Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza możliwości świadczenia usług redukcji zapotrzebowania na moc przez koparki kryptowalut w celu poprawy bezpieczeństwa energetycznego

Mrowiec D., Saługa P.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 104

55--67

PL

W ostatnim czasie duże zainteresowanie wzbudzają, wraz z otaczającym ich rynkiem, tzw. wirtualne waluty kryptograficzne, potocznie nazywane kryptowalutami. Równie dużą popularnością odznacza się obecnie stojąca za nimi technologia blockchain. Z perspektywy bezpieczeństwa energetycznego natomiast istotnym zagadnieniem jest charakteryzujący się bardzo dużą energochłonnością proces związany z wydobywaniem poszczególnych kryptowalut. Działanie to związane jest na ogół z zatwierdzaniem nowo powstających bloków w sieci blockchain oraz dołączaniem ich do sieci. Proces ten realizowany jest poprzez przeprowadzanie złożonych operacji matematycznych przez zróżnicowane urządzenia, które wymagają z kolei dużej mocy i zużywają odpowiednio dużo energii. Wpływ „koparek” kryptowalut na zapotrzebowanie na moc oraz energię najprawdopodobniej może się z czasem stopniowo zwiększać, w związku z czym zagadnienie to nie powinno być ignorowane. Zestawiając powyższe informacje równolegle z rosnącym w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym zapotrzebowaniem na realizację usług redukcji zapotrzebowania, nasuwa się pytanie, czy urządzeń służących do wydobywania kryptowalut nie można wykorzystać właśnie do celu bilansowania systemu elektroenergetycznego. W niniejszym artykule przedstawiono analizę możliwości świadczenia usług DSR przez grupy użytkowników koparek kryptowalut, która została przeprowadzona przy uwzględnieniu podstawowych funkcjonalnych, technologicznych oraz ekonomicznych aspektów pracy tych urządzeń.

EN

A lot of interest has recently been put into the so-called ‘virtual cryptographic currencies’, commonly known as cryptocurrencies, along with its surrounding market. The blockchain technology that stands behind them is also becoming increasingly popular. From the perspective of maintaining energy security, an important issue is the process of mining individual cryptocurrencies, which is associated with very high energy consumption. This operation is usually related to the approval of new blocks in the blockchain network and attaching them to the chain. This process is carried out through performing complex mathematical operations by various devices, which in turn require high power and respectively consume a lot of energy. The impact of cryptocurrency miners on the power and energy demand level might gradually increase over time, therefore this issue shouldn’t be ignored. Comparing the above information in parallel with the growing need for providing demand side response (DSR) services in the Polish Power System, raises the question whether devices used for mining cryptocurrencies can be used for the purpose of balancing the power system. This paper presents an analysis of the possibility to provide the demand side response services by groups of cryptocurrency miners users. The analysis was carried out taking basic functional, technological and economical aspects of these devices’ operations into account.

2

Ocena żywotności elektrowni opalanych węglem brunatnym w kontekście podaży paliw i regulacji środowiskowych

Malec M., Kamiński J., Saługa P., Kaszyński P.

Rynek Energii

|

2015

|

Nr 2

79--84

PL

W strukturze krajowego zużycia paliw wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej węgiel brunatny zajmuje od wielu lat drugą pozycję. Aktualnie około 35% energii elektrycznej w Polsce wytwarzane jest w elektrowniach opalanych tym paliwem. W perspektywie najbliższych lat, w celu zapewnienia stabilności polskiego systemu elektroenergetycznego, konieczne będzie utrzymanie wydobycia tego surowca na dotychczasowym poziomie. W kontekście powyższego, uzasadniony niepokój budzi wiek oraz stan eksploatowanych bloków. Istotne wyzwanie w tym zakresie stanowią również rozporządzenia dotyczące konieczności przestrzegania limitów emisji oraz wymagania środowiskowe. W artykule podjęto próbę oceny perspektyw funkcjonowania krajowych elektrowni opalanych węglem brunatnym, mając na względzie zasoby tego paliwa, uwarunkowania techniczne eksploatowanych kotłów oraz regulacje środowiskowe. Dokonano także przeglądu planowanych inwestycji w jednostki wytwórcze opalane węglem brunatnym.

