Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Chemism of bottom sediments from a lake treated with various restoration techniques

100%

Tandyrak R.

Electronic Journal of Polish Agricultural Universities. Series Environmental Development

|

2005

|

tom 08

|

nr 4

2

Multi-year investigations of organic matter in the waters of Lake Starodworskie, after phosphorus inactivation

63%

Tandyrak R. , Parszuto K.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2006

|

tom Vol. 32, no. 3

29-40

EN

The investigations regarded a small (6 ha) but deep (23.3 m) Lake Starodworskie, located in Olsztyn. In 1994 and 1995 the lake experienced a two-phase phosphorus inactivation with aluminium sulphate. The favorable effects of the treatment were observed for approximately three years. The examinations of 1997-2004 revealed a tendency to increase all observed indexes of organic matter. The surface water was dominated by the allochthonous matter (biochemical oxygen demand (BOD)/chcmical oxygen demand (CODMn) - 0.5) and the conditions were favorable for bluc-grccn algae blooms (low N/P ratio). The correlations between dissolved organic carbon (DOC) and CODMn, alike between particulatc organic carbon (POC) and CODMn, were significant (r = 0.696 and r = 0.637,"respectively, p < 0.01). The correlations between BOD and chlorophyll a content (r = 0.4317, p < 0.05), POC and chlorophyll a, and BOD and DOC (r = 0.4622, r = 0.5100, r = 0.5000, respectively, p < 0.01) indicate that not only the phytoplankton was a source of organic matter in the surface water layer of Lake Starodworskic but that an important role was played also by primary production and the rate as well as direction of the dead organic matter transformations. Concentrations of BOD, CODMn, and organic phosphorus increased along with the depth which was especially evident in the water below 15 m. Simultaneously, due to the anaerobic conditions, organic nitrogen was low or close to zero. The study also revealed that the ratio between POC and DOC increased, especially at 1 m and 5 m depths, and that deeper down the increase was smaller.

PL

Obserwacje prowadzono na niewielkim (6 ha), lecz głębokim (23,3 m) Jeziorze Starodworskim w Olsztynie. W latach 1994 i 1995, w dwóch etapach, przeprowadzono zabieg inaktywacji fosforu w użyciem siarczanu glinu. Po około trzyletnim okresie utrzymywania się korzystnych zmian wywołanych tym działaniem, badania przeprowadzone w latach 1997-2004 wykazały tendencję wzrostową zawartości wszystkich analizowanych wskaźników materii organicznej. W powierzchniowej warstwie wód dominowała materia allochtoniczna (BOD/CODMo ok. 0,5) i istniały sprzyjające warunki do rozwoju zakwitów sinicowych (niski stosunek N/P). Stwierdzono wysoce istotne korelacje DOC i CODMn oraz POC i CODMo (odpowiednio: r = 0,696, r = 0,637, p < 0,01). Korelacje między BOD i chlorofilem a (r = 0,4317, p < 0,0°5) oraz między POC a stężeniem chlorofilu a, BOD i DOC (odpowiednio: r = 0,4622, r = 0,5100, r = 0,5000, p < 0,01) sugerują, że źródłem materii organicznej w powierzchniowej warstwie wód jeziora Starodworskicgo był nie tylko fitoplankton, ale ważną rolę odgrywała również produkcja wtórna oraz tempo i kierunek przemian martwej materii organicznej. Stężenia BOD, CODMn i fosforu organicznego wzrastały wraz z głębokością, co było szczególnie widoczne w wodach poniżej 15 m. Jednocześnie stwierdzano niewielką, bądź zerową ilość azotu organicznego, o czym decydowały występujące tam warunki beztlenowe. W okresie badawczym zaobserwowano wzrost udziału POC w stosunku do DOC - wyraźnie zaznaczony na głębokości 1 i 5 m oraz bardziej łagodny w głębszych partiach wód jeziora.

