Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Certain Issues With the Commutativity of the Connective “i”

100%

|

nr 2

EN

The conjunctive “i” is one of the four interpretations of the Polish connective “i” (“and” in English), along with the accessory, sequential and explicatory ones, which are distinguished by Olgierd Wojtasiewicz. Its characteristic feature, as in the case of the functor of conjunction in logic, is commutativity. However, this property is associated with certain problems of a stylistic or phonetic nature, problems related to building an open series of compound sentences or the occurrence of the component expressing the attitude of the speaker.

2

Пословицы и поговорки с противительными союзами в русском языке: структурно-семантический аспект

100%

Склярова Н. Г.

|

tom 56

PL

W języku rosyjskim można wyróżnić trzy kategorie powiedzeń i przysłów ze spójnikami przeciwstawnymi: struktury jedno- i wielopredykatowe oraz konstrukcje bez predykatu; są zbudowane według różnych wzorców składniowych, co dowodzi, że spontaniczność ich pojawiania się w języku nie jest absolutna, lecz względna, ponieważ ich tworzenie podlega określonym zasadom derywacji. Rosyjskie przysłowia i powiedzenia ze spójnikami przeciwstawnymi opierają się na kontraście, sprzeczności i przeciwnych oczekiwaniach. Zastosowane w nich środki stylistyczne – rym, personifikacja, metafora, metonimia, porównanie, gradacja, chiazm – pełnią różne funkcje. Struktura takich powiedzeń i przysłów jest stabilna, pomimo że ich składniki podlegają zmianom morfemicznym, morfologicznym, syntaktycznym i ilościowym. Występują wśród nich również jednostki synonimiczne i polisemiczne.

EN

Proverbs and sayings with adversative conjunctions in the Russian language fall into three categories: mono-, multi- and non-predicative structures. They are built according to various syntactic patterns, which proves that the spontaneity of their appearance in the language is not absolute but relative, as their formation is determined by specific laws of derivation. Russian proverbs and sayings with adversative conjunctions are based on contrast, contradiction and contrary expectation. The stylistic devices used in them, namely rhyme, personification, metaphor, metonymy, simile, gradation, chiasm, serve a number of functions. The structure of proverbs and sayings with adversative conjunctions is stable although their components are subject to morphemic, morphological, syntactic and quantitative variation. There are several synonymous and polysemous units among them, as well.

3

O dwóch metatekstowych jednostkach: „zaś" i „natomiast"

88%

Kisiel A.

|

2015

|

nr 12

53-69

EN

The article presents two units of unclear grammatical classification, both derived from the pronoun phrases: zaś and natomiast. In the first part of the article the units are contrasted with units considered in lexicography as being semantically close: za to, z kolei, ale and a. The first one is equally dubious when it comes to its classification, the second belongs to the class of particles, the last two - to the class of conjunctions. Based on the analysis of the TR structure of sentences with the aforementioned units and their word order, together with observations on their ability to co-occur with other metatextual units, it can be pointed out that zaś and natomiast cannot be seen neither as particles, nor as conjunctions (as identified in modern Polish linguistics). The second part of the article provides a more detailed observation on TR structure of sentences with zaś and natomiast in order to recognise their specificity.

4

O godzeniu przeciwieństw – funkcja wyrażeń jednocześnie i zarazem w języku naturalnym oraz w testowaniu hipotez semantycznych

88%

Żabowska M.

|

2015

|

nr 12

71-105

EN

The article includes an overview of syntactic and semantic features of expressions jednocześnie, równocześnie and zarazem. The analysis is divided into two main parts. In the first one the author discusses the relationship between temporal adverbs and meta-textual units of language. She shows that the meta-textual expressions in question are semantically close to adverbial units – their function is not pointing to the coexistence of events but to organize a sentence and connect two functionally equal units. The second part focuses on the function of the lexical units in question within deviant sentences. The article also brings forth some remarks on the semantic consequences and effects of using the unit jednocześnie in the negation test.

