Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Methods of calculating ship resistance on limited waterways

Skupień E., Prokopowicz J.

Polish Maritime Research

|

2014

|

nr 4

12--17

EN

Nowadays predicting transportation costs is more and more important. Most significant part of inland navigation’s costs are the costs of fuel. Fuel consumption is related to operating conditions of ship’s propulsion system and its resistance. On inland waterways the ship resistance is strictly related to the depth of the waterway. There is a tendency to build a formula that allows its user to calculate the resistance of any inland waterway vessel, but researches claim that most of them are accurate only for particular types of ships and/or operating conditions. The paper presents selected methods of calculating ship resistance on inland waterways. These methods are examined for different types of ships and different conditions using results of model tests. The performed comparison enabled selecting the best option for pushboats and pushed barge trains, but also showed that any of the tested methods is good enough to be used for calculating the resistance of motor cargo vessels. For this reason, based on known equations and using the regression method, the authors have formulated a new method to calculate the resistance of motor cargo vessels on limited waterway. The method makes use of ship’s geometry and depth of waterway in relation to ship’s speed. Correlating the ship’s speed with its resistance and going further with fuel consumption, enables to calculate the costs of voyage depending on the delivery time. The comparison of the methods shows that the new equation provides good accuracy in all examined speed ranges and all examined waterway depths.

2

Gospodarcze i ekologiczne skutki melioracji torfowisk w otoczeniu mineralnych gleb gruntów ornych o różnej jakości (na przykładzie doliny rzeki Por i torfowiska Kuwasy)

Jankowska-Huflejt H., Prokopowicz J., Lipiński J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2013

|

T. 13, z. 2

33--52

PL

Celem badań była ocena gospodarczo-ekologicznych skutków melioracji torfowisk wykonanych przed ok. 60 laty w dolinie rzeki Por (1953 r.) w powiecie zamojskim oraz w dolinie rzeki Biebrza na obiekcie Kuwasy (1954 r.) w powiecie grajewskim. Torfowiska położone były w sąsiedztwie gruntów ornych o glebach: bardzo dobrych w dolinie rzeki Por (7 wsi) oraz średnich (8 wsi) i słabych (7 wsi) w dolinie rzeki Biebrza (Kuwasy). Stan po melioracji oceniano w latach 1962, 2002 (powszechny spis rolny) i 2007 (spis reprezentacyjny). Melioracje i zagospodarowanie użytków zielonych były czynnikiem intensyfikującym produkcję rolniczą, szczególnie we wsiach o średnich i słabych glebach gruntów ornych. Plony z użytków zielonych zwiększyły się 3-krotnie, a z gruntów ornych o 30–150% (głównie zbóż). Obsada inwentarza produkcyjnego zwiększyła się o ponad 80% w pierwszym okresie – do 1962 r. i o ponad 200% do 2007 r., zwłaszcza we wsiach o glebach średnich i słabych, w których zwiększył się też wskaźnik reprodukcji substancji organicznej. Wzrósł poziom intensywności organizacji produkcji rolniczej – we wsiach o glebach średnich i słabych w całym badanym okresie, a we wsiach o glebach bardzo dobrych w pierwszym okresie po melioracji (10 lat). Produkcja globalna w jednostkach zbożowych na ha UR wzrosła 2-krotnie we wsiach o glebach bardzo dobrych i aż 4-krotnie we wsiach o glebach średnich i słabych, a w przeliczeniu na mieszkańca 3-krotnie na glebach bardzo dobrych i 4-krotnie we wsiach o glebach średnich i słabych. W pierwszym okresie (10 lat) zwiększył się udział gruntów ornych a zmniejszył udział trwałych użytków, a po zmianie m.in. relacji cenowych na produkty ro ślinne i zwierzęce proporcje te uległy odwróceniu. W strukturze zasiewów zwiększył się udział zbóż i roślin pastewnych kosztem udziału roślin okopowych. Na przykładzie badań zmeliorowanych obiektów torfowych można stwierdzić, że takie obiekty w otoczeniu średnich i słabych gleb gruntów ornych należy modernizować i nadal racjonalnie użytkować, aby w pełni wykorzystać warunki powstałe w wyniku regulacji stosunków powietrzno-wodnych gleb torfowych.

EN

The study was aimed at assessing economic and ecological effects of the reclamation of peatlands performed ca. 60 years ago in the Por River valley, Zamość County (1953) and in the Biebrza River valley on Kuwasy object, Grajewo County in 1954. Peatlands were situated in the vicinity of arable lands of very good soils in the Por River valley (7 villages) and of medium (8 villages) and weak soils (7 villages) in the Biebrza River (Kuwasy). The status after reclamation was assessed for the years 1962, 2002 (common agricultural census) and for 2007 (representative census). Reclamations and grassland management intensified agricultural production, especially in villages of medium and weak soils of arable lands. Yields from grasslands increased threefold and those from arable lands (mainly cereals) increased by 30 to 150%. Animal stock increased by more than 80% till the year 1962 and by more than 200% till 2007, particularly in villages of medium and weak soils where the index of organic matter reproduction increased as well. The intensity of organization of agricultural production increased in villages of medium and weak soils in the whole study period and in villages of very good soils – in the first 10 years after reclamation. Total production in cereal units per ha AA increased twofold in villages of very good soils and as much as four times in villages of medium and weak soils. Per capita production increased threefold in villages of very good soils and four times in villages of medium and weak soils. The share of arable lands increased and that of permanent grasslands decreased 10 years after reclamation. These proportions reversed after a change in the prices of plant and animal products. The share of cereals and fodder plants increased at the expense of tuber crops. Studies of reclaimed peatlands show that such objects surrounded by medium and weak soils should be modernized and still used in order to fully utilise the conditions created after the regulation of air and water relations in peat soils.