EN

Since many years, brown coal (lignite) has been the second most important fuel used for power generation in Poland. Currently approximately 35% of electricity in Poland is produced by brown coal-fired power plants. In order to ensure reliability of the Polish power generation system in the long-run, domestic brown coal production needs to be maintained at the current level. Therefore, in this respect, one of the most important concerns should be the current state of power generation units (age and technical conditions). Also, the EU environmental regulations imposed on the Polish power sector through emission standards remain a significant challenge for power companies. In this context, the main aim of this paper is to evaluate the prospects of the long-run functioning of the domestic brown coal-based power generation sector, taking into account potential of fuel supplies, technical conditions of existing brown coal-fired units as well as environmental regulations. Furthermore, planned investments in new brown coal power plants are discussed.

3

Rynki mocy w warunkach krajowego sektora wytwórczego

Zamasz K., Kamiński J., Saługa P.

Rynek Energii

|

2014

|

Nr 6

10--15

PL

Celem artykułu jest przeprowadzenie wstępnej analizy alternatywnego modelu rynku energii elektrycznej, poszerzonego o system wynagradzania zdolności wytwórczych. System ten zapewniłby odpowiedni poziom mocy wytwórczych, przez co bezpośrednio oddziaływałby na możliwość utrzymania cen energii elektrycznej na akceptowalnym społecznie poziomie. Podobne rozwiązania funkcjonują od wielu lat w Stanach Zjednoczonych, a ostatnio zostały wdrożone w Wielkiej Brytanii (w wersji scentralizowanej) i we Francji (w wersji zdecentralizowanej). W początkowej części artykułu przedstawiono stan obecny sektora wytwórczego, wskazując na wyeksploatowanie aktualnie funkcjonujących w KSE jednostek wytwórczych. Następnie przedstawiono podstawy metodyczne funkcjonowania rynków mocy. Konsekwentnie, dyskusji poddano kluczowe aspekty ewentualnego funkcjonowania mechanizmu rynku mocy w warunkach krajowych. W podsumowaniu wskazano, że bez względu na wybór modelu rynku mocy (scentralizowany lub zdecentralizowany) o sukcesie wdrożenia takiego instrumentu będzie decydować ostateczny kształt przyjętych szczegółowych regulacji.

EN

The paper presents a general analysis of an alternative model of the electricity market, which is extended by a capacity remuneration mechanism. Introduction of such a mechanism would ensure an adequate level of generation capacity, which would directly affect the ability to maintain electricity prices at a socially acceptable level. Similar solutions have been already introduced in the United States. Recently such mechanisms have been implemented in the UK and France. The introduction of the article presents the current state of the Polish power sector, pointing out the exploitation of currently operating power generation units. Then the methodological framework of the functioning of capacity markets was provided. Consequently, discussions of key aspects of a possible implementation of the capacity market mechanism in the context of the Polish power sector was carried out. In summary it was indicated that regardless of the general model of capacity market (centralized or decentralized) that will be selected, the success of its implementation will rely upon the final shape of the detailed regulations.

4

Pozyskanie surowców energetycznych na potrzeby wytwarzania energii elektrycznej – koncepcja budowy modelu matematycznego

