The text addresses the family as the subject of counselling and therapeutic interventions. The author aims to provide an inventory of the main areas of challenges experienced by modern families. The questions he asks are: What challenges are faced by modern families at various stages of the family development? Are contemporary families in need of external assistance and if so, what kind of support do they require? For several decades, families have been the subject of psychological and pedagogical support work. The forms of such support are ever changing and are constantly improved so as to align them with specific characteristics of contemporary families and with social and cultural changes that impact them. Such transformations affect all generations and families at every stage of their life-cycle. An increasing willingness of family-community members to receive such help and the resulting expansion of therapeutic culture in contemporary society appear beneficial, as they encourage the use of counselling and family therapy to strengthen this core community. The text draws both on the relevant scholarly literature and the therapeutic and counselling practice.
PL
W przedstawionym tekście podjęto problematykę rodziny jako podmiotu oddziaływań poradniczych oraz terapeutycznych. Za cel autor postawił sobie swoiste zindeksowanie zasadniczych obszarów trudności przeżywanych przez współczesną rodzinę. Pytania, które sobie stawia, przyjmują postać: Jakie obszary trudności spotykają współczesną rodzinę na poszczególnych etapach jej rozwoju? Czy i jakiej pomocy potrzebuje współczesna rodzina z zewnątrz? Rodzina od wielu dziesięcioleci stanowi podmiot pracy pomocowej o charakterze psychopedagogicznym. Jej formy zmieniają się i wciąż są doskonalone. Konieczność prowadzenia takiej działalności wynika ze specyfiki współczesnej rodziny oraz zmian społeczno-kulturowych oddziałujących na nią. Przeobrażenia te wpływają na wszystkie pokolenia oraz na rodzinę na każdym etapie jej rozwoju. Wydaje się, że cenna jest coraz większa gotowość członków wspólnot do korzystania z pomocy tego typu, a co za tym idzie zwiększanie się kultury terapeutycznej we współczesnym społeczeństwie. Umożliwia to bowiem wykorzystanie poradnictwa oraz terapii rodzinnej, tak by wzmacniać tę podstawową wspólnotę. W tekście wykorzystano literaturę przedmiotu oraz posłużono się odniesieniami do praktycznej działalności pomocowej.
Adoption guidance is a special form of family guidance whose aim is to support people involved in adoption. They include the biological family, the child and the candidates for adoptive parents. Each of them needs specific kind of aid. It is difficult to unequivocally classify adoption guidance in one of the standard counselling categories (i.e. as directive, liberal or dialogical guidance) since it displays traits of them all. Influencing the advice-seekers strongly, the counsellor is crucial to the process. S/he fosters the clients’ maturation, builds trust and creates possibilities to accompany them in the post-adoption follow-up even for a period of several years.
PL
Poradnictwo adopcyjne to szczególna forma poradnictwa rodzinnego, stawiająca sobie za cel udzielanie wsparcia podmiotom uczestniczącym w procesie przysposobienia dziecka. Należą do nich: rodzina biologiczna, dziecko oraz kandydaci na rodziców adopcyjnych. Każdy z wymienionych podmiotów potrzebuje specyficznej pomocy. Poradnictwo adopcyjne trudno jednoznacznie przypisać do jednego z klasycznych rodzajów: dyrektywnego, liberalnego czy dialogowego. Posiada bowiem cechy każdego z nich. Szczególna jest tu rola doradców, którzy wywierają silny wpływ na radzących się, a którym równocześnie zależy na procesie dojrzewania podmiotów, budowania zaufania oraz możliwości towarzyszenia im w formach pomocy postadopcyjnej, nawet, przez okres wielu lat.
