enables them to exchange their experiences with other people in a similar situation.

7

Znaczenie protonowej spektroskopii rezonansu magnetycznego (1H MRS) w wybranych chorobach neurodegeneracyjnych mózgowia

63%

Sokół D. , Szmyt K. , Stopa J. , Truszkiewicz A. , Guz W.

|

tom Vol. 10, nr 2

147--155

PL

Ze względu na rosnącą liczbę osób starszych i coraz częstsze występowanie, choroby neurodegeneracyjne stanowią obecnie istotny problem kliniczny. Diagnostyka różnicowa tych chorób jest trudna, dlatego stale prowadzone są badania w poszukiwaniu markerów sugerujących pewne rozpoznanie choroby. Wśród metod diagnostycznych bardzo pomocne są badania obrazowe, zwłaszcza rezonans magnetyczny, w tym zaawansowane techniki, takie jak protonowa spektroskopia rezonansu magnetycznego. Protonowa spektroskopia rezonansu magnetycznego pozwala w bezinwazyjny sposób ocenić skład neurometabolitów ośrodkowego układu nerwowego, co dostarcza kluczowych informacji, które mogą pomóc w postawieniu trafnej diagnozy. Dzięki stale prowadzonym badaniom klinicznym jej rola w diagnostyce chorób neurodegeneracyjnych rośnie. W niniejszym opracowaniu przedstawione zostaną wyniki dostępnych i aktualnych badań, dotyczących zmian w protonowej spektroskopii rezonansu magnetycznego, w najczęściej spotykanych w warunkach klinicznych chorobach neurodegeneracyjnych.

EN

Neurodegenerative diseases are currently a major diagnostic challenge due to the growing number of elderly people and more frequent occurrence of these diseases. The differential diagnosis between all these diseases is very difficult; therefore many clinical trials are conducted in searching of markers suggesting a certain diagnosis of the disease. Among the diagnostic methods, diagnostic imaging methods are very helpful, especially magnetic resonance imaging, including advanced techniques such as proton magnetic resonance spectroscopy. Proton magnetic resonance spectroscopy allows for a non-invasive assessment of neurometabolite profiles, which provides relevant information that can help in accurate diagnosis. With new clinical trials, its role in the diagnosis of neurodegenerative diseases becomes more important. This paper presents the results of available and recent clinical trials on changes in proton magnetic resonance spectroscopy in the most common clinical neurodegenerative diseases.

8

Rezerwa poznawcza: jak się starzeć pomyślnie?

63%

Szepietowska E. M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia

|

2018

|

tom 31

|

nr 3

EN

The concept of cognitive reserve (CR) refers to the situation when the brain pathology does not correspond to clinical symptoms, i.e. they are absent or weakened in combination with the established clinical diagnosis and/or the prediction of cognitive deficits (e.g. in the aging process). The article discusses the definition of cognitive reserve, methods of its measurement, brain mechanisms of CR, the role of CR in the process of successful aging, debatable issues and reference of the idea of CR to clinical practice.

PL

Koncepcja rezerwy poznawczej (cognitive reserve – CR) odnosi się do sytuacji, w której patologia mózgu nie koresponduje z objawami klinicznymi, tj. są one nieobecne lub słabo nasilone w zestawieniu z postawionym rozpoznaniem klinicznym i/lub przewidywaniem deficytów poznawczych (np. w procesie starzenia się). W artykule omówiono definicję rezerwy poznawczej, sposoby jej pomiaru, mózgowe mechanizmy CR, rolę CR w procesie satysfakcjonującego starzenia się i kwestie dyskusyjne oraz odniesiono ideę CR do praktyki klinicznej.

9

Viability of a dementia services advocacy effort for adults with intellectual disability using a National Task Group approach

63%

Janicki M. P.

Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo

|

2013

|

nr 4(22)

25-36

EN

The World Health Organization’s report, Dementia: A Public Health Priority, noted that the number of people affected by dementia is significant and will continue to increase. The report called on nations to address dementia impact reduction by developing national plans and undertaking public health initiatives. Special mention was made of the situation of people with intellectual disability, in particular those adults with Down syndrome, who manifest high risk for Alzheimer’s disease and related dementias. In the USA, the National Task Group on Intellectual Disabilities and Dementia Practices (NTG) was created to ensure that the needs and interests of adults with intellectual and developmental disability who are affected by Alzheimer’s disease and related dementias – as well as their families and friends – are taken into account as part of general p population dementia health and public policy efforts. The NTG’s multifaceted advocacy efforts included identifying best practices for providing care and services to affected adults with intellectual disability; (2) identifying a workable administrative dementia early detection and screening instrument; (3) producing educational materials of use to families, adults with intellectual 36 Matthew P. Janicki disability, and NGOs; and (4) furthering public policy initiatives on dementia as it affects adults with intellectual disability. This article describes the origins of one national dementia advocacy group, its functions and what it has accomplished, as well its role with respect to national dementia advocacy, as a prototype for other national efforts to promote the interests of adults with intellectual disability affected by dementia and improve the quality of their lives.

PL

W swoim raporcie zatytułowanym Demencja: Priorytet publicznej służby zdrowa Światowa Organizacja Zdrowia zwraca uwagę, że liczba osób dotkniętych demencją jest wysoka i będzie rosła. Dokument wzywa narody do zajęcia się kwestią ograniczenia skutków demencji poprzez opracowanie ogólnokrajowych planów działania oraz podjęcie odpowiednich inicjatyw w ramach publicznej służby zdrowia. Raport zwraca też szczególną uwagę na sytuację osób z niepełnosprawnością intelektualną, zwłaszcza dorosłych z zespołem Downa, u których ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera i związanej z nią demencji jest wysokie. W Stanach Zjednoczonych utworzono Krajową Grupę Roboczą ds. Niepełnosprawności Intelektualnej i Demencji (NTG), która ma gwarantować, że potrzeby oraz interesy osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną i innymi zaburzeniami rozwojowymi dotkniętych chorobą Alzheimera i związaną z nią demencją – a także potrzeby oraz interesy ich rodzin i przyjaciół – będą uwzględniane w inicjatywach dotyczących demencji realizowanych w stosunku do ogółu ludności, a podejmowanych przez służbę zdrowia i w ramach polityki publicznej. Wielopłaszczyznowe działania orędownicze NTG obejmowały: (1) określenie najlepszych praktyk dla zapewnienia opieki i świadczeń dorosłym osobom z niepełnosprawnością intelektualną dotkniętym demencją; (2) opracowanie nadającego się do wykorzystania narzędzia administracyjnego do badań przesiewowych w kierunku wczesnego wykrywania demencji; (3) opracowanie materiałów edukacyjnych dla osób z niepełnosprawnością intelektualną, ich rodzin oraz organizacji pozarządowych; (4) promowanie inicjatyw polityki publicznej związanych z demencją i jej wpływem na osoby dorosłe z niepełnosprawnością intelektualną. Artykuł opisuje powstanie krajowej grupy działającej na rzecz dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną dotkniętych demencją, jej zadania i osiągnięcia, a także rolę w działaniach krajowego orędownictwa na rzecz osób chorych na demencję jako pierwowzór dla innych inicjatyw krajowych mających na celu zadbanie o interesy osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną i z demencją oraz poprawę jakości ich życia.

10

Trudności w komunikacji z pacjentem z chorobą Alzheimera

63%

Makara‑Studzińska M. , Gustaw K. , Kryś K.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2012

|

tom 12

|

nr 1

18-25

EN

Alzheimer’s disease involves a progressive disintegration of the brain in the clinical picture of dementia. In addition to explicit memory loss, problems with thinking, language functions, emotional life, logical reasoning. As the disease progresses the patient is completely lost in the environment and can not use speech. As a result, there are problems in communicating with the environment. The aim of this study was to create a profile of language impairment in subsequent stages of Alzheimer’s disease. The research tool was a questionnaire anABC designed by the author. The survey anABC was designed and named to evaluate the efficiency of language and communication. To assess the level of cognitive impairment scale was used Mini‑Mental State Examination (MMSE). The study group comprised 32 patients with Alzheimer’s disease and 32 caregivers. Patients in the first stage of the disease have the greatest difficulties in terms of pragmatics, content and semantics – the meaning of individual words. The greatest difficulty for patients in the second stage of the disease was the understanding and interpretation of expression depending on the context, then the content and meaning of individual words. There was also minor difficulties with the syntax. In the third stage of the disease, the greatest difficulty equally represented: pragmatics, and semantics of the contents,effia somewhat smaller barrier was the syntax, but there were also phonetic difficulties. The largest group of patients with Alzheimer’s disease were patients with significant impairment in interpersonal communication. There is an urgent need to educate caregivers of persons with Alzheimer’s disease in the field of communications.