Kamiński J., Saługa P.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2014

|

T. 30, z. 1

39--52

PL

Ze względu na ukształtowaną historycznie strukturę paliwową wytwarzania energii elektrycznej w Polsce, podstawowym surowcem energetycznym wykorzystywanym do generacji energii elektrycznej pozostaje węgiel kamienny i brunatny. Odzwierciedleniem takiej struktury wytwarzania jest odpowiednia struktura kosztów produkcji energii elektrycznej, w której przeważającym składnikiem są koszty pozyskania paliw. Celem artykułu jest opracowanie wstępnej koncepcji modelu matematycznego, którego zastosowanie ma prowadzić do redukcji kosztów pozyskania surowców energetycznych przedsiębiorstwa energetycznego. Punktem wyjścia jest analiza kosztów paliwowych w sektorze wytwarzania energii elektrycznej na węglu kamiennym, a następnie analiza ilości pozyskiwanego węgla oraz jego kosztów na przykładzie dwóch koncernów energetycznych, bazujących przede wszystkim na węglu energetycznym. Koncepcja budowy modelu zakłada jego otwartą architekturę, która pozwoli na dostosowanie zarówno samych założeń modelowych, jak i danych wejściowych do modelu w zależności od zmieniających się warunków rynkowych. Uwzględniono specyficzne uwarunkowania krajowego sektora paliwowo-energetycznego, między innymi konieczność spełnienia wymogów jakościowych węgla spalanego w poszczególnych blokach, możliwe źródła podaży, ze szczegółowym uwzględnieniem spółek węglowych zlokalizowanych w Polsce, oraz potencjalne źródła importowe. Założono również możliwość elastycznego doboru rozdzielczości czasowej modelu, w zależności od wymogów zarządczych. Zgodnie z zaproponowaną metodyką, dalsze prace nad modelem matematycznym optymalizującym proces zakupu surowców energetycznych koncernu energetycznego, poświęcone będą transpozycji modelu konceptualnego do postaci matematycznej modelu, a następnie jego implementacji w środowisku modelowania.

EN

Given the historically shaped fuel mix of electricity generation in Poland, the main primary energy source used for power generation is still steam coal and lignite. This fuel mix directly impacts the cost structure of electricity production, the predominant component of which is the cost of fuel. The main purpose of this paper is to develop the concept of a mathematical model that could be applied to reduce the cost of fuel supplies to a power generation company. The starting point for further research is an analysis of fuel costs in the hard coal-fired part of the electricity generation sector. The quantities consumed for power generation are then considered together with fuel costs, based on available data from two energy companies whose power generating units utilize mainly steam coal. The development of the model assumes that the model’s architecture will be open, which allows one to adjust not only the data input assumptions but also the model itself, depending on changing market conditions. For this exercise, domestic fuel and energy sector circumstances are taken into account, including steam coal quality requirements for each individual block, possible sources of steam coal supplies, as well as the detailed locations of Polish mining companies and potential sources of imported coal. Moreover, the model is assumed to be flexible so that temporal resolution of the model can be changed according to the requirements of management. Further efforts toward developing a mathematical model optimizing the processes of coal supplies will be dependent on the transposition of the conceptual model into a mathematical model, and subsequently this representation will be implemented in the modelling environment.

5

Wycena projektu górniczego z opcjami równoległymi

Saługa P.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2011

|

T. 27, z. 1

101-113

PL

W ostatnich dekadach coraz większą popularność wśród metod oceny ekonomicznej i analizy ryzyka projektów inwestycyjnych zdobywa analiza opcji rzeczowych. Metoda ta umożliwia wycenę tzw. elastyczności decyzyjnej mieszczącej w sobie możliwości odkładania inwestycji w czasie oraz modyfikację przyjętych pierwotnie strategii operacyjnych, dzięki czemu w wyniku analizy otrzymuje się wartości przedsięwzięć wyższe niż uzyskiwane w klasycznych metodach dyskontowych - bardziej zbliżone do wartości rynkowych. W zależności od typów, układu opcji, kolejności ich występowania wartość elastyczności może mieć bardziej lub mniej istotne znaczenie. Popularne metody wyceny opcji rzeczowych wykorzystują stanowiące aproksymację ciągłego procesu stochastycznego schematy kratownicowe, w tym najbardziej znane - podejście dwumianowe. Na podejściu tym bazuje metodyka wyceny stosująca tzw. założenie MAD. Artykuł przedstawia sposób wyceny górniczego przedsięwzięcia inwestycyjnego obejmującego trzy, występujące równolegle, opcje rzeczowe: opcję rozszerzenia skali projektu, zmniejszenia zakresu prowadzonych operacji i likwidacji przedsięwzięcia.

EN

In the last decades Real Options Valuation (ROV) has been gaining a leading role among methods of economic evaluation and risk analysis of projects. This method enables valuation of managerial flexibility which includes postponing investments and reformulating of operating strategies of companies. By doing this, the method delivers higher project values than derived from the classical discount approaches, such as NPV. The value of flexibility may be of lower or greater importance - depending on types, configuration and sequence of occurring real options. Common methods of real options valuation are built on lattice models which approximate continuous stochastic process. One of the most popular techniques used for real options valuation - a marketed asset disclaimer approach (MAD) - is based on the binomial tree. The paper presents valuation of the mineral project with three simultaneous options: option-to-expand, option-to-contract and option-to-abandon.

