Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Academic Autonomy in the Contemporary University

100%

Prawelska-Skrzypek G.

Journal of Intercultural Management

|

2020

|

tom 12

|

nr nr 3

2-29

EN

Objective: The purpose of this article is to show changes in the understanding of academic autonomy and the manifestations of its erosion, by appropriating this value to legitimise the increase in managerial autonomy, discrediting the value of community autonomy and increasingly restricting individual academic autonomy.Methodology: The article is based on a critical analysis of the literature dealing with the reality of the functioning of autonomy in higher education institutions and materials related to the implementation of contemporary higher education reforms - mainly in Poland.Findings: Changes in the perception of autonomy, threats to institutional and individual autonomy resulting from the uncritical subordination of transformations of higher education to the new public management concept as well as institutional isomorphism are presented.Value Added: Attention has also been paid to ignoring the critical discourse on the consequences of too-one-sided transformation of higher education institutions, losing key values, whose carrier is community and individual autonomy - both academic teachers, for whom it is a necessary condition for the development of didactic and scientific creativity, as well as students who only in a situation of feeling are able to take responsibility for their own development.Recommendations: Individual autonomy and participatory management, which determine creative activity and academic entrepreneurship, should be a particular concern for university managers. It is necessary to undertake research on the autonomy of students as members of the academic community. (original abstract)

2

Barbarzyńcy u bram : otwarcie uniwersytetów dla klas pracujących i budowa nowoczesnych społeczeństw

80%

Zysiak A.

Kultura i Rozwój

|

2019

|

nr nr 7

37-50

XX

Choć uniwersytety to instytucje zmiany społecznej odpowiadające w dużej mierze za trwanie społeczeństwa i kultury, to są one osadzone w lokalnym kontekście politycznym, ekonomicznym i społecznym oraz nierozerwalnie sprzęgnięte z globalnymi zmianami. Autorka śledzi proces demokratyzacji dostępu do uniwersytetów i otwarcia tych elitarnych instytucji na osoby z klas pracujących na przykładzie Anglii końca XIX wieku i ZSRR w okresie międzywojennym. Proponuje trudne porównanie tych różnych przypadków jako przykładów budowy instytucji szkolnictwa wyższego otwartych dla szerszych grup społecznych i nastawionych na kształcenie praktyczne. Tak uniwersytety z czerwonej cegły, jak i uniwersytety porewolucyjnej Rosji miały stać się egalitarnymi uczelniami odpowiadającymi wyzwaniom nowoczesności. (abstrakt oryginalny)

EN

Although universities are institutions of social change that are largely responsible for the persistence of society and culture, they are embedded in the local political, economic, and social context, and inextricably linked to global change. The article tracks the process of democratising access to universities and opening these elite institutions to people from the working class. It uses examples of England of the late nineteenth century and the interwar USSR. It proposes a difficult comparison of these different contexts as cases of the construction of higher education institutions open to wider social groups and geared towards practical education. Both redbrick universities and post-revolutionary Soviet universities were to become egalitarian universities corresponding to the challenges of modernity. (original abstract)

3

Uniwersytet podczas informacyjnego tsunami

80%

Wróbel S.

Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych

|

2020

|

tom 49 Humanistyka jutra

111-134

XX

Zadanie, jakie sobie postawiłem w tekście, jest dość karkołomne i szczególne. Chciałbym bowiem zaryzykować pewne uogólnienie. Będę mówił o uniwersytecie jako szczególnej instytucji zajmującej się produkcją i legitymizacją wiedzy w kontekście kapitalizmu platformowego. Będę się zastanawiał nad jego innowacyjnością i produktywnością w otoczeniu nowej fazy kapitalizmu, skoncentrowanej mniej na materialnym produkcie, a bardziej na wiedzy i informacji. Będę zatem pytał o racje istnienia uniwersytetu badawczego, jaki jest nam znamy od czasów Alexandra von Humboldta i Immanuela Kanta po czasy Marthy Nussbaum i Luciano Floridi, tj. czasy, w których dzięki IC technologii ludzkość przekroczyła po raz pierwszy barierę zettabajtów, czyli tryliarda bajtów. (abstrakt oryginalny)

