Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Synod biskupów wyrazem kolegialnej troski o Kościół

100%

Borucki J.

Studia Włocławskie

|

2022

|

tom 24

429-453

EN

The reflection of the Second Vatican Council on the episcopate and the principle of collegiality connected with it became an important theological foundation for the establishment of the institution of the Synod of Bishops, as well as for the definition of the role and importance of this institution in the post-conciliar Church. The institution of the Synod of Bishop was established by Pope Paul VI, motu proprio Apostolica sollicitudo on September 15, 1965. On the one hand, it is a document establishing the institution, and at the same time it contains normative and doctrinal elements on the subject of the Synod of Bishops. From the very beginning of its existence, the Synod of Bishops was perceived as the place of meeting and dialogue between the Roman Pontiff and the episcopate. When analyzing the legal basis regulating the tasks and structure of the institutions of the Synods of Bishops, the following document should be mentioned; motu proprio Apostolica sollicitudo, witch created the institution; the canons of the 1983 Code of Canon Law on the Synod of Bishops; regulations regarding the functioning of the institution; the regulations of 1966 approved by Paul VI together with the amendments of 1969 and 1971, regulations approved by Pope Benedict XVI of 2006, and the regulations currently in force approved by Pope Francis of 2018. Meeting of the Synod of Bishops may be of a different character. The Apostolic Constitution Episcopalis communio of Pope Francis of 2018 distinguishes three types of assembly of the Synod of Bishops: Ordinary General Assembly when matters concerning the common Church are being considered; The Extraordinary General Assembly, if the matters to be dealt with concern the goad of the universal Church and require urgent consideration; Special Assemblies where the agenda is primarily one or more specific geographic areas. If, however, the Roman Pontiff deems it appropriate, especially for ecumenical reasons, he may convene a synodal assembly according to another procedure which he deems. From 1967 to 2022, thirty Bishops’ Synods were convened, including sixteen ordinary general assemblies, three extraordinary assemblies, ten special assemblies and one dedicated to the pastoral situation in the Netherlands.

PL

Refleksja Soboru Watykańskiego II nad episkopatem oraz integralnie z nią związaną zasadą kolegialności stała się ważnym fundamentem teologicznym dla powstania instytucji Synodu Biskupów, a także dla określenia roli i znaczenia tejże instytucji w Kościele posoborowym. Instytucja Synodu Biskupów została powołana przez papieża Pawła VI motu proprio Apostolica sollicitudo z 15 września 1965 r. Jest to z jednej strony dokument erygujący instytucję, a jednocześnie zawiera on elementy normatywne oraz doktrynalne na temat Synodu Biskupów. Synod Biskupów od samego początku swojego istnienia był postrzegany jako miejsce spotkania oraz dialogu Biskupa Rzymskiego i episkopatu. Analizując podstawy prawne regulujące zadania oraz strukturę instytucji Synodu Biskupów należy wymienić następujące dokumenty: motu proprio Apostolica sollicitudo, które stworzyło instytucję; kanony Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r. na temat Synodu Biskupów; regulaminy dotyczące funkcjonowania instytucji: zatwierdzony przez Pawła VI regulamin z 1966 r. wraz z nowelizacjami z 1969 i 1971 r., regulamin zatwierdzony przez papieża Benedykta XVI z 2006 r., oraz aktualnie obowiązujący regulamin zatwierdzony przez papieża Franciszka z 2018 r. Zebrania Synodu Biskupów mogą mieć różny charakter. Konstytucja apostolska Episcopalis communio papieża Franciszka z 2018 r. wyróżnia trzy rodzaje zgromadzeń Synodu Biskupów: Zwyczajne Zebranie Ogólne, jeżeli rozpatrywane są sprawy dotyczące dobra Kościoła powszechnego; Nadzwyczajne Zgromadzenie Ogólne, jeśli kwestie, które mają być ujęte, dotyczą dobra Kościoła powszechnego i wymagają pilnego rozpatrzenia; Zgromadzenie Specjalne, jeśli przedmiotem obrad są kwestie dotyczące głównie jednego lub więcej określonych obszarów geograficznych. Jeżeli jednak Biskup Rzymski uzna to za stosowne, szczególnie ze względów ekumenicznych, może zwołać zgromadzenie synodalne według innego, uznanego przez siebie trybu. W latach 1967–2022 było zwołanych trzydzieści Synodów Biskupów, w tym szesnaście zwyczajnych zgromadzeń ogólnych, trzy zgromadzenia nadzwyczajne, dziesięć zgromadzeń specjalnych oraz jeden poświęcony sytuacji duszpasterskiej w Holandii.

