Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Opowieść o jesieni jako rite de passage. Rola scenariuszy kultury w oswajaniu choroby nowotworowej u dzieci

100%

Pruś K.

|

tom 10

93-110

EN

Illness is a phenomenon that goes beyond its purely medical dimension; its social and cultural aspects are noted more and more often. The turn to medical anthropology discussed in the article as well as contextual approach to communication viewed through culture demonstrate that illness is a phenomenon that should be talked about openly. The research referred to by the author shows that thanatological themes should not be avoided also in conversation with children. Thanks to an analysis of therapeutic tales structured by Woźny’s cultural script it has been possible to demonstrate that conversations about death lose their dramatic quality, if they are based on metaphor. A vivid, well-ordered presentation of dying in the form of a metaphor from a tale is one of the ways of teaching children the truth about death. Presenting dying in the form of a ritual is thus a ready-made pattern, i.e. a cultural script.

2

Front-Page Coverage of the First Day of the Russian Invasion on Ukraine in 2022. The Ethnographic Discourse Analysis Based on the Polish Press Reportage

100%

Strukowska M. E.

|

2022

|

tom Special Issue

|

nr 18

157-175

EN

This article explores the discursive patterns of communicative events during the Russia-Ukraine war in 2022. Studied through an ethnographic discourse analysis lens (e.g., Hymes 1972b, Saville-Troike [1982] 2003), Polish front-page news articles are shown to be artefact-filled language environment anchored in culture (Duranti [1997] 1999, Hoijer 1953) that can be studied by means of communicational grammar (Chruszczewski 2002) consisting of well-entrenched conceptualisations in the form of keywords and collocations as concomitants of cultural scripts (Goddard and Wierzbicka 2014, Baker 2006, Wierzbicka 1997). It agues that legitimation of patterned representations is based on a three-fold conceptual typology: (1) the axiological (valuational) dimension (Romanyshyn 2020, Pomeroy 2004, Krzeszowski 1997), (2) the metaphorical account of spatial/territorial reference (proximization) (Cap 2013), (3) us vs. them dichotomy (Van Dijk 1992a). It demonstrates how Polish press manufactures and discursively creates ideological attachments which underlie Poland’s cultural legacy.

3

Women in law from the law & emotions perspective. Case study of the infertility treatment act

88%

Drapalska-Grochowicz M.

Studia Iuridica

|

2023

|

tom 99

59-74

EN

The status of women in law (and not only theirs) is linked to social and cultural perceptions of women’s desirable behavior. Going against well-established patterns is not indifferent in both legal and social terms. One of the primary contexts of ‘femininity’ in the law is close relationships, in which women are viewed through the ‘role’ of a mother and wife. The purpose of this paper is to determine how the cultural script of romantic love and the emotions associated with it affect perceptions of women in close relationships, such as marriage and parenthood. It assumes that the emotions of participants in legal discourse – dogmatists and those involved in the law-making process – influence the final shape of legal regulations. The cultural script that influences how women are perceived in law is romantic love. To illustrate the issue, the case study of the Infertility Treatment Act is presented in this article. This case shows that from a legal perspective, a woman is seen in indivisible roles in a close relationship of a wife (partner) and mother.

4

Face saving discursive strategies of negation: A Saudi-Japanese comparison

88%

Danielewicz-Betz A.

Lodz Papers in Pragmatics

|

2016

|

tom 12

|

nr 1

23-51

EN

From a grammatical point of view, negation is considered a linguistic universal, whereby differences in expression across languages are not necessarily rendered syntactically. The focus of this paper is not, however, on syntactic but rather pragmatic aspects and cultural scripts associated with indirect negation, and limited to the cultures of Saudi Arabia and Japan. Based on linguistic and paralinguistic cues from audio-visual data and ethnographic data collection, a pragmatic comparison between the seemingly contrastive cultures of Japan and Saudi Arabia is carried out. Interestingly, pragmatic aspects of discourse such as “face saving” (shame, honour, and conflict avoidance) present similar strategies in the two languages involved, as related to the functions of refusal and denial.

5

Czy mówienie o emocjach w języku obcym jest możliwe? O potrzebie rekonstruowania skryptów kulturowych wyrażania emocji dla glottodydaktyki polszczyzny

75%

Łątka E.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2012

|

nr 19

35-43

PL

Umiejętność mówienia o emocjach stanowi warunek sukcesu komunikacyjnego. Mówienie o emocjach jest determinowane kulturowo, dlatego też, aby o nich mówić w języku obcym, potrzebujemy modelu. Modelem takim mogą stać się zrekonstruowane skrypty kulturowe. Na ich odtworzenie pozwalają wywiady i badania ankietowe, przeprowadzane wśród rodzimych użytkowników języka.

EN

The ability to talk about emotions is one of the conditions of successful communication. This ability is determined by culture, therefore in order to talk about emotions in a foreign language we need a model. Cultural scripts can serve as such a model. The reconstruction of these scripts can be done through questionnaires and interviews among native speakers.

