Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Osady wczesnokredowych spływów rumoszowych w warstwach cieszyńskich rejonu Żywca

100%

Słomka T.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2001

|

tom T. 27, z. 1

89-110

PL

W warstwach cieszyńskich (kimeryd - hoteryw) serii śląskiej rejonu Żywca stwierdzono kilkanaście wychodni utworów spływów rumoszowych. Wyróżniono dwa typy osadów. W typie I udział klastów waha się od 15 do 25% i są to wyłącznie otoczaki oraz fragmenty ławic skał osadowych (wapienie pelityczne, detrytyczne i organodetrytyczne, piaskowce i węgiel). W typie II klasty są rzadkie (do 5%), ale wśród nich stwierdzono także otoczaki skał magmowych i metamorficznych. Spoiwo buduje mikrytowy węglan wapnia, zapiaszczony i zażelaziony z okruchami wapieni. Towarzyszą im nieliczne ooidy, onkoidy, otwornice oraz szczątki szkarłupni, małży i mszywiołów. Osady spływów rumoszowych dokumentują neokimeryjskie ruchy wypiętrzające, które przekształciły podmorski grzbiet śląski w aktywną kordylierę. Ruchy te wydźwignęły także fragmenty dna basenu zbudowane z warstw cieszyńskich. Poddane erozji były redeponowane do basenu spływami rumoszowymi

EN

Several outcrops of debris flow deposits were encountered in the Cieszyn Beds (Kimmeridgian - Hauterivian) of the Silesian Series in Żywiec region. Two types of flows were distinquished. In type I percentage of clasts varies from 15 to 25% and their composition includes only pebbles and layer fragments of sedimentary rocks (pelitic, detrital and organo-detrital limestones, sandstones and coal). In the type II flows clasts are rare (up to 5%) but igneous and metamorphic rock pebbles were observed. Cements consist of micritic calcite with admixture of sand function, iron hydroxides and limestone fragments. Accompanying components are ooids, oncolites, foraminifers and fragments of echinoderms, bivalves and bryozoans. The debris flow deposits reflect the Neo-Cimmerian uplift movements which transformed the submarine Silesian Ridge into the active cordillera. There movements uplifted also the basin floor fragments covered by the Cieszyn Beds which, in turn, were subjected to erosion and redeposited as debris flow deposits

2

Środowisko sedymentacji warstw istebniańskich dolnych (górny senon) rejonu Dobczyc

63%

Leśniak T. , Słomka T.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2000

|

tom T. 26, z. 1

51-65

PL

Przedmiotem badań były dolne warstwy istebniańskie (górny senon) serii śląskiej Beskidu Wyspowego, w rejonie Dobczyc. Szczegółowo zbadano kilka bardzo długich profili. Rozpoznany zespół warstw obejmuje wszystkie typowe litofacje dla głębokomorskiej sedymentacji silikoklastycznej, ale dominują piaskowce zlepieńcowate. Wysokim udziałem charakteryzują się także piaskowce i zlepieńce piaszczyste. Osady wyróżnionych facji powstawały głównie w wyniku depozycji z wysoko gęstościowych, żwirowo-piaszczystych prądów zawiesinowych, rzadziej spływów rumoszowych. Zespół cech sedymentacyjnych, oraz wydzielone sekwencje facjalne (pozytywne, negatywne i o nieuporządkowanym wykształceniu) wskazują na sedymentację w zróżnicowanych i szybko zmieniających się środowiskach sedymentacji kanałów i ich stref ujściowych stożka środkowego oraz chaotyczną sedymentacją w obrębie nie skanalizowanego fartucha utworów silikoklastycznych.

EN

Several well-exposed sections of the Lower Istebna Beds (Upper Senonian) Silesian unit of the Beskid Wyspowy Mts have been sedimentologically analysed. Recognized facies have been represented all typical deep-water siliciclastic deposits, dominated by conglomeratic sandstone. Sandstones and conglomerates sandstones are also enriched. Recognized facies have been deposited by various density turbidity currents deceleration rate. Rapid deposition of the pebble-sandstone material by the high-density turbidity currents passing into fractionated, pebble-sand or sandy turbidity currents also frequently occurred. Occasionally, finest suspension sedimented on the basin floor from the tail of turbidity current. Episode of debris flow was also sporadically noted. Sedimentological features as well as established facies sequences (thining and fining upward, thickening and coarsening upward, heterolitic structure) indicate sedimentation within differentiated and changeable environments of channels middle fans and chaotic deposition of unchannalized siliciclastic apron.