3

Nitrogen and phosphorus compounds in Lake Pluszne

63%

Grochowska J. , Tandyrak R.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2007

|

tom Vol. 33, no. 1

59-66

EN

The studies were carried out in Lake Pluszne which is one of the largest (903.3 ha) and deepest (52 m) lakes in the Olsztyńskie Lakeland. The lake can be found approximately 6 km east of the town of Olsztynek, at 53"35'9"N and 20"24'5"E, in the drainage basin of the Marózka - Łyna - Pregoła Rivers. Total phosphorus content in the waters of Lake Pluszne ranged from 0.014 mg P/dm3 to 0.488 mg P/dm3. Higher concentrations of total phosphorus were noted in the near bottom waters. In the whole study, the dominant form of total phosphorus was organic, which was measured in the range from 0.006 to 0.256 mg P/dm3. Such phenomenon is typical for eutrophic lakes. Total nitrogen in Lake Pluszne waters oscillated between 0.83 mg N/dm3 and 3.73 mg N/dm3. The dominant organic form accounted for 60 to 99% (0.35 mg N/dm3 to 2.79 mg N/dm3) of the total nitrogen. The mineral nitrogen concentrations varied between 0.058 mg N/dm3 and 0.837 mg N/dm3 and for most of the year the highest content revealed the nitrate nitrogen(V). The reason for the ongoing eutrophication is the excessive recreation, annual growth of the number of tourists and swimmers, development of the leisure centers on the lake shores as well as of Pluski and Zielonawo villages. The unique landscape and richness of the natural environment in the lake's vicinity are the reasons for its protection that would prevent the water (quality) from further deterioration.

PL

Badaniami objęto Jezioro Pluszne, jeden z największych (903,3 ha) i najgłębszych (52 m) zbiorników Pojezierza Olsztyńskiego. Jezioro to znajduje się około 6 km na wschód od Olsztynka, na 53°35'9"N i 20°24'5"E w dorzeczu Marózka - Łyna - Pregoła. W wodach Jeziora Plusznego fosfor ogólny zawierał się w przedziale od 0,014 mg P/dm3 do 0,488 mg P/dm!. Wyższe jego wartości notowano w naddennych warstwach wód. W strukturze fosforu ogólnego przez większą część okresu badawczego przeważała forma organiczna (występująca w wodach zbiornika w zakresie od 0,006 do 0,256 mg P/dm3), co jest zjawiskiem typowym dla jezior eutroficznych. Zawartość azotu ogólnego w wodach Jeziora Plusznego wahała się w zakresie od 0,83 mg N/dm3 do 3,73 mg N/dm3. O ogólnej ilości związków azotowych w całej masie wód jeziora decydowała głównie forma organiczna stanowiąca od 60 do 99% jego składu (0,35 mg N/dm3 do 2,79 mg N/dm3). Koncentracje azotu mineralnego w tym akwenie zmieniały się od 0,058 mg N/dm3 do 0,837 mg N/dm3. Spośród mineralnych form azotu przez większą część roku najwyższe wartości osiągał azot azotanowy(V). Powodem postępującej eutrofizacji tego jeziora jest nadmierna rekreacja, coroczny wzrost liczby turystów i kąpiących się w jego wodach, rozwój ośrodków turystycznych na jego obrzeżach, a także wsi Pluski i Zielonawo. Ze względu na niepowtarzalne walory krajobrazowe i bogactwo przyrodnicze powinno ono podlegać ochronie, aby ingerencja człowieka nie wpływała na dalsze pogarszanie się stanu czystości jego wód.

4

Water chemistry of Lake Gilwa

63%

Grochowska J. , Tandyrak R.