2

Od církve bojující k putujícímu Božímu lidu: jiná dějinnost konstituce Lumen Gentium

100%

Petráček T.

|

tom 3

105-118

EN

The article deals with changes in the perception of history and historicity in the Catholic Church of the 19th and 20th centuries. In the first part the author provides an analysis of the reasons why the Catholic Church of this period showed such an ambivalent attitude towards concepts such as development, adaptation, evolution, revolution or historicity itself. It demonstrates how historicity was perceived by the elite of the Catholic Church as a thread and the consequences of such an attitude. In the second part the article presents a/the key contribution of the Second Vatican Council in this aspect and focuses on the acceptance of the genuine historicity of human and social existence. In the third and last part it also highlights the necessity for a deeper perception of the authentic historicity of the Church, its institutions, rules, attitudes and mentalities itself as a necessary condition for the renewal of the Christianity in the present.

3

Účast Bernharda Häringa na II. vatikánském koncilu a jeho přínos v procesu tvorby koncilních dokumentů

100%

Czudek J.

|

tom 3

173-191

EN

The article seeks to describe the role and impact of B. Häring on Vatican II. The beginning focuses on the phase before the Council, when Häring published his first systematic work Das Gesetz Christi (The Law of Christ), in which he offered an overview of moral theology. In his work he attempted to renew this discipline by detaching it from Canon Law and directing it towards other disciplines, such as Spiritual Theology, Sacramental Theology and Pastoral Theology. Some examples of his different approach to moral theology include the areas of theological anthropology – particularly regarding questions of conscience. The article goes on to describe the time of the Council consultations, during which Häring worked as a secretary in the preparation of important documents such as Lumen gentium, Gaudium et spes, Optatam totius, etc. The author of this article uses Acta of Vatican II, Häring’s autobiographical works, and materials which are still unpublished for sources – including Häring’s notes, which were still in the monastery where he died. Häring’s voice was not silent after the Council. He continued with public discussion about moral problems – even exploring further the idea that there are no questions solved once and for all. (After the Pope published his encyclical Humanae vitae, for example, Häring used his moral theological reasoning to express his dissent.) The entire article summarizes Häring’s concept of renewed moral theology and underscores his personal legacy, a legacy which forces us even at present to discover, discuss and change our way of life by asking challenging questions.

4

The Face of Christian Hope in the Renewed Funeral Rites

100%

Trojnar W.

Teologia w Polsce

|

2020

|

tom 14

|

nr 1

185-195

EN

The Second Vatican Council brought a new look at the ultimate reality of man. It has definitely contributed to the deepening of the understanding of the Christian faith and allowed to adapt its message to the needs of modern times. It was from its inspiration that, a few years after the promulgation of the Constitution Sacrosanctum concilium, the Ordo Exsequiarum was reformed, which made it possible to introduce the changes postulated by the Council’s fathers into the funeral liturgy. In accordance with their provisions, the funeral rites were to express more clearly the paschal character of the Christian’s death. Thus, the liturgy of the funeral became a special place for proclaiming Christian hope. It therefore seems necessary, on the basis of the texts of the renewed funeral rites, to notice its paschal character.

5

Kaznodziejstwo posoborowe: przed czy po odnowie?