3

Economic assessment of the development opportunities of farms participating in agri-environmental programmes

Jankowska-Huflejt H., Prokopowicz J.

Journal of Water and Land Development

|

2013

|

no. 18 [I-VI]

59--64

EN

The study was conducted in 2007 with the inquiry method in 30 farms which specialised in livestock production based on own grasslands and participated in the Rural Development Programme in the years 2004-2006. The mean farm area was 19.69 ha (from 2.2 ha to182.0 ha) and farms were divided into 4 groups: 1–10; 10–20; 20–50 and >50 ha. The share of permanent grasslands was 53.8% on average. The crop structure was subject to the production of bulk feeds and feed grain (oats), cereal mixtures, triticale and barley. The mean share of cereals was 78.5 %, root crops – 9.4 % and legumes – 2.1 %. The highest livestock (cattle, pigs, horses, poultry) density (mean of 0.5 LU per ha of agricultural land) was in farms from the group of 20–50 ha. Both the farm investments in fixed assets and average direct costs of plant and animal production were low. The revenue from agricultural production was medium to low. The proportion of subsidies from the RDP was high (17%). Gross margin in farms was medium and low. Its value per 1 ha of agricultural land (AL) and per capita increased with the increase of farm surface area (except for a group of 20.1–50.0 ha). The effectiveness of fixed assets was high, its index ranged from 0.39 to 0.58 with a mean of 0.43. Only 23% of surveyed farms had a chance of further development.

PL

Badania przeprowadzono w 2007 r., metodą wywiadu kierowanego, w 30 gospodarstwach rolnych w woj. mazowieckim, ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą opartą na własnych użytkach zielonych i uczestniczących w programach PROW. Gospodarstwa o powierzchni od 2,16 do 182,03 ha (śr. 19,69 ha), podzielono na 4 grupy obszarowe: 1,0–10,0 ha; 10,1–20,0 ha; 20,1–50,0 ha i >50,0 ha. Udział trwałych użytków zielonych w strukturze użytków rolnych wynosił średnio 53,79%. Struktura zasiewów podporządkowana była produkcji pasz objętościowych i ziarna paszowego (owsa), mieszanek zbożowych, pszenżyta i jęczmienia. Udział zbóż wynosił średnio 78,54%, okopowych 9,41%, strączkowych 2,05%. Chowano bydło, trzodę chlewną, konie, drób. Największa obsada zwierząt na ha UR była w gospodarstwach z grupy 20–50 ha (0,78 DJP), średnio wynosiła 0,53 DJP na ha UR. Poziom zainwestowania gospodarstw w środki trwałe oraz poziom kosztów bezpośrednich produkcji roślinnej i zwierzęcej były niskie. Średnie i niskie były też wartości przychodów z produkcji rolniczej. Dużą ich część (ok. 17%) stanowiły subwencje z PROW. Wartość nadwyżki bezpośredniej gospodarstw na ha UR zwiększała się wraz ze zwiększaniem się powierzchni gospodarstwa (z wyjątkiem gospodarstw z grupy 20,1–50,0 ha), natomiast w przeliczeniu na osobę wzrastała. Efektywność środków trwałych była wysoka. Wskaźnik efektywności wahał się od 0,39 do 0,58, średnio 0,43. Nie wszystkie badane gospodarstwa rolne mają szansę dalszego rozwoju i koniecznych inwestycji. W badanej grupie takich gospodarstw było ok. 23%.

4

Uwarunkowania i czynniki rozwoju produkcji w łąkarskich gospodarstwach ekelogicznych ze szczególnym uwzględnieniem subwencji

Jankowska-Huflejt H., Prokopowicz J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 1

113-124

PL

Badania przeprowadzono w latach 2004-2008 w ekologicznych łąkarskich gospodarstwach rolnych. Powierzchnia gospodarstw wynosiła od 3 do 300 ha (średnio 45,60 ha), a poziom ich zainwestowania w środki trwałe był niski i średni w stosunku do średniego zainwestowania gospodarstw w Polsce. Nadwyżka bezpośrednia w większości z nich miała w latach badań wyraźną tendencję zwyżkową, zarówno w przeliczeniu na ha UR, jak i na osobę zatrudnioną w gospodarstwie. Czynnikiem istotnie wpływającym na wyniki ekonomiczne tych gospodarstw były dotacje, które stanowiły średnio 39,6% nadwyżki bezpośredniej. W okresie badań ich rola nie wykazywała tendencji zniżkowych. Najkorzystniejsze wyniki ekonomiczne uzyskiwały gospodarstwa nastawione na produkcję mleka i bydła opasowego. Ważnym czynnikiem była mleczność chowanych krów. Gospodarstwa, w których mleczność krów była większa niż 4000 l·szt.-¹ uzyskiwały większą nadwyżkę bezpośrednią. Dobre, a nawet lepsze wyniki ekonomiczne w przeliczeniu na osobę (ok. 65 000 zł), uzyskały gospodarstwa o większej powierzchni UR i niewielkich zasobach pracy, chowające bydło ras mięsnych, jednak w przeliczeniu na ha UR nadwyżka bezpośrednia była w nich mniejsza (ok. 2 000 zł). Wielkość stada wpływała dodatnio na nadwyżkę bezpośrednią w przeliczeniu na osobę i była większa w gospodarstwach utrzymujących więcej niż 10 krów (zakup do chowu jałówek lepszej jakości hodowlanej oraz efekt skali produkcji). W tej grupie znajdowały się też gospodarstwa nastawione na chów bydła mięsnego. Nie zaobserwowano zależności między liczbą krów a wielkością nadwyżki bezpośredniej na ha UR. Wraz ze zwiększaniem się liczby krów w gospodarstwie ich mleczność wzrastała i w gospodarstwach chowających mniej niż 10 krów wynosiła 3518 l, natomiast w gospodarstwach utrzymujących więcej niż 10 sztuk ok. 3923 l od sztuki.