3

Geoturystyka - interdyscyplinarna specjalnooeć kształcenia

63%

Słomka T. , Mayer W.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

tom Vol. 59, nr 4

329-329

EN

The new understanding of geotourism includes not only the visits to abiotic nature objects but their broad cognition, from geological structure and history, through landforms development, environmental problems, nature protection, impact on economic growth of the region up to historical and cultural contexts. The aim of such broad attempt is to better understand the relationships between geological structure, landforms, land development, history, economics and culture (including the aesthetic impressions of visitors) of a geosite and region in which it is located. Such hollistic attempt generates the demand for a new type of specialist. His education should integrate the knowledge of the Earth and environmental sciences, tourism industry theory and practice, basics of economy, finances, law, history and cultural heritage of the region together with the abilities of interpersonal communication and transfer of knowledge in a way understandable for non-professionals. The authors present the history and recent practice of geotourism education at the Faculty of Geology, Geophysics and Environment Protection of the AGH University of Science and Technology in Kraków.

4

Katalog obiektów geoturystycznych w obrębie pomników przyrody i rezerwatów przyrody nieożywionej

63%

Słomka T. , Doktor M.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

tom Vol. 59, nr 4

335-335

EN

In 2009 the Ministry of Environment has granted the commission of preparing the "Catalogue of geotourist sites" to the working group from the AGH-University of Science and Technology. The "Catalogue…" will include the geosites located in the areas of natural monuments and abiotic nature reserves. The interesting geological structure of Poland is a result of a variety of processes which created numerous geological objects. Many of them reveal both the outstanding aesthetic valours and the fascinating geological history, which may attract the visitors. The aesthetic valours, as e.g., monumental or unusual forms and/or unique character will draw attention of all visitors, despite their level of understanding of geological processes. The geological history will probably attract only a fraction of visitors, particularly professionals, including university students, as well as collectioners and other passionates of Earth sciences. Among thousands of abiotic nature reserves and nature monuments 150 top-class sites will be selected, professionally described and photographed. The English version of this unique book will be available, as well. It is expected that the "Catalogue…" will contribute to promotion of geosites in Poland and abroad. The project will be financed by the National Fund for Environment Protection and Water Management.

5

Kaskady Rodła atrakcją geoturystyczną Beskidu Śląskiego

63%

Strzeboński P. , Słomka T.

Geoturystyka

|

2007

|

tom nr 1

21-28

PL

Praca poświęcona jest grupie malowniczych wodospadów nazwanych "Kaskadami Rodła u źródeł Wisły". Posiadają one wysokie walory poznawcze dla nauki, dydaktyki oraz turystyki, stanowiąc jeden z cenniejszych obiektów geoturystycznych Beskidów Zachodnich. Zespół schodowych progów wodospadowych tworzących naturalne kaskady Białej Wisełki powstał na stopniach skalnych, wymodelowanych głównie dzięki erozji rzecznej. W obrębie grupy kaskad Białej Wisełki zlokalizowana jest bardzo ważna dla geologii regionalnej Karpat górnokredowa granica litostratygraficzna. Rozdziela ona warstwy godulskie górne od warstw istebniańskich dolnych serii śląskiej Karpat fliszowych. Granica ta dokumentuje zmianą charakteru podmorskiej sedymentacji silikoklastycznej spływów grawitacyjnych w basenie śląskim.

EN

The paper describes picturesque waterfalls called "The Rodło Cascades at the springs of the Vistula River". The waterfalls present high scientific, educational and touristic valours, being one of the most valuable geotouristic sites in the Western Beskidy Mts. The system of rock steps forming the cascades of the Biała Wisełka Creek was shaped by erosional processes. In the area of the cascades the Upper Cretaceous lithostratigraphic boundary can be observed between the Upper Godula and the Lower Istebna beds of the Silesian Unit. This boundary is of crucial importance for the Flysch Carpathians as it documents the change in character of siliciclastic sedimentation of gravity flows in the Silesian Basin.

6

Oferta geoturystyczna wiejskiej gminy Łącko - stolicy krainy sadów przeciętej doliną Dunajca

63%

Kicińska A. , Słomka T.