EN

Luciano Floridi and Nick Srnicek claims that with a decline in manufacturing profitability, capitalism has turned to data as one way to maintain economic growth in the face of a slow production sector. In the twenty-first century data have become central to firms and their relations with workers and customers (Floridi, 2013; Srnicek 2017). The platform has emerged as a new model, capable of extracting and controlling immense amounts of data, and with this shift we have seen the rise of monopolistic firms. We are told that today we are living in an age of massive transformation. Platforms, big data, additive manufacturing, advanced robotics, machine learning, and the internet of things - create our current living environment. In the presented text I am going to ask what is the place of the university in such a new digital constellation? What are universities for in the time of platform capitalism? My main line of reasoning follows to idea of "entrepreneurial state". An innovative university is understood as an analogue of an "entrepreneurial state". Mariana Mazzucato has convincingly demonstrated that developments like railways, the internet, computing, supersonic flight, space travel, satellites, pharmaceuticals, voice-recognition software, nanotechnology, touchscreensand clean energy have all been nurtured and guided by states, not corporations. During the golden postwar era of research and development, two-thirds of research and development was publicly funded. High-risk inventions and new technologies are too risky for private capitalists to invest in (Mazzucato, 2014; Srnicek, Williams, 2015). Socializing of the risk and privatization of profits - this is the main climate of "non-innovative capitalism". (original abstract)

4

Foresight in Normative Economics - an Example of a Public University

80%

Sadowska B.

|

2022

|

nr nr 1

33-39

EN

Research background: The research area covered the issue of foresight from the perspective of normative economics exemplified by a public university. Foresight is a method that supports making decisions and facilitates mobilization to joint actions, which is reflected in normative economics. An economic entity, for example, a public university, can carry out tasks more efficiently and effectively using foresight instruments. Purpose of the article: The aim of the study is to (1) identify the possibilities of using the foresight method in the activities of a public university, (2) indicate areas of public university activity that should be improved with the use of foresight instruments from the point of view of economic effectiveness and efficiency, (3) identify barriers limiting application of the foresight method. Methods: participant observation, critical analysis of the literature on the subject, Delphi method, CAWI survey technique. Findings & Value added: Foresight can be analysed within the framework of normative economics. When using the participant observation method and other research methods, it can be concluded that foresight is gaining more and more importance in achieving the goals and tasks of a public university. There are areas that should be covered by foresight in the first place, as they are important for the effective and efficient achievement of results by public universities. This method is subject to certain barriers that limit the possibilities of its application at a public university. Research limitations/implications: The proposed FORx index was designed for public universities operating in Poland Originality/value: The FORx index is a universal tool that can be used to improve the practices of public universities. With the index, stakeholders obtain information about which foresight instruments are currently used by these entities and which tools they want to use in the next year of their activity.(original abstract)

5

The Significance of Humanistic Approach in Considerations on the University Social Responsibility

80%

Gałat W.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2023

|

nr z. 183

135-150

EN

Purpose: Capturing the added value for public universities resulting from adopting a humanistic approach in the implementation of the university social responsibility (USR). Design/methodology/approach: The objectives will be achieved through desk research analysis. In this way, the previous approaches of the humanistic approach (HA) will be identified, which will then be creatively translated into benefits for the university arising from the implementation of individual elements of HA. Findings: It seems that the humanistic approach not only aligns with the principles of the CSR concept but also closely reflects the foundations of university functioning. At the same time, there is a need for a precise model of the humanistic approach, which will aid in future practical implications, not only in the context of CSR but also USR. Research limitations/implications: In the future, conducting research at universities would be valuable, allowing for the verification of the proposed benefits, as well as enabling an examination of the impact of the HA on university management. Practical implications: Implementing the principles of the humanistic approach allows for the strengthening of the organizational personnel. Recognizing the human component also aligns with the formation of the university community, which should be the foundation of the institution. Social implications: Adopting the principles of the humanistic approach will have a profound impact on the functioning of universities and their position in society, which will be strong only when the university is strong within its community. Originality/value: This article, for the first time, systematically attempts to relate the humanistic approach to the university. This perspective will serve as a guide for university administrators as well as researchers dealing with issues of USR and HA. (original abstract)

6

Der Beitrag von Professor Tadeusz Wierzbicki zur Hochschulkooperation zwischen der Hochschule Wismar und der Universität Szczecin

80%

Frahm J.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia Informatica

|

2009

|

nr nr 24 Informatyka ekonomiczna

35-45

7

Powstanie Uniwersytetu w Krakowie w 1364 roku.