EN

Studies in meadow organic farms were carried out in the years 2004-2008. Surface area of farms varied from 3 to 300 ha (mean 45.60 ha) and the investment in fixed assets was low to medium in relation to the country mean. Gross margin in most farms showed a distinct increasing trend in the study years when calculated both per ha AL and per person employed in a farm. Subsidies which constituted 39.6% of the gross margin were the factor significantly affecting economic results of these farms. Their importance did not decrease during the study period. Best economic results were obtained in farms oriented to milk and slaughter cattle production. Milk efficiency of bred cows was an important factor. Farms in which the efficiency exceeded 4000 l a head obtained higher gross margin. Good or even better economic results calculated per person (c. 65 000 zlotys) were obtained in farms of larger surface areas of AL, small labour resources and breeding slaughter cattle but the gross margin calculated per ha AL was smaller there (c. 2000 zlotys). Herd size positively correlated with the gross margin calculated per person which was higher in farms breeding more than 10 cows (purchase of better quality heifers and the effect of production scale). Farms oriented to slaughter cattle breeding were also in this group of farms. No relationship was found between the number of cows and the gross margin calculated per ha AL. Milk efficiency increased with increasing number of cows in farms. I farms breeding less than 10 cows the milk efficiency was 3518 l a head while in those that kept more than 10 cows the efficiency amounted 3923 l a head.

5

Productive and economic factors affecting the development of mountain meadow organic farms in the years 2004-2009

Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

115-126

EN

Studies performed with the method of steered interview were carried out in 2004-2009 in 9 organic meadow farms in mountain areas and in 32 farms in lowland voivodships. The mean area of agricultural lands (AL) in studied farms was 46.14 ha in 2009 and ranged from 3.01 ha to 305.80 ha. Productive (yields and animal stock) and economic (standard gross margin per ha of AL and per fulltime employed person) results were related to natural, agricultural and economic characteristics. A hypothesis was formulated that it is possible to produce ecologically allowable, socially accepted and economically effective healthy food in organic mountain farms. Analysed factors included: the area of agricultural lands (AL), cow stock, milk efficiency, farmers' age and the value of fixed assets in zł per ha AL. Low to medium level of investment in fixed assets and relatively low level of direct costs of plant and animal production was noted in studied farms. Incomes from agricultural production in studied mountain farms were medium to low; higher from animal (cattle and sheep) than from plant production. Gross margin both per ha AL and per full-time employed person was medium to low in relation to all farms in the country. Generally, the costs of agricultural production in studied organic farms were not always compensated by incomes. They were only compensated by the state and EU subsidies. It was concluded that in both lowland and mountain organic farms the production of high quality food is possible providing a definite level of subsidies.

PL

Badania, metodą wywiadu kierowanego, przeprowadzono w latach 2004-2009, w ekologicznych łąkarskich gospodarstwach rolnych - 9 na terenie 2 województw górskich (małopolskie i podkarpackie) oraz 32 na terenie 7 województw nizinnych (kujawsko-pomorskie, lubuskie, mazowieckie, podlaskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie). Obszar użytków rolnych (UR) w obu grupach gospodarstw wyniósł w 2009 r. 1891,74 ha, w poszczególnych gospodarstwach wahał się od 3,01 ha do 305,80 ha, średnio 46,14 ha. Na tle charakterystyki przyrodniczo-rolniczej i ekonomicznej przedstawiono wyniki produkcyjne (plony w t·ha-1, obsada zwierząt w SD·ha-1 UR) i ekonomiczne (standardowa nadwyżka bezpośrednia w euro/ha UR i na osobę w pełni zatrudnioną) omawianych grup gospodarstw. Postawiono hipotezę że w ekologicznych łąkarskich gospodarstwach górskich możliwa jest produkcja zdrowej żywności dopuszczalna przyrodniczo (ekologicznie), akceptowana społecznie i efektywna ekonomicznie. Badano następujące czynniki: obszar UR w ha, obsadę krów w szt., mleczność krów w l, wiek właścicieli gospodarstw w latach, wartość środków trwałych w zł·ha-1 UR. Badania wykazały, że w obu badanych grupach łąkarskich gospodarstw ekologicznych (górskich i nizinnych) możliwa jest efektywna ekonomicznie produkcja "jakościowej żywności" - pod warunkiem określonego poziomu dopłat. Wyniki ekonomiczne gospodarstw ekologicznych mogą wzrastać wraz ze wzrostem dochodów większej liczby ludności naszego kraju, oraz z poprawą organizacji skupu rolniczej produkcji ekologicznej, szczególnie w zachodnich rejonach naszego kraju, ze względu na możliwość jej eksportu do Europy Zachodniej. Przejściowo, w wyniku obecnego kryzysu ekonomicznego, popyt na żywność ekologiczną, z powodu wyższych cen, może być nieco zmniejszony.