5

The development of cohesion in a learner corpus

88%

Neary-Sundquist C. A.

Studies in Second Language Learning and Teaching

|

2013

|

tom 3

|

nr 1

109-130

EN

This study examines the use of cohesive devices (pragmatic markers and conjunctions) in a 24,000-word corpus of transcribed oral data from 47 learners and native speakers of English. Both of these cohesive devices increase with proficiency level, but not in the same way. Conjunction use seems to increase steadily, and only the differences between the highest and lowest proficiency levels were found to be statistically significant. Pragmatic marker use, however, remains fairly stable across the three lowest proficiency levels and rises drastically for the two highest proficiency levels, and the two higher proficiency levels are significantly different from the two lower levels in their use of pragmatic markers. The results are compared to native speaker rates of cohesive device use for the same tasks and under the same conditions.

6

On so-called "conjunctions" in English

88%

Anderson J. M.

|

tom 49

21-77

EN

I explore here the status of those expressions in English traditionally labelled "conjunctions", as seen from the perspective of notional grammar (see particularly Anderson 2006, 2011). Among "subordinating conjunctions", which subordinate sentential structures to lower-ranking constructions, I distinguish between those that introduce a non-locative argument of the superordinate clause and those which introduce a locative, typically a circumstantial. The former subordinate conjunctions belong to a category that is optionally realized independently as that. The latter involve in addition a superordinate locative structure, possibly abstract, that specifies the kind of circumstance or participation attributed to the subordinate clause. Other varieties of sentential subordination complicate this picture. As concerns "coordinating conjunctions", "simple coordination" is achieved by a category, realized centrally by and or or, that, prototypically, simultaneously modifies and takes as a complement instances of the same other category; the "conjunction", thus, contrary to the prevailing view, involves subordination of both the conjunction and the second instance of the "conjoined category". "Correlative coordination", exemplified by either ... or, involving a quantifier and a conjunction, is again subordinating.

7

The mereology of structural universals

75%

Forrest P.

|

nr 3 Mereology and Beyond (II)

259-283

EN

This paper explores the mereology of structural universals, using the structural richness of a non-classical mereology without unique fusions. The paper focuses on a problem posed by David Lewis, who using the example of methane, and assuming classical mereology, argues against any purely mereological theory of structural universals. The problem is that being a methane molecule would have to contain being a hydrogen atom four times over, but mereology does not have the concept of the same part occurring several times. This paper takes up the challenge by providing mereological analysis of three operations sufficient for a theory of structural universals: (1) Reflexive binding, i.e. identifying two of the places of a universal; (2) Existential binding, i.e. the language-independent correlate of an existential quantification; and (3) Conjunction.

8

Spójnik I… i…

75%

Magner E.

|

nr 67

207-224

PL

Poszukując najlepszych odpowiedników z języka naturalnego dla funktorów logicznych swoją uwagę zwróciłam na spójnik I… i…. Spójnik ten, choć mogłoby się tak wydawać, nie jest zwykłym wariantem stylistycznym spójnika i. Spójnik i oraz spójnik I… i… to dwa różne spójniki. Uważam, że spójnik I… i… jest lepszym odpowiednikiem funktora koniunkcji w logice niż spójnik i.

EN

Looking for the best natural language equivalents to various functors in logic I turned my attention to the Polish connective “I… i…” (“both… and…” in English). This connective, although it may look like one, is not a simple, stylistic variant of the Polish connective “i” (“and” in English). The connective “i” and the connective “I… i…” are two different connectives. I consider the connective “I… i…” a better equivalent to the functor of conjunction in logic than the connective “i”.

9

Bo – bowiem – albowiem. Między spójnikiem a partykułą

75%

Kisiel A.

|

nr 2

73-84

EN

The article presents three etymologically related units: bo, bowiem i albowiem. Basing on analysis of the contexts of their use (requirement of a weaker / stronger pause, ability to cooperate with an elliptic sentence, possibility of changing position within a sentence), with particular regard to binding between a rheme of the sentence with which these units coocurate and a preceeding rheme, the possibility of including bowiem and albowiem into the classes of particles and conjunctions is discussed.