100%

Draguła A.

|

2013

|

nr 1

57-72

EN

The Constitution on the Sacred Liturgy of Vatican II restored the homily proper role in the liturgy of the Mass, making it an integral part of it. It was the realization of this demand to recover theology and preaching. Homily is beyond its explanatory and informative role, which was dominant in predicting before the Council. The preachers’ statements show the dissemination of the homily of the Church in Poland was not raised easily, and preachers preach willingly returned to a theme, focused on the truths of faith and morals. Opinion of the contemporary listeners confi rm the preachers’ diagnosis. For the diagnosis

6

Pope John Paul II’s Encyclical Letter "Ut unum sint" and Its Praiseworthy Contribution to the Cause of Christian Unity

100%

Mititelu C.

|

tom 10

|

nr 2

135-156

EN

A careful examination of the text of Pope John Paul II’s encyclical Ut unum sint allows us to see, first of all, the fact that His Holiness was closely acquainted with the ecclesiological doctrine of the Second Vatican Council, in which he, in fact, played an active part, including by drafting some synodal documents, such as the decree on ecumenism Unitatis redintegratio. Moreover, in his ecumenical approach, Pope John Paul II aptly advocated for the participation of the Catholic Church in the work of the Ecumenical Council of Churches and for the restoration of the unity of Christians, hence his full ecumenical commitment to engage in ecumenical dialogue with all the Churches, and particularly with the Eastern Church, which he suggestively called “sister Church”. In fact, both his pastoral-practical activity of ecumenical commitment, as well as his encyclicals, abundantly confirm that the Supreme Pontiff has indeed made a praiseworthy contribution to the cause of Christian unity, which the Founder of the Church himself wanted (cf. John 17:21), and which must remain an example for us Christians of today and tomorrow.

7

The Imprecatory Psalms in the Liturgy of the Hours after the Second Vatican Council: Reform, Reception and the Current State of the Debate

89%

Węgrzyniak W.

Verbum Vitae

|

2022

|

tom 40

|

nr 4

1075-1096

EN

Since 1970, the Catholic Church has not used the so-called imprecatory Psalms and verses in the Liturgy of the Hours (in total, 122 verses have been removed). This article aims to analyze the presence of controversial fragments of the Psalms in the liturgy. It consists of four parts. First, it presents the history of the process that began during the Second Vatican Council and led to the decision to remove such fragments from the liturgy. What follows, is an overview of the reception and opinions on the imprecatory Psalms over the past fifty years. The next part of this study collects arguments in favor of removing the questionable texts from the liturgy as well as an argument in favor of keeping them in it. The article concludes with an appendix of all the texts from the Book of Psalms that have been removed from the Liturgy of the Hours. The author is personally in favor of leaving the unwanted verses in the liturgy.

8

Rola francuskich teologów w intelektualnej formacji Karola Wojtyły

88%

Dobrzyński A.

Teologia w Polsce

|

2021

|

tom 15

|

nr 1

35-57

PL

Artykuł ukazuje wpływ katolicyzmu francuskiego na formację intelektualną i pastoralną Karola Wojtyły oraz na jego rozumienie roli Kościoła w świecie i znaczenia Soboru Watykańskiego II. Wojtyła na studiach w Rzymie „wszedł” w wir prowadzonej w Kościele intelektualnej polemiki. Toczyła się ona głównie między francuskimi teologami. Wiodącą rolę odgrywał o. Réginald Garrigou-Lagrange, moderator pracy doktorskiej studenta z Krakowa. Dla Wojtyły była istotna kwestia przeciwstawienia się dechrystianizacji. Napięcia między konserwatyzmem i progresizmem towarzyszyły polemikom w latach powojennych, jak i w czasie trwania oraz po Vaticanum II. Wojtyłę interesowała merytoryczna odpowiedź na kwestię zbawienia człowieka w dzisiejszym świecie. Umiejętnie korzystając z refleksji polemizujących stron, formułował własną syntezę teologiczno-pastoralną, wierną katolickiej tradycji, a przy tym podejmującą wyzwania nowych czasów.

EN

The article The Role of French Theologians in Karol Wojtyla’s Intellectual Formation shows the influence of French Catholicism in the intellectual and pastoral formation of Karol Wojtyła and in his understanding of the Church’s mission in the contemporary world and of the significance of the Second Vatican Council. Studying in Rome, he knew the theological debate which developed in the Church at that time. Mainly French theologians were involved in the polemic, especially Fr. Garrigou-Lagrange who was the director of Wojtyla’s doctorate. For the young priest from Cracow the most important issue was a reaction to the process of secularization. The tension between the conservatives and the progressives accompanied the polemics which continued in the post-war time and during and after Vatican II. Wojtyła was interested in finding the substantive answer for the question of man’s salvation in today’s society. In a knowledgeable way he benefitted from reflections developed by both sides of the intellectual dispute in the Church and formulated his own theological and pastoral synthesis, faithful to the Catholic Tradition and able to respond to the new challenge of the contemporary world.