6

Wpływ wybranych czynników produkcyjno-ekonomicznych na rozwój górskich i nizinnych łąkarskich gospodarstw ekologicznych w latach 2004-2009

Jankowska-Huflejt H., Prokopowicz J.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2011

|

Vol. 56, nr 3

158-163

PL

Badania, metodą wywiadu kierowanego, przeprowadzono w latach 2004-2009, w ekologicznych łąkarskich gospodarstwach rolnych - 9 na terenie województw górskich (małopolskie i podkarpackie) oraz 32 na terenie województw nizinnych (kujawsko-pomorskie, lubuskie, mazowieckie, podlaskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie). Obszar użytków rolnych (UR) w badanych gospodarstwach wynosił w 2009 r. średnio 46,14 ha, wahając się od 3,01 ha do 305,80 ha. Na tle charakterystyki przyrodniczo-rolniczej i ekonomicznej przedstawiono wyniki produkcyjne (plony, obsada zwierząt) i ekonomiczne (standardowa nadwyżka bezpośrednia na ha UR i na osobę pełno zatrudnioną). Postawiono hipotezę, że w ekologicznych łąkarskich gospodarstwach górskich możliwa jest produkcja zdrowej żywności dopuszczalna przyrodniczo (ekologicznie), akceptowana społecznie i efektywna ekonomicznie. Badano czynniki: obszar UR, obsadę krów, mleczność krów i wartość środków trwałych w zł/ha UR. Stwierdzono niski i średni poziom zainwestowania gospodarstw w środki trwałe oraz względnie niski poziom kosztów bezpośrednich produkcji roślinnej i zwierzęcej. Przychody z produkcji rolniczej w badanych gospodarstwach górskich były średniej i niskiej wartości, wyższe z produkcji zwierzęcej (bydło i owce) niż roślinnej. Nadwyżka bezpośrednia zarówno na ha UR, jak i na osobę pełno zatrudnioną ukształtowała się na średnim i niskim poziomie w stosunku do ogółu gospodarstw w kraju. Ogólnie koszty produkcji rolniczej w badanych gospodarstwach ekologicznych nie zawsze były rekompensowane dochodami z produkcji ekologicznej. Rekompensowały je dopiero subwencje UE i Państwa Polskiego. Stwierdzono, że w obu badanych grupach łąkarskich gospodarstw ekologicznych (górskich i nizinnych) możliwa jest efektywna ekonomicznie produkcja "jakościowej żywności" - pod warunkiem określonego poziomu dopłat.

EN

Studies performed with the method of steered interview were carried out in 2004-2009, in grassland-based organic farms, in 9 mountain voivodships (małopolskie i podkarpackie) and 32 farms in lowland voivodships (kujawsko-pomorskie, lubuskie, mazowieckie, podlaskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie). The mean agricultural area (AA) in the studied farms in 2009 was 46,14 ha, ranging from 3,01 ha to 305,80 ha. On the background of environmental, agricultural and economic characteristic production results (yields, livestock number) and economic data (standard grass margin per ha of AA and per full-time worker) were presented. It was constructed a hypothesis, that in mountain grassland-based organic farms is possible to produce a healthy food environmentally (ecologically) and socially accepted and economically effective. Analyzed factors included the agricultural area (AA), cow stock, milk efficiency, farmers' age and the value of fixed asses in zł/ha AA. Low to medium levels of investment in fixed assets and relatively low level of direct costs of plant and animal production was noted. Incomes from agricultural production in studied mountain farms were medium and low, higher from livestock (cattle and sheep) than from crop production. Gross margin both per ha AA and per person was medium to low compared to all farms of the country. Generally the costs of agriculture activity in examined organic farms were not always compensated by incomes from organic production. It were strongly supported by Polish and UE subsidies. It was stated that in both groups of studied organic grassland-based farms (mountain and low-land) economically effective production of "quality food" is possible - under the condition of the specific level of extra subsidies.

7

Ocena rolniczo-ekonomiczna łąkarskich gospodarstw ekologicznych w 2009 roku na tle wcześniejszych lat

Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2010

|

Vol. 55, nr 4

55-60

PL

W pracy dokonano analizy wyników ekonomicznych łąkarskich gospodarstw ekologicznych. Nadwyżka bezpośrednia kształtowała się w nich na średnim i niskim poziomie. W przeliczeniu na ha UR zmniejszała się, natomiast w przeliczeniu na osobę zwiększała się wraz ze zwiększaniem się obszaru gospodarstwa. W większości gospodarstw wykazywała tendencję zwyżkową, tak na ha UR jak i na osobę, ale możliwości dalszego inwestowania i rozwoju miało w 2009 r. ok. 66%, a w 2008 r. - ok. 69% badanych gospodarstw. Nadwyżka bezpośrednia w zł/ha UR była skorelowana z wiekiem rolników: największą uzyskiwali rolnicy najstarsi, z doświadczeniem w prowadzeniu gospodarstwa rolnego, a najmniejszą rolnicy najmłodsi (25-35 lat). W przeliczeniu na osobę największą nadwyżkę uzyskiwali rolnicy najmłodsi. W ich gospodarstwach zatrudnienie było niższe, co zwiększało fizyczną i ekonomiczną wydajność pracy. Ważnym czynnikiem wpływającym na wyniki ekonomiczne gospodarstw były subwencje. W 2009 roku stanowiły one średnio 44,30% nadwyżki bezpośredniej i wahały się w poszczególnych grupach obszarowych gospodarstw od 31,9% do 59,64%. Badania potwierdziły hipotezę roboczą, że w łąkarskich gospodarstwach ekologicznych możliwe jest prowadzenie ekologicznej produkcji żywności, pod warunkiem jednak określonego poziomu subwencji. Najkorzystniejsze wyniki ekonomiczne uzyskiwały gospodarstwa nastawione na chów bydła o wysokiej mleczności krów i opas młodego bydła i te właśnie mają większą możliwość prowadzenia produkcji ekologicznej bez subwencji. Największą nadwyżkę bezpośrednią zarówno na osobę, jak i na ha UR uzyskiwały gospodarstwa utrzymujące powyżej 25 krów. Również mleczność krów wzrastała wraz z wielkością stada i była największa przy liczbie krów >25.