PL

Choroba Alzheimera polega na postępującym rozpadzie funkcji mózgu w obrazie klinicznym zespołu dementywnego. Obok wyraźnej utraty pamięci występują zaburzenia myślenia, funkcji językowych, życia emocjonalnego, logicznego rozumowania. Wraz z postępem choroby chory staje się zupełnie zagubiony w otoczeniu, nie potrafi posługiwać się mową. W efekcie pojawiają się problemy w komunikowaniu się z otoczeniem. Celem pracy było stworzenie profilu zaburzeń językowych w kolejnych etapach choroby Alzheimera. Narzędzie badawcze stanowił autorski kwestionariusz ankiety anABC. Ankieta nazwana anABC zaprojektowana została tak, by oceniać sprawność językowo‑komunikacyjną. Do oceny poziomu zaburzeń funkcji poznawczych posłużono się skalą Mini‑Mental State Examination (MMSE). Badanie przeprowadzono w grupie 32 pacjentów z chorobą Alzheimera i 32 ich opiekunów. Pacjenci w pierwszym stadium choroby mieli największe trudności w zakresie pragmatyki, treści i semantyki – znaczenia poszczególnych wyrazów. Największą trudność dla pacjentów w drugim stadium choroby stanowiły rozumienie i interpretowanie wypowiedzi w zależności od kontekstu, następnie treść i znaczenie poszczególnych wyrazów. Zaobserwowano też drobne trudności w zakresie składni. W trzecim stadium choroby jednakową i największą trudność stanowiły: pragmatyka, treść i semantyka, nieco mniejszą barierą była syntaktyka, natomiast dodatkowo pojawiały się trudności fonetyczne. Największą grupę pacjentów z chorobą Alzheimera stanowili pacjenci ze znacznymi zaburzeniami w komunikacji interpersonalnej. Istnieje pilna potrzeba edukacji opiekunów osób z chorobą Alzheimera w zakresie sposobów komunikacji.

11

Podsystem lokalizacyjny w platformie IONIS

63%

Kołakowski J. , Djaja-Jośko V. , Kołakowski M. , Cichocki J.

|

tom nr 6

493--496, CD

PL

W referacie opisano koncepcję systemu lokalizacyjnego realizowanego w ramach projektu IONIS. System jest elementem platformy wsparcia dla osób z demencją. W referacie przedstawiono architekturę systemu oraz schematy blokowe węzłów i etykiet. Opisano kwestie związane z rozmiarem transmitowanych danych oraz energochłonnością etykiet.

EN

The paper deals with a localization system concept developed within IONIS AAL project. The system is a key component of the ICT platform intended for supporting people with dementia. The paper contains a description of system architecture, anchor nodes and tags. Gathered and transmitted data as well as tag's energy consumption are also presented.

12

Validation of the Polish version of the Assessment of Quality of Life questionnaire (AQoL-6D) in the elderly population

63%

Janus E. , Bukowska A. A. , Smrokowska-Reichmann A.

|

tom 24(1)