10

On some properties of grounding nonuniform sets of modal conjunctions

75%

Katarzyniak R. P.

|

nr 3

399-412

EN

A language grounding problem is considered for nonuniform sets of modal conjunctions consisting of conjunctions extended with more than one modal operator of knowledge, belief or possibility. The grounding is considered in the context of semiotic triangles built from language symbols, communicative cognitive agents and external objects. The communicative cognitive agents are assumed to be able to observe external worlds and store the results of observations in internal knowledge bases. It is assumed that the only meaning accessible to these agents and assigned to modal conjunctions can be extracted from these internal knowledge bases. Commonsense requirements are discussed for the phenomenon of grounding nonuniform sets of modal conjunctions and confronted with an original idea of epistemic satisfaction relation used to define proper conditions for language grounding. Theorems are formulated and proved to show that the communicative cognitive agents based on the proposed model of grounding fulfill some commonsense requirements given for processing sets of nonuniform modal conjunctions. The main result is that the communicative cognitive agents considered can be constructed in a way that makes them rational and intentional as regards the processing of modal conjunctions and from the human point of view.

11

Pewne problemy z komutatywnością "i" koniunkcyjnego

63%

Magner E.

|

nr 2

EN

The conjunctive "i" is one of the four interpretations, along with the accessory, sequential and explicatory ones, which are distinguished by Olgierd Wojtasiewicz. Its characteristic feature, as in the case of the functor of conjunction in logic, is commutativity. However, this property is associated with certain problems of a stylistic or phonetic nature, problems related to building an open series of compound sentences or the occurrence of the component expressing the attitude of the speaker.

PL

„I” koniunkcyjne, to jedna z czterech interpretacji spójnika „i”, obok akcesoryjnego, sekwencyjnego i eksplikatywnego, które wyróżnia Olgierd Wojtasiewicz. Spójnik ten jest najbliższy funktorowi koniunkcji ze względu na cechę komutatywności. Niemniej jednak pojawiają się pewne problemy właśnie z komutatywnością tegoż spójnika, takie jak: względy stylistyczne, brzmieniowe, problemy z tworzeniem otwartej serii, czy też występowaniem składnika wyrażającego postawę mówiącego względem danego wyrażenia.

12

Koniunkcja i zdanie z czasownikiem egzystencjalnym – o quasi-tautologicznej konstrukcji typu Są przyjaciele i przyjaciele

63%

Żabowska M.

|

nr XXII/3

245–259

PL

Artykuł przedstawia opis quasi-tautologicznej konstrukcji jest (bywa) _i i _i, którego egzemplifikację stanowi zdanie Są przyjaciele i przyjaciele. W odróżnieniu od wcześniejszych prac na temat takich połączeń, analiza koncentruje się na autentycznych wypowiedziach mówionych. W artykule analizuję właściwości semantyczne takich konstrukcji na tle funkcji koniunkcji i zdania egzystencjalnego. W tym celu wykorzystano paradygmat językoznawstwa strukturalnego jako rygorystyczny model opisu znaczenia. Artykuł prezentuje, w jaki sposób można wykorzystać do opisu analizowanej konstrukcji semantyczne funkcje koniunkcji i reiteracji. Jak wykazano, opisywana konstrukcja: (i) nie konstytuuje ani zdania egzystencjalnego (quasi-ontologicznego), ani zdania uniwersalnego; (ii) jej funkcją jest kontrastowanie obiektów pojęciowych. Uzasadniam, że konsekwencją tej funkcji analizowanej konstrukcji jest ograniczony zestaw wchodzących w jej skład czasowników (por. jest, bywa), a także stała liczba iterowanych elementów (wyłącznie dwa). Ponadto operacja kontrastowania może wywoływać pragmatyczny efekt hierarchizowania składników. Na podstawie tych spostrzeżeń, ze względu na to, że wszystkie wskazane własności można sprowadzić do właściwości semantycznych koniunkcji i repetycji, uznaję tę konstrukcję za produkt językowy, a nie za leksykalną jednostkę języka.