70%

Uruszczak W.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

tom 66

|

nr 1

13-40

PL

Autor przedstawia w tekście genezę i dzieje dwóch fundacji Uniwersytetu Krakowskiego: kazimierzowską z 1364 roku i jagiellońską z 1400 r. Wskazuje przy tym, że sukces w postaci powstania pierwszego w dziejach Europy Środkowo - Wschodniej nie byłby możliwy bez współdziałania Panstwa i Kościoła.

8

Social Innovation in Solving Significant and Complex Problems of the Mazovia Region

60%

Korkosz-Gębska J. , Modrzejewska K. , Parzych D.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2022

|

nr z. 159 Human Resource Management - Current Issues and Challenges = Zarządzanie zasobami ludzkimi - aktualne Problemy i wyzwania

157-168

EN

Purpose: The purpose of this study is to demonstrate the role of social innovation in solving significant and complex problems of the Mazovia region by using the results of research conducted at the university and thus supporting the achievement of sustainable development goals by the university. Design/methodology/approach: The paper describes the results of workshops organized for scientists from all over Poland by 2 universities, i.e. the Warsaw University of Technology and the University of Warsaw. The main objective of the workshops was an attempt to identify studies conducted by their participants, the results of which could contribute to solving specific problems of the region. This publication also refers to the results of the Lean Management in Healthcare project aimed at improving the Polish health care system, and thus also at solving a very important social problem. Findings: Although the nature of these 2 projects was different, they had one objective, which was to use research results in solving important social problems. The first project can be considered as an equivalent of a technological-push model, while the second one corresponds to the market-pull model. Research limitations/implications: The article contains preliminary research related to proposing the use of conducted research to solve important social problems. Practical implications: The article can help to establish cooperation between scientists and other institutions in using the conducted research for a new purpose of solving social problems, but also be an inspiration for further search for them by modifying or planning new research. Social implications: The development of the proposed new directions of using the conducted research may contribute to solving important social problems. This should be the role of research conducted in universities to fulfill all their missions. Originality/value: An attempt to combine the social problems of Mazovia with specific research carried out by the participants of the workshops should be considered a novelty. Many participants admitted that thanks to this workshop they were motivated to continue working on a new way of using the results of their research.(original abstract)

9

Możliwości badawcze dziejów Uniwersytetu Albrechta i historii niektórych dziedzin nauki na podstawie istniejących zbiorów archiwalnych z lat 1544-1944 zgromadzonych w Olsztynie, Berlinie i Kaliningradzie

60%

Żejmo M.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2021

|

tom XVIII

87-104

XX

Uniwersytet założony przez księcia Albrechta Hohenzollerna w 1544 r. istniał do zakończenia drugiej wojny światowej w 1945 r. i przez 400 lat był ważną uczelnią, jedyną w Prusach Wschodnich i jedną z ważniejszych w I Rzeczypospolitej. Pełne uprawnienia uniwersyteckie Albertyna uzyskała od króla polskiego Zygmunta Augusta (kuzyna Albrechta Hohenzollerna), który tej protestanckiej uczelni w 1560 r. nadał rangę oraz przywileje, jakie miała Akademia Krakowska. Archiwa tego uniwersytetu przechowywane w Polsce, Rosji i w Niemczech nie były dotąd zdygitalizowane, więc też nie zostały zbadane przez naukowców z zakresu historii, a także historii nauk takich jak: teologia, filozofia, medycyna, weterynaria, socjologia czy politologia.(abstrakt oryginalny)

EN

The university founded by prince Albrecht Hohenzollern in 1544 existed until the end of the Second World War in 1945, and for four hundred years it was a crucial university for being the only one in East Prussia and one of the most significant in the First Polish Republic. Albertine was granted full university rights from the Polish king Sigismund II Augustus (Zygmunt August; cousin of Albrecht Hohenzollern) who, in 1560, granted this Protestant university a rank and the privileges enjoyed by the Kraków Academy. The archives of this university, stored in Poland, Russia, and Germany, have not been digitized so far, so they have not been studied by scientists in the field of history, as well as history of sciences such as theology, philosophy, medicine, veterinary science, sociology, or political science.(original abstract)

10

Planowanie strategii uczelni wyższej przy wykorzystaniu koncepcji strategicznej karty wyników

60%

Feliks J. , Kowal B. , Kowal D.

