Przestrzenie Zygmunta Haupta (rekonesans)

• Autorzy: Andrzej Niewiadomski

Warianty tytułu

EN

The Spaces of Zygmunt Haupt (a Reconnaissance)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł jest rekonesansem badawczym, który próbuje rozpoznać zagadnienie przestrzeni w prozie Zygmunta Haupta. Polemizuje on z tezą o dominującym charakterze kategorii temporalnych w obrębie tego pisarstwa i kreśli ramy kartografii literackiej opartej na charakteryzowanych tu mechanizmach postrzegania przestrzeni. Kartografia ta operuje ciągłym napięciem pomiędzy terytoriami doświadczonymi i egzotycznymi, pomiędzy fizycznością miejsca i geografią wyobrażoną, pomiędzy świadomością będącą zewnętrznym narzędziem poznania a samounicestwianiem się „ja” na rzecz przestrzeni. Kartograficzna działalność Haupta koncentruje się przede wszystkim na trzech rodzajach miejsc autobiograficznych, projektujących, po doświadczeniu wielkich zamierzeń literackich modernizmu, przestrzeń kameralną, dostosowaną do możliwości poznawczych i kreacyjnych jednostki.

EN

The article is a research reconnaissance that attempts to address the problem of space in Zygmunt Haupt’s prose. It polemicizes with the thesis of the dominant character of temporal categories in this writing and draws the frame of literary cartography based on the mechanisms of space perception that are described here. This cartography operates with a constant tension between the experienced and the exotic territories, between the physicality of the place and the imagined geography, between consciousness that is an external tool of cognition and the self-annihilation of the “I” for space. Haupt’s cartographic activity focuses primarily on three types of autobiographical places, which, after experiencing the great literary goals of modernism, delimit a cosy space adapted to the cognitive and creative capabilities of an individual.

Słowa kluczowe

PL

geopoetyka; miejsca autobiograficzne; przestrzeń w literaturze; mapy literackie; pamięć

EN

geopoetics; autobiographical places; space in literature; literary maps; memory

• Wydawca: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Czasopismo: Roczniki Humanistyczne
• Rocznik: 2018
• Tom: 66
• Numer: 1: Literatura polska
• Strony: 159-178

Twórcy

autor

Andrzej Niewiadomski

• Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,

Bibliografia

• Bielatowicz Jan, Nowy talent emigracyjny, „Wiadomości” 1963, nr 31. Czapski Józef, O Haupcie, „Kultura” 1963, nr 10.
• Czermińska Małgorzata, Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopetyki, „Teksty Drugie” 2011, nr 5.
• De Man Paul, Autobiografia jako od-twarzanie, przeł. M.B. Fedewicz, [w:] Dekonstrukcja w badaniach literackich, red. Ryszard Nycz, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria 2000.
• Niewiadomski Andrzej, Jeden jest zawsze ostrzem. Inna nowoczesność Zygmunta Haupta, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2015.
• Poulet Georges, Czas i przestrzeń Prousta, przeł. J. i W. Błońscy, [w:] Proust w oczach krytyki światowej, wybór, redakcja i przedmowa Jan Błoński, Warszawa: PIW 1970.
• Rybicka Elżbieta, Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków: IBL PAN 2014.
• Wierzejska Jagoda, Retoryczna interpretacja autobiograficzna na przykładzie pisarstwa Andrzeja Bobkowskiego, Zygmunta Haupta i Leo Lipskiego, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa 2012
• Zaleski Marek, Formy pamięci, Gdańsk: Słowo/obraz terytoria 2004.

Identyfikatory

DOI

10.18290/rh.2018.66.1-10