This text is inspired by monumental and editorially perfect BluRay/DVD box set J’accuse (Gaumont, Paris 2017). It includes BluRay and DVD editions of all three J’accuse films (1919, 1937, 1956), two other Gance’s films, specifying the context of „trilogy” (Les Gaz mortels, 1916 and La Fin du monde, 1931) and the large director’s monography by Laurent Véray. From this revelatory archive emerges the image of Abel Gance as an artist who for 40 years of his filmmaker’s career was incessantly reworking deep trauma caused by World War One. It resulted in three J’accuse films, two other finished films and some other never realized screenplays and projects which made up particular work-in-progress whose mission is a message of peace. The text analyzes all three versions of J’accuse, concentrating on their allegorical style, metaphysical concept of ressurrection of fallen soldiers and apocalyptic vision of resurrected dead men’s processions which by its horror should persuade the mankind to stop all wars. In the last J’accuse (1956) – in fact, strongly shortened and reedited film from 1937 – Gance used the technique of triptych in which the picture was projected by three parallelly set projectors on the large screen with proportions 4:1. This version, immersing perceptually and sensorically spectator in the wide-format picture full of war horrors, today seems to be much more effective medium for message of peace than undecided between pacifism and patriotism, impressionistic in its style film from 1919, or laden with full of pathos verbal rhetorics J’accuse 1937.
Już w pierwszych filmach Jacques’a Rivette’a wyłaniają się podstawowe motywy jego twórczości: teatr na scenie życia, w którym postacie grają przed sobą nawzajem, oraz wizja tajemniczego spisku zagrażającego społeczeństwu. Te pierwsze filmy były zrealizowane tradycyjnie – według precyzyjnie wytyczonego z góry scenariusza, z aktorami grającymi opracowane w szczegółach role i wypowiadającymi wyuczone teksty. Od filmu „L’Amour fou” (1968) Rivette zarzuca przemyślany w drobnych szczegółach scenariusz na rzecz linii fabularnej jedynie z grubsza zarysowanej w punktach węzłowych, a podczas pracy na planie zdaje się w dużej mierze na intuicję i improwizację aktorów. Fabuła nie staje się bynajmniej nielogiczna i chaotyczna, ale zaczyna się stopniowo wyłaniać i krystalizować na podstawie kierunku wytyczonego z jednej strony przez pierwotny projekt, z drugiej przez logikę i „kierunkowe napięcia” scen po części improwizowanych na planie. Od „L’Amour fou” etap filmowania będzie zarazem wyłanianiem się in statu nascendi diegezy, podobnie jak w teatrze odgrywanie spektaklu jest zarazem jego tworzeniem (poziom meta) i urzeczywistnianiem się na oczach widza fikcyjnego świata przedstawionego – nie przypadkiem powstawanie spektaklu teatralnego jest ważnym wątkiem fabularnym w kilku filmach Rivette’a.
EN
Basic themes of Jacques Rivette’s work are apparent already in his early films: the theatre of life, where characters perform in front of each other, and a vision of a mysterious conspiracy threatening society. Those first films were made in a traditional way – according to a precise screenplay, with actors playing roles first developed in detail, and speaking words first learned by heart. Starting with the film “L’Amour fou” (1968) Rivette abandons the detailed screenplay for the sake of a plot line only roughly outlined in key points, and during the work on the set relies largely on actors’ intuition and improvisation. The plot does not become illogical and chaotic, but emerges and crystalizes gradually according to the direction defined in the first place by the original plan, and the logic and “directional tensions” of scenes in part improvised on the film set. Starting with “L’Amour fou” the stage of filming will be at the same time a process of emerging of diegesis in statu nascendi, just like during a play on a stage of a theatre, where the performance of a spectacle is also its creation (at the meta level) and making real for the audience the fictional world presented on stage – it is not by chance that theatre production is an important theme in a number of films by Rivette.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.