Wszelkie oddziaływania wychowawcze wiążą się według S. Kunowskiego z „ukształtowaniem prawidłowej postawy wychowanka wobec przyszłego życia”, a więc przygotowaniem się do lepszego życia poprzez naukę, zdobycie zawodu, znalezienie własnego miejsca w społeczeństwie i założenie własnej zdrowej i trwałej rodziny. Funkcjonowanie w świecie i dokonywanie wyborów ułatwiają mu analiza ciągle zmieniającej się rzeczywistości i jej interpretowanie. Istotne jest to, jak młody człowiek postrzega świat i swoje szanse na przyszłość. Orientacja pozytywna, traktowana jako podstawowa tendencja do zauważania i przywiązywania wagi do pozytywnych aspektów doświadczeń i samego siebie, to postawa, która jest niezwykle pomocna w budowaniu i realizowaniu planów. Podstawowym założeniem koncepcji jest przekonanie, że takie postrzeganie świata, siebie i przyszłości świadczy o podstawowej predyspozycji człowieka do radzenia sobie w życiu, pomimo przeciwności, problemów i porażek. W pierwszej części artykułu zostały omówione wybrane koncepcje zachowań celowych, przedstawiające aktywność adolescentów w kategorii celów stawianych sobie przez podmiot oraz teoria orientacji pozytywnej. W drugiej części artykułu są zaprezentowane wyniki badań nad orientacją pozytywną i celami życiowymi wychowanków Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych w Polsce.
EN
Any pedagogical measures are to “shape the right attitude of wards towards their future life.” Thus they are to prepare them for a better life through education, acquiring professional skills, finding a place in society, as well as starting a healthy and lasting family. It is easier to be a part of the world and make choices if a person is able to analyse the ever-changing reality and to interpret it. It is crucial how a young man perceives the world and their chances for the future. What helps to develop and implement one’s plans is positive orientation. It is a basic predisposition to notice and attach weight to positive aspects of one’s experience and oneself. The concept assumes that a positive perception of the world, oneself, and the future reflects the fundamental human predisposition to cope with life against all the odds, difficulties, and failures. The first part of the paper focuses on the theory of positive orientation and selected concepts of purposeful behaviour, while showing human action as goals set by a person. The second part of the paper presents the research findings on positive orientation and life goals of wards of the Youth Educational Centres in Poland.
Alienation in the initial phase of adolescence is common and understandable, given a stage of development. It can be regarded as a phenomenon that is to forge a young man’s identity and to make them gain autonomy. Fromm shows that overcoming alienation is an element that makes the subject more efficient and can enable them to get answers to important existential questions (E. Fromm, 1996). A certain level of loneliness fosters personal maturity and integration. It is important for young people to contact with their friends and peers when they look for answers to their questions. However, they also need some time to think everything over and to have intellectual reflection in solitude. While charting their own pathway, they learn to satisfy two seemingly conflicting needs: autonomy and intimacy with others. On the one hand, they need to be together and on the other hand, they need to move away from social relations. Erikson states that the period of adolescence requires overcoming the so-called intimacy versus isolation crisis (E. H. Erikson, 2000). Adolescents who have already found their own identity, start looking for opportunities to join it with the identity of others. Communal behaviour of young people characterised by cordiality, closeness and openness is connected with a positive solution to the intimacy versus isolation crisis, and thus with a willingness to engage in certain relationships and communities. A sense of alienation among adolescents can be explained by development and a normative crisis. However, the natural alienation tendency of adolescents, when they feel detached and have a sense of strangeness to some external or internal reality, should be temporary. The negative consequences of not solving the developmental crisis, together with a deep sense of isolation and lack of adequate social support, are connected with the cognitive and emotional spheres of an adolescent and may lead to psychosocial consequences. If they are intense, they significantly modify the psychosocial development and functioning of an adolescent. The article describes the results of research on the sense of isolation of pupils of the Youth Educational Centres in Mazovia Province.
