Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 27

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available The Problem of Political Religion
100%
PL
Autor artykułu podjął kwestię fundamentalnego problemu religii, którym jest sprzeniewierzenie się swej podstawowej funkcji duchowej (zbawczej) i skoncentrowanie się na realizacji funkcji zastępczych, zwłaszcza w obszarze polityki. Jej wyrazem jest powstanie religii politycznej, rozumianej jako forma umieszczania polityki w służbie religii lub religii w służbie polityki. Artykuł został podzielony na trzy części, w których przedstawiono naturę samej religii (1), wybrane zagrożenia związane z jej upolitycznieniem (2) oraz podstawowe sposoby zapobiegania powstawaniu i utrzymaniu religii politycznej (3).
EN
The author of the article addressed the issue of the fundamental problem of religion, which is embezzlement of its basic spiritual (saving) function and focus on the implementation of substitute functions, especially in the area of politics. Its expression is the emergence of a political religion, understood as a form of placing politics in the service of religion or religion in the service of politics. The article has been divided into three parts, which present the nature of religion itself (1), selected threats related to its politicization (2) and the basic ways of preventing the emergence and maintenance of political religion (3).
Logos i Ethos
|
2020
|
tom 53
|
nr 1
231-251
EN
The author’s purpose is to present and critical analyze of the main ideas of the Polish personalist Tadeusz Styczeń concerning the issues of truth, which is the axiological foundation of political culture. It is the truth about the personal dignity of every human being discovered in the conscience. The article consists of three main parts. In the first one, the author presented Styczeń’s concept of conscience (conscience as a legislative, normative and obligatory judgment). In the second, the issue of the truth discovered in the conscience was raised (truth about human dignity and the gratuitousness of human existence). The third part focuses on the issue of political culture and its essential elements in the thought of Styczeń (ethos consisting in the affirmation of a person, active participation in the concern for the good of every human being, respect for human subjectivity expressed in the autonomy of conscience, service of the state to protect the lives of all citizens and safeguard the rights of minorities).
PL
Celem autora jest przedstawienie i krytyczna analiza głównych idei polskiego personalisty Tadeusza Stycznia na temat prawdy, która jest aksjologiczną podstawą kultury politycznej. Jest nią odkryta w sumieniu prawda o osobowej godności każdego człowieka. Artykuł składa się z trzech głównych części. W pierwszej autor przedstawił koncepcję sumienia Stycznia (sumienie jako sąd prawodawczy, normatywny i powinnościowy). W części drugiej poruszono kwestię prawdy odkrytej w sumieniu (prawdy o ludzkiej godności i wyjątkowości ludzkiej egzystencji). W trzeciej części skoncentrowano się na zagadnieniu kultury politycznej w myśli Stycznia i jej istotnych elementów (etos polegający na afirmacji osoby, czynne współuczestnictwo w trosce o dobro każdego człowieka, respekt dla podmiotowości ludzkiej wyrażającej się w autonomii sumienia, służba państwa na rzecz ochrony życia wszystkich obywateli i zabezpieczenie praw mniejszości).
4
100%
EN
The paper presents Buber's and Wojtyła's conceptions of love and responsibility. For Buber love is the responsibility of “I” for “Thou”. The responsibility is identical with answering. The condition of love is the dialogical principle (“I-Thou”). Love and responsibility are impossible with the monological principle (“I-It”). Wojtyła shows different levels (metaphysical, psychological, ethical) and types of love (amor complacentiae, amor concupiscentiae, and amor benevolentiae). The responsibility is for him the consequence of the choice of the one type of love. Additionally, the paper presents affinities and differences in Buber's and Wojtyła's philosophy of love.