4-11

PL

Wprowadzenie: The Assessment of Quality of Life 6-Dimension (AQoL-6D) to kwestionariusz który został opracowany do badania jakości życia związanej ze zdrowiem. Cele: Celem badania było przetłumaczenie, adaptacja kulturowa i walidacja polskiej wersji językowej kwestionariusza AQoL-6D. Materiał i Metody: Badanie przeprowadzono w grupie 103 osób powyżej 65 roku życia, które zgodziły się wziąć udział w badaniu. Grupa obejmowała 50 seniorów z demencją w stopniu łagodnym i umiarkowanym oraz 53 seniorów bez demencji. W doborze próby zastosowano metodę kuli śnieżnej. Wszyscy badani zamieszkiwali na terenie województw: podkarpackiego i śląskiego. Respondenci wypełniali papierową wersję kwestionariusza AQoL-6D jednokrotnie. Badania zrealizowano we wrześniu 2019 roku. Wyniki: Współczynniki rzetelności Alfa Cronbacha (α) dla polskiej wersji językowej wynosił α = 0,98, co oznacza, że odnotowano bardzo wysoki poziom zgodności wewnętrznej. Tak wysoka wartość współczynnika a także bardzo wysokie wartości mocy dyskryminacyjnej (tj. korelacji itemu z wynikiem ogólnym) wskazują na fakt, że itemy te są niemal tożsame z wynikiem ogólnym. Ocena trafności w sferze struktury czynnikowej była niejednoznaczna. Wnioski: Zaproponowana polska wersja językowa kwestionariusza The Assessment of Quality of Life 6-Dimension (AQoL-6D) spełnia funkcję oceny jakości życia związanej ze zdrowiem. Z zaznaczeniem, że analizie poddaje się ogólny wynik testu. Stosowanie podskal jest niezasadne na co wskazują przeprowadzone analizy statystyczne.

EN

Introduction: The Assessment of Quality of Life 6-Dimension (AQoL-6D) is a questionnaire that was developed to examine the quality of life related to health. Aims: The aim of the study was to translate, cultivate and validate the Polish language version of the AQoL-6D questionnaire. Material and methods: The study was conducted among a group of 103 subjects above the age of 65 who agreed to take part in the trial. The group included 50 seniors with mild to moderate dementia and 53 seniors without dementia. The snowball method was used for the selection of the sample. All respondents lived in the following voivodeships: Podkarpackie and Śląskie. The participants completed the paper version of the AQoL-6D questionnaire once. The research was carried out in September 2019. Results: Alpha Cronbach's reliability coefficients (α) in the Polish language version was α=0.98, which means that a very high level of internal compliance was noted. Such a high value of the coefficient, as well as very high values of discriminatory power (i.e. the correlation of the item with the overall result), indicate that these items are almost identical to the overall result. The assessment of relevance in the area of factor structure was ambiguous. Conclusions: The proposed Polish language version of the Assessment of Quality of Life 6-Dimension (AQoL-6D) questionnaire performs the function of assessing quality of life-related to health. It must be indicated that the overall test result is analysed. The use of subscales is unfounded, as demonstrated by statistical analyses.

13

Test fluencji słownej semantycznej w logopedycznej diagnozie otępienia alzheimerowskiego – wybrane aspekty

63%

Gliwa-Patyńska R.

Logopaedica Lodziensia

|

2021

|

nr 5

35-57

EN

The article attempts to demonstrate the usefulness of the semantic verbal fluency test in speech therapy diagnosis of people diagnosed with Alzheimer’s disease. The basic concepts of verbal fluency, especially semantic, were discussed, the test was characterized, its structure was described, the test procedure was presented and the proposed analysis of the results was discussed. The test is one of the most frequently used tools for assessing resources of the mental lexicon, the method of storing knowledge and the possibility of recalling it. Provides knowledge about the quality of linguistic processes. The way of carrying out verbal fluency tasks (the number of generated concepts consistent with the criterion, the number of clusters and their resources, the nature of errors) proves the quality of linguistic processes and the state of semantic memory. Difficulties with updating concepts may be a significant symptom of developing dementia processes, especially in the early stages of AD.