EN

Economic results of organic meadow farms were assessed in this paper. Gross margin was at a medium or low level there. It decreased when calculated per ha of croplands and increased when calculated per capita with the increasing farm area. In the greater part of farms, gross margin showed an increasing trend in both calculations. Possibilities of further investment and development showed c. 66% of studied farms in 2009 and 69% in 2008. Gross margin in zł per ha of croplands was correlated with the farmers' age; the largest was obtained by the oldest and experienced farmers while the smallest - by the youngest farmers at the age of 25 to 35 years. The largest gross margin was obtained by the youngest farmers when calculated per capita. Employment was lower in their farms which increased physical and economic labour efficiency. Subsidies were an important factor affecting the economic results. On average they constituted 44.30% of gross margin in 2009 and ranged from 31.9% to 59.64% depending on the farm size. The study confirmed a working hypothesis that ecological food production is possible in organic meadow farms providing a specific level of subsidies. The most beneficial economic results were obtained in farms oriented to the production of highly efficient dairy cows and young beef cattle. These farms have the greatest capacity for ecological production without subsidies. The largest gross margin, calculated both per capita and per ha, was obtained in farms breeding more than 25 cows. Milk efficiency also increased with the herd size and was the greatest at the number of cows >25.

8

Modelowanie działania hydraulicznej podpory górniczej

Domagała Z., Prokopowicz J.

Hydraulika i Pneumatyka

|

2010

|

nr 3

23-26

PL

Opisano warunki pracy podpory górniczej. zwłaszcza zagadnienia związane z jej dynamiką. Przedstawiono budowę modelu matematycznego. uwzględniając założenia upraszczające. Opracowano model symulacyjny i wykonano badania.

EN

Hydraulic prop operation modeling. This paper presents an analytical method for the evaluation of the dynamic performance of hydraulic 'props with valves. The mathematical model of the props and the simplifying assumptions has been described. The simulation tests with the model have been carried out.

9

Analiza zjawisk dynamicznych zachodzących w hydraulicznej podporze górniczej w warunkach gwałtownego zaciśnięcia wyrobiska

Domagała Z., Prokopowicz J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2010

|

R. 51, nr 4

97-100

PL

W artykule opisano warunki pracy podpory górniczej, a w szczególności zagadnienia związane z ich dynamiką. Ponieważ trudno zaplanować eksperyment w warunkach naturalnych, postanowiono przeprowadzić symulację zjawisk dynamicznych w hydraulicznej podporze górniczej. Opisano budowę modelu matematycznego uwzględniającego założenia upraszczające. Na tej podstawie ułożono model symulacyjny i przeprowadzono badania, z których wyciągnięto odpowiednie wnioski.

EN

A hydraulic prop is a basic element of mechanical wall lining systems. The technical parameters of hydraulic props and valves are critical for the protection of headings in mines, especially during earth tremors. This paper presents an analytical method for the evaluation of the dynamic performance of hydraulic props with valves. The calculation results were compared with dynamic load test results and were found to be in good agreement with the latter. The proposed method can be particularly useful to designers and users for the preliminary evaluation of hydraulic props.

10

Ocena ekonomiczna gospodarstw ekologicznych badanych w latach 2004-2008, z uwzględnieniem subwencji UE

Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2009

|

Vol. 54, nr 4

55-61

PL

Badania przeprowadzono metodą ankietową w 45 ekologicznych gospodarstwach rolnych w latach 2004-2008. Celem pracy była ocena różnych kierunków działalności rolniczej badanych gospodarstw za pomocą nadwyżki bezpośredniej, przyjętej jako główne kryterium oceny ekonomicznej gospodarstwa. Wartość nadwyżki bezpośredniej wykazuje tendencją zwyżkową, zarówno na ha UR, jak i na osobę stale zatrudnioną w gospodarstwie. Jedynie susza 2006 r. spowodowała załamanie tego trendu w gospodarstwach kilku województw. Przykładowo w 2008 r. nadwyżka bezpośrednia wyniosła średnio 2985 zł/ha UR i 43688 zł/osobę stale pracującą w gospodarstwie i wahała się od 1846 zł/ha w woj. warmińsko-mazurskim do 3500 zł/ha UR w woj. pomorskim i od 16415 zł w woj. małopolskim do 87318 zł/osobę w wielkopolskim. Z badanych gospodarstw wydzielono wg klasyfikacji UE rolnicze typy ogólne, podstawowe i szczegółowe. Określono również klasy wielkości ekonomicznej gospodarstw mierzone sumą standardowych nadwyżek bezpośrednich (SGM) wszystkich działalności występujących w gospodarstwie. Z typów ogólnych gospodarstw 40% zakwalifikowano do typu 4 (specjalizujące się w chowie zwierząt żywionych w systemie opasowym) i zaliczono do VII klasy wielkości ekonomicznej (16,0-40,0 ESU, czyli średnio duże). Z typów podstawowych ok. 40% gospodarstw zaliczono do typu 41 (bydło mleczne), także zaliczone do ekonomicznej klasy średnio dużych. Z typów szczegółowych najwięcej gospodarstw zaliczono do typu 411 (krowy mleczne), klasa średnio duże. Dopłaty w badanych latach stanowiły średnio 40% nadwyżki bezpośredniej i wahały się w poszczególnych grupach gospodarstw od 33,6% do 58,3%

