Tematem szkicu jest analiza metod przedstawiania ciała aktora i bohatera we współczesnym kinie autorskim. Na egzemplifikację opisu zostały wybrane trzy strategie artystyczne zaproponowane przez Bruno Dumonta, Alberta Serrę i Aleksandra Sokurowa – reżyserów wpisujących się w tendencję filmowego neomodernizmu. Obecność ciała aktora i bohatera stanowi u każdego z nich cel interesujących działań, choć wynika z różnych postaw światopoglądowych i koncepcji estetycznych. Łączy je opór wobec klasycznych technik aktorstwa psychologicznego, rezygnacja z konwencjonalnej emotywności, indywidualizacja i personalizacja bohatera oraz intensywna obserwacja idiosynkrazji aktora i filmowej postaci. Do tego należy dodać kluczowy dla nich wątek intymności doświadczeń i eksploracji sfery fizjologicznej, a także motyw fizycznej ofiary i temat sakralizacji ciała.
EN
The subject of the article is the analysis of methods of presenting the body of actors and protagonists in contemporary independent cinema. The author chose three examples of artistic strategies presented by Bruno Dumont, Albert Serra and Alexander Sokurov – directors belonging to the neo-modernist trend in film. The presence of the body of an actor and protagonist is for each of them a target of interesting activities, although for each of them this results from different worldviews and aesthetic notions. What they have in common is the resistance towards the classical techniques of psychological acting, the abandonment of conventional emotiveness, individualisation and personalisation of the hero and the intensive observation of the idiosyncrasies of actors and protagonists. To this, one must add the key topic of the intimacy of experience and the exploration of the physiological sphere, as well as the motif of physical sacrifice and sacralisation of the body.
Syska prezentuje sylwetkę artystyczną i twórczość Ralpha Steinera (1899-1986), którego pochodzenie, losy oraz biograficzne i towarzyskie uwarunkowania stanowiły symptomatyczny wzór kariery amerykańskiego awangardzisty późnych lat 20. i 30. XX w. Jak twierdzi autor, amerykańska awangarda filmowa – wbrew utartym sądom – nie narodziła się w 1943 r. w chwili premiery "Sieci popołudniowych" ("Meshes of the Afternoon") Mayi Deren i Alexandra Hammida, ale istniała już od ponad dekady, rozwijała się w osobnych nurtach, stworzyła namiastkę artystycznej bohemy i wydała na świat gromadkę utalentowanych twórców. Jednym z najwybitniejszych przedstawicieli tego nurtu był właśnie Ralph Steiner. Przegląd twórczości tego reżysera Rafał Syska kończy stwierdzeniem, że najważniejsza dla Steinera była nie technika i formalne aspekty kina, ale możliwość ukazywania piękna falującej wody (wyrafinowana plastyka obrazów pozbawiona odniesień znaczeniotwórczych), co stało się tematem jego najsłynniejszego filmu – "H2O" (1929).
EN
Syska presents the life and work of Ralph Steiner (1899-1986), whose background, fate and biographical and social conditions were symptomatic of a career pattern typical of the American avant-garde of the late 1920s and 1930s of the 20th century. According to Syska, American film avant-garde was not born, as many think, in 1943, together with the premiere of Maya Deren and Alexander Hammid’s "Meshes of the Afternoon", but existed already for a decade or so, and developed within various artistic streams. It also helped to create artistic bohemians, and created a number of talented artists. Ralph Steiner was one of the most outstanding representatives of this trend. Syska concludes his review of Steiner’s work with the argument that for Steiner, the technique and the formal aspect of film making were not the most important elements of his creativity. Rather what mattered was the possibility of showing the beauty of rippling water (refined imagery devoid of meaningful references), which was the main theme of his famous movie "H2O" (1929).
(Re)construction of Memories of the Revolution in Contemporary Romanian Cinema The article examines contemporary Romanian cinema from a postmemory methodological perspective (based on the ideas of Marianne Hirsch, Dominick LaCapra and others). In the first section, a few key aspects of this concept are presented, and developed as a methodology for research on contemporary cinema, and then the history of the 1989 Revolution in Romania is outlined. In the second part of the text, the process of falsifying the Revolutionarch on contemporary cinema, and then the history of ctivity in the Ceauty in era. In the third section, contemporary topics in Romania are described, with emphasis on traumas in today’s society and the sins committed in the previous era.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The author analyzes the works of Sharunas Bartas — a Lithuanian avant-garde filmmaker, one of the core persons of the neo-modernist trend in contemporary art cinema. Syska describes the origins of the unique aesthetics and idiosyncratic elements of film style which allow Bartas to create one of the most convincing models of cinematic melancholy. The topic of the time, the past, subjectivity and decay as well as youth destroyed by the history, alienation and poverty are the most visible in his films. Syska also highlights these elements of film narration which present Bartas as a representative of Slow-cinema, underlying the use of post-colonial methodology in description strategies.