Geoturystyka

|

2006

|

tom nr 4

33-38

PL

Łącko jest prężnie funkcjonującą wiejską gminą polożoną w Beskidzie Sądeckim, nad malowniczo wijącą się doliną Dunajca. Okoliczne wzgórza porośnięte są prawdziwym bogactwem drzew owocowych, z owoców których wytwarza się produkt znany w świecie łącką wódkę - śliwowicę. Oferta turystyczna gminy nie zawęża się tylko do bogatego folkloru. Wody Dunajca oraz jego dopływów rozcinają podłoże skalne należące do plaszczowiny magurskiej wchodzącej w skład Zewnętrznych Karpat fliszowych, odsłaniając sekrety Ziemi, na której początek osadnictwa datuje się na okres brązu. Miejsce to należy do tych, które koniecznie trzeba zobaczyć, łączy się w nim historia z teraźniejszością.

EN

Łącko is expansiveness rural community, located in Beskid Sądecki Mts., near lovely reel of Dunajec valley. Neighbouring hills are get overgrown by wealth fruit trees, with the famous on all the world product - vodka, called a plum - brandy. Tourist offers this community it is not only wealth folklore, Dunajec River and their tributes cross background and shows the secrets of the rocks belong to the Magura Unit of the Outer Carpathians. The settlements sight on this areas appeared on bronze period. This place belong to the sites, which you have to see. Here is binding the pass and the present time.

7

Atrakcje geoturystyczne i turystyczne Żywca

63%

Słomka T. , Słomka E.

Geoturystyka

|

2007

|

tom nr 4

13-22

PL

Miasto Żywiec położone jest w centrum Kotliny Żywieckiej otoczonej pasmami Karpat Zewnętrznych. W południowej części Żywca znajduje się góra Grojec o niezwykle interesującej budowie geologicznej. Odsłaniają się tutaj najstarsze skały Karpat Zewnętrznych - warstwy cieszyńskie, reprezentujące tzw. flisz wapienny, z intruzjami skał magmowych i utworami produktów spływów rumoszowych. W kamieniołomach góry Grojec eksploatowano wapienie i wypalano je w piecach szybowych. Jeden z pieców zachował się do dzisiaj. Na górze Grojec znaleziono ślady osadnictwa związanego z kulturą łużycką, celtycką i słowiańską. Wiele atrakcji turystycznych możemy zobaczyć także w mieście Żywiec: zamek z XV wieku, pałac Habsburgów, Rynek z dzwonnicą i ratuszem, kilka zabytkowych kościołów i słynnym w świecie Browarem Żywieckim założonym w 1852 r. Żywiec jest świetną bazą wypadową dla turystyki górskiej.

EN

Żywiec is a town located in the central part of the Żywiec Depression surrounded by the Carpathian mountain ranges. In the southern part of the town there is the Grojec Mountain where very interesting geological features can be observed. At this geosite the oldest rocks in the Outer Carpathians are exposed - the Cieszyn Beds. This unit represents so-called "calcareous flysch" with magmatic intrusions and debris flow sediments. Since ages limestones were quarried on the slopes of the Grodziec Mt. and calcinated to quicklime. One of many kilns still exists in the vicinity. At the summit of the Grodziec Mt. archaeological excavations revealed the relics of settlements originated from the Lusatian, Celtic and Slavic cultures. Another historical monuments can be seen the Żywiec: the castle from the XVth century, the palace of Habsburg Family, the Main Market with Bell Tower, City Council Hall, several historical churches and world famous brewery founded in 1852. Moreover, Żywiec is a perfect base for mountain hikes.

8

Geostatystyczna estymacja parametrów jakości węgla brunatnego w polu Bełchatów wykorzystująca znajomość zmienności lokalnej