PL
Alienacja w początkowej fazie adolescencji jest zjawiskiem powszechnym i zrozumiałym ze względu na etap rozwojowy. Może być traktowana jako zjawisko sprzyjające kształtowaniu się tożsamości młodego człowieka i osiąganiu przez niego autonomii. Erich Fromm zwraca uwagę, że przezwyciężanie jej jest elementem usprawniającym podmiot i daje możliwość uzyskania odpowiedzi na ważne pytania natury egzystencjalnej (Fromm 1996). Pewien poziom samotności sprzyja kształtowaniu osobistej dojrzałości i integracji. Istotne jest to, że młody człowiek szukając odpowiedzi na nurtujące go pytania potrzebuje kontaktów z bliskimi i rówieśnikami ale także czasu na przemyślenia i intelektualną refleksję w odosobnieniu. Wytyczając własną drogę uczy się zaspokojenia dwóch pozornie sprzecznych ze sobą potrzeb: autonomii i bliskości z innymi – z jednej strony bycia razem, a z drugiej oddalenia się z relacji społecznych. Erikson przyjmuje, że okres adolescencji wiąże się z koniecznością przezwyciężania kryzysu określanego jako intymność-izolacja (Erikson 2000). Nastolatek, który odnalazł już własną tożsamość poszukuje możliwości połączenia jej z tożsamością innych. Pojawiające się u młodzieży zachowania wspólnotowe nacechowane serdecznością, bliskością i otwartością łączą się z pozytywnym rozwiązaniem kryzysu związanego z intymnością i izolacją, a tym samym gotowością do zaangażowania się w określone związki i wspólnoty. Poczucie alienacji wsród adolescentów tłumaczyć można prawidłowościami rozwojowymi i kryzysem normatywnym. Naturalne w procesie rozwojowym tendencje alienacyjne u młodzieży, których istotą jest doznawanie poczucia odłączenia czy obcości wobec jakiegoś obszaru rzeczywistościzewnętrznej lub wewnętrznej człowieka powinny jednak mieć charakter przejściowy. Negatywne następstwa braku rozwiązania kryzysu rozwojowego, łączące się z poczuciem głębokiej izolacji i brakiem wystarczającej sieci wsparcia społecznego, mają związek ze sferą poznawczą i emocjonalną adolescenta i prowadzić mogą do konsekwencji psychospołecznych. Przy dużym nasileniu znacząco modyfikują psychospołeczny rozwój i funkcjonowanie nastolatka. W artykule przedstawione zostaną wyniki badań nad poczuciem osamotnienia wychowanków Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych województwa mazowieckiego.
Problems, purpose, and methods: this paper presents the results of quantitative study of 202 youths, girls and boys, who have been staying in youth educational centers (YEC). The goal of the research, based on the on-line questionnaire, was not only to investigate the main factors connected with psycho-social youths’ functioning during the Covid-19 pandemic, but also to indicate correlation between them as well. These institutions implement the activities for youths not only in the institutional environment, but also among the local community, thus creating numerous opportunities for them to build interpersonal relationships, e.g. with peers from public schools. Covid-19 pandemic has made pupils stay away from their families and friends, besides, the social activities and pupils’ interactions have been inhibited. Results and conclusions: The analysis revealed a negative impact of social isolation on youths’ wellbeing and psycho-social attitude. Findings also suggest that receiving support from pedagogical staff is crucial.
PL
Artykuł prezentuje wyniki badań ilościowych zrealizowanych na grupie 202 nieletnich, dziewcząt i chłopców, przebywających w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. Celem badań, z zastosowaniem kwestionariusza on-line, było wskazanie czynników, które decydowały o psychospołecznym funkcjono-waniu nieletnich w czasie pandemii Covid-19. Wykazano, że starsi i dłużej przebywający w ośrodku wychowankowie gorzej znosili sytuację izo-lacji społecznej i restrykcji sanitarnych. Otrzymywanie wsparcia społecznego wiązało się dla respondentów z lepszym funkcjonowaniem psychospołecznym. Niektóre z działań podejmowanych przez pracowników MOW mających na celu obniżenie napięcia emocjonalnego wychowanków miały pozy-tywny związek z ich lepszym funkcjonowaniem psychospołecznym, natomiast niektóre z nich wykazy-wały związek negatywny.