Logistyka

|

2011

|

nr nr 2, CD

151-156

XX

W artykule przedstawiono problem wykorzystania koncepcji strategicznej karty wyników (SKW) w procesie planowania strategii wyższej uczelni. Dla zachowania zbieżności strategicznej całej uczelni niezbędne jest przeprowadzenie procesu kaskadowania SKW. Dlatego planowanie rozpatrywane powinno być jako przygotowanie i zaprojektowanie ram kart wyników w postaci celów oraz mierników ich realizacji dla niższego poziomu zarządzania uczelnią wyższą. (abstrakt oryginalny)

EN

The article discusses the problem of taking advantage of Balanced Scorecard in the university strategy planning. The planning means preparing and designing scorecards for lower management levels. That's why the implementing the university strategy needs the logistics information system, which helps to pass on information included into strategy objectives to all organizational units and employees. (original abstract)

11

Selected Aspects of the University Social Responsibility (USR) in Poland

60%

Korkosz-Gębska J.

Ekonomia i Prawo

|

2021

|

tom 20

|

nr nr 4

835-845

EN

Motivation: In accordance with the Law on Higher Education, the mission of the Polish education and science system is to provide top quality education and scientific activity, develop civic attitudes, and be involved in social development and creation of an innovation-based economy. The third mission of an academy focusing on social responsibility is to build mutual relations with the community in order to popularise and implement research results. In recent years, university social responsibility (USR) has turned into one of the priorities for Polish academic authorities, although research shows this to be a new matter in this area, which often leads to incorrect classification of activities resulting from regular obedience of the law as activities confirming the social responsibility of the organisation. Aim: The main objective of this article is to identify examples of socially responsible activity assumed by Polish academies and demonstrate the similarities with such activities conducted by other foreign academies. The author also wanted to associate the name of Professor Karol Adamiecki with social responsibility affairs what is usually overlooked in studies on this subject. Results: The conducted analyses confirmed that Polish academies are assuming socially responsible activity voluntarily and not just in order to fulfil the criterion of conformity with the currently effective laws. Furthermore, these results also confirm that - in comparison with academies abroad - the involvement of Polish academies in implementation of the concept of social responsibility is on the right path of development, although not as popularised, which only confirms the genuine and non-marketing approach to the matter of social responsibility. (original abstract)

12

Koncepcja pod nazwą uniwersytet-idea z perspektywy wartości, tradycji i teraźniejszości uczelni

60%

Woźnicki J.

Kultura i Rozwój

|

2019

|

nr nr 7

73-91

XX

W artykule rozważana jest koncepcja określana jako uniwersytet-idea. Została ona zaproponowana przez Jerzego Hausnera, w bezpośrednim powiązaniu z modelami o nazwach firma-idea oraz miasto-idea. Celem artykułu jest skonfrontowanie opublikowanej charakterystyki tej propozycji z wcześniejszymi, wybranymi analizami poświęconymi idei uniwersytetu, dostępnymi w literaturze. Na tym tle autor artykułu odwołuje się do pojęć o fundamentalnym znaczeniu na gruncie uniwersytetu, w tym do tradycji i wartości akademickich oraz autonomii i kultury instytucjonalnej - z uwzględnieniem powiązania warstwy ideowej ze sferą governance w uczelni i z nawiązaniem do roli przywództwa. W swym opisie uniwersytetu-idei autor stosuje eksperymentalny sposób narracji, łącząc własne elementy tekstu z fragmentami autorstwa J. Hausnera, wyróżnionymi kursywą. W konkluzji, na tle uwag oceniających stan szkolnictwa wyższego w Polsce, autor przedstawia tezę o przygotowaniu i potencjalnej zdolności niektórych uczelni do wprowadzania zmian w kierunku modelu uniwersytetu-idei, formułując własną propozycję sposobu rozumienia tego pojęcia. (abstrakt oryginalny)

