Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Topografie w wybranych późnych utworach Elizy Orzeszkowej

100%

Pastuszek K.

Postscriptum Polonistyczne

|

2017

|

nr 2 (20) Oblicza kobiecości

223-231

EN

The aim of the article is to reinterpret the landscapes created by Eliza Orzeszkowa with the use of the tools offered by geocritics and geopoetics. It enables treating topography as the main element of the literary landscape, which – in the case of Orzeszkowa – creates the landscape itself. Topography/’topographic experience’ contains the landscape and makes it visible. Using some selected examples, the author of the article explains how space has been created and which senses it evokes.

2

How I Fell in Love with Justine from On the Banks of the Niemen. Miłosz Reads Orzeszkowa

89%

Matuszek A.

|

tom 41

|

nr 2

147-164

EN

The article How I Fell in Love with Justine from On the Banks of the Niemen. Miłosz Reads Orzeszkowa is an attempt at an intertextual analysis of the poem Undressing Justine. The text, which comes from the 1994 volume Facing the River attracts attention for two reasons. First, the layout of the work itself is intriguing: apart from the poem itself it includes a prose Complement…, which performs the function of the author’s commentary or footnote. Second, the title itself provokes the reader, offering various associations, of which the primary are erotic. However, intertextual analysis reveals a more serious senseand demonstrates that undressing is merely a pretext for a “philological undressing,” which consists of baring conventions, styles, and traditions of the era.

3

Gorszyciel Schulz i zawodowi czytelnicy

88%

Matuszek D.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2015

|

nr 2(7)

45-57

EN

The author offers a re-reading of the figure of a father, around which Bruno Schulz’s work oscillates. Schulz’s father is made a patron of anti-hermeneutic literary studies, whose ambition is to transcend the opposition between comprehension and incomprehension of a text. This father favours a reading which is dissolute and scandalous. Therefore, as a figure embodying bliss, he is called here a father-shocker (in a creative reference to Lacan’s concept of le père… ou pire) – a perverted “lawgiver,” who obliges one even to violate the law and transgress the rules of the canon. He is the one who allows for acting on one’s own anti-rules: the more they are, on the one hand, materialistic and subversive, and on the other, pragmatic and inclusive, the more difficult it is to distance oneself from them or to reject them – and thus create a space for the sovereignty of the subject. Yet, as the author persuades, the readers do not know other than an obscene father; thus they necessarily play on his terms – but it is only when one gives in to him completely that it is possible to outplay him, that is to liberate new reading possibilities.

4

Zagadki dotyku (i spojrzenia) w Cnotliwych Elizy Orzeszkowej

87%

Skorupa E.

|

tom 13

|

nr 8

436-454

EN

This article is devoted to the analysis and interpretation of the sense of touch in the early novel The Virtuous by Eliza Orzeszkowa. Touch is used in emotional or intentional tones, and in its character is the force of interaction: positive or negative. In the novel The Virtuous, touch in a physiognomical context was particularly important, which added diagnostic information about the nature of the literary hero. Due to the satirical content of the work, there was definitely more badness in tangibility that distinguished the small-town elite. Among the many categories of touch are “touch for show”, hidden touch, honourable touch, metaphorically-meta-physical touch, and empathic touch.

5

Zagubione w przekładzie

71%

Szcześniak K.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

tom LXIV

303-315

EN

In the article the author addresses the problem of translating texts which contain very interesting dialectological data from the areas of Grodno and recorded in the late nineteenth century by Eliza Orzeszkowa, and later published in the People and flowers by Niemen in the “Vistula” magazine. Her remarks apply to both bilingual text Эліза Ажэшка, Людзі і кветкі над Нёманам. Нарысы на дзвюх мовах. Першая суместная публікацыя, Мінск 2012. Eliza Orzeszkowa, People and flowers by Niemen, Collection of essays in two languages. The first joint publication, Minsk 2012 as well as the translation of the following publication: Э. Ажэшка, Людзі і кветкі над Нёманам, in: Аповесці, апавяданні, нарысу, Мінск 2000, c. 457–503. Presenting all errors against predetermined value of the set of phytonyms for dialectologists, botanists, ethnolinguists and researchers of folklore. The author considers the purpose of such releases distorting completely the content of the original material.

PL

W artykule autorka podejmuje problem przekładu tekstów, zawierających między innymi bardzo ciekawe dane dialektologiczne, dotyczące obszarów Grodzieńszczyzny, a zapisanych pod koniec XIX wieku przez Elizę Orzeszkową, a następnie opublikowanych w cyklu Ludzie i kwiaty nad Niemnem w czasopiśmie „Wisła”. Jej uwagi dotyczą zarówno dwujęzycznego tekstu Эліза Ажэшка, Людзі і кветкі над Нёманам. Нарысы на дзвюх мовах. Першая суместная публікацыя, Мінск 2012. Eliza Orzeszkowa, Ludzie i kwiaty nad Niemnem, Zbiór esejów na dwóch językach. Pierwsza wspólna publikacja, Mińsk 2012, jak i tłumaczenia tejże publikacji w wydaniu: Э. Ажэшка, Людзі і кветкі над Нёманам, w: Аповесці, апавяданні, нарысу, Мінск 2000, c. 457–503. Przedstawiając wszystkie błędy na tle ustalonej wcześniej wartości zbioru fitonimów dla dialektologów, botaników oraz etnolingwistów i badaczy folkloru, autorka zastanawia się nad celem takich wydań, zniekształcających całkowicie zawartość oryginału.