9

Fenomén nových církevních hnutí: teologické aspekty a reflexe

88%

Mucha P.

Studia theologica

|

2020

|

tom 4

135-157

EN

This article deals with the phenomenon of new ecclesial movements, especially from the perspective of ecclesiology and spiritual theology. It is based on both, theological literature and the author’s own field research. Next to an analysis of key elements such as the charisma and spirituality of the movements, the article reflects one of the most important aspects —lay character of the movements. The study thus presents the new ecclesial movements as one of the manifestations of the prophetic dimension of the Church and one of the fruits of Vatican II. The text also pays attention to some problems related to the pastoral activities of new ecclesial movements in the context of parishes and dioceses; and in this sense it stresses the need of cooperation between the charismatic and hierarchical dimensions of the Church.

10

Henri de Lubac a Joseph Ratzinger v dialógu komentárov k prvej kapitole konštitúcie Dei Verbum

88%

Braunsteiner G.

|

tom 3

37-57

EN

The Constitution Dei Verbum concerning the Divine revelation is one of the masterpieces of the Second Vatican Council. Bishops and theologians worked on it over a three year period discussing its important issues. The young theologian Joseph Ratzinger influenced the text even before the Council began as he was asked for a theological critique of the prepared schema. He wrote a commentary on DV shortly after the Council ended. Henri de Lubac wrote a commentary on the first chapter of the Constitution several years later. The article uses these reflections to create a dialogue between these two remarkable figures.

11

Kościół Vaticanum II i jego eklezjologia. Próba retrospekcji z perspektywy 50 lat Gaudium et spes (III)

75%

Gocko J.

|

nr 3: Teologia moralna

79-88

EN

The article is the last part of a greater research project whose subject it is to look at the ecclesiology of the Second Vatican Council. Carrying it out is occasioned by the fiftieth anniversary of the recent Ecumenical Council (1962-1965), and especially by the anniversary of the publication of the Pastoral Constitution Gaudium et spes. The third part of the triptych shows the importance of the Constitution for the identity and mission of the post-conciliar Church. Analysis of the reception of Vatican II allows grasping the significance of the breakthrough that has happened in those – important for the further history of the Church – events.

XX

Artykuł stanowi ostatnią część większego projektu badawczego, którego przedmiotem jest spojrzenie na eklezjologię Soboru Watykańskiego II. Bezpośrednią okazją do jego podjęcia jest przypadająca 50. rocznica ostatniego soboru powszechnego (1962-1965), a w sposób szczególny rocznica publikacji Konstytucji pastoralnej Gaudium et spes. Trzecia część tryptyku pokazuje znaczenie Konstytucji dla tożsamości i posłannictwa Kościoła posoborowego. Analiza recepcji Vaticanum II pozwoli uchwycić znaczenie przełomu, jaki dokonał się w tamtych – znamiennych dla dalszych losów Kościoła – wydarzeniach.

12

Sobór Watykański II na łamach Głosu Koszalińskiego

75%

Wiśniewski G.

Rocznik Skrzatuski

|

2020

|

tom 8

251-272

PL

Jak wielkim wydarzeniem był Sobór Watykański II świadczy fakt, że środki społecznego przekazu: telewizja, radio i prasa z niemal całego świata rozpisywały się i relacjonowały na bieżąco przebieg sesji soborowych. Pokazywano i opisywano nie tylko posiedzenia plenarne, ale również wypowiedzi ojców soborowych w kuluarach. Opinia publiczna na bieżąco była informowana o pracach i postępie poszczególnych komisji. Artykuł pokazuje, na podstawie publikacji ukazujących się na łamach Głosu Koszalińskiego w latach 1962–1966, jak przebieg Soboru Watykańskiego II był postrzegany przez prasę koszalińską (w województwie koszalińskim była w tamtym czasie tylko jedna gazeta – Głos Koszaliński, organ KW PZPR). Słowa kluczowe: Sobór Watykański II, Głos Koszaliński, prasa na ziemi koszalińskiej