6

Ocena efektywności ekonomicznej projektu rozbudowy mocy elektrociepłowni z wykorzystaniem analizy drzew decyzyjnych

Zamasz K., Saługa P.

Rynek Energii

|

2010

|

nr 2

165-170

PL

Niektóre elektrociepłownie w kraju stoją przed problemem odbudowy mocy cieplnej w związku koniecznością dostosowania się do nowych norm emisyjnych, które będą obowiązywały w przyszłości. Praca niektórych zakładów po 2015 r. - z uwagi na wejście w życie nowych, zaostrzonych norm emisyjnych - w obecnej konfiguracji nie będzie możliwa. Zarządy tych przedsiębiorstw już dzisiaj muszą podejmować kluczowe decyzje inwestycyjne i dokonywać wyboru spośród różnych wariantów techniczno-ekonomicznych, których realizacja pozwoli na funkcjonowanie w nowych, zmienionych warunkach. Referat przedstawia - na przykładzie hipotetycznej Elektrociepłowni Radogoszcz - analizę decyzyjną z wyko-rzystaniem metody Bayesa - różnych okazji inwestycyjnych, pozwalających na odbudowę mocy cieplnej zakładu.

EN

Some combined heat-and-power plants in Poland facing new EU emission limits, which will enure after 2015, have to take suitable decisions which help to operate in a new, modified situation. Otherwise, the fu-ture operations will be highly questionable - mainly for the reason of obsolete and worn equipment. Thus CEOs are forced to take very important development decisions which involve millions of Polish zlotys, choosing between various investment opportunities. The paper presents a Bayesian decision method (decision tree) for an economic evaluation of the power reconstruction at a hypothetical 'Radogoszcz' heat-and-power plant.

7

Dynamiczny model szacowania wielkości zasobów eksploatacyjnych na przykładzie złoża Głogów Głęboki Przemysłowy

Sałacki J., Saługa P.

Przegląd Górniczy

|

2010

|

T. 66, nr 3-4

58-64

PL

Prognozowanie zasobów przemysłowych i eksploatacyjnych stosuje się najczęściej dla potrzeb projektu zagospodarowania złoża. Jednym z kluczowych parametrów, determinujących wielkość zasobów złóż, jest średnia zawartość składnika użytecznego w rudzie. Graniczny poziom tego wskaźnika jest ściśle powiązany z parametrami ekonomicznymi, geologicznymi i technologicznymi projektu. Artykuł, na przykładzie złoża Głogów Głęboki - Przemysłowy, przedstawia metodykę pozwalającą na dynamiczne określanie wielkości zasobów w zależności od kształtowania się czynników kluczowych: ceny miedzi, ceny srebra, kosztów operacyjnych, stopy dyskontowej "dostosowanej do ryzyka", kursu dolara amerykańskiego, wielkości nakładów inwestycyjnych i wydobycia rudy.

EN

Forecasting of commercial and recoverable reserves is most frequently used for the need of deposit development design. One of the key parameters determining quantity of deposit reserves is the average content of the useful component in ore. The limiting level of this index is closely connected with economic, geologic and technological parameters of the project. On the example of the deposit Głowgów Głęboki-Przemysłowy methodology is presented allowing dynamic determination of reserves quantity in dependence on key factors: copper price, silver price, operation costs, discount rate ("adjusted to risk"), US dollar exchange rate, investment outlay and ore output.

8

Określenie historycznej zmienności cen i premii z tytułu składowania (convenience yield) dla węgla kamiennego energetycznego

Saługa P., Grudziński Z.

Polityka Energetyczna

|

2009

|

T. 12, z. 2/2

525-542

PL

Jednym z najważniejszych parametrów analizy technicznej instrumentów na rynkach finansowych i towarowych oraz podstawowym wskaźnikiem interesującym inwestorów jest zmienność cen. W branży surowców mineralnych oprócz zmienności cen istotne znaczenie ma tzw. premia z tytułu składowania (convenience yield, CY), która jest ważnym parametrem modelu wartości zaktualizowanej racjonalnej wyceny towarów PVM. Obydwa parametry są kluczowymi zmiennymi wykorzystywanymi w procesie prognozy cen surowców oraz w modelach wyceny opcji rzeczowych. Niniejszy referat przedstawia próbę oszacowania historycznej zmienności cen i premii z tytułu składowania dla węgla energetycznego na podstawie danych z okresów 2000-2009 oraz 2007-2009.