EN

The article describes the quasi-tautological construction jest (bywa) _i i _i in Polish exemplified by Są przyjaciele i przyjaciele [There are friends and friends]. Unlike previous accounts dealing with the structure, the analysis here concentrates on authentic spoken utterances. It concerns semantic features of these expressions, which are juxtaposed with the functions of conjunction and existential clause. For that purpose, the paradigm of structural linguistics as a rigoroust model of describing meaning is employed. The article illustrates how the semantic functions of conjunction and reiteration can be exploited when describing the analysed construction. As shown, (i) the construction is neither an existential (quasi-ontological) nor universal clause, (ii) its function is to contrast the conceptual objects. It is argued that this function results in the limited set of verbs inserted in it (cf. jest, bywa [there is, there happens to be]) and a constant numer of the iterated elements (only two). Additionally, contrasting can produce a pragmatic effect of hierarchization of the components. On the basic of this observation, since all those effects are attributable to semantic features of conjunction and reiteration, the scrutinised construction is identified as a linguistic product, not as a lexical unit of language.

13

Partykuły spajające jako podklasa jednostek metatekstowych

63%

Kisiel A.

|

2023

|

tom 19

169-183

EN

In this paper, the author tries to collect and comment on the statements that have been made in Polish linguistics on conjuncting particles. Among three main features of conjuncting particles that are discussed are: their adsentential nature, contextual dependency,and positional mobility. Conjuncting particles prefer placement near (before, after, and even within) a thematic part, are often accompanied by prosodic stress on a thematic expression, and prefer longer, sentential contexts. This paper proposes their interpretation as adthematic operators that link what is being said about a new topic to what has been said before on another topic. Because topic linking is more challenging for a conversational partner than conjucting rhemes (where a supreme theme ensures a bond between them), conjuncting particles require the relevant preceding context to be adjacent to the theme-rheme structure introduced by them.

PL

Autorka komentuje istniejące w polskim językoznawstwie opisy klasy partykuł spajających. Za podstawowe trzy kryteria wyróżniania tej klasy uznaje ich dozdaniowość, zależność od przedtekstu oraz zmienność pozycyjną. Zauważa, że partykuły spajające preferują pozycję w pobliżu (przed, po, a nawet wewnątrz) części tematycznej i często towarzyszy im silny przycisk prozodyczny na wyrażeniu tematycznym. Preferują one również dłuższe, zdaniowe konteksty. Zaproponowana w tym tekście interpretacja partykuł spajających sprowadza się do uznania ich za komentarze dotematyczne, wiążące to, co jest mówione o nowym obiekcie z tym, co zostało wcześniej powiedziane o czymś innym. Ponieważ tego typu wiązanie tematyczne jest interpretacyjnie bardziej wymagające niż wiązanie rematyczne (odbywające się wszak w ramach jednego nadrzędnego tematu), partykuły spajające wymagają, aby odpowiedni przedtekst był bezpośrednio przylegający do struktury T-R, którą one komentują.

14

Semantyka i składnia polskiego predykatu "ale"

63%

Topolińska Z.

|

2023

|

tom 19

201-202

EN

Polish ale appears in two different contexts with two different functions: 1. as predicate with two arguments, +/- the equivalent of the English but and 2. as predicate with one argument, +/- the equivalent of the English interjection ‘what a...!’. The fact that mutatis mutandis the same two functions has Macedonian ама suggests that we are dealing here with a specific Slavic development.

PL

Polskie ale pojawia się w dwóch różnych typach kontekstów z dwoma różnymi funkcjami: 1. jako predykat z dwoma argumentami, +/- odpowiednik angielskiego but oraz 2. jako predykat z jednym argumentem, +/- odpowiednik angielskiego wtrącenia ‘what a ...!’. Fakt, że mutatis mutandis te same dwie funkcje pełni macedońskie ама, wskazuje na to, że mamy tu do czynienia w rozwojem właściwym dla języków słowiańskich.