EN

How great the event was the Second Vatican Council is evidenced by the fact that social media: television, radio and press from almost all over the world wrote and reported on the course of the council sessions. Not only plenary sessions were shown and described, but also the statements of the Council Fathers in the lobby. The public was kept informed about the work and progress of individual committees. The article shows how the course of the Second Vatican Council was perceived by the Koszalin press, based on publications published in Głos Koszaliński in 1962–1966 (in Koszalin there was only one newspaper at that time Głos Koszaliński, a body of the Polish United Workers’ Party).

13

Zasady interpretacji uchwał Soboru Watykańskiego II dotyczących małżeństwa

75%

Sztychmiler R.

Ius Matrimoniale

|

1994

|

tom 5

9-18

EN

Das Hauptdokument des 2. Vatikanischen Konzil zur Eheproblematik ist Gaudium et spes. In dem Beitrag sind vier Gründe für die Notwendigkeit der Formulierung der Interpretationsregeln des 2. Vaticanums gegeben. Nach ersten zwei Punkte, wo Charakter der Konzilsaussagen und ihre verpflichtende Kraft bezeichnet sind, in drittem Punkt sind sieben Hauptprinzipien der Interpretation der Konzilsaussagen formuliert. Unter anderen sind es folgende: 1) auch in Konzilsaussagen, die keine Fachtermine benützen, die wichtige doktrinelle und normative Inhalte sind; 2) nicht zu enge und nicht zu breite Interpretation unternehmen: 3) in Auslegung der Konzilstexte besonders berücksichtigen: der näheren und weiteren Kontext, kanonistische Tradition, das heißt - andere kirchliche Lehramt Aussagen (can 6 § 2 CIC), Aufgabe der Kirche und des Kirchenrechts, den “Geist des Konzils", die Absicht des Konzils die Ehelehre zu erneuern (nicht zu wiederholen und nicht zu ändern), daß die Konzilsaussagen ihre weitere Entwicklung haben.

14

Sobór Watykański II (1962-1965). Czas wielkiej reformy Kościoła katolickiego na kartach współczesnych polskich podręczników do historii

75%

Białokur M.

|

nr 20

94-116

EN

It is not disputed that the Second Vatican Council (1962-1965) was one of the most important events not only in the history of the Catholic Church, but also throughout the 20th century. Pope Francis described it as “the beautiful work of the Holy Spirit” and many historians underscore the constant need to study the said event. Guided by these conclusions and postulates, which featured in the issue of Verbum Vitae devoted to the Holy Spirit in the Church, the presented article focuses on the image of the Second Vatican Council on the pages of an unusual and rarely analysed historiographic source, namely, school textbooks in history. To this aim, several studies were selected for the purposes of the analysis, which students of Polish schools had the opportunity to use during the recent few years. It shows that, based on most of the school handbooks analysed, students have the opportunity to learn the most important facts related to the Second Vatican Council. In addition, the textbooks appreciated the role of popes - John XXIII and Paul VI.

PL

Sobór Watykański II (1962-1965) był jednym z najważniejszych wydarzeń nie tylko w historii Kościoła katolickiego, lecz także całego XX wieku. Papież Franciszek nazwał go „pięknym dziełem Ducha Świętego”, a wielu naukowców podkreśla, że istnieje nieustanna potrzeba jego badania. Kierując się tymi wnioskami i postulatami, w artykule skoncentrowano się na obrazie Soboru Watykańskiego II wyłaniającym się z kart nietypowego i rzadko analizowanego źródła historiograficznego, jakim są szkolne podręczniki do historii. Na potrzeby analizy wybranych zostało osiem opracowań, z których uczniowie polskich szkół mieli okazję korzystać w ostatnich latach. Wynika z niej, że z większości badanych podręczników szkolnych uczniowie mogą poznać najważniejsze fakty związane z Soborem Watykańskim II. Ponadto w podręcznikach doceniona została rola papieży - Jana XXIII i Pawła VI.