63%

Bartuś T. , Słomka T.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2009

|

tom T. 25, z. 2

5-22

PL

Złoże węgla brunatnego Bełchatów położone jest w centralnej Polsce w rowie tektonicznym Kleszczowa. Przedmiotem badań była lokalna, horyzontalna zmienność wybranych parametrów złożowych, przeanalizowana geostatystycznie za pomocą semiwariogramów. Podstawę badań stanowiły wyniki specjalnie wykonanego opróbowania niewielkiego fragmentu złoża (pola doświadczalnego o rozmiarach poziomych 8 x 8 m), położonego w centralnej części pola Bełchatów. W pobranych próbach węgla oznaczono: zawartość wilgoci całkowitej, zawartość popiołu, wartość opałową i zawartość siarki całkowitej w stanach roboczych. Uzyskane opisy zmienności wymienionych parametrów w lokalnej skali obserwacji wykorzystano do geostatystycznego modelowania ich struktury zmienności w większej, regionalnej skali obserwacji odpowiadającej jednorodnym geologicznie obszarom pola Bełchatów (A1 i C). Umożliwiło to zmodyfikowanie postaci modeli regionalnych przez doprecyzowanie ich przebiegu szczególnie w zakresie niewielkich odległości, mniejszych od minimalnego rozstawu między punktami rozpoznania. Przeprowadzone procedury weryfikacyjne nie ujawniły jednak znaczącej poprawy estymacji parametrów w punktach złoża przy zastosowaniu zmodyfikowanych modeli wykorzystujących informację o zmienności lokalnej parametrów węgla w stosunku do modeli opartych wyłącznie na danych rutynowego opróbowania złoża. W związku z dużą różnorodnością zaburzeń występujących w złożu Bełchatów oraz tym, że badania lokalnej, poziomej zmienności parametrów węgla ograniczono do jednego, izolowanego fragmentu złoża (pole doświadczalne), otrzymanych wyników nie należy ekstrapolować na całe pole Bełchatów. Poziomy lokalnej zmienności badanych parametrów mogą się różnić w zależności od rejonu i analizowanego poziomu stratygraficznego. Z powyższych względów, prezentowane wyniki należy traktować w sposób przyczynkowy i wymagający przeprowadzenia dodatkowych badań zmienności lokalnej w innych częściach pola Bełchatów.

EN

Bełchatów lignite deposit is located in the central part of Poland into the tectonic Kleszczów graben. The theme of research was local, horizontal variability of the chosen deposit parameters, geostatisticaly analysed by semivariograms. The base for the researches was results of the specially sampling of the small part the deposit (experimental area with horizontal size 8 x 8 m) located in the central part of Bełchatów deposit. The lignite samples has been annalysed regarding moisture, ash content, calorific value and sulfur content in the as received state. Obtained locale scale variability descriptions of the lignite parameters has been used to the geostatistical modeling variability structures into the bigger, regional parts of the Bełchatów deposit (geologicaly homogeneous areas A1 and C). This enabled us to modify the regional models by specifying semivariograms, especially in small range, smaller than the minimum range between deposit identification grid. Executed analysis didn't reveal any significant improvement of the modeling quality which uses local variability information of the lignite parameters towards the classic modeling which is based on geostatistical regional models extrapolation. With reference to huge variability of perturbance in the Bełchatów deposit and fact that the local horizontal lignite parameters variability research was reduced to the one isolated part of the deposit (experimental area), received results cannot be extrapolated to the whole Bełchatów area. The levels of the local variability of researched parameters can depends on analysed area and stratigraphics horisonts. For this reason presentated results should be treated in contributory way and some confirmation research should be done in the other parts of the Bełchatów area.

9

Sequences of the lithofacies and depositional intervals in the Godula Beds of the Polish Outer Carpathians

63%

Słomka T. , Słomka E.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2001

|

tom Vol. 71, No 1

35-42

EN

The Markov chains procedure was applied to the study on the sequences of lithofacies and depositional intervals in the Godula Beds (Turonian-Lower Senonian) of the Flysch Carpathians. The model (depositional) and modal (a most frequent in profile) diagrams were constructed and corresponding sequences were recognized. It was found that deposition from high-density turbidity currents of variable retardation rates was the dominating mechanism whereas the low-density turbidity currents were rather rare. The newly deposited sediments were commonly eroded by the succeeding, dense currents. Deposition processes were dominated by the two clearly separated environments: channels and depositional lobes. Their systems were subjected to frequent changes due to lateral migration caused by tectonic movements (uplift of cordilleras and subsidence of sea floor) and eustatic changes of sea level.

10

Geoturystyka - podstawowe pojęcia

63%

Słomka T. , Kicińska-Świderska A.

Geoturystyka

|

2004

|

tom T. 1, nr 1

5-7

PL

W pracy przedstawiono przyczyny powstania Geoturystyki jako logicznej konsekwencji olbrzymiego zainteresowania turystów obiektami geologicznymi. Scharakteryzowano pojęcie Geoturystyki jako specjalności dydaktycznej i nowej, interdyscyplinarnej dziedziny naukowej. Zaproponowano definicje: geoturystyki, obiektu i zjawiska geoturystycznego oraz atrakcji geoturystycznej.

EN

This paper presents the reasons for the emergence of Geotourism as the logical consequence of the enormous interest of tourists in geological sites. The paper outlines the concept of geotourism as a specialized education course and a new interdisciplinary scientific field. The following definitions are proposed: geotourism, a geotourist site and phenomenon, and geotourist attraction.

11

Program JuraKrak jako przykład komputerowej bazy danych obiektów geoturystycznych

63%

Jasiński P. , Słomka T.

