Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Incipit tekstu w kontekście kulturowym na przykładzie poezji starofrancuskiej

100%

Abramowicz M.

|

tom 2

39–48

PL

Autor na przykładzie wierszy, należących do popularnego w XII i XIII wieku gatunku pastourelle, dokonuje analizy „wiosennego” incipitu i daje charakterystykę incipitowości w poezji starofrancuskiej. Incipit koncentruje się na opisie wiosny. Ewokacja wiosny jest przede wszystkim ewokacją kategorii kulturowej uważanej za najistotniejszą: kategorii czasu. W pastourelles ewokowanie czasu dokonuje się za pomocą dwóch kategorii formuł: (1) odsyłających do dnia lub jego pory (poranka); (2) odsyłających do konkretnej daty bądź ogólnego przywołania wiosny; rzadziej poprzez ewokację końca zimy oraz przez wyrażanie reakcji ludzi na nadejście wiosny. Wiosna i miłość są w pełni zamienne. Ta literacka wizja czasu-miłości pozwala traktować dzieło literackie jako źródło do poznania mentalności i systemu wyobrażeniowego średniowiecza. Na koniec autor wymienia i wyjaśnia dominujące funkcje incipitu, a mianowicie delimitacyjną i fatyczną.

EN

The author analyses a ‘springtime’ incipit and enumerates the incipit-like characteristics of Old French poetry, on the basis of poems belonging to a very popular in the 12th and 13th centuries lyric genre called the pastourelle. The incipit in question focuses on the description of spring. The evocation of spring functions mainly as the evocation of the cultural category seen as the most important, i.e. the category of time. In pastourelles the category of time is invoked by the two main categories of formulas: (1) referring to the day or the time of day (e.g. morning); (2) referring to a specific date or as a general reference to spring; less often by evoking the end of winter or through expressing people’s reaction to the advent of spring. Spring and love are fully interchangeable. This particular literary image of time-love allows for a literary piece to be treated as a source of information about the mentality and the conceptual system of the Middle Ages. Finally, the author enumerates and explains the dominating functions of the incipit, namely the delimitative and phatic functions.

2

Procèdes narratifs dans l'essai "De l'exегоitation"

100%

Abramowicz M. , Skłodowska-Curie U. M.

|

PL

Dzięki zastosowaniu wyodrębnionych przez E. Benveniste'a wyznaczników formalnych w eseju "De l exercitation" dają się wyodrębnić dwie partie tekstu: refleksyjna, o charakterze subiektywnym, i narracyjna, o charakterze obiektywnym, i tę druga stanowi zasadniczy przedmiot analizy. Sama analiza narracji nie wystarczy jednak do określenia charakteru opowiadania z powodu użycia tego samego podmiotu "je" dla obu partii tekstu; konieczne jest więc odwołanie się do poziomu analizy zdefiniowanego przez G. Genebte'a jako "fokalizacja”, rozumiana tu jako uprzedni w stosunku do narracji wyboru elementów stanowiący.- treść. Okazuje się, że fokalizacja dokonuje się na dwóch poziomach, z których pierwszy zawiera zewnętrzny opis upadku z konia i wydarzeń po nip następujących, drugi zaś przytacza wewnętrzne przebycia bohatera. Określenie tych poziomów pozwala na rozbudowanie listy funkcji "je" o podmiot i przedmiot fokalizacji, a przez to na wykazanie jego sztucznego charakteru. Wniosek ten potwierdza się na skutek niekonsekwencji wynikającej 2 niezmienności technik narracyjnych w stosunku do zmiany poziomu fokalizacji. Tak wzmocniony efekt sztuczności pociąga zmianę w sposobie traktowania z definicji subiektywnego "je", kamuflującego w gruncie «rzeczy tendencję do obiektywnego przedstawienia zdobytego w wyniku wypadku doświadczenia.

3

Francuski »peuple« i polski »lud«. Dwa pojęcia – dwa paradygmaty językowo-kulturowe

63%

Abramowicz M. , Bartmiński J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1996

|

tom 8

41–56

PL

Zdefiniowawszy paradygmat językowo-kulturowy jako społeczny model poznawczy, leżący u podstaw języka i związany ze specyfiką kultury narodowej, autorzy prezentują kontrastywną analizę słów-kluczy, polskiego ludu i jego francuskiego „odpowiednika” peuple według założeń lingwistyki antropologicznej, wyodrębniając ich aspekty semantyczne (fasety), badając ich wypełnienie i stawiając pytanie o cechy dominujące. Analiza koncentruje się na znaczeniu ‘nieuprzywilejowane warstwy społeczne’, zarówno ze względu na jego najwyższą frekwencję w obu językach, jak i na ideologiczną funkcję przypisywaną mu w historii i chwili obecnej. Poddany analizie materiał został podzielony według cezury czasowej: na historyczny – do końca XIX wieku – i aktualny. Oba języki wykazują istotną zbieżność: zarówno we Francji, jak i w Polsce słowa te są używane przez ludzi stających poza i ponad społecznością, o której mówią. Ale analiza ukazała również szereg rozbieżności. Różne jest odniesienie każdego z rzeczowników: w języku polskim lud oznacza głównie chłopstwo, w języku francuskim peuple odnosi się do niższych warstw społecznych i dotyczy przede wszystkim miejskiego proletariatu. Różna jest także struktura aspektowa obu pojęć: o ile w peuple dominuje aspekt materialny i moralny, to w ludzie – aspekt społeczny i kulturalny. Inne jest wreszcie wypełnienie faset: peuple cechuje niższość intelektualna, ludowi zaś przypisuje się swoistą mądrość. Te różnice warunkują pojawienie się innych konotacji i wartościowania w obu językach (bardziej pozytywnego w języku polskim), a także odmienny kierunek ich historycznej ewolucji: francuski wyraz peuple stał się synonimem ‘narodu’, polski lud zmierza do znaczenia ‘społeczeństwo’, przeciwstawionego elitom i władzy.

EN

Firstly, the linguistic-cultural paradigm is defined as a social cognitive model. It constitutes the basis for language and is connected with the specificity of national culture. Then a contrastive analysis of key-words, the Polish lud and the French peuple is presented. It has been carried out according to the principles of anthropological linguistics, by establishing their semantic aspects (facets — fasety) and studying their realization. The analysis is focused on the meaning: “unprivileged social strata” because of its highest frequency in both languages and its historical and current ideological function. The material analyzed has been divided into two parts: the historical (up to the end of the 19th c.) and the present-day. There is a significant parallelism between the two languages: in both, the respective words are used by people from beyond and from above the community about which they talk. However, several divergencies have also been discovered. The reference of the two nouns is different: the Polish lud mainly designates peasantry, whereas the French people primarily refers to lower social strata, in particular to the urban proletariat. The aspectual structure of the two concepts is different as well. In peuple the dominant aspects are the material and the moral ones, whereas in lud the social and cultural aspects are the most prominent. Finally, the realization of facets is different: peuple is characterized by intellectual inferiority but a certain kind of wisdom is attributed to lud. The differences are responsible for different connotations and values which emerge from behind the concepts discussed, the Polish lud being more positive. They are also responsible for the different directions of their respective historical evolutions: the French peuple has become synonymous with nation, whereas the meaning of the Polish lud is closer to “society”, as opposed to the elite and the authorities.

4

Punkty sporne i bezsporne w programie EUROJOS: Odpowiedź na pytania i wątpliwości Profesor Jadwigi Puzyniny

51%

Abramowicz M. , Bartmiński J. , Chlebda W.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2011

|

tom 23

227-233