6

Polski model kulturowy a komunikacja sprzedawcy z klientem

63%

Pałka P.

Socjolingwistyka

|

2020

|

nr 34

93-112

PL

Celem artykułu jest omówienie wybranych zachowań werbalnych sprzedawców w kontekście polskiego modelu kulturowego, w tym polskiego stylu komunikacyjnego i zasad grzeczności językowej. Zaprezen towane zjawiska językowe wyjaśnia się również poprzez odwołanie się do ogólnych zachodnich tendencji kulturowych bądź też do wzorców kultury angloamerykańskiej. Analiza wykazuje, że zachowania języ kowe sprzedawców, takie jak skracanie dystansu poprzez używanie nieoficjalnych form zwracania się do adresata czy języka potocznego, a także nadmierne wyrażanie „dobrych uczuć”, zwłaszcza entuzjazmu, oraz chwalenie się, są niezgodne z polskim kodem kulturowym, w tym z zasadami grzeczności językowej i stylu komunikacyjnego. Jedynie naleganie mieści się w obyczajowym modelu zwyczajów werbalnych Polaków. Z kolei ocena aktu komplementowania nie jest jednoznaczna. Na materiał źródłowy składają się zarówno nagrania autentycznych rozmów handlowych, jak i fragmenty zasłyszanych rozmów sprzedawców z klientami oraz wybrane materiały szkoleniowe i poradniki skutecznej sprzedaży.

EN

The aim of the paper is to discuss selected verbal behaviours of salesmen, in the context of the Polish cul tural model, including the Polish communication style and the politeness maxims. In addition, the author explains the relation between the presented linguistic phenomena and the cultural trends in the Western world or the Anglo-American cultural patterns. The analysis proves that the language behaviours of sales men, such as decreasing language distance (through addressing customers informally or using colloquial language), excessive expression of „good feelings” (particularly enthusiasm), as well speaking of oneself in superlatives, are not compatible with Polish cultural code, including the rules of language politeness and communication style. Only the strategy of pressurizing corresponds with traditional verbal customs of Poles while the assessment of giving compliments is not clear and certain. the material of the paper includes both the recordings of authentic talks between salesmen and customers, the heard snatches of conversations and the selected materials and books about effective business communication.

7

The biblical metaphors of sin: a cognitive-semantic perspective on the English version of the Bible

63%

Kuczok M.

Linguistica Silesiana

|

2018

|

tom 39

8

Meksykański albur w etnopragmatycznej perspektywie

63%

Tomczak-Boczko J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2020

|

tom 32

143-156

PL

Celem artykułu jest semantyczna eksplikacja zjawiska alburu oraz związanych z nim praktyk dyskursywnych. Autorka opisuje albur, meksykańską walkę na słowa, zarówno jako fenomen kulturowy i praktykę społeczną, jak też jako akt mowy oraz jako fenomen językowy. Wskazuje przy tym na problematyczność zastosowania tradycyjnych teorii humoru (wielość kategorii, brak jednoznacznych kryteriów oraz opisowość tych teorii). Proponowanym przez autorkę rozwiązaniem jest zastosowanie etnopragmatycznych narzędzi, tj. skryptów kulturowych, czyli przedstawienia kulturowych norm, postaw i domyślnej wiedzy, szeroko rozpowszechnionych w danym społeczeństwie i odzwierciedlonych w języku.

EN

The article aims to provide a semantic explication of the Mexican albur, a fight of words, and the discursive practices that it involves. Albur is described here as a cultural phenomenon, a social practice, a speech act, and a linguistic behaviour. Traditional theories of humour are considered inadequate for its description (they are characterised by a multiplicity of categories, vague criteria, and excessive descriptiveness). The author proposes to use the ethnopragmatic approach, with its cultural scripts, i.e. cultural norms, attitudes and background knowledge, common to a given community and reflected in language.

9

Marysia, Maryla, Mania… O kategorii imion obiegowych

51%

Przybylska R.

Onomastica

|

2017

|

tom 61

|

nr 2

35-41

EN

The article presents the category of current names which are different from official forms of names, for example, not: Maria, but Marysia, Maryla, Mania…. These forms are used today in everyday communication and gradually replace official forms, even in the public sphere. There is a morphological pattern for the structure of these names in Polish which differs in masculine and feminine names. They should have only two syllables and they should not have soft consonants, such as ś, ź, ć, ń.

10

Co o „gramatyce przemocy” mówi nam duńska etnoskładnia i kontrowersja między Wierzbicką a Pinkerem

51%

Levisen C.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2018

|

tom 30

EN

This paper explores the Danish keyword vold ‘violence, abuse’ and its associated ethnosyntax. Calling into attention (i) the differences and similarities of violence-related concepts in ethnolinguistic communities, and (ii) the key role played by ethnosyntax in the elaboration of violence, vold, and similar concepts, the paper aims to open a new ethnolinguistic research agenda for the study of negative sociality constructs and the positive value system hidden in such concepts. The Danish ethnosyntax of vold ‘violence, abuse’ hidden in compound morphology is scrutinised. Focusing on the compounds hustruvold ‘wife vold’ and politivold ‘police vold’, the paper explores the hidden conceptual syntax embedded in such coinages. Exploring more recent constructs, such as forældrevold ‘parent vold’, it is argued that Danish ethnosyntax embodies a view of the world in which traditional authority figures are coded as aggressors: men, police, parents, whereas women, citizens and children are coded as victims.