This essay analyzes the narration strategies and methods of making meanings in neo-modernism movement. Filmmakers, who are its representatives, prefer the opposite model of cinematic communication which is commonly used in mainstream movies. The article begins with the definition of neo-modernism and description of key components that provide specific forms of narration and reception. Moreover, there were presented main terms related to the modernism and so-called slow cinema. In main fragments of the essay the author focused on some neo-modernist crime stories, which have been created through different, than in traditional cinema, methods of making meaning. Then, there were analyzed such elements of cinematic style as: use of off-screen space and non-conventional concepts of narrative ellipsis.
PL
This essay analyzes the narration strategies and methods of making meanings in neo-modernism movement. Filmmakers, who are its representatives, prefer the opposite model of cinematic communication which is commonly used in mainstream movies. The article begins with the definition of neo-modernism and description of key components that provide specific forms of narration and reception. Moreover, there were presented main terms related to the modernism and so-called slow cinema. In main fragments of the essay the author focused on some neo-modernist crime stories, which have been created through different, than in traditional cinema, methods of making meaning. Then, there were analyzed such elements of cinematic style as: use of off-screen space and non-conventional concepts of narrative ellipsis.Zadaniem artykułu jest przeprowadzenie analizy narracji i sposobów produkcji znaczeń w filmowym neomodernizmie. Podejmowane w ramach tej formacji strategie inscenizacyjne stanowią rewers metod powszechnie używanych w kinowym mainstreamie. Esej rozpoczyna próba zdefiniowania, czym jest neomodernizm oraz czym się charakteryzuje – zarówno na płaszczyźnie narracyjnej, jak też odbiorczej. Ważnym elementem opisu stało się wprowadzenie terminologii związanej z filmowym modernizmem i tzw. slow-cinema. W głównych fragmentach eseju zostały poddane analizie neomodernistyczne kryminały, oparte na odrębnej, niż dzieje się w tradycyjnym kinie, produkcji znaczeń. Potem opisane zostały kluczowe strategie inscenizacyjne, w których priorytetowymi zadaniami było przeniesienie ważnych fabularnie zdarzeń w przestrzeń pozakadrową i niekonwencjonalny sposób wprowadzania elips czasoprzestrzennych.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This essay describes child characters in horror movies of the eighties. It begins with the description of the social and political background, emphasizing both the conservative ideology and the evolution of film genre conventions as well as methods of film distributing. In the central part of the essay there is the analysis of a series of horror movies A Nightmare on Elm Street and other teenager slashers which are focused on the description of a position of children in traditional family and its deconstruction by influence of the counter-culture factors. The slashers of the eighties are considered as a mild rebellion in the decade of the reconstruction of traditionalist values.
The author of this essay focuses on the films directed by Argentinean filmmaker Lisandro Alonso (La Libertad, Los Muertos, Fantasma and Liverpool). The article examines the specific film style, focusing on various forms of the cinematic realism. Firstly, the essay proposes the list of the Alonso’s potential protoplasts, confronts the Argentinean filmmaker with the film poetics conceived by Robert Bresson, Béla Tarr and Chantal Akerman. The author claims that the Alonso’s conception updates Bressonian idea of “cinematography”, although Argentinean director rejects the process of semiotic synthesis, instead proposing the uniqueness of the characters, the purest realism – ancillary to the landscape and the actor. Besides, Syska describes the distancing techniques used by Alonso, ellipsis in the film plot, the avoidance of the punchlines and the specific nature of the subjectivity located inside the classical objective narration (e.g. the analysis of a sleep scene from the movie La Libertad). The author also analyzes the temporal relations in Alonso’s films – using the term called “present tense progressive”.
Syska omawia historycznofilmową użyteczność refleksji na temat niezrealizowanych filmów. Autor rozważa cztery możliwe powody, dla których analiza niezmaterializowanych projektów jest przydatna. Po pierwsze, pozwala ona na o wiele bardziej wnikliwe – niż w przypadku filmów zrealizowanych – opisywanie mechanizmów powstawania scenariuszy, tworzenia kolejnych wersji scen, dobierania obsady aktorskiej, eksperymentowania z lokacjami, ewoluowania projektu etc. Po drugie, umożliwia analizowanie genezy określonych rozwiązań artystycznych, które niekoniecznie zostały zaprojektowane dla powstałych filmów, lecz były obmyślane dla realizacji dzieł wcześniejszych – ostatecznie nieurzeczywistnionych. Po trzecie, pozwala stworzyć szeroką sieć cytatów i zawłaszczeń, bo porzucone projekty żywiły liczne inne filmy – często innych reżyserów. Po czwarte wreszcie, umożliwia analizę procesu produkcji filmowej w oparciu o narzędzia modnych dziś „production studies”.