Geoturystyka

|

2006

|

tom nr 3

53-56

PL

JuraKrak jest komputerową bazą, która umożliwia gromadzenie informacji o obiektach geoturystycznych. W artykule opisano bazę, która zawiera informacje o jurajskich obiektach geoturystycznych Krakowa i jego okolic. Użytkownik tej bazy może również pobrać plik pustej bazy danych i stworzyć własny, dowolny zbiór informacji dotyczących obiektów geologicznych lub geoturystycznych. Uzupełnieniem programu jest witryna internetowa zawierająca najważniejsze informacje o obiektach oraz zdjęcia miejsc wartych odwiedzania i obejrzenia. Współistnienie elektronicznej bazy danych oraz strony internetowej wynika z chęci dotarcia do szerszego kręgu osób. Komputerowa baza danych o geoturystycznych obiektach jurajskich okolic Krakowa ma charakter otwarty; można bez ograniczeń korzystać z jej zasobów.

EN

The "JuraKrak" is a computer database designed for gathering information on geotouristic sites. In the paper we describe the database containing information on Jurassic geotouristic sites in Kraków and its vicinity. The database user may also download a file from an empty database in order to create his own dataset of geological or geotouristic objects. The software is supplemented with a webpage, where the most important data on particular sites can be found together with photogalleriers of objects worth-visiting. The aim of the interaction of electronic database and web page was to attract as many potential users as possible. The computer database on geotouristic Jurassic sites in Kraków and vicinity is open to the public and is a freeware.

12

Węgiel brunatny to paliwo przyszłości czy przeszłości?

51%

Kasztelewicz Z. , Tajduś A. , Słomka T.

Napędy i Sterowanie

|

2017

|

tom R. 19, nr 7/8

88--104

PL

W artykule przedstawiono stan energetyki na tle wyzwań polityki klimatycznej UE. Omówiono dotychczasowe osiągnięcia polskich kopalń węgla brunatnego i możliwe scenariusze rozwoju branży węgla brunatnego na I połowę XXI wieku. Autorzy zdefiniowali założenia krajowej doktryny górniczo-energetycznej oraz kroki milowe dla jej wdrożenia, podkreślając potrzebę zmiany wizerunku węgla poprzez przyspieszenie wdrażania tzw. „czystych technologii węglowych” oraz prac innowacyjnych tak w kopalniach, jak i w elektrowniach. Artykuł zakończono stwierdzeniem, że polska gospodarka otrzymała szansę zagospodarowania perspektywicznych złóż węgla brunatnego dla kontynuacji produkcji taniej i czystej energii elektrycznej oraz zapewnienia stabilnych miejsc pracy dla zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego kraju.

EN

The paper presents the current state of power engineering against the challenges of EU climate policy. It discussed current achievements of Polish lignite mines and possible development scenarios of lignite mining industry for the first half of 21-st century. Authors defined the assumptions of polish mining-energy doctrine and milestones for its implementation, highlighting the need of change the picture of lignite by fast implementation so-called ‘clean coal technology’ as well as innovative work in mines and power plants. The article ends by saying that the Polish economy has received a chance for development of perspective lignite deposits which can allow for continuation production of cheap and clean energy, ensuring stable workplace and guarantee energy security for the country.

13

Kierunki rozwoju badań naukowych i kształcenia inżynierów w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie dla potrzeb górnictwa naftowego i gazownictwa w Polsce

51%

Rychlicki S. , Siemek J. , Słomka T.

Nafta-Gaz

|

2000

|

tom R. 56, nr 6

348-356

14

Naukowe podstawy geoturystyki - zarys problematyki

51%

Miśkiewicz K. , Doktor M. , Słomka T.

Geoturystyka

|

2007

|

tom nr 4

3-12

PL

W artykule podsumowano dotychczasowy dorobek naukowo-badawczy i edukacyjny związany z rozwojem geoturystyki oraz przedstawiono podstawowe kierunki badawcze w ramach tej dyscypliny. Za główne uznano: waloryzację georóżnorodności, interpretację wiedzy dla celów dydaktycznych, badanie relacji człowiek-litosfera oraz rozwój metod promocji, zagospodarowania i ochrony geostanowisk. Interdyscyplinarność geoturystyki, jej wielozadaniowość i kompleksowość powoduje, że można mówić bardziej o idei niż o dziedzinie naukowej, choć niewykluczone, że w przyszłości taką się stanie.