15

Syntax naratív detí predškolského veku

63%

Kesselová J.

|

nr 2

19-37

EN

The study focuses on the development of syntactic structures in narratives of 3–6 years old Slovak children. The aim of the research is to describe not only various ways of creation of logical‑semantic relations when telling a story but also the succession in acquisition of linear structural‑combinatory rules necessary for a narrative construction. We have concentrated on two questions: (a) How does the syntactic structure of narratives change according to the age of a child?; (b) Is the syntactic structure of narratives determined by the story itself? If yes, to what extent? The research sample consists of 162 transcriptions of narratives (30 girls and 24 boys). Each child has produced three different narratives according to the series of pictures. The research methodology is based on the CDI III project (Communicative Development Inventories — Narrative project). Three tendencies have been observed in the development of syntactic structures: (a) decline of syntactic structures (in reference to single‑word and multi‑word nominal utterances and utterances with an isolated predicate); (b) fixation of simple sentence which represent a stable and dominant structure in all the analysed age; (c) development of syntactic structures (compound and complex sentences). Each syntactic structure develops a structural component of a narrative. The linguistic research of children’s narratives is motivated by the need to create a diagnostic tool for the evaluation of children’s narrative abilities in logopaedic practice.

16

Operátor lomeno koordinátor lomeno adordinátor: k funkcím slova lomeno

63%

Sláma J.

|

nr 1

49-55

EN

The paper uses various corpora to scrutinize the uses of lomeno 'slash' in Czech. The word lomeno is sometimes used when the name of the slash sign is spelled out explicitly, and it is used in mathematical operations. The word has, however, two more uses not registered in Czech linguistic literature: it can function as a coordinator, typically (but not necessarily) with the meaning of 'or'; it can also be used similarly to the English slash when conjoining two coreferential words or phrases (i.e., as an "adordinator" or apposition marker).

17

On some properties of grounding nonuniform sets of modal conjunctions

63%

Katarzyniak R. P.

|

2006

|

tom Vol. 16, no 3

399-412

EN

A language grounding problem is considered for nonuniform sets of modal conjunctions consisting of conjunctions extended with more than one modal operator of knowledge, belief or possibility. The grounding is considered in the context of semiotic triangles built from language symbols, communicative cognitive agents and external objects. The communicative cognitive agents are assumed to be able to observe external worlds and store the results of observations in internal knowledge bases. It is assumed that the only meaning accessible to these agents and assigned to modal conjunctions can be extracted from these internal knowledge bases. Commonsense requirements are discussed for the phenomenon of grounding nonuniform sets of modal conjunctions and confronted with an original idea of epistemic satisfaction relation used to define proper conditions for language grounding. Theorems are formulated and proved to show that the communicative cognitive agents based on the proposed model of grounding fulfill some commonsense requirements given for processing sets of nonuniform modal conjunctions. The main result is that the communicative cognitive agents considered can be constructed in a way that makes them rational and intentional as regards the processing of modal conjunctions and from the human point of view.

18

Ale však - však ale v dějinách češtiny

63%

Kosek P.

|

nr 4

181-196

EN

The subject of this study consists of two compound connectives, „ale však“ and „však ale“, (“but however” and “however but”) which were present in older forms of the Czech language and which persisted into the National Revival era, but which were eventually rejected by modern Czech. The study focuses on the order of the two components of the connectives. The author analyzed data from secondary literature, old grammars of Czech, diachronic corpora and a private corpus of Baroque Czech texts. On the basis of this analysis, it was found that the change in the order from „ale však“ to „však ale“ took place in the 18th century (after 1710). This change is connected to the fact that 1) „ale“ began to fill non-initial positions in the clause from the 18th century onwards, and 2) „však“ was not an enclitic. The rapid spread of „však ale“ dates from the 18th century and it continued during the National Revival period. This can be viewed as evidence of the uninterrupted continuity of Standard Czech between the Baroque period and the National Revival. If Standard Czech had experienced a hiatus between these two periods – as is traditionally assumed – only the form „ale však“ would have occurred in the language of the first half of the 19th century.