EN
Syska discusses the usefulness of the reflection on unmade films in the context of film studies. The author considers four possible reasons why the analysis of unmade films can be useful. Firstly, it permits a more in depth, than in the case of realised films, description of the mechanism of script writing, the creation of subsequent versions of scenes, the casting process, experiments with locations – in short the evolution of the film project. Secondly, it permits the analysis of the genesis of certain artistic solutions, which were not designed for films that were made, but for earlier works, that were not ultimately produced. Thirdly, it permits the creation of a wide net of citations and appropriations, as other films, often by other directors are inspired by the abandoned film projects. Fourthly, it permits the analysis of the film production process using the tools of the now popular production studies.
Przyglądając się fenomenowi podzielonego ekranu (split screen), autor najpierw opisuje historię jego analogowej wersji w kinie niemym, kiedy narzędzie to było czasami stosowane w scenach rozmów telefonicznych bądź snów albo w celu rozszerzenia czasoprzestrzeni o wewnętrzne sceny/ekrany. Następnie Syska skupia się na kinie postklasycznym i przedstawia analizę różnych form podzielonego ekranu w "Grand Prix" (1966) Johna Frankenheimera, "Sprawie Thomasa Crowna" (1968) Normana Jewisona czy w "Dusicielu z Bostonu" (1968) Richarda Fleischera. Ten specjalny rodzaj podzielenia ekranu można pojmować jako konsekwencję pojawienia się dynamicznej narracji, jako efekt wpływu technologii telewizyjnych oraz eksperymentów z obszaru media-artu. W trzeciej części eseju autor zastanawia się nad współczesnymi, cyfrowymi wersjami split screenu, rozpoczynając od "Ksiąg Prospera" (1991) Petera Greenawaya, a kończąc na "127 godzinach" (2011) Danny’ego Boyle’a i "Przypadkach Tracey" (2007) Bruce’a McDonalda. Głównym celem artykułu jest analiza podzielonego ekranu, który wydaje się odpowiedzią na ewolucję nowoczesnych sposobów komunikacji, a ponadto wiąże się ze zjawiskiem multiplikacji w procesie przekazywania informacji oraz z regresem spójnego i kompletnego w warstwie fabularnej i zasoprzestrzennej systemu komunikacji z odbiorcą. Split screen może być postrzegany jako naturalna forma opisu doświadczeń wizualnych w naszych czasach – jako ekwiwalent podzielonej kompozycji w okienkach aplikacji komputerowych, wiadomościach TV czy na bilbordach oraz multiplikacji we współczesnym systemie komunikacyjnym.
EN
The article examines the phenomenon of split screen. Firstly Syska describes the history of analogue split screen in silent cinema when this tool was sometimes used in scenes with phone conversations, dreams and intra-diegetic film screenings. Later, the author focuses on the post-classical cinema and presents the analysis of the various forms of split screen in "Grand Prix", "The Thomas Crown Affair" or "The Boston Strangler". This special kind of screen division is observed as a consequence of dynamic narration, influence of TV-style, and experiments in media art. The third part of the essay is concentrated on contemporary, digital split screen – beginning with "Prospero’s Books" and concluding with "127 Hours" and "The Tracey Fragments". The main purpose of the article is to analyze the split screen as a response to evolution of modern ways of communication, the phenomenon of multiplication in process of information delivery and the regress of single, integrated subject in narrative methods. Split screen can be perceived as the natural form of the description of visual experiences in our time – as an equivalent of the divided composition in computer window applications, TV news, billboard system and multiplicity in contemporary communication system.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The author of this article concentrates his attention on the films directed by Alexandr Sokurov, a distinguished contemporary Russian filmmaker. Syska describes the political and aesthetical background of Sokurov’s works, underlying their key motifs: melancholy, nostalgia, reminiscences, decay of physical world, memories and time. The author mentions autobiographical components of Sokurov’s screenplays, describes his childhood defined by eternal displacement of his family, as well as the adultness — with political troubles caused by anti-communism attitude and close friendship with Tarkovsky. Syska analyzes the literary context of Sokurov’s films, cultural paradigm, religious character of film narration and theme of carnal sacrifice. All of them allow him to describe the human as someone who is deeply devoted to the internal world of memories, nostalgia, passing time and intimate relationship with dying parents.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.