EN

One of the most important parameters of technical analysis and investor interests at financial and commodity markets is price volatility. Apart from this another indicator that pays attention of commodity market participants is convenience yield which is an important factor of present value model of rational commodity pricing, PVM relating futures and spot prices. Both parameters are the key variables used for price forecasting and real option pricing. This paper, relying upon historical data, makes an attempt of assessment of hard coal price volatility and convenience yield.

9

Kodeks POLVAL : polski standard wyceny złóż kopalin

Saługa P.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2008

|

nr 3-4

13-17

PL

Jak dotąd polski przemysł górniczy nie posiadał kompeksowego standardu wyceny aktywów geologiczno-górniczych. Problem wyceny złóż powstał wraz z przemianami ustrojowymi na początku lat 90. ub. wieku. Obrót aktywami geologiczno-górniczymi, który wystapił po 1989 r. sprawił, iż z czasem pojawiła sie konieczność przeprowadzania wyceny złóż. Nistety, za tempem transformacji ustrojowej nie nadążył system prawny. W Polsce brak jest uregulowania w zakresie prowadzenia wycen złóż kopalin - w tym konieczności posiadania odpowiednich kwalifikacji. Nie istnieją jednolite przepisy prawne, które szczegółowo formułowałyby zasady wyceny złóż, regulowały proces wyceny oraz określały kryteria kwalifikacji i odpowiedzialność eksperta w kwestii szacowania wielkości i jakości zasobów złóż kopalin oraz ich wyceny. Polski Kodeks Wyceny Złóż POLVAL, opracowany i uchwalony przes Polskie Stowarzyszenie Wyceny Złóż Kopalin, wychodzi naprzeciw potrzebom rynku i oczekiwaniom przedsiębiorstw. Artykuł prezentuje rozwiązania światowe i uwarunkowania polskie w zakresie wyceny złóż, omawia treść Kodeksu POLVAL.

10

Na drodze do polskiej standaryzacji wyceny złóż kopalin.

Saługa P.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2008

|

Vol. 121, nr 50

143-151

PL

Złoże stanowi podstawę działalności górniczej, jest pierwszym i głównym aktywem z szeregu dostępnych użytkownikowi górniczemu. Złoża kopalin i ich zasoby stanowią specyficzny towar na rynku. Od ich wartości zależy los wielu przedsięwzięć, w tym los wielu akcjonariuszy sprywatyzowanych przedsiębiorstw.

EN

A correct and reliable mineral asset valuation is an extremely specialized, multi-staged undertaking. It is carried out at different stages of project development. It requires competence and vast experience in many fields - mainly mining, geology and economy. Some mining countries have introduced valuation standards that regulate the process of mineral and/or petroleum asset valuation. In Poland there are not such regulations - especially there are no rules determining qualifications of a valuator. So that mineral asset valuation is often done by incompetent persons and valuation results are frequently biased. The paper delivers all the steps that have been made in order to create national valuation code called POLVAL - the Code for Mineral Asset Valuation.

11

Żywot i losy relikwii św. Barbary - patronki górników

Saługa P.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2007

|

nr 4

57-58

PL

Święta Barbara jest główną patronką górników. Historia jej życia i męczeńskiej śmierci jest znana jedynie z tradycji. Referat przedstawia jej legendę, losy relikwii oraz jej miejsce w świadomości zbiorowej górników.

EN

St Barbara is invoked as a patroness for those who are facing imminent death, sudden death, accidents and explosions. Barbara adopted as the patron saint of miners most probably because the mining profession had to cope with many hazards to life in those days. The history of her live and death is known only from tradition. The paper depicts her legend, relic lots and the role of St Barbara in m tradition.