EN

The article deals with the concept of University as an idea, which was proposed by Jerzy Hausner along with the models of firm-idea or city-idea. The aim is to confront this concept with selected publications about the idea of university. Against this background, the article presents the analysis of parameters which have fundamental significance for higher education: traditions, academic values, autonomy, and institutional culture, and how they relate to governance and leadership. The author used an experimental narrative method, referring directly to fragments written by Jerzy Hausner. In the conclusion, the author explains the difference in understanding the idea of university and university-idea, giving the characteristics of the University-idea. Based on the assessment of the Polish higher education system, the author makes the statement that some universities are potentially able to introduce changes to represent the University-idea model. (original abstract)

13

International Entrepreneurship of Universities : Process-oriented and Capabilities Perspectives

60%

Sułkowski Ł. , Patora-Wysocka Z.

Entrepreneurial Business and Economics Review

|

2020

|

tom 8

|

nr nr 3

175-188

EN

Objective: The objective of the article is to propose a model of process-oriented dimension and capabilities perspective on the basis of existing literature and the concept of university-based international entrepreneurship. Research Design & Methods: The article is conceptual and based on scientific literature from online databases. The method used in the research was the critical and reflective analysis of published research results in the area of process-oriented dimension and capabilities perspective for the international entrepreneurship of universities. Findings: An entrepreneurial university is mainly supported by incremental changes flowing from organisational identity and culture. Leadership is strongly concentrated on sense-making. The creative processes in HEI's are of entrepreneurial and social nature. Process-oriented and capabilities perspectives consist of a useful cognitive base for explaining entrepreneurial activities of universities. Implications & Recommendations: Dominant functionalistic approach to the entrepreneurship of universities does not fully explain the social nature of activities of HEI's. To develop entrepreneurial orientation in HEI, leaders should concentrate on sense-making and sense-giving. Contribution & Value Added: Process-oriented dimension and capabilities perspective for the international entrepreneurship of universities is a new approach in management theory. Cognitive value lies in the novel approach to entrepreneurial universities as benefiting from the interpretative paradigm and incrementalism. (original abstract)

14

Między wspólnotą a technokracją - o dwóch koncepcjach rządności akademickiej i ich problemach

60%

Stankiewicz Ł.

Kultura i Rozwój

|

2019

|

nr nr 7

51-72

XX

Autor przedstawia i konfrontuje dwie idee rządności akademickiej. Pierwsza z nich to wspierana przez część środowiska akademickiego koncepcja zakorzeniona w myśli Wilhelma von Humboldta. Druga jest ideą opartą na zekonomizowanym spojrzeniu na ludzkie sprawy i znajduje poparcie wśród reformatorów polskiego szkolnictwa wyższego oraz nauki. Autor wskazuje na problemy, na jakie natrafiamy, próbując zastosować obie koncepcje do myślenia o współczesnym uniwersytecie. Koncepcja humboldtowska jest ideologiczna, wywołuje zewnętrzne i wewnętrzne kryzysy legitymizacji instytucji akademickich i wydaje się niezdolna do wygenerowania struktur organizacyjnych zgodnych z własnymi (wysokimi) standardami. Koncepcja druga, nazywana tu "technokratyczną", marnotrawi środki na złożone systemy biurokratycznego nadzoru, potencjalnie tworząc prze wrotne bodźce utrudniające realizację akademickich misji i funkcji społecznych. Wypiera także motywacje etyczne i wspólnotowe oraz nie radzi sobie z fundamentalną dla działalności twórczej niepewnością co do efektów wykonywanej pracy. Autor sugeruje, że wady obu koncepcji są komplementarne - każda z nich stanowi antidotum na problemy stwarzane przez drugą z nich, co jednocześnie uniemożliwia ich porozumienie i zamyka przestrzeń debaty dla innych, być może lepiej dopasowanych do współczesnych warunków idei rządności akademickiej. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this paper is to present and confront two models of academic governance. The first one is the humboldtian model that is popular with the academic community. The second one is based on the economised account of human behaviour and is often used by the reformers of higher education and science systems. The author points to the problems that both models generate when applied to modern universities. The humboldtian idea is ideological, it generates legitimisation crises in relations between university and its social environment (and within the university itself), and it seems to be unable to create organisational structures that are up to its own (high) standards. The second, technocratic model wastes resources on bureaucratic audit mechanisms that tend to generate perverse incentives, crowds out incentives of the ethical and communal kind, and fails to account for the uncertainty that is present whenever we engage in innovative activities such as science or teaching. The author suggests that both ideas are complementary - each of them acts as an antidote to the problems generated by the other. This makes their reconciliation impossible, while at the same time lets them dominate the field of discussion, excluding other - potentially more productive - ways of thinking about academic governance. (original abstract)