DE
The paper presents the idea of perfectiorism in the philosophy of Karol Wojtyła – a man becomes morally better, but not perfect, by every good action. The article has three parts: 1) the outline of Wojtyła’s philosophical anthropology: a man is a morally subject, because every man is a acting being; every deed reveals not only person but also basic structure of the man (subjective structure – consciousness, causality, self-determination, responsibility and objective structure – soul, psyche, body, participation); 2) the possibility of perfectiorism in the classical philosophy of being (Aristotle and Thomas Aquinas): a good is identical with the aim of the striving of the being; the aim is adequate to the nature of the being and improves it; the perfection is definited by the way of being and the substancial form; the purpose of every being should be the actualization of the possibilities of the nature; 3) the impossibility of the perfectiorism in the philosophy of consciousness (I. Kant and M. Scheler): a mind has been separated from the whole being and a good has been reduced to the experience of the consciousness (Kant’s categorical imperative and Scheler’s experience of values); the consequence is the isolation the experience from the action.
6
Content available Tomáša Halíka koncepcja wiary religijnej
100%
Nurt SVD
|
2023
|
nr 1
260-283
EN
The purpose of this paper is a critical presentation of the main theses of the Czech philosopher, psychologist and theologian Tomáš Halík on religious faith. He draws attention especially to its existential dimension, i.e. a life attitude and a specific way of existence of a man whose life is marked by adventurousness and a search for the meaning. The article consists of six parts. First, an important distinction between faith and disbelief (dialogical and monological attitude, depth and superficiality) and between faith and religion (domination of God’s or man’s activity, personal act of decision and the power of tradition) is presented. Then the author show the essential aspects of faith as a type of experience, the gift of grace, the way as well as the encounter and dialogue.
PL
Celem artykułu jest krytyczna prezentacja zasadniczych tez czeskiego filozofa, psychologa i teologa Tomáša Halíka na temat wiary religijnej. Zwraca on uwagę zwłaszcza na jej egzystencjalny wymiar, czyli postawę życiową i swoisty sposób istnienia człowieka, którego życie znaczone jest przygodnością oraz poszukiwaniem sensu. Artykuł składa się z sześciu punktów. Najpierw zostało ukazane ważne odróżnienie wiary od niewiary (postawa dialogiczna i monologiczna, głębia oraz powierzchowność), a także wiary od religii (dominacja aktywności Boga lub człowieka, akt decyzji a siła tradycji). Następnie zaprezentowano istotne aspekty wiary, jako typu doświadczenia, daru łaski, drogi oraz spotkania i dialogu.
Nurt SVD
|
2023
|
nr 2
185-205
EN
The aim of the article is to show the mutual relations between the liberaldemocratic state, civil society and religion. The point of reference are the views of selected representatives of conservative liberalism (including M. Novak, R.J. Neuhaus, G. Weigel, E.W. Böckenförde, T. Halík). The analyses consist of two main parts. The first one will address issues related to the worldview and axiological neutrality of a liberal-democratic state (religion-secularism relationship, “naked public forum”, formal ethos, Christianity as a source of democracy and the moral culture of the state). In the second one issues related to the presence of religion within civil society and its participation in the debate taking place in the public sphere (post-secular turn, religion in the public sphere, religious and secular language) will be taken into consideration.
PL
Celem artykułu jest ukazanie wzajemnych relacji między państwem liberalno-demokratycznym i społeczeństwem obywatelskim a religią. Punktem odniesienia są poglądy wybranych przedstawicieli liberalizmu konserwatywnego (m.in. M. Novaka, R.J. Neuhausa, G. Weigela, E.W. Böckenfördego, T. Halíka). Analizy składają się z dwóch zasadniczych części. W pierwszej zostaną podjęte zagadnienia związane ze światopoglądową i aksjologiczną neutralnością państwa liberalno-demokratycznego (relacja religia – świeckość, „nagie forum publiczne”, etos formalny, chrześcijaństwo jako źródło demokracji i moralnej kultury państwa). W drugiej natomiast – zagadnienia związane z obecnością religii w ramach społeczeństwa obywatelskiego i jej udziału w debacie toczącej się w sferze publicznej (zwrot postsekularny, religia w sferze publicznej, język religijny a świecki).
EN
The paper presents the ideas of communitarianism about morality and family. It presents in the first part the liberal and communitarian concept of morality (social and historical conditioning of morality, sources of morality and values, the idea of person and liberty). The main topics in the second part are: the family as the place of moral education (transfer of values), the pattern of the family, the ethos of labor, the objects of moral education (selfcontrol, altruism, religiosity) and the pathologies of family life (divorces, moves, self-interest).