EN

Article summarizes the current scientific and educational achievements of geotourism and presents the basic lines of research within this discipline. The main aims are: valorization of geodiversity, interpretation of knowledge for teaching purposes, tests of the human-lithosphere relationships and the development of geosites promotion, management and preservation methods. Interdisciplinary character of geotourism, its multi-tasking and complexity causes that it is rather an idea than a scientific discipline although the authors believe that it will become science in the future.

15

Surface mass movements in Poland - a review

51%

Ilcewicz-Stefaniuk D. , Rybicki S. , Słomka T. , Stefaniuk M.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2008

|

tom Vol. 24

83-92

EN

A geodynamical hazard over Poland’s territory is mainly connected with landslide processes. The activation of those processes has been noticed during several last years, particularly in the area of the Carpathians and in some parts of the Baltic Sea coast, where they had locally a disastrous scale. The inventory of surface mass movements over Poland’s territory based on archive data, and verified and supplemented by field works, was made in the years 2002–2005. Places of landslides occurrence were reported by “Landslide inventory cards”. Following the assumptions taken, all geological disasters should be a subject of inventory. However, a much bigger scale of observed phenomena than it was anticipated, caused a necessity to concentrate the inventory at selected, most endangered areas. The territorial zonation was applied in synthetic description of results of mass movement inventory. Sets of landslides of similar genesis and developed in similar geomorphologic and geological conditions were distinguished and several zones with relatively intense mass movements processes were separated, i.e. the Baltic Sea coast, lake districts of northern Poland, the Vistula River valley, Lublin area including the Lublin Upland and Roztocze hills, the Kielce area including the Holy Cross Mountains and adjoining regions, the Carpathian Foredeep and the Sudetes with their foreland.

PL

Zagrożenia geodynamiczne występujące na terytorium Polski są związane głównie z procesami osuwiskowymi. W ostatnich kilku latach zaobserwowana została aktywizacja tych procesów, szczególnie w obszarze Karpat i na niektórych odcinkach wybrzeża Bałtyku, gdzie lokalnie przybrały rozmiary katastrofalne. W latach 2002–2005 wykonana została, poprzedzona studiami archiwalnymi, inwentaryzacja powierzchniowych ruchów masowych, zweryfikowana i uzupełniona poprzez prace terenowe. Miejsca występowania osuwisk udokumentowane zostały za pomocą „Karty dokumentacyjnej osuwiska”. Inwentaryzacją objęte miały być z założenia wszystkie przejawy zagrożeń geologicznych. Znacznie większa od przewidywanej skala obserwowanych zjawisk spowodowała konieczność koncentracji na wybranych obszarach i strefach szczególnie zagrożonych. W syntetycznym opisie wyników inwentaryzacji przejawów powierzchniowych ruchów masowych zastosowano podział terytorialny. Biorąc pod uwagę zespoły osuwisk o podobnej genezie i powstałe w zbliżonych warunkach geomorfologicznych i geologicznych wydzielono strefy o względnie intensywnym rozwoju procesów osuwiskowych. Są to: wybrzeże Bałtyku, pas pojezierzy północnej Polski, dolina Wisły, obszar lubelski obejmujący Wyżynę Lubelską i Roztocze, obszar kielecczyzny obejmujący Góry Świętokrzyskie i rejony przyległe, zapadlisko przedkarpackie oraz Sudety wraz z ich przedgórzem.

16

Monitoring gazów wybuchowych w KWB "Bełchatów" SA

51%

Macuda J. , Słomka T. , Zawisza L.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2005

|

tom Vol. 112, nr 44

483-490

PL

Gazy wybuchowe w złożach węgla brunatnego są akumulowane głównie w strukturze węgla w postaci sorbowanej. W postaci wolnej, w szczelinach i porach, występuje tylko około 5% całkowitej ich objętości. W trakcie prowadzenia prac odwadniających obserwuje się wypływy o różnej koncentracji gazów wybuchowych zarówno w otworach studziennych jak i obserwacyjnych i technicznych. Sporadycznie, wypływy gazów mają miejsce także w trakcie prowadzenia prac wiertniczych. W niektórych przypadkach dochodzi do znacznego zgazowania płuczki, które może grozić jej wyrzuceniem z otworu. W takich sytuacjach może dochodzić do przekroczenia koncentracji gazów powyżej dolnej granicy ich wybuchowości i powstania sytuacji niebezpiecznej dla załogi wiertniczej. W artykule przedstawiono wyniki pomiarów stężenia metanu i siarkowodoru w otworach zlokalizowanych w obrębie odkrywki "Bełchatów" oraz metody ich monitorowania zwłaszcza w trakcie prowadzenia prac wiertniczych. Ponadto przedstawiono mapy koncentracji metanu w rejonie prowadzonych prac eksploatacyjnych, które mogą być wykorzystane do projektowania sieci monitoringowej.