EN

Studies were carried of with the questionnaire method in 45 ecological farms 2004-2008. The aim of this study was to assess various directions of agricultural activity with gross margin as the main criterion of economic assessment of a farm. Gross margin showed increasing trend when estimated both per ha of croplands and per person employed in a farm. Only the drought in 2008 collapsed this trend in farms of some voivodships. For example, mean gross margin in 2008 was 2985 zł/ha and 43688 zł/person permanently employed in a farm and ranged from 1846 zł/ha in warmińsko-mazurskie voivodship to 3500 zł/ha in pomorskie voivodship and from 16415 zł/person in małopolskie to 87318 zł/person in wielkopolskie voivodship. The general, basic and detailed agricultural types were distinguished from among studied farms acc. to EU classification. Classes of economic size of farms were also estimated based on the sum of standard gross margin of all activities in a farm. Among general types of farms, 40% were classified to type 4 (specializing in fattening animal breeding) and to VHth class of economic size (16.0 - 40.0 ESU i.e. medium-large). From among basic types, 40% were classified to type 41 (dairy cattle) also counted to medium-large economic size class. Most farms from detailed types were assigned to type 411 (dairy cows) of the medium-large class. Subsidies in the study years constituted 40% of gross margin, on average, and ranged in particular groups of farms from 33.6% to 58.3%.

11

Ocena ekonomiczna nawodnień podsiąkowych na łąkach położonych na glebach torfowo-murszowych

Prokopowicz J., Jurczuk S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 1

247-261

PL

W pracy zbadano metodą kalkulacyjną efektywność ekonomiczną czterech wariantów produkcji siana na łąkach torfowo-murszowych: bez nawadniania i nawożenia, z nawożeniem mineralnym bez nawadniania, z nawadnianiem bez nawożenia i z nawadnianiem i nawożeniem mineralnym. Ocenę wykonano dla trzech grup lat: bardzo suchych, średnio suchych i średnich. W analizie uwzględniono także trzy poziomy wykorzystania ciągników i maszyn rolniczych: niski, średni i wysoki. Celem analizy ekonomicznej był wybór najkorzystniejszego wariantu nawodnień w produkcji siana łąkowego na tle braku nawożenia i pełnego nawożenia mineralnego w modelowym gospodarstwie rolnym. Analizę wykonano na przykładzie gospodarstwa rodzinnego o powierzchni 10 ha użytków rolnych oraz ściśle określonej technologii zbioru siana. Dokonano szczegółowej analizy zapotrzebowania na robociznę oraz pracę ciągników i maszyn towarzyszących. Za główne kryterium oceny przyjęto koszty produkcji jednostki paszy w produkcji siana do zużycia wewnętrznego w gospodarstwie rolnym. Najmniejszy koszt produkcji jednostki paszy uzyskano w wariancie z nawadnianiem i nawożeniem mineralnym w latach bardzo suchych, w warunkach wysokiego stopnia wykorzystania maszyn i ciągników rolniczych.

EN

Economic efficiency of four variants of hay production on peat-moorsh meadows (without irrigation and fertilisation, without irrigation but with mineral fertilisation, with irrigation but without fertilisation and with both irrigation and fertilisation) were calculated in this paper. An assessment was made for three groups of years: very dry, moderately dry and medium. Low, medium and high intensity of tractor and machines utilisation were also taken into account. The analysis was aimed at selecting most favourable variant of irrigation at varying fertilisation rates in meadow hay production in a model farm. The analysis was made based on a 10 ha family farm under strictly defined technology of hay harvesting. Detailed analysis was performed of labour consumption and the work of tractors and accompanying machines. Costs of production of a fodder unit in hay production intended for internal consumption in a farm were taken as the main criterion of assessment. The lowest cost of fodder unit production was obtained in the variant with irrigation and mineral fertilisation in very dry years at high intensity of machines and tractors utilisation.

12

Ocena ekonomiczna kierunków działalności rolniczej gospodarstw ekologicznych mierzona standardową nadwyżką bezpośrednią "2006"

Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2008

|

Vol. 53, nr 4

45-50

PL

Badania przeprowadzono w latach 2005-2007 metodą ankietową. Dane uzyskano z 34 wybranych ekologicznych gospodarstw rolnych. Celem pracy było określenie kierunków działalności rolniczej badanych gospodarstw ekologicznych w latach 2005-2007, za pomocą standardowej nadwyżki bezpośredniej "2006", przyjętej jako główne kryterium oceny ekonomicznej gospodarstwa. Wartość nadwyżki bezpośredniej wykazuje tendencję zwyżkową, zarówno na ha UR, jak i osobę stale zatrudnioną w gospodarstwie. Jedynie susza 2006 r. spowodowała załamanie tego trendu w gospodarstwach kilku województw. Średnio nadwyżka bezpośrednia z omawianych trzech lat, wyniosła 3083 zł/ha UR i 33930 zł/osobę stale pracującą w gospodarstwie i wahała się od 1975 zł/ha UR w woj. podkarpackim do 3743 zł/ha UR w woj. podlaskim i od 17332 zł w małopolskim do 54394 zł/osobę w pomorskim. Ogólnie najkorzystniejszy był rok 2007, a najmniej korzystny 2006. Nadwyżka bezpośrednia z/ha UR obniża się średnio wraz ze wzrostem obszaru gospodarstwa. I odwrotnie - w przeliczeniu na osobę stale zatrudnioną - wzrasta wraz ze wzrostem obszaru gospodarstwa. Według klasyfikacji UE wśród badanych gospodarstw rolnych wydzielono 5 typów ogólnych (z 9 wydzielanych w UE), 7 typów podstawowych (z 17 w UE) i 10 - szczegółowych (z 50 w UE). Określono również klasy wielkości produkcji w Europejskich Jednostkach Wielkości (ESU), wg której każde gospodarstwo zaliczane jest do jednej z IX klas. Z typów ogólnych 44% gospodarstw zakwalifikowano do typu 4 (specjalizujące się w chowie zwierząt żywionych w systemie wypasowym) i zaliczono do VII klasy - średnio dużych (ESU 29,3). Z kolei 41% gospodarstw typu podstawowego zaliczono do typu 41 (bydło mleczne), te z klasy średnio dużych (31,2 ESU). Z 10 typów szczegółowych najwięcej gospodarstw zaliczono do typu 411 (krowy mleczne), z klasy średnio duże (ESU 31,2).