12

Wykorzystanie teorii preferencji do wyceny wartości przedsięwzięcia górniczego kalkulowanego za pomocą symulacji Monte Carlo

Saługa P.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2006

|

T. 22, z. 1s

65-75

PL

Jedną ze stosowanych współcześnie metod analizy ryzyka jest wykorzystywanie w arkuszu zdyskontowanych przepływów pieniężnych symulacji Monte Carlo. W myśl teorii, w przypadku przedstawienia wszystkich niepewnych zmiennych wejściowych pod postaciami rozkładów prawdopodobieństwa, powinno się zastosować stopę dyskontową 'wolną od ryzyka'. Powoduje to nieporozumienia w kontekście wartości projektu, gdyż takie postępowanie prowadzi do jej zawyżenia. Artykuł pokazuje, iż problem doboru stopy dyskontowej w symulacji Monte Carlo znajduje swe rozstrzygnięcie w tzw. teorii preferencji.

EN

Monte Carlo simulation is a computational method which takes into account uncertainty of input parameter. Among many possible applications, the method is used in economic evaluation of mining projects (DCF technique). The probability distributions, used inMonte Carlo simulation, reflect the uncertainty of some variables and risk incorporated in project analysis. That's why the risk component in a risk-adjusted discount rate decreases in proportion to the amount of risk expressed in the probabilistic range of input values - if all risks are totally incorporated, a riskless discount rate must be used. Because of this fact, there is a misunderstanding about the project's value in Monte Carlo simulation. The paper presents the preference theory concepts which apply particularly well to mineral project valuation and are especially useful for Monte Carlo simulation outcomes.

13

Dziedzictwo i historia górnictwa w nowych rozwiązaniach multimedialnych i na stronach portalu teberia.pl

Kicki J., Dyczko A., Saługa P.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2005

|

Vol. 111, nr 43

117-126

PL

Jak pokazują badania socjologiczne dzisiejszy "człowiek technologiczny", bez odniesienia do historii i umocowania w tradycji, czuje się zagubiony. Dziedzictwo i historia ludzkiej myśli technicznej odgrywają istotną rolę w rozwoju technologicznym, stanowiąc swoistą bazę psychologiczną, inspirującą człowieka do skutecznego myślenia i działania praktycznego. Powyższe uwagi dotyczą również branży górniczej. Dlatego nowopowstały portal górniczy teberia.pl przypisuje dużą wagę do historii i tradycji górnictwa. Referat przedstawia możliwości wykorzystania nowych rozwiązań multimedialnych do prezentacji ww. tematyki.

EN

As show recent sociological research, present "technological man", without any reference to history and fixing to tradition, is lost. Heritage and history of human technical mind play an important role in technological development, forming an peculiar psychological base, which inspires a man to effective thinking process and practical activity. Above mentioned remarks concerns also a mining branch. Therefore, recently arisen mining portal called teberia.pl attaches a great importance to mining's history and tradition. An article presents the possibilities of new multimedial applications using for presentation of above mentioned subjects.

14

Determining mineral project value - the preference theory

Saługa P., Sobczyk E. J.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2005

|

R. 29, z. 3/2

105-110

EN

The paper provides an alternative to expected value approach based on preference theory. Preference theory, taking into account investors' attitude towards risk, enables them to utilize a relatively consistent measure of valuation across a broad range of risky project. The theory concepts apply particularly well to mineral project evaluation and are especially useful for Monte Carlo simulation outcomes - especially for project valuation and decision-making purposes.

PL

Praca przedstawia alternatywną, w stosunku do kryterium wartości oczekiwanej, metodologię wyceny projektów, opartą na teorii preferencji. Teoria ta, uwzględniając skłonność inwestora do podejmowania ryzyka, dostarcza relatywnie spójnego miernika wyceny, co ma szczególne znaczenie w przypadku konieczności wyboru spośród różnych możliwości inwestycyjnych. Reguły teorii znajdują szczególne zastosowanie w procesach decyzyjnych oraz wyceny górniczych projektów inwestycyjnych, zwłaszcza wtedy, gdy inwestor ma do dyspozycji wyniki symulacji Monte Carlo.