10
Content available Moralność a rodzina. Idee komunitarian
100%
EN
The paper presents the ideas of communitarianism about morality and family. It presents in the first part the liberal and communitarian concept of morality (social and historical conditioning of morality, sources of morality and values, the idea of person and liberty). The main topics in the second part are: the family as the place of moral education (transfer of values), the pattern of the family, the ethos of labor, the objects of moral education (selfcontrol, altruism, religiosity) and the pathologies of family life (divorces, moves, self-interest).
EN
The paper presents an analysis of human existence which, according to Master Eckhart, plays between unity (Deity) and multiplicity (world). The paper consists of three parts: 1) the presentation of the idea of the Absolute: the Absolute as passive Deity and active God; man cannot get to know the Absolute but only experience it in the creation; the Absolute is present in the things of the world and in the soul of man; Deity has two main features: depth and unity; 2) the presentation of the idea of man: man as the image of God is an ontic unity; he has two powers: mind and will; there is a reflex of the divine depth in the human mind; a man can contemplate the divine image of the Son in his mind after his purification; a man is not only an ontic unity, but he should become a unity in the existential sense; 3) the presentation of the process of the unification: it takes place in will and mind; a man should subordinate his will to the will of God and purify his mind from all ideas in order for the divine Word to be born.
EN
The paper presents the different ways of the interpretation of the thesis of “death of God” (F. Nietzsche). It shows that we should understand this phrase not as killing of God but rather as his “hiddeness”. The paper has two parts: philosophical and theological. The philosophical “hiddeness of God” has three dimensions: ontological (Heidegger – subjective supernatural zone; Tillich – mystery of God), ethical (Hegel – God as moral ideal; Sartre and Buber – objectifying of man; Nietzsche, Heidegger, Sartre – secularization and nihilism) and epistemological (Heidegger – lack of adequacy of concepts in description of God; Tillich – symbolism of expressions). The theological “hiddeness” has four dimensions: mystical (Luter, Barth – God hides his nature and will; Hamilton – concern for the right image of God; Vahanian, Tracy – apophatism), ontological (Altizer – immanence of God), ethical (Hamilton, Tracy, Guttierez, Johnson – presence in poor people; Van Buren – ideal of humanity) and epistemological (Cox, Van Buren – concepts without empirical sense).
EN
The purpose of this paper is to draw attention to the initiatory (mystagogic) function of religion, which is associated with its essential spiritual (salvific) function. The text comprises three parts. The first one addresses the problems concerning the very definition of the phenomenon of religion, the attempts to formulate its definitions, either substantive (reflecting the essence of religion) or functional (emphasizing the functions of religion), and the issue of their empirical verification. In the second part, the various functions of religion are outlined in light of the distinction between essential and auxiliary functions (specifically and non-specifically religious). One of these is the initiatory (mystagogic) function, the verification of which takes place in the affective cognition of God. The third part characterizes the affective cognition of God, which originates in the affective states and leads to a deeper knowledge of the Absolute.
14
100%
PL
Celem artykułu, którego punktem odniesienia są wybrane dzieła czeskiego filozofa i teologa Tomáša Halíka, jest krytyczna analiza jego koncepcji Boga. Dystansuje się on od idei Absolutu jako konstruktu rozumu ludzkiego, a zwraca się w kierunku pojęcia Boga jako bytowej podstawy świata. Odrzuca koncepcję Absolutu wyobcowanego i odseparowanego od świata, a przyjmuje wizję Boga ukrytego w głębi rzeczywistości i pozwalającego doświadczyć swej bliskości na różne sposoby. Artykuł składa się z trzech zasadniczych części. W pierwszej zostaje poddana krytyce koncepcja Boga filozofów, utożsamianego z Pierwszym Poruszycielem świata i Bytem Najwyższym. W drugiej zarysowano wizję Boga jako fundamentu i głębi bytu oraz związane z nią zagadnienia panteizmu, panenteizmu i osobowości Boga. W trzeciej natomiast zostaje zwrócona uwaga na zasadnicze sposoby przeżycia boskiej obecności i bliskości, do których należą doświadczenie przyrody i wydarzeń historycznych, przeżycie ludzkiego wnętrza („ja głębszego”) i spotkanie z drugim człowiekiem, zwłaszcza z osobą zranioną i cierpiącą.
