Biografia środowiska – na styku klasycznej biografii i badań terenowych

• Autorzy: Danuta Lalak

Warianty tytułu

EN

Biography of social environment - at the border between classical biography and ethnography

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podstawowe znaczenie biografii jest obecnie używane w coraz szerszym kontekście, czego przykładem jest biografia środowiska. Pojęcie to funkcjonuje w szerokich ramach teoretycznych, szczególnie ważnych dla pedagogiki społecznej. Obok takich pojęć jak „miejsce” i „pamięć” – „biografia” nadaje nowy wymiar badaniom środowiskowym, pozwala wychwycić obszar treści edukacyjnych, symbolicznych, kulturowych. Badanie struktur, sensu i znaczeń środowiska (kontekst życia) w niewielkim tylko stopniu możliwe jest w wymiarze obiektywnym, pozostając w dialektycznej zależności z doświadczeniem biograficznym. Stoją za tego typu badaniami warsztaty i metodologia badań kulturowo – edukacyjnych, prowadzonych w konkretnych środowiskach „małoojczyźnianych” (badana historyczno – kulturowe, monograficzne), badania w działaniu (projekty pracy środowiskowej), badania etnograficzne (klasyczne, ale też – coraz bardziej popularne badania z wykorzystaniem Internetu, czyli tzw. netnografia), ich wspólnym mianownikiem są badania biograficzne. Z perspektywy pedagogiki społecznej najbardziej istotna jest perspektywa edukacyjno – kulturowa coraz wyraźniej obecna w biograficznych badaniach środowiskowych.

EN

Basic meaning of biography is at present widely applied in a generalized context, an example being the biography of the social environment. The "biography" has been submerged in rich theoretical framwork oriented towards social pedagogy. Together with the terms "place" and "memory" the term "biography" gives a new dimension to the research of the social environment, allows researchers to capture educational, symbolic and cultural content. Investigation of the social environment in an objective manner is possible to a limited extent only. However, such an investigation is possible and virtually unlimited within the context of biographical experience. There may be various orientations of biographical studies: culture/eductaion oriented, history/culture oriented, monography-like, action research oriented, etnographical. The common denominator is the biography as the focusing idea and principle.

Słowa kluczowe

PL

biograficzność; środowisko; miejsce; pamięć; badanie środowiska; metodologia badań

EN

biography; social environment; place; memory; investigation of social environment; methodology

• Wydawca: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Czasopismo: Pedagogika Społeczna
• Rocznik: 2013 (R. XII)
• Numer: 1(47)
• Strony: 29 - 42