6

„Admiruję gorąco jej talent...”. Eliza Orzeszkowa czyta Konopnicką (Z badań nad epistolografią pisarki)

62%

Sikora I.

|

tom 1

199-224

EN

Eliza Pawłowska’s and Maria Wasiłowska’s school relationship would have been an insignificant in their biographies if she (the author of Marta) had not become a writer and had not discovered Konopnicka as a poet (1878/1879). Orzeszkowa supported Konopnicka at the beginnings of her artistic career, defended from attacks of the conservative-catholic press. Orzeszkowa also published ‘dramatic fragments’ Z przeszłości (1881), read with special liking Konopnicka’s collections of poems, she even memorized them, included in letters, quoted and paraphrased. In February 1909, she prepared in Grodno a soirée devoted to Konopnicka’s artistic work. For almost forty years Orzeszkowa was conducting a dialogue with Konopnicka’s lyric poetry which was hidden in her letters. However, both of the writers, in spite of Nad Niemnem author’s attempts, remained intellectually indifferent and it did not bring them emotionally closer together: Orzeszkowa’s life was limited to the daily occurrence in Grodno, Konopnicka’s existence was filled by journeys around Europe and the relationship with Maria Dulębianka. They assured each other of mutual friendship and love, but they lived their own life. This fascinating dialogue was commemorated in both writers’ correspondence.

PL

Szkolna znajomość Elizy Pawłowskiej i Marii Wasiłowskiej byłaby w ich biografiach nic nie znaczącym epizodem, gdyby nie twórczość literacka Orzeszkowej i „odkrycie” Konopnickiej – poetki przez autorkę Marty na przełomie 1878/1879 roku. Orzeszkowa wspierała Konopnicką w początkach jej kariery artystycznej, broniła przed atakami konserwatywno-katolickiej krytyki, wydała „fragmenty dramatyczne” Z przeszłości (1881), czytała z upodobaniem kolejne zbiory wierszy, uczyła się ich na pamięć, włączała do listów, cytowała i parafrazowała, a w lutym 1909 roku przygotowała w Grodnie wieczór literacko-artystyczny poświęcony jej twórczości. Przez 40 prawie lat toczył się ukryty w listach dialog Orzeszkowej z liryką Konopnickiej. Obie pisarki jednak – mimo usiłowań autorki Nad Niemnem – pozostały sobie duchowo obce, nie zbliżyły się emocjonalnie do siebie: Orzeszkowej życie zamykało się w kręgu grodzieńskiej codzienności, żywot Konopnickiej wypełniały podróże po Europie i związek z Marią Dulębianką. Zapewniały się wzajemnie o przyjaźni i miłości, ale żyły własnymi sprawami. Ów fascynujący dwugłos utrwalony został w korespondencji pisarek.

7

Wspomnienie młodości. O znaczeniu przysłowia „Przypomniała baba dziewic wieczór” w utworach Elizy Orzeszkowej

51%

Kaczor M. , Narolska A.

|

tom 1

173-185

EN

The subject of the article is a linguistic and literary historical analysis of the proverb ‘The old woman recalled the evening of the virgins’ included in Eliza Orzeszkowa’s writings. The first part of the work is devoted to linguistic analysis of the abovementioned proverb. The analysis confirms that its main goal is an expression of emotions associated with awareness of passing of life. Lexis and phraseology connected with youth, passing away of the time and the old age become the exponent of general truth on the essence of human existence, and the proverb itself should be treated as the expression of passing away experience that reflects eternal and infinite human longing for happiness. In the second part of the paper the analysis undertakes features and functions of the proverb in Eliza Orzeszkowa’s selected works: Lowlands [Niziny], By the Niemen [Nad Niemnem] and Mary Rose [Panna Róża]. On their basis one may infer the process of universalisation of the studied proverb within the works of the authoress. The writer draws the proverb from Belarusian folk, and as the time went by, separated its meaning from the original context, giving the saying universal meaning.

PL

Przedmiotem artykułu jest językowo-historycznoliteracka analiza przysłowia „Przypomniała sobie baba dziewic wieczór”, zawartego w utworach Elizy Orzeszkowej. Część pierwsza pracy poświęcona jest językowej analizie przysłowia. Analiza potwierdza, iż służy ono wyrażaniu emocji związanych z upływem życia. Leksyka i frazeologia związana z młodością, przemijaniem i starością staje się wykładnikiem ogólnej prawdy o istocie ludzkiej egzystencji, samo zaś przysłowie traktować należy jako wyraz doświadczenia przemijania, odbijającego odwieczną i nieskończoną ludzką tęsknotę za szczęściem. W części drugiej pracy analizie poddane zostały funkcje przysłowia w wybranych utworach Elizy Orzeszkowej: Nizinach, Nad Niemnem i Pannie Róży. Na ich podstawie można wnioskować o dokonującym się w twórczości pisarki procesie uniwersalizacji wyrażenia. Czerpiąc przysłowie z białoruskiego folkloru, autorka z biegiem czasu odrywa je od pierwotnego kontekstu, nadając uogólnione znaczenie.