Aim: The article demonstrates the practice of mindfulness in family counselling. Family counselling as well as therapy offers a lot of different possibilities. There are at least a couple of schools of therapeutic work with the family. Each school has its own theories as well as effective and validated techniques. In such practice, the virtues of the counsellor and the quality of the therapeutic alliance between him and the family are especially important. Both features are connected with the issue of special gravity, namely with the therapist’s mindfulness, which includes elementary and spontaneous openness to experience. It can be as well understood as a virtue, a characteristic feature, and a remarkable ability demanding continuous improvement. Methods: The research problem lies in answering the question: What is the family therapist’s mindfulness as a practice of upholding the non-judgemental attention, which fosters the process of accompanying the family, building the relationship with them, helping them and achieving the desired changes? The results of analysed source literature (research conducted to date) and empirical references to experiences with therapeutic work with families were used when preparing the article. Results: The study demonstrate the significance of the therapist’s mindfulness as an instrument facilitating better understanding of the family. The attitude of nurturing the attention, the art of insight and sympathy shaped by him supports the family in managing to get to the substance of the problem. Mindfulness in work with the whole family (or its part) is a special challenge for a therapist. He tries to share his attention with every member of the family system. His mindfulness stimulates the family to practice the avoidance of inattention. Thus, it constitutes a way to a mutual understanding as a consequence. Conclusions: Adopting a counselling perspective as well as in psychotherapy, a role of mindfulness was analyzed as a special attitude of exceptional openness, which is a necessary trait of therapists. This remarkable disposition to immerse with all senses into „being here now in the moment”. Mindfulness bears a remarkably valuable component of accompanying patient without making any judgements. Precisely, this factor makes people, who are helped to become more candid. Mindfulness as a technique, attitude, ability or art requires continuous practice. Beneficial effects can be brought about by optimally using this concentration of mind, focusing one’s look or pricking up one’s ears. Therapeutic work would be ineffective and even undertaking it would be inappropriate. Without adopting the attitude of mindfulness. On the other hand, even very experienced therapists are not able to be constantly observant. It is simply impossible, but being cognizant of one’s own inattentiveness can be useful in the therapeutic process.
PL
Cel: Artykuł ukazuje praktykę uważności w terapii oraz poradnictwie rodzinnym. Poradnictwo oraz terapia rodziny posiada wiele różnych możliwości. Jest co najmniej kilka szkół pracy terapeutycznej ze wspólnotą rodzinną. Każda z nich dysponuje własnymi teoriami oraz sprawdzonymi w praktyce i skutecznymi technikami oddziaływania. W pracy tego typu szczególne znaczenie posiadają cechy doradcy oraz jakość przymierza terapeutycznego budowanego przez niego z rodziną. Oba te czynniki wiążą się z kwestią szczególnej wagi. Jest nią uważność terapeuty, polegająca na elementarnej oraz spontanicznej otwartości na doświadczenie. Może być również rozumiana jako: cecha, właściwość, niezwykła umiejętność, wymagająca nieustannego doskonalenia. Metody: Prezentowany problem badawczy odnosi się do odpowiedzi na pytanie: Czym jest uważność terapeuty rodzinnego jako praktyka podtrzymywania nieoceniającej uwagi, która sprzyja procesowi towarzyszenia rodzinie, budowania z nią więzi i pomocy oraz osiągania przez nią pożądanych zmian? Przygotowując artykuł wykorzystano wyniki analiz literatury przedmiotu (dotychczas przeprowadzonych badań) oraz posłużono się empirycznymi odniesieniami do doświadczeń pracy terapeutycznej