EN
The purpose of this article, whose point of reference are selected works of the Czech philosopher and theologian Tomáš Halík, is to critically analyse his concept of God. He distances himself from the idea of the Absolute as a construct of human reason and turns to the concept of God as an ontic foundation of the world. He rejects the concept of the Absolute alienated and separated from the world and embraces the vision of God hidden in the depths of reality and allowing us to experience his proximity in various ways. In the first part of the article, the philosophers’ concept of God, identified with the First Mover of the world and the Supreme Being, is critiqued. In the second part, the vision of God as the foundation and depth of being and the related issues of pantheism, panentheism and the personality of God are outlined. In the third part, attention is given to the fundamental ways of experiencing His presence and proximity, which include the experience of nature and historical events, the experience of the human interior (“deeper self”) and the encounter with another person, especially a wounded and suffering one.
15
Content available remote Fenomen religii w myśli Martina Bubera
100%
PL
Niniejszy artykuł jest próbą analizy fenomenu religii w myśli Martina Bubera (+1965). Autor wychodzi od zasadniczego rozróżnienia obecnego u żydowskiego filozofa na religię (oparta na tradycji, kulcie i instytucji statyczna relacja do Boga) i religijność (żywe i kreatywne odniesienie do Boga poprzez świat). Następnie zostały zaprezentowane główne idee Bubera: uznanie religii za uwarunkowany historycznie wytwór człowieka; negacja roszczeń przedstawicieli konkretnych religii do ekskluzywizmu; deprecjacja teologii jako formy obiektywizacji żywego objawienia; negacja poznawczego aspektu religii; preferowanie wiary opartej na osobowym zaufaniu zamiast wiary bazującej na poznaniu prawdy o boskiej rzeczywistości; odrzucenie prawa religijnego; pojęcie monoteizmu i politeizmu jako życiowego punktu odniesienia się człowieka. Buber został zaprezentowany jako zwolennik akonfesyjnej religijności.
EN
The paper is an attempt to analyze the phenomenon of religion in the thought of Martin Buber (+1965). The author comes from a fundamental distinction for Buber between religion (based on tradition, worship and institutions static relationship to God) and religiosity (living and creative reference to God in the world). Then are presented the main ideas of Buber: recognition of religion as a product of historically conditioned human activity, denial of claims of the representatives of the specific religion to exclusivism, depreciation of theology as a form of objectification of the living revelation, denial of the cognitive aspect of religion, preference of faith based on trust in God, rejection of religious law, the concept of monotheism and polytheism as a reference point in life. Buber is presented as a supporter of the non-confessional religion as the living relationship to the world and his divine foundation.
DE
Der Artikel ist ein Versuch, das Phänomen der Religion im Denken von Martin Buber (+1965) zu analysieren. Der Autor verweist auf einen fundamentalen Unterschied zwischen Religion (basierend auf Tradition, Gottesdienst und Institutionen statische Beziehung zu Gott) und Religiosität (lebendiger und kreativer Bezug auf Gott in der Welt). Dann sind die Hauptideen von Buber vorgestellt: Anerkennung der Religion als ein Produkt der historisch bedingten menschlichen Tätigkeit, Bestreiten der Exklusivität, Beschreibung der Theologie als eine Form der Objektivierung der lebendigen Offenbarung, Leugnung des kognitiven Aspektes der Religion, Ablehnung des religiösen Rechts, Konzept des Monotheismus und Polytheismus als Bezugspunkt im Leben des Menschen. Buber wird als Vertreter der akonfessionellen lebendigen Religion vorgestellt.