15

Rola krajowego ryzyka inwestycyjnego w procesach oceny ekonomicznej inwestycji górniczych

Saługa P.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2004

|

R. 28, z. 2

9-25

PL

W narastającej globalizacji procesów gospodarczych - co dotyczy również działalności górniczej - coraz większego znaczenia nabiera problematyka zarządzania ryzykiem oraz kwestia jego mierzalności. Jednymi z najbardziej istotnych, a częstokroć nienależycie docenianymi źródłami ryzyka w działalności gospodarczej są czynniki wynikające ze specyfiki inwestowania w konkretnym kraju, obejmujące szereg uwarunkowań polityczno-prawnych, socjalnych, ekonomiczno-finansowych i geograficznych. Artykuł przedstawia źródła krajowego ryzyka inwestycyjnego oraz metody jego pomiaru.

EN

Walking globalization of economic processes - which also concerns mining industry - involves greater importance of risk management and measurability. One of the most significant - but unfortunately often underestimated - risk sources is uncertainty connected with investing in some country. Country risk involves many political, legal, social, financial and geographic factors. Article text identifies all sources of minerals country risk and presents methods of that risk rating.

16

The new instruments in mineral projects evaluation

Saługa P.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

T. 18, z. 4

143-148

EN

Discounted cash flow analysis (DCF) is worldwide used tool of mineral projects evaluation. Practice shows, however, that these techniques systematically undervalue mining projects. This defect of DCF technique is partially compensated by popularized in last years option-pricing methods, which were adopted from financial market practice. Such methods allocate value to managerial flexibility. Option-pricing research shows that this methodology always provides with higher values than DCF technique. The primary objective of this paper is critical assessment of classic discounted methods and presenting, as an alternative, the methodology based on option theory.

PL

Techniki zdyskontowanych sald pieniężnych (discounted cash flow, DCF) stanowią obecnie podstawę większości decyzji inwestycyjnych przedsiębiorstw. Jednak - jak pokazuje praktyka - techniki te systematycznie zaniżają wartość górniczych przedsięwzięć inwestycyjnych. Wadę tę częściowo rekompensują zaadoptowane z rynków finansowych i popularyzowane w ostatich latach metody wyceny opcji realnych. Metody te przypisują konkretną wartość elastyczności decyzyjnej inwestorów. Badania w zakresie wykorzystania opcji realnych wskazują, że stosując tę technikę otrzymuje się wartości zawsze wyższe od wartości uzyskiwanych z analizy DCF. Celem artykułu jest krytyczna ocena klasycznych metod dyskontowych oraz przedstawienie, jako alternatywy, metodologii opartej na modelu wyceny opcji.

17

Rola wartości opcji w ocenie ekonomicznej górniczych projektów inwestycyjnych

Saługa P.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

T. 18, z. spec.

185-192

PL

Powszechnie stosowanym narzędziem oceny ekonomicznej zagospodarowania i eksploatacji zasobów złóż surowców mineralnych w górnictwie światowym jest analiza zdyskontowanych sald pieniężnych. W praktyce okazuje się jednak, że wartości zasobów złóż wycenione za pomocą tej metody są zazwyczaj niższe od ich późniejszych wartości rynkowych. Wadę tę rekompensuje częściowo popularyzowana w ostatnich latach metoda wyceny opcji realnych. Badania wskazują, że stosując tę technikę otrzymuje się wartości zawsze wyższe od wartości uzyskiwanych z analizy zdyskontowanych sald pieniężnych. Interesujące jest, że w pewnych przypadkach różnica ta ma istotne znaczenie, a w innych - mniejsze. Dlatego też, pomimo iż wydawałoby się, że do oceny ekonomicznej górniczych projektów inwestycyjnych powinno się stosować metodę wyceny opcji realnych należy się jednak zastanowić, czy zawsze ma to sens - choć metoda ta jest z pewnością narzędziem lepszym i dokładniejszym to jednak stosowanie jej wiąże się z dużym nakładem pracy. Stąd artykuł przedstawia sugestie, kiedy i którą technikę stosować.

EN

Discounted cash flow analysis (DCF) is worldwide used tool of mineral projects evaluation. Practice shows, however, that the values calculated by this technique are usually lower than their market prices. This drawback of DCF analysis is partially compensated by a real option pricing method popularized in last years. Real option pricing research shows that this methodology always provides with higher values than DCF technique. It is also interesing that this difference is, in same cases, essential, in other it is less important. For this reason, even though it gives better results, it should be considered, whether the use of this methodology is worthwhile,due to its laborious and time-consuming procedure. With regards to the above the paper presents suggestions, which method is appropriate for given circumstances.