PL

W artykule podjęto próbę wykazania przydatności testu fluencji słownej semantycznej w diagnozie logopedycznej osób ze zdiagnozowaną chorobą Alzheimera. Omówiono podstawowe pojęcia dotyczące fluencji słownej, zwłaszcza semantycznej, dokonano charakterystyki testu, opisano jego strukturę, przedstawiono procedurę badania i omówiono propozycje analizy wyników. Test jest jednym z najczęściej wykorzystywanych narzędzi do oceny m.in. zasobów leksykonu umysłowego, sposobu magazynowania wiedzy i możliwości jej przywoływania. Dostarcza wiedzy na temat jakości procesów językowych. Sposób realizacji zadań fluencji słownej (tj. liczba generowanych pojęć zgodnych z kryterium, liczba klastrów i ich zasób, charakter błędów) świadczy o jakości procesów językowych, o stanie pamięci semantycznej. Trudności z aktualizacją pojęć mogą być istotnym objawem rozwijających się procesów otępiennych, zwłaszcza we wczesnym stadium AD.

14

Telecare: Human-Centred Design Analysis For Elderly People with Mild Dementia

63%

Usop K. S.

Zeszyty Naukowe Wydziału Elektroniki i Informatyki Politechniki Koszalińskiej

|

2015

|

tom Nr 7

41--45

EN

The aim of “Telecare: Human-Centred Design Analysis For People with Mild Dementia” research paper is to (1) investigate how modern remote technologies could support elderly people with Dementia so to handle their daily activities, communication, and familiar tasks with minimal physical supervision of care providers. (2) To explore opportunities in providing quality healthcare by identifying needs and limitations.

15

Zaburzenia konotacji jako wskaźnik rozpadu systemu językowego

51%

Lipski W.

Logopedia

|

2018

|

tom 47

|

nr 1

107-127

PL

W prezentowanym artykule autor skupia się nad zaburzeniami spójności wypowiedzi. Opisuje je posługując się pojęciem konotacji. Konotacja jest terminem, który utrwalił się w nauce w kilku znaczeniach. Autor dokonuje przeglądu tych znaczeń oraz wskazuje, jak zjawisko konotacji wiąże się z zaburzeniami językowymi. Początki badań nad konotacją w wymiarze filozoficzno-logicznym sięgają XIX wieku i wiążą się z pracami J.S. Milla. Za twórcę językoznawczej teorii konotacji uważany jest K. Bühler. W obrębie samego językoznawstwa konotacja była postrzegana różnie, a wiedza na jej temat rozwijała się wraz z rozwojem tej dyscypliny. Badania N. Chomsky’ego wskazują, że to związki formalne i semantyczne pomiędzy wyrazami użytymi w wypowiedzi determinują jej spójność. Sam N. Chomsky nie używał pojęcia konotacji, ale w prezentowanych przez niego pracach przedstawił dwa poziomy zaburzeń spójności. Zasady konotacji są tam prezentowane jako reguły subkategoryzacji i selekcji. Jak zaznacza autor artykułu, właściwości konotacyjne czasowników są czynnikiem determinującym schemat składniowy. Artykuł przedstawia propozycję włączenia badań nad konotacją w obręb problematyki logopedycznej. Autor wskazuje na występowanie zaburzeń konotacji w schizofazji, afazji i otępieniu. Należy zaznaczyć, że rozpad związków konotacyjnych prezentuje się w każdym z tych zaburzeń inaczej. Zaburzenia konotacji związane są z nieprawidłowym funkcjonowaniem mózgu, a zwłaszcza z zaburzeniami w okolicy czołowo-skroniowej.

EN

The present study focuses on disorders of speech coherence and describes them using the concept of connotation. Connotation is the term that has become established in science with several meanings. The author makes a review of these meanings and shows how the phenomenon of connotation is associated with language disorders. Early studies on connotation in the philosophical-logical dimension go back to the nineteenth century and are connected with the works by J.S. Mill, while K. Bühler is regarded as the founder of the linguistic theory of connotation. Within linguistics, connotation was perceived in different ways, and knowledge about it developed with the development of this discipline. Studies by N. Chomsky show that it is formal and semantic relationships between words used in an utterance that determine its coherence. Chomsky himself did not use the concept of connotation but he presented two levels of coherence disorders in his works. The principles of connotation are presented there as rules of subcategorization and selection. The author of the paper emphasizes that the connotation properties of verbs are a factor that determines the syntactic pattern. The paper shows the proposal of including investigations on connotation in the issues of logopedics. The author draws attention to the occurrence of connotation disorders in schizophasia, aphasia, and dementia. It should be stressed that the disintegration of connotation relationships looks different in each of these disorders. Connotation disorders are related to the improper functioning of the brain, particularly with disorders in the frontotemporal region.

