Nadgrodkiewicz poddaje analizie wybrane sceny z filmu „Zaćma” (2016) w reżyserii Ryszarda Bugajskiego. Głównym kontekstem interpretacyjnym jest dla autora tradycja tak zwanego filmu pasyjnego – subgatunku w obrębie kina religijnego – który zasadza się na ponawianej ewokacji archetypowego obrazu Męki Jezusa Chrystusa i poddawaniu go rozmaitym artystycznym przetworzeniom w dziele filmowym. Autor dowodzi, że „Zaćma” może być postrzegana jako film, który w swej głębokiej, onirycznej warstwie narracyjnej jest swoistym remakiem tematu pasyjnego. Dla poparcia tej tezy Nadgrodkiewicz szkicuje teoretyczny model wędrówki toposu Drogi Krzyżowej i uznaje film Bugajskiego za dzieło, które w pewnym sensie ukrywa przed widzem swój status remake’u. Tekst zamyka metafora reinkarnacji jako wiecznotrwałej wędrówki toposów.
EN
In his article Nadgrodkiewicz presents an analysis of selected scenes from the movie “Blindness” (“Zaćma”, 2016) directed by Ryszard Bugajski. For the author the main interpretative context is the tradition of the passion film – a subgenre within religious film – which is based on reiterated evocation of the archetypical image of the Passion of Jesus Christ that undergoes different artistic transformations in a movie. The author argues that “Blindness” can be perceived as a film that in its deep, oneiric layer of narration reveals itself as a peculiar remake of the passion theme. In order to reinforce the thesis Nadgrodkiewicz proposes a theoretic model of the wandering of the topos of the Way of the Cross and then states that Bugajski’s film in some sense disguises itself in the viewer’s eyes, hiding its status of a remake. The article is recapitulated with the metaphor of the reincarnation as an everlasting wandering of the topoi.
Józefa Joanna Hałacińska took her deep faith in God and the supernatural view of the world from her family home. Following the voice of the Lord required from Joanna overcoming many difficulties. Her final decision was made on May 14, 1887, when she entered the cloistered Franciscan Sisters in Kęty, and then the Seraphic Sisters. For many years she felt God’s command to found a congregation in which the Passion of Christ would be venerated in a special way. This commandment was so clear and strongthat she was forced to present it to the religious superiors. In a short time, she received in response a rescript from the Holy See dated July 13, 1918, permitting the founding of the Congregation. Seeing this as an expression of God’s will, she undertook the work of founding the Congregation of Passionist Sisters. She placed the suffering Christ at the center of the spirituality of the Congregation. Gazing with love at His Face, Mother perceived the unique value of every man redeemed by the Blood of Christ, therefore she wanted the Sisters to participate as much as possible in the work of salvation of all people through prayer, work, andsacrifice. Józefa Joanna Hałacińska died in Płock on 9 February 1946.
PL
Głęboką wiarę w Boga i płynące z niej nadprzyrodzone spojrzenie na sprawy tego świata matka Józefa Joanna Hałacińska wyniosła z domu rodzinnego. Pójście za głosem Boga wymagało od niej przezwyciężenia wielu trudności. Ostateczną decyzję podjęła 14 maja 1887 r., wstępując do klauzurowych Sióstr Franciszkanek w Kętach, a następnie do Sióstr Serafitek. Przez wiele lat odczuwała Boży nakaz założenia Zgromadzenia, w którym w sposób szczególny byłaby czczona Męka Pańska. Nakaz ten był na tyle wyraźny i mocny, że była zmuszona przedstawić go przełożonym zakonnym. W krótkim czasie otrzymała jako odpowiedź reskrypt Stolicy Apostolskiej z 13 lipca 1918 r. zezwalający na założenie Zgromadzenia. Widząc w tym wyraz woli Bożej, podjęła się dzieła założenia Zgromadzenia Sióstr Pasjonistek. W centrum duchowości Zgromadzenia postawiła cierpiącego Chrystusa. Wpatrując się z miłością w Jego Oblicze, dostrzegała niepowtarzalną wartość każdego człowieka, odkupionego Krwią Chrystusa. Dlatego pragnęła, by Siostry poprzez modlitwę, pracę i ofiarę jak najpełniej uczestniczyły w dziele zbawienia wszystkich ludzi. Matka Józefa Joanna Hałacińska zmarła w Płocku 9 lutego 1946 roku.
In the article I discussed the motive of torcular Christi which takes place in baroque poetry. The mystic press has Old Testament provenance and in Christian tradition it is connected with Viae Dolorosae topic. In seventeenth century’s religious poetry this provenance shows in comparing Christ’s blood to the juice extruded from grapes in press and it is used in creating baroque image of gruesome Passion of Christ. The presence and symbolic of this motive is presented on the basis of selected texts written by A. Rożniatowski, W. Potocki, J.A. Morsztyn, W. Kochowski, W. Bartoszewski, K. Bolesławiusz, A. Wieszczycki and K. Miaskowski. I also paid attention to doloristic motives integrally connected with Passion and to their parallel relation with torment of Saint Mary – while Christ is tormenting, his Mother also goes through spiritual tortures. There was stated, that contemplation of Redeemer’s body, battered and soaked with blood, and meditation on Mary’s tragedy provides sensual impressions, which – with faith – allow crossing borders of sensual perception and Deifi cation of human sensuality end educate the baroque man.
PL
W artykule omówiono motyw torcular Christi występujący w poezji barokowej. Mistyczna tłocznia ma proweniencję starotestamentową, a w tradycji chrześcijańskiej łączy się z Viae Dolorosae. W poezji religijnej XVII w. ujawnia się w porównaniu krwi Chrystusa do soku wyciśniętego w prasie z owocu winorośli i jest wykorzystywana w kreowaniu barokowego obrazu makabrycznej Męki Chrystusa. Obecność i symbolika tego motywu została przedstawiona na podstawie wybranych tekstów A. Rożniatowskiego, W. Potockiego, J.A. Morsztyna, W. Kochowskiego, W. Bartoszewskiego, K. Bolesławiusza, A. Wieszczyckiego i K. Miaskowskiego. Zwrócono też uwagę na motywy dolorystyczne – integralnie związane z Pasją – i na ich paralelną relację z męką Matki Bożej: udręczeniu Jezusa towarzyszą duchowe męczarnie Maryi. Ustalono, że kontemplacja zmaltretowanego i krwią zbroczonego ciała Zbawiciela i dramatu Jego Matki dostarcza sensualnych wrażeń, które przez wiarę umożliwiają przekroczenie granic zmysłowej percepcji i „przebóstwienie” ludzkiej zmysłowości oraz edukują człowieka baroku.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.