15

Problemy egzegezy Nowego Testamentu w Konstytucji dogmatycznej o Boskim Objawieniu

75%

Romaniuk K.

|

1967

|

tom 14

|

nr 1

5-18

PL

L’article est consacré à l’analyse du seul chapitre cinq de la Constitution Dogmatique sur la Révélation. Cette analyse permet de mettre en valeur les points suivants: 1) Le document souligne souvent et de façon décisive l’historicité des Evangiles mais il laisse la possibilité de la comprendre dans un sens assez large; 2) Dans la formation de la tradition évangélique les éléments suivants, d’après le document, ont joué un rôle très important: les besoins religieux de la communauté primitive, le niveau intellectuel des fidèles et les idées maîtresses de chaque évangéliste; 3) Le document permet donc de profiter de toutes les données positives de la Formgeschichte tout en signalant les dangers que comporte une application immodérée de cette méthode; 4) On constate aussi que le salut des hommes doit être attribué non seulement à la passion et à la mort du Christ mais aussi à sa résurrection, à son ascension et à sa session à la droite du Père.

16

CMSWR versus LCWR: About the Crisis and the Renewal of Consecrated Female Life in the USA

75%

Chaberek M.

|

nr 5

767-786

EN

The article discusses the history of reforms of American religious sisters initiated by Pius XII and concluded by a joint agreement between the LCWR and the Commissions of the Congregation for the Doctrine of the Faith. The article shows the character of the reforms undertaken before and after the Council and how two organizations representing American sisters were established. The continuous departure of the LCWR from the teaching of the Church is presented in opposition to the fidelity of the second organization with canonical status – CMSWR. The lack of vocations among the sisters gathered in the LCWR is a sign of mistakes in the reforms that were undertaken and politicization of the organization.

17

“Ecumenical Recognition” in the Faith and Order Movement

75%

Hietamäki M.

Open Theology

|

2014

|

tom 1

|

nr 1

EN

“Full recognition” has been the expressed goal of ecumenical endeavours since the beginning of modern ecumenism. This article investigates the development of the idea of “recognition” in the ecumenical movement as represented by the Commission on Faith and Order. The text introduces a theoretical framework for investigating the idea of recognition, with special attention paid to the theological impact of the Roman Catholic Church’s official entry into the ecumenical movement after the Second Vatican Council. The article notes that the idea of recognition has received little attention as an independent concept in ecumenical theology until recently. However, the notion of recognition could function as an overall concept, bringing together various aspects of the ecumenical movement.

18

Historyczny wymiar encykliki Ut unum sint Jana Pawła II w dialogu ekumenicznym

75%

Skrzyś A.

Studia Pastoralne

|

2019

|

tom 15

137-151

EN

In its first part the article entitled „Historical Dimension of the Encyclical Ut Unum Sint of John Paul II in the Ecumenical Dialogue” presents the etymology of the appellation „ecumenism”, as well as its historical, geographic and theological significance. It also brings closer to the readers two different, but, in the same time, interrelated levels of perception of the term „ecumeny” in today’s Christianity. The second part of the work features specificity of the – over twenty six years long – pontificate of John Paul II, emphasizing his involvement in unifying and interreligious dialogue in all its dimensions (spiritual, doctrinal and practical). The third part of the paper consists of detailed analysis of content of all parts of the encyclical „Ut Unum Sint” (three chapters and the exhortation). In the final part of article readers can find examples of development of the present understanding of Roman Catholic definition of Christian unity.

19

Drugi Sobór Watykański – próba kontekstualnej interpretacji historycznej

75%

Walkusz J.

|

2013

|

nr 1

17-40

EN

Awareness of unfi nished the First Vatican Council in 1870, generated on the one hand in the offi cial church factors wish of its continuation, on the other hand, some thought that the whole chain of events from the category of legislative, doctrinal, requires did not need. Nevertheless, from the pontifi cate of Pius X, the Holy See had made preparations for the next council, and although most of them in this matter did Pius XII, eventually abandoned thoughts of the council. However, quite unexpectedly decided for him, John XXIII and Paul VI, he continued. The result of the work of the council proved to be impressive, what they also had a substantial share of the Polish bishops, mostly Polish Primate Cardinal Stefan Wyszynski and Cardinal Karol Wojtyła. Generally speaking – the work of the council was a comprehensive renovation (reform) Church, ecumenical openness to dialogue and expressive self-determination of the Church.