15

Po mochlos - prolegomena do możliwych jeszcze rozważań o kondycji uniwersytetu

60%

Chojnacki M. , Żardecka-Nowak M.

Człowiek i Społeczeństwo / Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Nauk Społecznych

|

2020

|

tom 49 Humanistyka jutra

87-109

XX

W 1980 roku, wygłaszając na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku mowę z okazji otrzymania doktoratu honoris causa, co zbiegło się ze stuleciem istniejącej tam graduate school, Jacques Derrida sięgnął po klasyczny tekst Immanuela Kanta Spór fakultetów (Kant, 2003, 2018a, 2018b) i,odnosząc się do niego, zdekonstruował granicę pomiędzy władzą i wiedzą (1984), po czym wyznał - nie bez zakłopotania i w poczuciu dużej bezradności - że nie da się nacisku władzy na uniwersytet wyeliminować, niedasię wyprowadzić go na zewnątrz, poza granice uniwersytetu, gdyż nacisk ten wpisany jest w samo dążenie do poznania. W obliczu tego nierozerwalnego splotu władzy i wiedzy nowożytna idea autonomii uniwersytetu, która w obszarze języka niemieckiego ukształtowała się w latach 1798 (Spór fakultetów Kanta) - 1810 (założenie uniwersytetu w Berlinie), rozwiewa się jak dym. Pomimo to Derrida chce zachować misję czy też profesję profesora ("Grammaticum se professus, powiada Cyceron w Rozmowach tuskulańskich" - Derrida, 2015: 45), czyniąc z owego wyznania bezradności tej profesji paradoksalny wyróżnik. (fragment tekstu)

EN

The text tackles the problem of the condition of university, in a world blindly believing that the only possible worth measure is economic in nature and, in the name of this belief, setting in motion a ruthless bureaucratic machinery that throttles all kinds of creativity and nips in the bud all nonstandard actions and creations. The world apparently is "out of joint", and things are taking an unexpected turn. University is one of the victims, but also one of active accomplices of this despicable situation. How to speak about the university to those who are exclusively in business of calculating balance of profits and losses? How to speak about it after deconstruction, when all great ideas have been already repeatedly and manifoldly dismounted and discredited? How to speak about it, when the university's men and women have discredited themselves repeatedly as well, oscillating between libido sciendi and libido dominandi? Trying to solve this puzzle, we are following in the footsteps of Derrida, who in his texts about university makes appeal to Kant, and inspired by his invention, we set in motion two opposite traditions, represented by Lyotard, Bourdieu, Bauman and Readings on the one hand, and by Humboldt, Schleiermacher and Jaspers on the other. With Derrida, we make noises about the return of the ideas of truth, of the light of reason, of the autonomy of university. It is, however, a return of the specters of the past, in alignment with Derrida's hauntology. Humanists are people of academia who see these specters, but at the same time are already specters themselves - even if they still show up here and there, they are almost insignificant. They are onlyallowed to contemplate their negligibility and to confess their habitual helplessness. University always had to defend itself, and it does defend itself today. (original abstract)

16

Uniwersytet, czyli o "upartym obstawaniu przy regułach dobrego używania intelektu"

60%

Giza A.