Journal of Elementology

|

2010

|

tom 15

|

nr 1

89-99

EN

The study was carried on Lake Giłwa (100.8 ha, 9.4 m), in the drainage basin of the Giłwa and Pasłęka rivers. The data obtained in the study allowed the authors to classify Lake Giłwa as a water body belonging to the third stability degree according to Patalas (1960). As evidenced in the study, Lake Giłwa is a highly eutrophic reservoir. The lake waters were characterized by a high content of nutrients, up to 1.40 mg P·dm-3 and 12.47 mg N·dm-3. The high fertility of the lake was also exhibited by the values of BOD5 reaching 7 mg O2·dm-3, chlorophyll a content (73 mg·m-3) and low transparency — 0.7 m. In the peak of the summer, the stagnation oxygen profile is represented by a clinograde curve typical for eutrophic lakes, while carbon dioxide distribution in the water column is shown by a „reverse” clinograde curve, also typical for fertile reservoirs. The study has revealed that the water in Lake Giłwa is well buffered, as shown by the alkalinity values, 2.5-5.0 mval dm-3. Total hardness of the reservoir water varied from 157.1 to 278.8 mg CaCO3·dm-3, which is typical of hard water. The hardness was conditioned mainly by the calcium content. With the River Giłwa, the lake receives wastewater from the wastewater treatment plant in Gietrzwałd, which is manifested, for example, by the high values of electrolytic conductivity (321-476 µS·cm-1), indicating the degree of mineral pollution of the lake. Despite the wastewater input, the amount of chlorides is rather low, 20 mg Cl·dm-3 at the most.

PL

Badaniami objęto jezioro Giłwa (100,8 ha, 9,4 m) położone w dorzeczu Giłwy-Pasłęki. Pod względem dynamiki wód jest to zbiornik o III stopniu statyczności wg Patalasa (1960). Badania chemiczne wód wykazały, iż jezioro Giłwa jest zbiornikiem silnie zeutrofizowanym. W jego wodach stwierdzono bardzo wysoką zawartość związków biogenicznych - 1,40 mg P·dm-3 i 12,47 mg N·dm-3. O dużej żyzności jeziora świadczyły także wartości BZT5, dochodzące do 7,0 mg O2·dm-3, ilość chlorofilu a (ok. 73 mg·m-3) i niska przezroczystość wody — 0,7 m. W szczytowym okresie lata zawartość tlenu w wodzie obrazowała krzywa klinogradowa, typowa dla jezior eutroficznych, zaś rozkład dwutlenku węgla w słupie wody miał kształt odwrotnej klinogrady, co również jest typowe dla jezior żyznych. Badania wykazały, że wody jeziora Giłwa są dobrze zbuforowane, o czym świadczyły wartości alkaliczności od 2,5 do 5,0 mval dm-3. Twardość ogólna wód tego akwenu zmieniała się od 157,1 do 278,8 mg CaCO3·dm-3, co pozwala określić jego wody jako twarde. O twardości wód decydowała głównie zawartość wapnia. Za pośrednictwem rzeki Giłwy do jeziora doprowadzane są ścieki z oczyszczalni ścieków w Gietrzwałdzie, co uwidacznia się m.in. w wysokich wartościach przewodności elektrolitycznej (321-476 µS·cm-1), wskazującej na stopień zanieczyszczenia wód związkami mineralnymi. Pomimo dopływu ścieków, w wodach analizowanego zbiornika stwierdzono niewielką ilość chlorków - do 20 mg Cl·dm-3.

5

Preliminary characteristics of the trophic condition of lakes located in the nature reserve 'Beaver sanctuary on the Pasleka River'

63%

Grochowska J. , Tandyrak R.

Polish Journal of Natural Sciences

|

2010

|

tom 25

|

nr 1

47-62

EN

Studied were the following lakes: Pasłęk, Wymój, Sarąg, Łęguty and Isąg, located in the nature reserve “Beaver Sanctuary on the Pasłęka River”. The hypothesis was that lakes located in a nature protection area are subject to eutrophication in a slow rate, however, the research did not confirm it. All lakes are very fertile, as shown by the concentrations of total nitrogen, total phosphorus, electrolytic conductivity and the high negative correlation between chlorophyll a and water transparency.In the peak of the summer stagnation oxygen profile is represented by the clinograde curve typical for eutrophic lakes while free carbon dioxide distribution in the water column is shown by a “reversed” clinograde curve, also typical for fertile reservoirs.