EN

Explosive gases in brown coals are mainly accumulated in the coal structure, in a sorbed form. Only 5% of gas volume appears in a free form in fractures and pores. During dehydration works, fluxes of various concentrations of explosive gases are observed both in wells, inspection and technical pits. Sporadically, gas outflows take place in the course of drilling works. In certain cases, drilling mud gets gassed, which may result in its expulsion from the well. In such situations gas may concentrate above the lower limit of explosiveness, creating hazard to the crew. The results of methane and hydrogen sulfide concentrations in the opencast "Bełchatów" as well as methods of their monitoring in the course of drilling works are presented in the paper. There are also presented maps of methane concentration in the extraction areas, which may be used for designing monitoring networks.

17

Palaeotectonic mapping and subsidence modelling of the Outer Western Carpathians

45%

Oszczypko N. , Golonka J. , Krobicki M. , Leśniak T. , Słomka T.

|

tom nr 396

117-117

18

Transgraniczny geopark Karpaty fliszowe i ich wody mineralne

45%

Miśkiewicz K. , Golonka J. , Waśkowska A. , Doktor M. , Słomka T.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

tom Vol. 59, nr 9

611-621

EN

The occurrence of mineral waters and related spas constitutes the leading theme of the projected geopark: Flysch Carpathians and their mineral waters. The geopark is located on the Beskid Sądecki and Beskid Niski area on the Polish side. It is situate in the area of the occurrence of three Carpathian units: Magura Nappe (the major part of the area), which includes Krynica, Bystrica, Racza and Siary tectonic-facies zones; Silesian Nappe and Grybów Unit. Besides mineral waters, the geodiversity of the area is defined by well exposed flysch rocks profiles including clastic type localities of the Magura Nappe described in the XIX century pioneers of geological investigations. The landslide morphology, attractive geomorphological forms like waterfalls, diversified river valleys, tors as well as places connected with history and tradition of exploration and exploitation of Carpathian hydrocarbons fields. The type localities of profiles of Grybów, Siary and Krynica Units as well as Łabowa Variegated Shales, Beloveza and Malcov formations. All these elements represent geotouristical attractions with high potential. They will be included in the network of preserved geosites within the projected geopark. The analysis of proposed geopark Flysch Carpathians and their mineral waters indicates high degree of diversification of natural values, especially geodiversity as well as richness of historical-cultural heritage. The preservation and protection methods are also diversified. This region represents unique geoenvironmental and historical values on the European scale, therefore providing good chances for establishment of geopark. The proposition of geopark with mineral waters and related spas in the Flysch Carpathians is first such project in the world. The documentation of geosites was already gathered during this stage of work, it requires only actualization, minor additions and construction of unified database. The evaluation of the actual touristic infrastructure provided also generally positive results, only the eastern part of geopark requires additional investments and promotion.

19

Atrakcje geoturystyczne Geostrady Wschodniosudeckiej

45%

Słomka T. , Doktor M. , Bartuś T. , Mastej W. , Łodziński M.

Geoturystyka

|

2009

|

tom nr 4

61-72

PL

"Geostrada Wschodniosudecka" w Polsce to niewielki, wschodni fragment trasy geoturystycznej prowadzonej przez całe Sudety. Występuje tu zatem ograniczona ilość geostanowisk. Pierwszym z nich jest słynny, eksploatowany od XIII wieku i wciąż czynny, kamieniołom metasomatycznych marmurów dolomitycznych w Sławniowicach. Eksploatowane skały, w formie i płyt okładzinowych, spotkać można w wielu gmachach Polski i Niemiec. W 16. czynnych i nieczynnych wyrobiskach odsłonięte zostały prekambryjskie marmury i skały współwystępujące, takie i, jak łupki łyszczykowe, amfibolity i pegmatyty. Najciekawszym niewątpliwie punktem tej części Geostrady jest rejon Głuchołaz. W mieście, w dolinie Białej Głuchołaskiej oraz w czeskich rejonach przyległych (Jesenik, Zlate Hory), od XII wieku z aluwiów rzeki i poprzez eksploatację podziemną kwarcowych i kwarcowo- skaleniowych żył pozyskiwano złoto. Pozostałością po górnictwie głuchołaskim są sztolnie i ślady po szybach przy promenadzie wzdłuż Białej Głuchołaskiej. Pozostałe obiekty również mogą być atrakcyjne dla sympatyków nauk o Ziemi. Są to granitoidy masywu Strzelina-Zulovej w Jarnołtowie, prekambryjskie wapienie krystaliczne w Gierałcicach oraz łupki biotytowe w Burgrabicach. Ostatnim obiektem polskiej części Geostrady jest czynna kopalnia tzw. łupków dachówkowych w Jarnołtówku. Występują tutaj łupki fyllitowe, których niezaburzone partie były eksploatowane na pokrycia dachów wielu budynków w okolicy.