Kultura i Rozwój

|

2019

|

nr nr 7

151-169

XX

Uniwersytet ma dualną naturę: z jednej strony jest wspólnotą uczonych działających w imię tych samych wartości oraz przestrzegających tych samych zasad metodologicznych. Uniwersytet w tym wymiarze istnieje "po coś" - żeby odkrywać prawdę i przekazywać ją innym. Z drugiej strony jest organizacją, która do swojego funkcjonowania potrzebuje zasobów i podlega zewnętrznym uwarunkowaniom. Nieuchronne napięcie między misją a "ziemskimi" potrzebami organizacji i ryzyko wywierania na nią presji sprawiają, że w centrum idei uniwersytetu zawsze leżała autonomia. Uniwersytety zawsze podlegały różnego rodzaju naciskom. Dzisiaj jednak są poddawane nie tylko wyjątkowo silnej, ale i specyficznej presji na racjonalizację działania zgodnie z uniwersalnymi metrykami "produktywności" i "jakości". Od osiągniętych wskaźników zależy dopływ różnego rodzaju zasobów: wysoko notowanych pracowników, studentów, środków finansowych. W tej sytuacji naturalne jest przeniesienie uwagi z misji na cele związane z poprawą wskaźników: nazywam ten rodzaj presji przymusem racjonalności. Prowadzi on do instrumentalizacji misji uniwersytetu i osłabiania jego autonomii, w dodatku mocą własnych wyborów i działań samego środowiska akademickiego: świat zewnętrzny ustawia jedynie "macierz wypłat". (abstrakt oryginalny)

EN

University is of a dual nature. On the one hand, it is a corporation of people (scientists) sharing common values and respecting common metho dology of examining and reasoning. In this respect, University exists "for a purpose", which is discovering the truth and passing it to others. On the other hand, it is an organisation that needs resources to exist and function; being linked to the external world makes university vulnerable to heterogeneous influences. The immanent tension between mission and mundane organisational needs puts autonomy at the centre of the university idea; the pressures on universities were quite common throughout history. However, the contemporary pressure is not only exceptionally strong, but also specific: I call it a "rationality constraint", i.e. forcing universities to improve performance measured by the universal "productivity metrics". The level of performance indicators influences the inflow of various resources - good scientists with high achievements, students, money, etc.; rescheduling attention from the mission to "performance indicators" is thus perfectly rational. The tendency to focus on effectiveness results in making the university mission instrumental against organisational goals and in weakening its autonomy. Moreover, it is Academia itself that stands behind this tendency: the external world does not force it upon us, it only establishes the payoff matrix. (original abstract)

17

Uniwersytet-idea w procesie wytwarzania wartości akademickich

60%

Hausner J.

Kultura i Rozwój

|

2019

|

nr nr 7

131-150

XX

W idei uniwersytetu Karl Jaspers stara się połączyć i uspójnić dwa światy: duchowy i fizyczny. Wydaje mi się to fundamentalnie ważne. Chcąc to zachować, swoją myśl prowadzę jednak w innym kierunku. Chcę połączyć transcendentne i pragmatyczne odniesienie uniwersytetu, ale dla mnie czynnikiem je spajającym jest proces wytwarzania wartości - egzystencjalnych i instrumentalnych. Idea uniwersytetu wyraża się - w moim ujęciu - w specyficznym dla danego uniwersytetu powiązaniu wytwarzania obu rodzajów wartości, co określa koncept uniwersytetu-idei. Tak rozumiany i tak funkcjonujący uniwersytet jest jednocześnie instytucją i organizacją, złączeniem porządków aksjonormatywnego i operacyjnego. A jego rozwój zależy od tego, czy jego społeczna czasoprzestrzeń stwarza dobre warunki dla osobowego i wspólnotowego rozwoju jego wszystkich uczestników. (abstrakt oryginalny)

EN

In his idea of university, Karl Jaspers makes an attempt to link and commonise two worlds: the spiritual and the physical. This seems to me to be of fundamental importance. Even though I wish to uphold his approach, my thoughts proceed in a different direction. I want to combine the university's transcendent and pragmatic references, but for me, the factor that holds them together is the process of creating existential and instrumental values. The idea of university is expressed - in my approach - in university-specific links between the generation of both kinds of values, which is reflected by the concept of university-idea. A university understood and operating in this way is concurrently an institution and an organisation, a combination of the axionormative and operational orders. Its development depends on whether its social space-time continuum offers good conditions for personal and collective development to all of its participants. (original abstract)

18

Uniwersytet antyludowy

60%

Czapliński P.

