Pamięć i miejsce in potentia: o mieście pełnym

• Autorzy: Mendel Maria , Theiss Wiesław

Warianty tytułu

EN

Memory and place in potentia: on the complete city

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Tekst nasz, odnosząc się głównie do niedawno zakończonych gdańskich badań, jest rozwiniętą na ich podstawie refleksją o współzależności pamięci i miejsca. Współzależność ta wydaje się nam fascynująca pedagogicznie z uwagi na rodzaj wiedzy, kształtowanej w toku jej analiz i zawarty w niej potencjał zarówno jednostkowej, jak społecznej autokreacji. To wiedza operacyjna, która – zasilając pole pedagogiki społecznej – inspiruje rozwiązania edukacyjne i nie tylko prospektywnie opisuje, lecz – współkonstruowana – umożliwia zmiany ku podmiotowemu charakterowi indywidualnej i zbiorowej tożsamości. Nasze myślenie, skoncentrowane na miejscu jakim jest miasto, i „miejskim” pamiętaniu, doprowadziło do otwarcia w tej wypowiedzi perspektywy teoretycznej, która związek pomiędzy miejscem i pamięcią pozwala widzieć jako potencjalność pełni, czyniącej podmiot sprawczym. Oznacza to jego zdolność do przekształcania miejsca w codziennym rekonstruowaniu przeszłości w teraźniejszości, aktywizującym do współtworzenia akceptowalnej przyszłości. Perspektywę tę wyraża – przedstawiana w tym tekście – kategoria miasta pełnego, będącego miastem historycznym, ale także dzisiejszym i przyszłym zarazem.

EN

The paper refers to a recently completed project conducted in Gdańsk and it proposes a reflection on the relations between place and memory. Their interconnections are pedagogically interesting due to the features of knowledge which emerged in course of their analysis, and its potential for individual and collective auto-creation. This proves to be operational knowledge, significant for social pedagogy, which inspires educational practices and apart from its descriptive and prospective power, due to its shared character, co-constructed by the researchers and the informants alike, it allows for empowering changes in individual and collective identities. Our thinking about the city as a place and about its ways of remembering opens theoretical perspectives which allow for seeing the place-memory relation as capable of resulting in subjective agency. This makes the subject empowered to transform places through daily reconstructions of the past in the present, which makes the co-creation of acceptable futures possible. This potential is expressed in the text by the category of complete city, which. as a historical entity, is a present and a future one at the same time.

Słowa kluczowe

PL

pamięć; miejsce; miasto; miasto pełne; edukacja społeczna

EN

memory; place; city; complete city; community education

• Wydawca: Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Warszawie
• Czasopismo: Pedagogika Społeczna
• Rocznik: 2016 (R. XV)
• Numer: 1(59)
• Strony: 53-66

Daty

wydano

2016-03-30

Twórcy

autor

Mendel Maria

• Uniwersytet Gdański

autor

Theiss Wiesław

• Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie

Bibliografia

• Assmann A. (2013), Między historią a pamięcią. Antologia, red. naukowa i posłowie M. Saryusz-Wolska, Warszawa.
• Auge M. (2009), Formy zapomnienia, tłum. A. Turczyn, Krakow.
• Auge M. (2010), Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, tłum. R. Chymkowski, Warszawa.
• Bauman Z. (2006), Płynna nowoczesność, tłum. T. Kunz, Krakow.
• Bauman Z. (2007), Płynne życie, tłum. T. Kunz, Krakow.
• Bauman Z. (2011), Collateral Damage. Social Inequalities in a Global Age, Cambridge–Malden.
• Bauman Z. (2012), O edukacji, tłum. P. Poniatowska, Wrocław.
• Calvino I. (1975), Niewidzialne miasta, tłum. A. Kreisberg, Warszawa.
• Derrida J. (1993), Khôra, Paris.
• Harvey D. (2012), Bunt miast. Prawo do miasta i miejska rewolucja, tłum. A. Kowalczyk, W. Marzec, M. Mikulewicz, M. Szlinder, Warszawa.
• Jałowiecki B. (2008), Pamięć miasta, [w:] Nowa przestrzeń społeczna w badaniach socjologicznych, Z. Rykla (red.), Rzeszow.
• Kula M. (2002), Nośniki pamięci historycznej, Warszawa.
• Massey D. (1994), Space, place and gender, Cambridge.
• Mendel M. (red.) (2006), Pedagogika miejsca, Wrocław.
• Mendel M. (2010), Tożsamość zbiorowa jako lokalność, [w:] Tożsamość gdańszczan. Budowanie na (nie)pamięci, M. Mendel, A. Zbierzchowska (red.), Gdańsk.
• Mendel M. (red.) (2015), Wspólny Pokój Gdańsk. Miejskie modi co-vivendi w badaniu metodą Krytycznej Historii Miasta, [w:] Miasto jak wspólny pokój. Gdańskie modi co-vivendi, Gdańsk.
• Platon (1999), Timaios i Kritias, przełożył, wstępem oraz objaśnieniami opatrzył W. Witwicki, Warszawa.
• Radlińska H. (1935), Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Szkice z pedagogiki społecznej, Warszawa.
• Ranciere J. (2007), Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka, tłum. M. Kropiwnicki, J. Sowa, Warszawa.
• Raszkiewicz-Łaguna K. (2013), Pamięć społeczna miasta – bogactwo znaczeń i sensów dla edukacji, „Pedagogika Społeczna”, nr 3.
• Theiss W. (1992), Praca socjalno-kulturalna w środowisku – „pogwarki węgrowskie”, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 3–4.
• Theiss W. (1997), Radlińska, Warszawa.
• Theiss W. (2015), [recenzja wydawnicza książki] Miasto jak wspólny pokój. Gdańskie „modi co-vivendi”, M. Mendel (red.), Gdańskie Towarzystwo Naukowe (maszynopis).

Identyfikatory

ISSN

1642-672X