16

Therapeutic garden design for patients with neurodegenerative diseases

51%

Olszewska A. A. , Bil J. S.

|

tom nr 25

259--270

EN

This paper explores the concept of therapeutic gardens surrounding healthcare institutions treating neurodegenerative diseases, such as Alzheimer’s and Dementias. It focuses on how the design of such spaces can address the specific needs of residents, and describes the recent studies concerning the most relevant guidelines for therapeutic garden design near hospitals, medical centers, and retirement homes. The literature study is compared with results of our recent study on the brain response to different landscapedesign features. According to which an outdoor space with a high level of design compatibility, inward space composition, a clear communication and signage system, while introducing archetypal elements and factoring several visual nuances, can be especially beneficial for patients with neurodegenerative diseases.

PL

Niniejszy artykuł omawia koncepcję ogrodów terapeutycznych przy ośrodkach opieki dla pacjentów z chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak choroba Alzheimera i demencje. Opisano sposób, w jaki projektowanie takich przestrzeni może wyjść na przeciw specyficznym potrzebom mieszkańców i opisuje najnowsze badania dotyczące wytycznych dla projektowania ogrodów w pobliżu szpitali, ośrodków medycznych i domów spokojnej starości. Przegląd literatury zestawiono z wynikami najnowszych badań na temat wpływu różnych rozwiązań zaprojektowanych w krajobrazie na aktywność mózgu. Zgodnie z tymi badaniami, przestrzenie charakteryzujące się zgodnością projektu, przejrzystym systemem komunikacji i sygnalizacji, wprowadzeniem elementów archetypowych oraz nacisk na szereg wizualnych niuansów, mogą być szczególnie korzystne dla pacjentów z chorobami neurodegeneracyjnymi.

17

Zaburzenia psychiczne w przebiegu choroby nowotworowej

51%

de Walden-Gałuszko K.

|

tom 11

|

nr 4

302-321

EN

Cancer and its treatment affect the mental state of patients as manifested by adjustment disorders. The group includes both anxiety and depressive disorders, which are variously classified according to the ICD classification system. Therefore it is suggested to include these disorders in a separate category of so-called “psychological responses to traumatic cancer-related distress.” Implementation of screening for distress (e.g. using distress thermometer) in each Cancer Center is a precondition for good cancer care. Anxiety and depressive syndromes, which require professional treatment and care, are particularly common adjustment disorders. Furthermore, cancer patients may experience so-called organic mental disorders caused by permanent or transient impairment of central nervous system (CNS) function. Disorders of consciousness (delirium) are particularly common, especially in the elderly as well as in individuals with advanced disease stages. It is a known fact that the elderly prevail among cancer patients, thus they often suffer from cognitive impairment (dementia) as well as from personality and behavioral disorders associated with CNS damage. These disorders may coexist with cancer or may be triggered by brain tumors. Cancer patients with mental disorders should be treated with caution due to possible drug interactions and other coexisting somatic disorders. Implementation of psychological support for oncological patients on a larger scale than before is also crucial.