16
100%
EN
This article presents the social ideas of Martin Buber (1878-1965). His social thought has its sources in mysticism, the philosophy of dialogue and utopian socialism (Saint-Simon, Landauer). The groundwork of the community is one type of human experience (the foundation of being, "interhuman", logos). The essential feature of the community is its connection with religion. The collective is opposed to the community. It is a bundle of individuals. In societal life we have two principles: social (community) and political (collective). The contemporary state, according to Buber, experiences crisis - it dissolves natural forms of community (family, village, cities) and produces artificial forms (parties, societies). The task of the individual is the transition from the collective to the community, from the political principle to the social one. Religious socialism is the only one program to make this possible. Considering the entire philosophy of Martin Buber it would be better to treat him not as a representative of socialism, but communitarianism.
EN
The author presents Wojtyła’s views on participation and its connections to the common good. The analysis consists of two parts. The first part outlines the concept of participation (coexistence and action together with other people in relation to the common good) and its various forms (solidarity and opposition, conformism and evasion). The second part presents views of the nature of common good found not only in liberal thought (common good as the expression of deliberation and the rights of the individual), and personalist thought (common good as the development of the person and its natural potentialities), but primarily in the work of Wojtyła himself (common good as personal self-fulfilment through coexistence and cooperation with others in relation to the conscience-discerned truth, elected in a free act). His reference point was also personalism, which stresses the inalienable dignity of the person in both the private and the social spheres of life.
18
Content available remote Człowiek i doświadczenie religijne
100%
EN
Artykuł dotyczy problemu doświadczenia religijnego rozpatrywanego z punktu widzenia refleksji filozoficznej. Przeprowadzone w nim analizy mają na celu ukazanie, że bezpośrednim przedmiotem religijnego doświadczenia człowieka nie jest nigdy osobowy Bóg. Z takim bowiem przekonaniem możemy się spotkać bardzo często u osób wierzących. Do takiego wniosku upoważnia analiza różnych form duchowych przeżyć człowieka, której podjęli się przedstawiciele niektórych tradycji filozoficznych. W niniejszych rozważaniach ograniczono się do prezentacji wyników badań jedynie czterech ważnych myślicieli. W. James interpretuje doświadczenie religijno-mistyczne w kategoriach uczucia szczęścia, będącego wynikiem nagłego oddziaływania na ludzką świadomość sfery podświadomej i różnych treści zmagazynowanych w jej głębiach. Ch. Taylor ujmuje doświadczenie duchowe jako określony sposób życia człowieka we wspólnocie religijnej, której istnienie i funkcjonowanie oparte jest na określonych czynnościach (rytach) kultycznych oraz postępowaniu według konkretnych reguł objawionych przez Boga i przekazanych przez tradycję. R. Otto i J. Hick sprowadzają doświadczenie religijne do przeżycia tajemniczej rzeczywistości noumenalnej, do której mamy dostęp za pośrednictwem uczuć wywoływanych przez nią w człowieku (Otto) lub dzięki nadprzyrodzonej interpretacji świata wyrażonej w siatce pojęć religijnych (Hick). W końcu P. Moskal, dla którego bezpośrednie doświadczenie Boga jest niemożliwe z racji ludzkich warunków poznawczych oraz radykalnej transcendencji istoty boskiej, sprowadza doświadczenie religijne do aktu przeżycia różnych treści przedmiotowych (stanów świadomości lub ciała, form poznawczych, znaków materialnych, faktów kosmologiczno-antropologicznych i czynności religijnych).
EN
The paper concerns Martin Buber’s idea of God as “eternal Thou”. This concept is typical of the dialogical phase of his philosophy. His inspiration came from religion (judaism and christianity). First of all, for Buber, God is a mystery. The main purpose of man was the entrance into the existential relationship with the revealing God, who was described as “eternal Thou”, “absolute Person” and “Ground of being”. A man can dialogue with Him through the different beings. Buber’s ideas are very close to panentheism. In Buber’s work we have the problem of the “becoming” God. The solution of this question is not on the ontological level but on the moral one – God “becomes” through the dialogical life of the man in the world.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.