19

To w języku polskim – próba binarnej klasyfikacji użyć (na materiale korpusowym)

63%

Zawada S.

|

nr 4

18-34

PL

Artykuł przedstawia binarną klasyfikację użyć formy to będącą wynikiem eksploracyjnych badań korpusowych. W przeciwieństwie do licznych i często wnikliwych prac teoretycznych poświęconych to praca skupia się na zjawiskach empirycznych pozwalających na odróżnienie różnych funkcjonalnie użyć na podstawie kryteriów formalnych (takich jak inicjalna pozycja w zdaniu czy cechy prozodyczne typu klityczność czy wymuszanie akcentu na sąsiedniej frazie). Takie empiryczne podejście pozwala nie tylko na uporządkowanie pola badawczego, lecz także na dostrzeżenie nowych zjawisk i postawienie nowych pytań badawczych.

EN

The article presents a binary classification of the uses of to, based on findings from an exploratory corpus investigation. In contrast to numerous and often insightful theoretical works devoted to to, this paper concentrates on empirical phenomena which allow us to distinguish between functionally different uses, based on formal criteria (such as sentence-initial position or prosodic features like cliticity and compulsory accent on an adjacent phrase). By adopting this empirical approach, the study not only provides a comprehensive overview of the reserach field but also brings new observations and poses new research questions.

20

Полипредикативность предложений с конъюнктивным употреблением разделительного союза (на материале польского и русского языков)

51%

Kiklewicz A.

Prace Językoznawcze

|

2021

|

tom XXIII/1

19-35

PL

W artykule zaproponowano semantyczną interpretację zdań z koniunkcyjnym użyciem spójnika rozłącznego. Pokazano, że zdania tego typu charakteryzują się ambiwalencją: z jednej strony, na poziomie informacji asercyjnej wyraża się koniunkcję, tj. informację o pełnym objęciu wymienionych elementów cechą zamanifestowaną przez predykat w pozycji orzeczenia. Z drugiej strony, istnieje plan informacji asumpcyjnej, dotyczący zespołu branych pod uwagę, rozważanych alternatyw. W części asumpcyjnej dodatkowo wyraża się takie znaczenia, jak potencjalność, egzemplifikacyjność oraz otwartość zbioru. Pokazano także, że język polski i rosyjski mają różne predyspozycje do wyrażenia informacji asumpcyjnej: język polski w większym stopniu preferuje konstrukcje ze związkiem rozłącznym. Znajduje to wyraz w tłumaczeniach tekstów z jednego języka na inny: mimo że w większości przypadków struktura syntaktyczna zdania wyjściowego jest zachowywana, istnieją też rozbieżności, a mianowicie przypadki, gdy polskiej konstrukcji rozłącznej odpowiada rosyjska konstrukcja łączna lub konstrukcja innego (niewspółrzędnego) typu.

EN

The author proposes a semantic interpretation of sentences with the conjunctive use of the disjunctive conjunction. It has been shown that sentences of this type are characterized by an ambivalence: on the one hand, at the level of assertive information, the conjunction is expressed, i.e. information about the full coverage of the known, listed elements by the feature manifested by the predicate in a head position. On the other hand, there is a plan of assumptive information, i.e. an indication that these elements are a set of alternatives that the sender considers as potential participants (examples) in the structure of the described situation. Such meanings as potentiality, exemplification and openness of set are expressed in the assumptive part of the sentence. The author has showed that Polish and Russian have different predispositions to express the assumptive information: Polish prefers constructions with a disjunctive connection to a greater extent. This is reflected in the translation of texts from one language to another: although in most cases the syntactic structure of the initial sentence is preserved, there are also discrepancies, namely cases where the Polish disjunctive construction corresponds to the Russian copulative construction or the construction of another (non-coordinate) type.