Kultura i Rozwój

|

2019

|

nr nr 7

121-129

XX

Artykuł jest komentarzem do reformy szkolnictwa wyższego. Szczególny akcent polemiczny tekstu wiąże się z zakładaną w ramach reformy elitaryzacją studiów. Autor dowodzi, że cel ten nie zostanie osiągnięty, zaś rzeczywistym rezultatem reformy okaże się urynkowienie uczelni i pogłębiająca się izolacja uniwersytetu z życia społecznego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article is a critical commentary on the higher education reform. Its polemical thrust is directed at the elitist approach to university education, stipulated by the reform. The author argues that this goal will not be achieved; instead, the reform will lead to university marketisation and its progressive isolation from social life. (original abstract)

19

Australian Studies at the Lodz University: Co-operation Between the British and Commonwealth Studies Department, University of Lodz, and the Australian Embassy in Poland

60%

Kujawińska Courtney K.

International Studies : Interdisciplinary Political and Cultural Journal

|

2020

|

tom 26

|

nr nr 2

17-27

EN

The article discusses the history of academic co-operation between the British and Commonwealth Studies Department at the University of Lodz and the Australian Embassy in Poland. Over the years the co-operation took the shape of a regular academic exchange and led to substantial academic, educational and cultural projects on Australia which resulted in a number of book-length studies. (original abstract)

20

Muzea i kolekcje uczelniane a koncepcja zrównoważonego rozwoju

60%

Bahlawan N. , Szaszkiewicz M. , Ślaga J.

Zarządzanie w Kulturze

|

2021

|

tom 22

|

nr z. 4

385-404

XX

W artykule podjęto próbę włączenia muzeów uczelnianych i dziedzictwa akademickiego w dyskurs dotyczący zrównoważonego rozwoju oraz powiązania działalności muzeów uczelnianych z polityką realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Został on oparty na przekonaniu o tkwiącym w dziedzictwie uniwersytetów potencjale, którego zasoby mogą posłużyć jako istotny wkład w budowę i rozwój kapitału społecznego. Teza artykułu brzmi, że muzea uczelniane, jako jednostki sprawujące pieczę nad dziedzictwem uniwersytetów oraz dbające o jego popularyzację, mogą w sposób szczególny przyczynić się do realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Uwaga zwrócona zostanie nie tylko na materialne aspekty tego dziedzictwa, wyrażone w postaci cennych kolekcji zgromadzonych na polskich uczelniach, ale także na aspekt niematerialny, który wedle tradycji nakazuje budować wokół uniwersytetu szczególny typ wspólnoty i kultury. Odnowa tak powstałych więzi dostarcza możliwości dla rozwoju kapitału społecznego, stanowiącego wszak jeden z filarów koncepcji zrównoważonego rozwoju. W artykule przywołane zostaną przykłady z prowadzonej już działalności, co - w przekonaniu autorek - nie oznacza, że zasoby tkwiące w dziedzictwie akademickim i możliwości muzeów uczelnianych w tym zakresie są w pełni wykorzystywane. Wiele obszarów wymaga usprawnienia i rozwoju, niemniej jednak powinna temu towarzyszyć także pewna refleksja teoretyczna. Przywołane w artykule dwa przypadki uniwersytetów i ich muzeów - Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego i powstającego Muzeum Uniwersytetu Gdańskiego - to zestawienie dwóch różnych kontekstów. Pierwszy przypadek to muzeum uczelniane najstarszej polskiej uczelni o ugruntowanym statusie i pewnej tradycji funkcjonowania, która nie powinna jednak być przyjmowana bezkrytycznie. Drugi to muzeum będące w organizacji, od początku jednak kształtowane i budowane ze świadomością roli, jaką ma pełnić w uniwersytecie, w zgodzie z jego tożsamością. Mimo różnic oba przypadki wpisują się w możliwość realizacji celów zrównoważonego rozwoju, co zostanie wskazane w niniejszym artykule. (fragment tekstu)

EN

The paper attempts to contribute to the debate on the possibility of using tangible and intangible traces of scientific and cultural activity of universities in the implementation of sustainable development tasks, especially of utilising the cultural capital of museums and academic collections for building an engaged academic community. These objectives become both a need and an obligation, next to sustainability and accountability in the field of research, heritage protection, and popularisation. The aim of the paper is to discuss how the principles of sustainable development in the area of culture can be linked to the cultural heritage of universities, and how to inscribe the implementation of these principles in the university's activity. (original abstract)