18

Opcje realne w ocenie ekonomicznej górniczych projektów inwestycyjnych

Saługa P., Dzieża A., Kicki J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

T. 18, z. spec.

157-173

PL

Zalecanym powszechnie w naukach ekonomicznych narzędziem oceny ekonomicznej projektów inwestycyjnych jest analiza zdyskontowanych sald pieniężnych (discounted cash flow, DCF). Okazuje się jednak, że wartości górniczych przedsięwzięć inwestycyjnych policzone według tej metody, są zawyczaj mniejsze od ich późniejszych wartości rynkowych. W ostatnich latach praktykę rynku finansowego zrewolucjonizowały nowoczesne metody pozwalające na pełniejsze uwzględnianie ryzyka i określanie wartości elastyczności decyzyjnej, związanej z zarządzaniem inwestycjami. Opierając się na metodach wyceny opcji finansowych, sformułowano modele wyceny aktywów realnych. Podstawowym celem pracy jest dokonanie krytycznej oceny klasycznych metod dyskontowych i przedstawienie, jako alternatywy, metodologii wyceny opcji realnych. Cel ten zilustrowano przykładem z górnictwa rud cynku i ołowiu.

EN

Traditional economy recommends discounted cash flow (DCF) analysis as a tool of investment evaluation. Yet, the calculated values by this method of mineral projects are usually lower than their later market value. However in the last years financial market practice has been revolutionized by modern methods that adjust for risk and allocate value to managerial flexibility. Based on financial option pricing methods there have been formulated models of real asset pricing. The primary objective of this paper is critical assessment of classic discounted methods and presenting, as an alternative, the methodology of real option pricing. This goal has been illustrated with the Polish zinc-and-lead ores mining example.

19

Stopy dyskontowe w górniczych projektach inwestycyjnych

Saługa P.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2000

|

T. 16, z. 3

91-112

PL

Stopa dyskontowa stosowana do oceny ekonomicznej górniczych projektów inwestycyjnych za pomocą zdyskontowanych przepływów gotówkowych jest zasadniczym parametrem, odzwierciedlającym poziom ryzyka związany z daną inwestycją. Artykuł podaje rodzaje stóp dyskontowych powszechnie stosowanych w górnictwie oraz próbuje określić wysokość stopy dyskontowej dla KGHM Polska Miedź SA.

EN

The worth of a mineral project is the value of the project's future cash flows. Cash flow is an sccounting term that represents the balance of all cash revenues minus cash operating and capital costs at the end of a year for the project. The worldwide project evaluation methods are those, which recognize time value of money, such as the net present value (NPV) and internal rate of return (IRR). Discount rate is examined as a fundamental means of reflecting risk in discounted cash flow analysis. The article gives various kinds of discount rates of mineral projects, including risk-adjusted discount rate and weighted average cost of capital. It describes the way of calculating the rate for a mining company by capital asset pricing model (CAPM). As an example author demonstrates calculation process of the risk-adjusted discount rate for the only Polish mining company, which is presently quotating at the Warsaw Stock Exchange - a copper plant KGHM "Polska Miedź" S.A. The text depicts also risk-adjusted discount rates that are commonly used in mineral industry, in various stages of project development and country risk premiums. Then it tries to give a risk-adjusted discount rate for Polish non-ferrous metals industry and at the end presents a problem of using different rates for the same project - one for the valuation and one for development-timing decision.

20

Uwarunkowania udostępnienia i eksploatacji złoża "Klucze".

Kicki J., Saługa P.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

1999

|

R. 44, nr 12

661-666

PL

Złoże "Klucze" stanowi szansę przedłużenia działalności wydobywczej złóż rud Zn-Pb w rejonie olkuskim. Przedstawiono uwarunkowania techniczne i ekonomiczne realizacji przedsięwzięcia. W zakończeniu podano wstępną ocenę jego opłacalności.

EN

The deposit "KLUCZE" is a chance for prolongation of the exploitation-activity of Zn-Pb-deposits of the Olkusz-region. The technical and economic conditioning for that undertaking and the preliminary valuation of its profitability are presented.