PL

Badaniami objęto jeziora: Pasłęk, Wymój, Sarąg, Łęguty oraz Isąg znajdujące się w rezerwacie przyrody „Ostoja bobrów na rzece Pasłęce”. Przypuszczano, że położenie tych zbiorników na obszarze chronionym powoduje, iż proces eutrofizacji zachodzi w nich wolno. Badania nie potwierdziły tych przypuszczeń. Wszystkie jeziora są zbiornikami o wysokiej żyzności, o czym świadczy m.in. wysoka koncentracja ogólnych form azotu i fosforu, wartości przewodności elektrolitycznej oraz wysoka ujemna korelacja między zawartością chlorofilu a przezroczystością wody. W szczytowym okresie stagnacji letniej rozkład tlenu w pionie obrazowała krzywa tlenowa klinogradowa typowa dla jezior eutroficznych, zaś rozmieszczenie wolnego dwutlenku węgla w słupie wody miało charakter „odwrotnej” w stosunku do tlenowej klinogrady, co również jest cechą jezior żyznych.

6

Impact of the watershed development on the chemical properties of water in small reservoirs of the Olsztyn city

63%

Tandyrak R. , Grochowska J.

Electronic Journal of Polish Agricultural Universities. Series Environmental Development

|

2007

|

tom 10

|

nr 1

7

Preliminary characterization of the trophic state of Maly Kopik Lake near Olsztyn and its drainage basin as a supplier of biogenic substances

63%

Grochowska J. , Tandyrak R.

Journal of Elementology

|

2008

|

tom 13

|

nr 1

EN

The study was carried out on a small (7.8 ha) and shallow (9.0 m) lake Mały Kopik, situated 9 km on south western from Olsztyn, drainage basin of Giłwa and Pasłęka rivers. The catchment area of the lake is 194.7 ha. Forests cover the most of the drainage basin area (64.2%), agriculture land comprises 28.7% (21% grass land and 7.7% arable land) and urban land - 7.1%. Lake Mały Kopik is not susceptible to degradation (III category), and drainage basin having a great potential for supplying matter to the reservoir, was included in basin category 4. The lake with its drainage basin belong to the 4th type of lake-drainage basin ecosystems. In such a system the natural eutrophication of the lake is expected to proceed at a fast rate. As evidenced in the study, lake Mały Kopik is highly eutrophic reservoir. The lake waters were characterized by a high content of nutrients, up to 0.673 mg P·dm-3 and 10.61 mg N·dm-3. The high fertility of the lake was exhibited also by the values of BOD5 reaching 7.5 mg O2·dm-3, chlorophyll a content - 50 µg·m-3, and low water transparency - 2 m.

PL

Badaniami objęto małe (7,8 ha) i niezbyt głębokie (9 m) jezioro Mały Kopik, położone ok. 9 km na południowy zachód od Olsztyna, w dorzeczu Giłwy-Pasłęki. Zlewnia jeziora to obszar o powierzchni 194,7 ha. Największy udział (64,2%) mają w niej lasy, 28,7% zajmują tereny użytkowane rolniczo, w tym 21% stanowią użytki zielone, 7,7% grunty orne, pozostała część tego terenu (7,1%) to nieskanalizowane gospodarstwa rolne. Jezioro Mały Kopik jest zbiornikiem nieodpornym na wpływy zewnętrzne, należy do III kategorii podatności na degradację. Jego zlewnia charakteryzuje się dużą możliwością uruchamiania obszarowego ładunku związków biogenicznych, należy do 4. typu zlewni. Kombinacja grupy podatności zlewni i odporności jeziora na degradację pozwala zaliczyć jezioro Mały Kopik i jego zlewnię do czwartego typu układów ekologicznych w systemie BAJKIEWICZ-GRABOWSKIEJ (2002), w którym następuje szybka eutrofizacja wód jeziornych. Przypuszczenie to potwierdziły badania chemiczne wód, które wykazały, iż jezioro Mały Kopik jest zbiornikiem silnie zeutrofizowanym. W wodach zbiornika stwierdzono bardzo wysoką zawartość związków biogenicznych, tj. 0,673 mg P·dm-3 i 10,61 mg N·dm-3. O dużej żyzności jeziora świadczyły także wartości BZT5, dochodzące do 7,5 mg O2 dm-3, ilość chlorofilu a (ok. 50 µg·m-3) i niska przezroczystość wody - 2 m.