EN

Studies were carried out in the years 2005-2007 with the questionnaire method. Data were obtained from 34 selected ecological farms. The paper was aimed at estimating agricultural trends in studied farms in the years 205-2007 with the Standard Gross Margin Method "2006" adopted as the main criterion of economic evaluation of farms. Gross margin showed an increasing trend when calculated both per ha of croplands and per person employed in a farm. Drought in the year 2006 slumped this trend in farms from several voivodeships. Mean gross margin from the three years under study was 3083 zł/ha croplands and 33930 zł/person permanently employed in a farm and ranged from 1975 zł/ha croplands in podkarpackie province to 3743 zł/ha in podlaskie province and from 17332 zł/person in małopolskie province to 54394 zł/person in pomorskie province. In general, the most favourable was the year 2007 and the least - 2006. Gross margin calculated per ha of croplands decreased with the increased farm size; that calculated per permanently employed person increased in the same direction. According to the EU classification 5 general types (out of 9 used in the EU), 7 basic types (out of 17 in the EU) and 10 detailed types (out of 50 European ones) were distinguished among studied farms. Classes of production were also estimated in the European Size Units, acc. to which every farm is counted to one of IX classes. 44% of farms were counted to type 4 of the general types (specialized in breeding animals fed in the grazing system) and classified to the VII size class of moderately large farms (ESU 29.3). 41% of the basic types farms were counted to the 41 type (dairy cattle) of the moderately large class (ESU 31.2) and out of 10 detailed types most farms were counted to type 411 (dairy cows) of the moderately large class (ESU 31.2).

13

Wyniki ekonomiczno-rolnicze produkcji łąkarskich gospodarstw ekologicznych

Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 1

141-157

PL

Badania, metodą ankietową, przeprowadzono w 2004 r. w 39 ekologicznych gospodarstwach łąkarskich na terenie 9 województw naszego kraju (kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie i wielkopolskie). Powierzchnia badanych gospodarstw wahała się od 3,13 ha do 319,42 ha (średnio 38,49 ha). Postawiono hipotezę roboczą, że w takich gospodarstwach istnieje możliwość produkcji zdrowej żywności dopuszczalnej przyrodniczo (ekologicznie), akceptowanej społecznie i efektywnej ekonomicznie. Dokonano wstępnej klasyfikacji gospodarstw, wg zasad klasyfikacji w krajach Unii Europejskiej. Określono typy rolnicze ogólne, podstawowe i szczegółowe badanej grupy gospodarstw, oraz klasy ich wielkości ekonomicznej. Omawiane gospodarstwa charakteryzowały się średnimi i niskimi wartościami przychodów z produkcji rolniczej. Przychody z produkcji zwierzęcej stanowiły ok. 90% całej wartości przychodów. Oznacza to, że gospodarstwa te nastawione były na produkcję zwierzęcą, głównie na chów bydła mlecznego. Nadwyżka bezpośrednia gospodarstw (różnica między kosztami bezpośrednimi a przychodami) ukształtowała się, zarówno na 1 ha UR, jak i na 1 osobę w pełni zatrudnioną w gospodarstwie, na średnim i niskim poziomie. Wartość nadwyżki na 1 ha UR wzrastała w gospodarstwach o powierzchni od 1 do 20 ha UR, a następnie zmniejszała się w grupie gospodarstw powyżej 50 ha. Natomiast wartość nadwyżki w przeliczeniu na 1 osobę wzrastała w gospodarstwach o powierzchni od 1 ha do 30 ha UR. Ogólnie można powiedzieć, że koszty ponoszone na produkcję rolniczą w badanych gospodarstwach ekologicznych nie zawsze były rekompensowane dochodami z produkcji ekologicznej w zadowalającym stopniu.

EN

The study performed with a questionnaire method was carried out in 2004 in 39 meadow organic farms (with certificate) in 9 provinces of our country (kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie and wielkopolskie). The area of analysed farms ranged from 3.13 to 319.42 ha (mean area - 38.49 ha). Working hypothesis was that there is a possibility in such farms to produce healthy food which is biologically (ecologically) permissible, socially acceptable and economically effective. Preliminary classification of organic farms was made according to the principles of classification adopted in the EU countries. General, basic and detailed agricultural types of the studied group of farms and their size classes were given. Studied farms had medium to low incomes from agricultural production. The incomes from plant production contributed in 10% and those from animal production - in 90% to the total income. It means that the farms were oriented to animal, mainly to dairy cattle production. Gross margin of farms (the difference between direct costs and incomes) was medium to low when calculated both per 1 ha of croplands and per capita (full time employment). The gross margin per 1 ha increased in farms of an area from 1 to 20 ha and then decreased in a group of farms above 50 ha. Per capita gross margin increased in farms of an area from 1 to 30 ha. Generally, the costs of production in studied organic farms were not always satisfactorily compensated by the incomes from ecological production.