20

Szlachetny choć nieco naiwny optymizm. Gaudium et spes o kulturze

75%

Potocki A.

|

tom 63

|

nr 6: Teologia pastoralna

75-91

EN

The author comments upon a fragment of the pastoral constitution Gaudium et Spes concerning culture. This concerns the second chapter of the second part entitled “The Proper Development of Culture”. The commentary is written 50 years after the document was embraced by the Second Vatican Council, yet it is not intended as a jubilee commemoration. It looks at the conciliar work while taking into account what has been going on in culture over the past half century. The author highlights the unusual optimism of the conciliar fathers. He refers culture to the perfection of the human person, to the good of the community and to all of human society. They see in it a tool to perfect human talents and the way of his being with others. They state that the number of men and women aware of the fact that they create the culture of their communities is growing. The conciliar fathers seem to sing a praise hymn to culture. However, the mainstream cultural model of our times is a mass culture, that is, culture addressed to the utmost maximum number of recipients. It adjusts to their level, therefore, it resigns from the ambitions of high culture. Mass culture, due to the mediums it uses, has become media-culture. It is an over-technical culture, a culture which is for sale. It remains in the hands of those who hold power or money. The older culture, so-called “folk-culture”, was distinctively mobilizing. It was characterized by the identity of an artist and a recipient. A mass-media culture is by definition demobilizing. A consumer does not need to make any effort. He buys a product and satisfies himself with it. This type of culture does not help the individual person to grow; on the contrary, it makes him lazy. The conciliar fathers predicted that it would be different. But let us not complain about the authors of the document, rather, we should look at ourselves because we have not taken up the task properly. We, that is the creators and consumers of culture.

PL

Autor podejmuje próbę komentarza do fragmentu konstytucji duszpasterskiej Gaudium et spes dotyczącego kultury. To rozdział drugi części drugiej zatytułowany Należyty sposób podnoszenia poziomu kultury. Komentarz jest pisany po pięćdziesięciu latach od przyjęcia dokumentu przez Vaticanum II, ale nie chce być jego jubileuszowym uczczeniem. Ma być przede wszystkim spojrzeniem na soborowe dzieło z perspektywy tego, co działo się w kulturze przez minione pół wieku. Autor wydobywa niebywały optymizm ojców soborowych. Kulturę odnoszą oni do doskonałości osoby ludzkiej, do dobra wspólnoty i całej społeczności ludzkiej. Upatrują w niej narzędzie doskonalenia uzdolnień człowieka i sposobu jego bycia z innymi. Konstatują, że rośnie liczba mężczyzn i kobiet świadomych, że są twórcami kultury swojej wspólnoty. Ojcowie soborowi zdają się śpiewać hymn na cześć kultury. Tymczasem wiodący dziś model kultury to kultura masowa, adresowana do mas, czyli do maksymalnie wielu adresatów. Dostosowuje się do nich poziomem, zatem rezygnacją z ambicji kultury wysokiej. Kultura masowa z racji nośnika, z którego w przekazie do mas korzysta, staje się kulturą medialną. Jest kulturą stechnicyzowaną. Jest kulturą na sprzedaż. Pozostaje w rękach mających władzę lub pieniądze. Kultura dawna, zwana ludową, była wybitnie mobilizująca. Charakteryzowała ją tożsamość twórcy i odbiorcy. Kultura masowa-medialna jest z gruntu demobilizująca. Konsument nie musi się wysilać. Kupił produkt i nim się karmi. Ta kultura nie pomaga w rozwoju. Przeciwnie: rozleniwia. Ojcowie soborowi zapowiadali, że będzie inaczej. Ale nie narzekajmy na autorów dokumentu. Raczej na siebie – bo nie podjęliśmy postawionych nam zadań jak należy. My, to jest twórcy kultury i jej odbiorcy.