Daty

wydano

2013-04

Twórcy

autor

Danuta Lalak

• Uniwersytet Warszawski,

Bibliografia

• Acroyd P. (2011), Londyn. Biografia, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
• Blythe R. (1979), Akenfield. Portret wsi angielskiej, LSW, Warszawa.
• Bujak F. (1901), Maszkienice, wieś powiatu brzeskiego, Kraków.
• Bujak F. (1902), Limanowa, miasteczko powiatowe w zachodniej Galicji, Kraków.
• Bujak F. (1903), Żmiąca, wieś powiatu limanowskiego, Kraków.
• Bujak F. (1905), Studia nad osadnictwem Małopolski, Kraków.
• Czerepaniak-Walczak M. (2010), Badanie w działaniu, [w:] S. Palka (red.), Podstawy metodologii badań w pedagogice, GWP, Gdańsk.
• Górnikowska-Zwolak E. (2004), Szkic do portretu ślązaczki, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Gurwitsch A. (1974), Das Bewusstseinfeld, Berlin.
• Gurwitsch A. (1989), Problemy świata przeżywanego, [w:] Z. Krasnodębski (red.), Fenomenologia
• i socjologia. Zbiór tekstów. Warszawa.
• Grathoff R. (1983), Das Problem der Intersubiektivitaet bei A. Schütz und A. Grurwitsch, [w:]
• Sozialitaet und Intersubiektivitaet, R. Grathoff, B. Waldenfels (red.), Monachium.
• Grathoff R. (1993), Środowisko i społeczeństwo, [w:] Świat przeżywany. Fenomenologia i nauki społeczne, Z. Krasnodębski, K. Nellen (red.) Warszawa.
• Jahoda Maria, Paul F. Lazarsfeld, Hans Zeisel (2007), Bezrobotni Marienthalu, Oficyna Naukowa Wydawnictwo, Warszawa.
• Kaźmierska K. (2008), Biografia i pamięć na przykładzie pokoleniowego doświadczenia ocalonych z zagłady, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Kłoskowska A. (2005), Kultury narodowe u korzeni, PWN, Warszawa.
• Krüger Heinz-Heinrich (2001), Koncepcje i metody badań biograficznych w naukach o wychowaniu, [w:] D. Urbaniak-Zając, J. Piekarski (red.), Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych. Studia i materiały, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Kutrzeba-Pojnarowa A. (1968), Tradycyjna społeczność wiejska w procesie przemian współczesnych. Studium wsi Mników, pow. krakowskiego, Wrocław.
• Kwaśniewicz W. (1990), Kazimierza Dobrowolskiego koncepcja badań historyczno-terenowych, [w:] Metoda biograficzna w socjologii, J. Włodarek, M. Ziółkowski (red.), PWN, Warszawa–Poznań.
• Lewicka M. (2012), Psychologia miejsca, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• Lewin K. (1946), Action research and minority problems, „The Journal of Social Issues”, nr 2.
• Łaguna-Raszkiewicz K. (2012), Pamięć społeczna o relacjach polsko-żydowskich w Białymstoku, Wydawnictwo Naukowe Grado, Toruń.
• Melchior M. (1990), Społeczna tożsamość jednostki, Uniwersytet Warszawski, ISNS, Warszawa.
• Melchior M. (2004), Zagłada a tożsamość. Polscy Żydzi ocaleni „na aryjskich papierach”. Analiza doświadczenia biograficznego, IFiS PAN, Warszawa.
• Mendel M. (2006) red., Pedagogika miejsca, Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji, Wrocław.
• Mendel M. (2007), Społeczeństwo i rytuał. Heterotopia bezdomności, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Pytka L. (1996), Jasionna. Parafia na pograniczu księstw, Warszawa.
• Shibutani T. (1994), Reference Group as Perspectives, [w:] N. Herman, L. Reynolds, Symbolic Interaction. An Introduction to Social Psychology, Dix Hills, New York: General Hall Inc.
• Schütz A. (1932), Der sinhafte Aufbau der sozialen Welt. Eine Einleitung in die verstehende Soziologie,
• Wien.
• Słowińska K. (2010), Społeczny świat hodowców gołębi pocztowych, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 6, nr 3.
• Smolińska-Theiss B. (1988), Badanie i Działanie. W poszukiwaniu metod organizowania środowiska wychowawczego, Warszawa.
• Theiss W. (1983), Badania historyczno-oświatowe w pedagogice społecznej, „Studia Pedagogiczne” t. 46.
• Theiss W. (1992), Dzieci syberyjskie, Uniwersytet Warszawski, Wydział Pedagogiczny, Warszawa.
• Theiss W. (1996), Zniewolone dzieciństwo, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• Theiss W. (2001), Mała ojczyzna: perspektywa edukacyjno-utylitarna, [w:] Mała ojczyzna. Kultura, edukacja, rozwój lokalny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
• Theiss W. (2006), O metodzie historycznej w pedagogice społecznej, Pedagogika społeczna. Tradycja i współczesne konteksty, red. W. Theiss, M. Winiarski, nr 4.
• Theiss W. (2012), Troska i nadzieja. Działalność społeczno-wychowawcza ks. Henryka Szumana na Pomorzu w latach 1908–1939, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Wilk T. (2006), Bukowno – między Małopolską a Górnym Śląskiem, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
• Winkler M. (2009), Pedagogika społeczna, GWP, Gdańsk.
• Wroczyński R. (1974), Pedagogika społeczna, PWN, Warszawa.
• Zimończyk K. (1998), Świerklany. Charakterystyka miejscowości. Działalność społeczno-wychowawcza w środowisku, Wydawnictwo Księży Seracynów, Kraków.