Introduction: Teachers who work in the Youth Educational Centres often come across difficult and demanding situations, which makes them adapt to changing circumstances in internal and external reality, i.e. social and cultural environment. The staff have to become adjusted to these challenges and build their self-efficiency at the same time. It is closely related to the process of improving their convictions that they have appropriate skills in coping with daily difficulties. The teachers also perceive those as challenges not as threats. In order to prevent the teachers’ mental overload while upbringing youths with learning disabilities, emotional and behavioral disorders, the long-term, systematic programs are essential. One of the examples may be the program under discussion. Research Aim: Description of the individual supporting program for Youth Educational Centres staff and presentation of the preliminary program with six participants from different institutions. Evidence-based Facts: Although the results of research conducted with the professional burnout phenomenon are known and described widely, there is relatively little information about the specific prevention tasks, especially in the group of teachers working with troubled youths. Summary: The teaching staff from Youth Educational Centres have participated in various forms of professional development, e.g. workshops, courses, lectures. They make teachers more effective in their efforts. At present, there is a strong need to take care of the employees’ mental health in these institutions. This problem has been particularly visible during the COVID-19 pandemic and its consequences and now it is time to introduce individual standard support procedures in educational work in Youth Educational Centres.
PL
Wprowadzenie: Kadra pedagogiczna Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych bardzo często doświadcza sytuacji, które wymagają od niej umiejętności dostosowywania się do zmieniającej się rzeczywistości: wewnętrznej, czyli instytucjonalnej, oraz zewnętrznej – społecznej. Wychowawcy stają przed koniecznością systematycznej adaptacji do nowych wyzwań, budując jednocześnie poczucie własnej skuteczności. Wiąże się to z procesem kształtowania przekonań co do posiadanych umiejętności w rozwiązywaniu trudności oraz ujmowania ich bardziej jako wyzwania niż zagrożenia. Aby skutecznie zapobiegać konsekwencjom przeciążenia psychicznego, które pojawia się, w różnym nasileniu, w pracy wychowawczej z nieletnimi, konieczne są długofalowe i systematyczne działania. Jednym z nich może być prezentowany w artykule program. Cel badań: Prezentacja indywidualnego programu wsparcia kadry pedagogicznej Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych oraz opis przeprowadzonego pilotażu, w którym wzięło udział sześć osób z różnych instytucji. Stan wiedzy: W literaturze przedmiotu dominują opisy zjawiska wypalenia zawodowego w grupie nauczycieli oraz jego konsekwencji. Stosunkowo niewiele jest informacji na temat konkretnych działań profilaktycznych, poza jednoznacznym wskazaniem konieczności podejmowania tego typu starań. Podsumowanie: Kadra pedagogiczna Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych od wielu lat systematycznie uczestniczy w różnych formach doskonalenia zawodowego: kursach, warsztatach, na których poszerza swoją wiedzę i różne umiejętności przydatne w planowaniu oraz organizacji zajęć z wychowankami. Aktualnie pojawia się wyraźna potrzeba troski i dbałości o kondycję psychiczną pracowników tych instytucji, o połączenie rozwoju osobistego z zawodowym, z przewagą pierwszego z nich. Pandemia COVID-19 i związane z nią konsekwencje, których doświadczyli wychowawcy i nauczyciele Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych uwypukliła ten problem jeszcze bardziej, nie pozostawiając wątpliwości co do konieczności realizacji tego typu działań i programów. Obecnie takie działania stają się standardem w pracy wychowawczej.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.