Dialektologia i socjolingwistyka – nowe ujęcie w nowych warunkach językowych Polski

• Autorzy: Rak Maciej

Warianty tytułu

EN

Dialectology and sociolinguistics – a new approach to the new linguistic conditions of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opisywane od końca II wojny światowej, dynamiczne zmiany sytuacji językowej na polskiej wsi wymagają innego spojrzenia na kwestię relacji między dialektologią i socjolingwistyką. Dialektologia w tradycyjnym ujęciu, czyli takim, jakie zawdzięczamy pracom Kazimierza Nitscha, eksponowała dwa czynniki: wiejskość i zróżnicowanie geograficzne. Zachowywała przy tym autonomię wobec socjolingwistyki. Powojenne zmiany granic Polski i wielomilionowe migracje ludności, a także zmiany cywilizacyjne sprawiły, że aspekt geograficzny mowy ludności wiejskiej odchodzi na dalszy plan. Dialektologia skupia się dziś właściwie na pokoleniowości, sytuacyjności i zróżnicowaniu płciowym gwar, a to są już czynniki stricte socjolingwistyczne. Wynika więc z tego, że dialektologia w nowych warunkach językowych polskiej wsi stała się subdyscypliną socjolingwistyki.

EN

The dynamic changes in the linguistic situation in the Polish countryside, described since the end of World War II, require a different view of the relationship between dialectology and sociolinguistics. Traditional dialectology, i.e. the one we owe to the works of Kazimierz Nitsch, exposed two factors: ruralness and geographical diversity. At the same time, dialectology retained autonomy from sociolinguistics. Post-war changes in Polish borders and multi-million people migrations, as well as civilization changes, made the geographical aspect of the speech of the rural population fall into the background. Dialectology today focuses on generationality, situationality and gender diversity, and these are strictly sociolinguistic factors. It follows, therefore, that dialectology in the new linguistic conditions of the Polish countryside has become a subdiscipline of sociolinguistics.

Słowa kluczowe

PL

dialektologia; socjolingwistyka; sytuacja językowa polskiej wsi

EN

dialectology; sociolinguistics; the linguistic situation in the Polish countryside

• Wydawca: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Czasopismo: Język Polski
• Rocznik: 2023
• Tom: 103
• Numer: 3
• Strony: 5-15

Twórcy

autor

Rak Maciej

• Uniwersytet Jagielloński

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.31286/JP.00231