8

Nitrogen and phosphorus compounds in Lake Pluszne

63%

Grochowska J. , Tandyrak R.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2007

|

tom 33

|

nr 1

9

Multi-year investigations of organic matter in the waters of Lake Starodworskie, after phosphorus inactivation

63%

Tandyrak R. , Parszuto K.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2006

|

tom 32

|

nr 3

10

Crustacean plankton of restored Lake Starodworskie

51%

Bowszys M. , Gutkowska A. , Tandyrak R.

International Journal of Ecohydrology and Hydrobiology

|

2009

|

tom 09

|

nr 2-4

11

Hydrochemical properties, bacterioplankton abundance and biomass in the meromictic Lake Starodworskie in 2004

51%

Tandyrak R. , Parszuto K. , Górniak D. , Kośnik P.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2009

|

tom Vol. 38, No.4

127-133

EN

Physicochemical and microbiological examinations were conducted on the meromictic Lake Starodworskie located in Olsztyn. The temperature profile revealed a characteristic, small increase in temperature at a depth between 13 and 14 m, and permanent anaerobic conditions in the deeper water layers. Accumulation of dissolved mineral substances enhanced the thermal stability of the lake waters; electrolytic conductivity values in the water deeper than 15 m oscillated within the range of 533 - 568 μS cm^-1.

12

Long-term hydrochemical changes in a lake after the application of several protection measures in the catchment

51%

Grochowska J. , Tandyrak R. , Wisniewski G.

Polish Journal of Natural Sciences

|

2014

|

tom 29

|

nr 3

EN

A study was conducted on Wulpińskie Lake (706.7 ha, 54.6 m), located in north-eastern Poland. In the middle of the twentieth century, the lake began to be subjected to accelerated eutrophication due to excessive pressure from recreation and an inflow of sewage and pollution from leaky septic tanks and putrefactive reservoirs. The protective actions begun in the basin in 1996 resulted in a 77% reduction in phosphorus load and 28% reduction in nitrogen load. In 2008, mineral phosphorus and TP concentrations averaged 0.1 mg L⁻¹ and 0.16 mg L⁻¹, respectively, and the TN concentration was 0.84 mg L⁻¹. In addition, chloride and calcium concentrations declined and electrical conductivity subsequently decreased.

PL

Badania przeprowadzono na Jeziorze Wulpińskim (706,7 ha, 54,6 m), zlokalizowanym w północno-wschodniej Polsce. Jezioro to od lat 50. XX w. zaczęło podlegać przyspieszonej eutrofizacji z powodu nadmiernej presji turystycznej i rekreacyjnej oraz dopływu ścieków i zanieczyszczeń z nieszczelnych szamb i zbiorników gnilnych. W 1996 r. rozpoczęto działania ochronne w zlewni. Ładunek fosforu wprowadzany do jeziora zredukowano o 77%, a ładunek azotu o 28%. Spowodowało to bardzo wyraźną i trwałą poprawę jakości wody. W 2008 r. średnia koncentracja fosforu mineralnego wynosiła: 0,1 mg P · L⁻¹, a fosforu ogólnego 0,16 mg P · L⁻¹, natomiast azotu ogólnego oscylowała wokół 0,84 mg N · L⁻¹. Zmniejszało się ponadto stężenie chlorków i wapnia oraz wartości przewodności elektrolitycznej.

13

Chemizm wód i koncepcja ochrony jeziora poddanego presji rolniczej

51%

Grochowska J. , Karpienia M. , Tandyrak R.

Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus

|

2011

|

tom 10

|

nr 3

PL

Badania prowadzono na niewielkim (10,5 ha) i płytkim (2,5 m) Jeziorze Gągławeckim (jezioro Gągławki). Jezioro posiada zlewnię o powierzchni 348,3 ha, w której największy udział mają lasy – 66,7%; grunty orne zajmują 18,9%, łąki i pastwiska 7,5% a teren zabudowany 2,9%. W wodach jeziora stwierdzono duże ilości biogenów, sięgające 0,285 mg P·dmˉ³ i 4,39 mg N · dmˉ³ oraz wapnia – 97,1 mg Ca·dmˉ³. Przyczyną wysokiej trofii tego zbiornika jest nadmierne jego obciążenie ze zlewni. Rzeczywiste ładunki biogenów spływające do jeziora przekraczają ładunki krytyczne wyliczone wg Vollenweidera. Niska jakość wód tego jeziora, przy wysokim obciążeniu ładunkiem zanieczyszczeń ze zlewni wskazuje na konieczność podjęcia działań ochronnych, polegających na zmniejszeniu obciążenia zewnętrznego.

EN

The research was carried out on a small (10.5 ha) and shallow (2.5 m) Lake Gągławeckie (Gągławki). The drainage basin of Lake Gągławeckie is 348.3 ha. Forests land comprises the largest portion of this area, i.e. 66.7%, arable land 18.9%, grass land 7.5% and build area 2.9%. The waters were characteristic of a high content of phosphorus, up to 0.285 mg dmˉ³, nitrogen up to 4.39 mg·dmˉ³ and calcium – 97.1 mg·dmˉ³. The reason for the lake’s high trophic level was no doubt the excessive loading from the drainage basin. The actual nutrient runoff from the drainage basin to the lake exceeded the critical loads, as defined by Vollenweider. Low quality of the lake’s waters and the parallel high external loading indicate that preventive measures should be taken, aimed at reducing the external loading.

14

Wpływ zagospodarowania terenu na parametry hydrochemiczne wód i osadów dennych małych zbiorników wodnych dzielnicy Kortowo w Olsztynie

51%

Tandyrak R. , Grochowska J. , Dunalska J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

tom Nr 13

190-191

15

Hydrochemical properties, bacterioplankton abundance and biomass in the meromictic Lake Starodworskie in 2004

51%

Tandyrak R. , Parszuto K. , Gorniak D. , Kosnik P.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2009

|

tom 38

|

nr 4

127-133

16

Water quality of Lake Elk as a factor connected with tourism, leisure and recreation on an urban area

51%

Tandyrak R. , Parszuto K. , Grochowska J.

Quaestiones Geographicae

|

2016

|

tom 35

|

nr 3

EN

Lake Ełk as an important element of the urban landscape is associated with tourism and active recreation and because of it with the economy of the town. Since 1999 the renovation method with the use of artificial aeration with simultaneous phosphorus inactivation and also as a biological filter – BIO-HYDRO structures were applied on the lake. This process was lasting 10 years and brought only a short-term improvement. At the same time, the shores of the lake were managed to develop of lake tourism: beach, swimming pool, tennis courts, a promenade, and two a water equipment rentals. The illuminated fountain, the road bridge and well – developed catering – accommodation base were made as well.

17

Wskaźniki materii organicznej holomiktycznego Jeziora Wulpińskiego

51%

Tandyrak R. , Grochowska J. , Jendraszek M.

Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus

|

2012

|

tom 11

|

nr 3

PL

Badania prowadzono na holomiktycznym Jeziorze Wulpińskim położonym w okolicach Olsztyna. Próbki pobierano w okresie cyrkulacji jesiennej 2007 r. i wiosennej 2008 r. nad głęboczkami obu jego zatok i porównano w danymi wcześniejszymi. Zbiornik składa się z dwóch części: eumiktycznej tomaszkowskiej (459 ha, 22 m) i bradymiktycznej barwińskiej (246 ha, 54,6 m) oddzielonych od siebie przesmykiem o długości ok. 60 m i głębokości 3,8 m. Podzlewnie obu zatok różnią się wielkością i sposobem użytkowania. Część tomaszkowska jest bardziej narażona na presję turystyczną i w 62,7% użytkowana rolniczo, natomiast w podzlewni barwińskiej pola i łąki stanowią 46,3%. Znalazło to odzwierciedlenie w uzyskanych wynikach badań: akwen tomaszkowski charakteryzowała niższa widzialność krążka Secchiego (1,5–1,75 m), wyższe stężenie chlorofilu a (23,25– –26,19 mg ∙ m–3) i feofityny (60,11–64,77 mg ∙ m–3), większa ilość materii organicznej allochtonicznej i wyraźna tendencja wzrostowa tego parametru w naddennej warstwie wód. W puli azotu ogólnego dominowała forma organiczna (85–99%).