EN

The Eastern Sudetic Geostrada (Geotrail) constitutes only a small, eastermost fragment of the whole "Sudetic Geostrada" tourist trail project. Hence, the number of geosites selected along the trail is rather limited. The westernmost site is the famous Sławniowice quarry. Here, in 16 active and inactive pits the Precambrian marbles and accompanying rocks (mica schists, amphibolites and pegmatites) have been quarried since the XIIIth century. Stones extracted there are well-known in Poland and in Germany, usually as facings. However, the most intrising part of the Eastern Sudetic Geostrada is the vicinity of Głuchołazy. In the town itself and in the valley of the Biała Głuchołaska River as well as in the adjacent Jeseniki and Zlate Hory mountains in the Czech Republic gold has been mined from alluvial deposits as well as from quartz and quartz feldspar lodes. The relics of this mining operations are numerous adits and shafts, which can be recently seen along the promenade accompanying the Biała Głuchołaska River bank. Other sites attractive for the Earth-science enthusiasts are: granitoids of the Strzelin-Zulova Massif in Jarnołtów, Precambrian marbles in Gierałcice and biotitic schists in Burgrabice. The last site in the Polish sector of the Eastern Sudetic Geostrada is the operating slate quarry in Jarnołtówek where phyllitic schists are extracted and used as roof tiles.

20

Jurassic geodynamics of ridges within the Outer Carpathian realm in Poland

45%

Golonka J. , Krobicki M. , Słomka T. , Oszczypko N. , Ślączka A.

Volumina Jurassica

|

2006

|

tom Vol. 4, no. 1

42-43

EN

The complex Mesozoic tectonics of the Outer Carpathians produced series of ridges separating deep water basins. The Penninic-Pieniny Ocean, which originated during the Early Jurassic, was divided into the northwestern and southeastern basins by the mid-oceanic Czorsztyn Ridge. This ridge became well pronounced during the Middle Jurassic. The occurrence of mafic (basalt) intrusions at the eastern termination of the Czorsztyn Ridge in the Novoselica Klippen (Lashkevitsch et al. 1995; Golonka et al. 2004; Krobicki et al. 2005) seems to support the thermal origin of the ridge related to sea-floor spreading. During Jurassic - Early Cretaceous time the Czorsztyn Ridge was submerged and did not supply clastic material into the Pieniny and Magura Basins. This observation provides an argument against the origin of the ridge as the rifted-away fragment of the European Platform. The Jurassic - Early Cretaceous Silesian Ridge originated as a result of the fragmentation of the European Platform in this area (Golonka et al. 2003, 2004). The proto-Silesian Basin was formed during the synrift process with a strong strike-slip component. The complex system of rotated blocks was borne. The emerged fragment of these blocks supplied material to the basin. The opening of the basin is related to the propagation of the Atlantic rift system (Golonka et al. 2003). The Silesian Ridge separated the proto-Silesian Basin from the Alpine Tethys. The Eastern Carpathian (Sinaia or "black flysch") as well as to the Southern Carpathian Severin zone (Sandulescu 1988) are somehow related to this proto-Silesian basin. The direct connection is obscured however by the remnants of the Transilvanian Ocean in the area of the eastern end of Pieniny Klippen Belt Basin. In this area existed a junction of the different basinal units - Alpine Tethys, Transilvanian Ocean and Outer Carpathian Basin. The Bucovino-Getic Microplate (Golonka et al. 2003) constitutes a fragment of the East European Platform. It includes Precambrian, Early Palaeozoic (Caledonian) granites and metamorphic rocks, Late Palaeozoic (Variscan) metamorphic rocks as well as the late Palaeozoic and Mesozoic sedimentary cover. The connection of this Bucovino-Getic microplate with the Silesian Ridge is uncertain because of transform faults related to the Jurassic opening of Alpine Tethys.