PL

Artykuł dotyczy semantyki i etnoskładni duńskiego słowa vold ‘przemoc’, kluczowego dla duńskiej kultury. Biorąc pod uwagę (i) podobieństwa i różnice między słowami oznaczającymi ‘przemoc’ w różnych społecznościach etnolingwistycznych oraz (ii) kluczową rolę etnoskładni w opisie takich konceptów, jak angielskie VIOLENCE, duńskie VOLD itd., artykuł otwiera nową perspektywę badań nad konceptami wyrażającymi negatywne zjawiska społeczne i związanymi z nimi pozytywnymi systemami wartości. W artykule bada się etnoskładnię, składnię „pojęciową” duńskiego vold, zawartą w strukturze morfologicznej złożeń takich jak hustruvold ‘vold (w stosunku do) żony’ czy politivold ‘vold policyjna’. Analiza nowszych tworów, np. forældrevold ‘vold rodzicielska’, pokazuje, iż duńska etnoskładnia zawiera w sobie obraz świata, w którym tradycyjne autorytety, takie jak mężczyźni, policja, czy rodzice, postrzegani są jako agresorzy, natomiast kobiety, obywatele i dzieci kodowane są jako ofiary przemocy (w sensie vold).

11

What do we call the children? Familial terms of address in Polish and English

44%

Dziwirek K.

|

tom 26

471-485

PL

Przekaz kulturowy w glottodydaktyce przejawia się nie tylko w transmisji wiedzy o tradycjach, zwyczajach czy historii danego kraju, ale również w uwrażliwieniu studentów na podstawowe idee i zachowania obcej kultury. Obecny artykuł przedstawia zasadnicze kontrasty między polską i angielskojęzyczną kulturą i ich wpływ na język używany w gronie rodziny. Polscy rodzice często używają zdrobnień familijnych terminów syn, córka czy dziecko, co nigdy nie zdarza się w angielskojęzycznych rodzinach. Artykuł pokazuje, że te różnice wypływają z różnic kulturowych. Kultura polska jest kulturą kolektywistyczną i jedną z jej podstawowych wartości jest serdeczność. Kultura anglojęzyczna jest kulturą indywidualistyczną, w której niezależność jej naczelną wartością.

EN

The paper addresses cultural differences between Polish and English as they pertain to familial terms of address. Using corpus data, I demonstrate that Polish parents frequently address their children using hypocoristic forms of the terms syn ‘son’, córka ‘daughter’ and dziecko ‘child’. These forms convey affection and emphasize familial ties. English parents, on the other hand, use children’s names, nicknames, or terms of endearment. I argue that these differences follow from underlying contrasts in cultural scripts: English individualism and Polish warmth.

12

Czy mogę odczuwać hygge, jeśli w polszczyźnie nie ma takiego wyrazu? O (nie)przekładalności emocji w kontekście glottodydaktycznym

38%

Rabczuk A.

|

tom 26

443-470

EN

The nature of emotions has long preoccupied psychologists, psychiatrists, linguists, neurobiologists, and many other researchers. It is difficult to imagine life without emotion. Recently, individuals have started to invest time and energy in ensuring their emotional stability and happiness. Despite increased interests in addressing and understanding emotions, many questions remain. This article explores the linguistic-cultural implications of learning the emotional language in Polish. It examines the associations between cultural contexts and specific language choices and uses during given emotional situations in different languages. The investigation will consider the history of emotions, cultural scripts, as well as the cultural surpluses contained within respective lexemes. Included are various exercises that can be used in classes for foreign language learners and candidates for Polish teachers.

PL

Natura emocji to zagadnienie od wielu lat frapujące psychologów, psychiatrów, lingwistów, neurobiologów i wielu innych badaczy. Trudno sobie wyobrazić życie bez uczuć. Szczególnie dzisiaj człowiek poświęca wiele czasu i energii na wprawianie siebie w dobry nastrój. Zabiegi te jednak wcale nie ułatwiają kwestii mówienia o emocjach. W artykule tym autorka zastanawia się nad implikacjami lingwakulturowymi w odniesieniu do nauczania języka emocji po polsku. Poszukuje zależności między kontekstem kulturowym a doborem konkretnych środków językowych w określonych sytuacjach emocjonalnych w różnych językach. Przygląda się historyczności emocji, skryptom kulturowym, a także ładunkom kulturowym zawartym w poszczególnych leksemach. Proponuje wiele ćwiczeń, które można wykorzystać zarówno na zajęciach z cudzoziemcami, jak i lektorkami i lektorami języków obcych.