EN

The investigations regarded a holomictic Lake Wulpińskie located near Olsztyn. Samples were taken during the autumn circulation 2007 and spring circulation 2008 over the deepest site of each of the bay and compared to previous data. The lake consists of two parts: eumictic tomaszkowska (459 ha, 22 m), and bradymictic barwińska (246 ha, 54.6 m), separated by an inlet with a length of about 60 m and depth 3.8 m. Subcatchments both of bays vary in size and the way of use. Tomaszkowska is more vulnerable to tourist pressure and 62.7% used of agriculture, while the fields and meadows in subcatchment of Barwińska constitute 46.3%. This was reflected in the findings obtained: tomaszkowska has lower visibility of Secchi disc (1.5–1.75 m), higher chlorophyll a concentration (23.25– –26.19 mg ∙ m–3) and pheophytin (60.11–64.77 mg ∙ m–3), a larger amount of allochthonous matter and a clear upward trend of this parameter in the deepest part of water. The total nitrogen pool was dominated by organic form.

18

Variability of dissolved organic matter content in small reservoirs

51%

Dunalska J. , Tandyrak R. , Olchowska M.

Polish Journal of Natural Sciences

|

2006

|

tom 21

755-767

19

Wplyw zbiornika Siemianowka na stan czystosci Narwi

51%

Tandyrak R. , Grochowska J. , Cybulska K. , Walentynowicz B.

Aura

|

2010

|

nr 01

8-11

20

Observations of selected chemical components of meromictic Lake Zapadłe waters in 1990-1993, 2000-2001 and 2005-2006

51%

Tandyrak R. , Teodorowicz M. , Grochowska J.

Archives of Environmental Protection

|

2010

|

tom Vol. 36, no. 3

75-82

EN

Studied was a small (4.6 ha) meromictic lake situated in a deep land hollow surrounded by a high-inclination slope. The lake was made shallower two times (from 20 to 18 m) by collapsed shores. It is fed by underground waters and has relatively constant outflow. Limited water dynamics reduced the epilimnion thickness (from 4 to 2 m) and influenced the monimolimnion setting below 13 m depth with a characteristic small (0.2°C) temperature increase in the vertical profile and a permanent deoxygenation of the water below 7–11 m depth. The relationship between the organic matter parameters BOD5 and COD-Mn before the shore collapse revealed the dominance of matter produced in the reservoir. In the final period the situation was opposite. In the monimolimnion allochthonous matter accumulated which due to anaerobic decomposition generated large amounts of ammonium. Observed in the same water layer was also a decrease of the conductivity.

PL

Badaniami objęto niewielkie (4,6 ha) jezioro meromiktyczne, położone w silnym zagłębieniu terenu i otoczone skarpą o znacznym nachyleniu. Na skutek zawalenia się brzegów zbiornik ten dwukrotnie uległ spłyceniu (z 20 do 18 m). Jest on zasilany wodami podziemnymi, posiada także stosunkowo stały odpływ. Ograniczona dynamika wód skutkowała spłyceniem warstwy epilimnionu (z 4 do 2 m), wytworzeniem monimolimnionu poniżej 13 m głębokości z charakterystycznym niewielkim (0,2° C) wzrostem temperatury w profilu pionowym oraz stałym odtlenieniem wód poniżej 7–11 m. Stosunek wskaźników materii organicznej (BZT5 i ChZT-Mn) przed zawaleniem brzegów jeziora świadczy przewadze materii produkowanej w zbiorniku, w ostatnim okresie obserwowano sytuację odwrotną. W monimolimnionie nastąpiło nagromadzenie materii allochtonicznej, a jej beztlenowy rozkład powodował powstawanie znacznych ilości amoniaku. Stwierdzono także spadek wartości przewodnictwa elektrolitycznego w tej partii wód.