z rodzinami uwagi. Wyniki: Opracowanie ukazuje znaczenie postawy uważności doradcy jako narzędzia umożliwiającego lepsze (z)rozumienie rodziny. Kształtowana przez pomagającego postawa kultywowania uwagi, sztuki dobrego patrzenia oraz współczucia wspomaga rodzinę w radzeniu sobie w dotarciu do istoty problemu. Uważność w pracy z całą rodziną (lub jej częścią) stanowi szczególne wyzwanie dla prowadzącego proces terapeutyczny. Doradca stara się obdzielić swoją uważnością wszystkich członków systemu rodzinnego. Jego uważność stymuluje również członków rodziny do praktykowania rezygnacji z nieuwagi. Stanowi więc w konsekwencji drogę do wzajemnego zrozumienia. Wnioski: Przyjmując perspektywę poradnictwa oraz w psychoterapii dokonano analizy roli uważności, szczególnego rodzaju postawy wyjątkowej otwartości, stanowiącej wymóg zawodowy wobec pracowników z obszaru poradnictwa i terapii. To szczególna dyspozycja do rejestrowania wszystkimi zmysłami, polegająca na koncentracji na „tu i teraz”. Uważność posiada w sobie niezwykle cenny komponent towarzyszenia pacjentowi bez elementów osądzania. Ten właśnie czynnik sprawia, że osoby którym niesie się pomoc, stają się gotowe do dalszej, pogłębionej otwartości. Uważność traktowana jako technika, postawa, umiejętność czy sztuka wymaga nieustannego doskonalenia. Dobre efekty pracy osiągnąć można wykorzystując optymalnie tę koncentrację umysłu, skupionego spojrzenia czy kierunkowego nakłaniania ucha do słuchania. Bez uważności praca pomocowa byłaby nieefektywna a nawet niewłaściwe byłoby jej podejmowanie. Z drugiej jednak strony, nawet wytrawni terapeuci nie są w stanie nieustannie być uważni. To po prostu nie jest możliwe. Ale i zarejestrowanie przez nich własnej nieuważności może być w procesie terapeutycznym użyteczne.
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie zasobów rodzinnych, posiadanych przez każdą wspólnotę rodzinną potencjałów umożliwiających zaspokajanie jej podstawowych potrzeb, radzenie sobie z kryzysami rozwojowymi oraz niespodziewanymi wydarzeniami życiowymi.PROBLEM I METODY BADAWCZE: Prezentowany problem badawczy odnosi się do odpowiedzi na pytania: Czym są zasoby rodzinne? Jakie są źródła ich pochodzenia? Wykorzystano wyniki analiz literatury przedmiotu oraz posłużono się empirycznymi odniesieniami do doświadczeń pracy terapeutycznej z rodzinami.PROCES WYWODU: W założeniach poradnictwa, jak i psychoterapii rodzina pacjenta, sama będąca pacjentem zbiorowym, uznawana jest za podstawową instytucję kształtującą osobę ludzką. Przyjmując perspektywę zasobów rodziny, odchodzi się od zainteresowania deficytami i dysfunkcjami rodziny na rzecz koncentracji na aspektach pozytywnych doświadczeń, wzorców zachowań, myśli i uczuć. Podejmując analizę publikacji naukowych, w tym opracowań o charakterze terapeutycznym, przywołano koncepcje teoretyczne, na których zasadza się pojęcie zasobów rodzinnych – socjologiczne oraz konstruktywizmu, wyodrębniono kategorie zasobów rodzinnych, posłużono się empirycznymi przykładami pochodzącymi z praktyki terapeutycznej.WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przeprowadzone analizy wykazują, że zasoby rodzinne to wieloczynnikowy potencjał, umożliwiający rozwój poszczególnych osób i całej wspólnoty rodzinnej. Przyjmują one różne formy. Ich źródło może być zlokalizowane w atrybutach/cechach poszczególnych osób, w rodzinie i w jej środowisku. W procesie pomocy rodzinie terapeuta wnosi wiarę/ przekonanie w możliwości rodziny, poszukuje jej potencjałów, ułatwia członkom rodziny nabywanienowych kompetencji. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE:• Zasoby rodzinne stanowią wartościowe podejście, pomagające rodzinie osiągnąć pozytywnerezultaty, oczekiwane zmiany czy wyjście z kryzysu. Mogą być początkowo odkrywaneprzez profesjonalistów towarzyszących rodzinie, ale docelowo warto, by były identyfikowaneprzede wszystkim przez osoby żyjące w rodzinie.• Zasoby rodzinne to bardzo szeroki zakres potencjałów umieszczonych w czasie, doświadczeniach,uczuciach.• Wszystkie rodziny dysponują zasobami dającymi się wykorzystać do procesów rozwoju.