PL

Choroba nowotworowa i jej leczenie wywierają wpływ na stan psychiczny chorych, co przejawia się zaburzeniami przystosowania. W tej grupie mieszczą się zarówno zaburzenia lękowe, jak i zaburzenia depresyjne różnie klasyfikowane w ICD. W związku z tym zaproponowano ujęcie tych zaburzeń w odrębną kategorię tzw. „reakcji psychicznych na traumatyczny dystres zależny od nowotworu”. Warunkiem dobrej opieki onkologicznej jest wprowadzenie do każdej jednostki onkologicznej przesiewowego badania dystresu (np. za pomocą termometru dystresu). Spośród zaburzeń przystosowania szczególnie częste są zespoły lękowe i zespoły depresyjne, które wymagają profesjonalnego leczenia i opieki. Ponadto wśród pacjentów z chorobą nowotworową zdarzają się tzw. organiczne zaburzenia psychiczne spowodowane trwałymi lub okresowymi zaburzeniami funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Szczególnie często, zwłaszcza u osób starszych i w zaawansowanym stadium choroby, występują zaburzenia świadomości (delirium). Wiadomo, że wśród chorych na nowotwory przeważają ludzie starsi, stąd często cierpią oni na zaburzenia poznawcze (otępienie), a także na zaburzenia osobowości i zachowania uwarunkowane uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego. Zaburzenia te mogą współwystępować z chorobą nowotworową lub mogą być spowodowane przez zmiany nowotworowe w mózgu. Leczenie zaburzeń psychicznych pacjentów z chorobą nowotworową należy prowadzić bardzo ostrożnie ze względu na możliwe interakcje lekowe i współistnienie zaburzeń somatycznych. Bardzo ważne jest także wprowadzenie na większą niż dotąd skalę pomocy psychologicznej świadczonej osobom chorym leczonym przez onkologów.

18

Nazwy własne a otępienie - ujęcie kliniczne

51%

Gliwa R.

Polonica

|

2017

|

tom 37

37-51

EN

The subject of the study was an experiment to evaluate the ability to decode and locate toponyms and hydronymes on the map in dementia on vascular ethiopathogenesis. The experiment allowed to distinguish the levels of disturbances in the decoding ability of toponyms and hydronymes, depending on the depth of dementia. Dominant disturbances involve one component of visual-spatial gnosis - orientation on the map. The ability to correctly decode toponyms and hydronymes with distorted or abrogated mapping capabilities allows you to talk about a few independent paths for “searching” propria and their visual-spatial localization.

19

Aktywność fizyczna a kondycja psychiczna osób starszych

51%

Żaroń A. , Piskunowicz M.

Rocznik Andragogiczny

|

2017

|

nr 24

127-142

PL

Celem poniższego artykułu jest dokonanie przeglądu aktualnych badań na temat związku aktywności fizycznej z wybranymi aspektami kondycji psychicznej osób starszych. Spośród licznych aspektów psychicznych wybrano następujące: funkcje poznawcze oraz lęk i depresję jako wybrane aspekty funkcjonowania emocjonalnego seniorów. Wyniki analizy sugerują, że aktywność fizyczna koreluje z lepszym poziomem funkcjonowania poznawczego oraz niższym poziomem depresji i lęku.

EN

The aim of this article is to review current research on relationship between physical activity and chosen aspects of psychological status of elderly adults. Among many psychological aspects cognitive functions and anxiety and depression as emotional aspects were chosen. The results suggest that physical activity correlates with higher cognitive performance and lower rates of anxiety and depression.

20

Znaczenie odpowiedniego źródła światła w różnych subpopulacjach. Osoby starsze

51%

Łaszewska K.

|

tom T. 21, cz. 2

83--90

PL

Korzystanie z właściwego źródła światła sztucznego o spektrum bezpiecznym dla aparatu widzenia może wspomóc przezwyciężenie ograniczeń wynikających ze starzenia się oka, gdy do siatkówki dociera światło o znacznie niższym poziome natężenia. Najważniejszy zewnętrzny synchronizator rytmów okołodobowych, jakim jest zmiana światło-ciemność, odgrywa znamienną rolę dla osób starszych. Ma on znaczenie w wielu funkcjach ludzkiego organizmu: synchronizacja rytmu biologicznego z 24-godzinnym dniem solarnym, polepszenie jakości snu, obniżenie poziomu senności i zmęczenia, koordynacja ruchowa w prewencji upadków, polepszenie funkcji poznawczych oraz zapobieganie pojawianiu się agresji. Opracowanie odpowiedniego źródła światła sztucznego stanowi zatem ważkie zagadnienie dla polskiego społeczeństwa, w którym liczba osób starszych sukcesywnie wzrasta.

EN

24-hr solar day, improve sleep quality, reduce sleepiness and fatigue level, increase postural stability and reduce falls risk, improve cognitive functions and reduce aggression risks. The preparation of appropriate artificial light source for older adults is an essential issue for the Polish and other populations, where the amount of older people increases rapidly in nowadays.