14

Różnice w plonowaniu łąk i pastwisk na glebach torfowych w doświadczeniach łąkarskich w skali produkcyjnej

Prokopowicz J., Kowalczyk J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 1

159-170

PL

Celem pracy jest, między innymi, opracowanie modelu funkcji produkcji pasz (dokładniej - parametrów tej funkcji) dla dolinowych obszarów torfowych. Postawiono hipotezę roboczą, że wyniki produkcyjne - plony pasz z trwałych użytków zielonych - nie różnią się istotnie od wyników w skali doświadczalnej, jeśli związki istniejące między określonymi czynnikami produkcji (pratotechnicznymi i klimatycznymi) są podobne. Badania prowadzono na poszczególnych kwaterach trwałych użytków zielonych w Zakładzie Doświadczalnym Melioracji i Użytków Zielonych w Biebrzy przez 26 lat. Wszystkie te prace umożliwiły zgromadzenie unikalnych w skali kraju, udokumentowanych danych liczbowych dotyczących nakładów rzeczowych i efektów produkcyjnych pasz z łąk i pastwisk w określonych warunkach przyrodniczych w skali produkcyjnej. Dzięki temu można je było porównać z wynikami badań uzyskanymi w tych samych warunkach w skali doświadczalnej. W wyniku przeprowadzonych badań nie potwierdziła się hipoteza robocza. Z porównania plonów uzyskanych w skali doświadczalnej i produkcyjnej wynika, że plony paszy pastwiskowej w skali produkcyjnej są mniejsze od plonów w skali doświadczalnej o ok. 14%, siana łąkowego o ok. 25%, a zielonek na susz, kiszonkę i zielonkę do alkierza średnio o ok. 16%.

EN

This paper is aimed at elaborating the model of fodder production for the river valley peatlands. Working hypothesis was that productive results - yields of fodder from permanent grasslands - do not differ significantly from those obtained in experiments providing the relationships between particular productive factors (technological and climatic) are similar. Studies were carried out in plots of permanent grasslands of the Experimental Farm Biebrza for 26 years. All these works allowed for collecting unique, on the country scale, documented data on the inputs and productive results obtained from meadows and pastures under definite natural conditions. They could be, therefore, compared with the results obtained at the same conditions in experiments. Obtained results did not confirm working hypothesis. Respective comparisons showed that the yields of fodder on the productive scale were smaller than those from experiment by c. 14%. Yields of meadow hay were smaller by c. 25% and those of green fodder for hay, ensilage and in door - by c. 16% on average.

15

Produkcyjne i środowiskowe efekty melioracji trwałych użytków zielonych w dolinie rzeki Por

Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H., Burs W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2a

293-311

PL

Celem badań była ocena produkcyjno-środowiskowych efektów melioracji trwałych użytków zielonych sąsiadujących z bardzo dobrymi, lessowymi gruntami ornymi w dolinie rzeki Por. Dolina rzeki Por (lewostronnego dopływu Wieprza sąsiadującego ze zbiornikiem wodnym "Nielisz") rozciąga się w zachodniej części Kotliny Zamojskiej. Obiekt położony jest w zachodniej części powiatu zamojskiego, a przedmiotem badań było siedem wsi należących do Gminy Sułów w tym powiecie. Obiekt użytkowany był przez okres około 45 lat od wykonania melioracji. W pracy zastosowano monograficzną metodę badań. Na tle warunków fizjograficznych, klimatycznych, charakterystyki rolniczej gleb oraz warunków wilgotnościowych obiektu, przedstawiono zmiany będące, m.in. wynikiem regulacji stosunków powietrzno-wodnych gleb w dolinie rzeki. Przedstawiono zagadnienia użytkowania ziemi, produkcji na trwałych użytkach zielonych, produkcji roślinnej i zwierzęcej, poziom intensywności organizacji oraz produkcji globalnej w jednostkach zbożowych na 1 ha UR i na 1 mieszkańca. Podjęto próbę sformułowania odpowiedzi na pytanie - co dalej z takimi obiektami melioracyjnymi? Czy dążyć do odnawiania systemu melioracyjnego i nadal intensywnego ich użytkowania rolniczego, czy wrócić do bardzo ekstensywnej formy użytkowania, jak przed melioracjami.

EN

The study was aimed at assessing the productive and environmental effects of grassland reclamation in the vicinity of very good loess arable lands in the Por River valley. The valley of the Por (left tributary to the Wieprz near "Nielisz" reservoir) stretches in western part of Zamojska Valley. The study was carried out in seven villages of commune Sułów. The object was utilized for c. 45 years since reclamation. Monographic method was used in the study. Changes resulting from e.g. regulation of air and water relations in soils of the valley were related to physiographic and climatic conditions and to agricultural characteristic of these soils. Land use, production of permanent grasslands, plant and animal production, intensity of organization and total production in corn units per ha of croplands and per capita are presented in this paper. An attempt was undertaken to answer the question: what next with such reclamation objects? Should one restore the reclamation system and further use it intensively or rather turn back to extensive forms of management?

16

Opłacalność produkcji w łąkarskich gospodarstwach ekologicznych w latach 2004-2006

Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2007

|

Vol. 52, nr 4

32-37

PL

Badania ankietowe prowadzono w latach 2004-2006 w 34 ekologicznych gospodarstwach łąkarskich położonych na terenie siedmiu województw (kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, mazowieckie, podkarpackie, podlaskie i pomorskie). Obszar poszczególnych badanych gospodarstw wahał się od 3,13 ha do 319,42 ha UR, a ogółem wyniósł ok. 1500 ha UR. Udział użytków zielonych w UR wynosił średnio 49,3% (średnia krajowa 21%). Wyniki ekonomiczne gospodarstw przedstawiono na tle charakterystyki przyrodniczo-rolniczej i ekonomicznej. Celem badań była próba oceny czy w łąkarskich gospodarstwach ekologicznych, produkujących głównie ekologiczne mleko i mięso wołowe, można uzyskać zadowalające wyniki ekonomiczne zbliżone do wyników w gospodarstwach tradycyjnych. Jako główne kryterium oceny ekonomicznej przyjęto nadwyżkę bezpośrednią (gross margin) (na osobę pełnozatrudnioną w gospodarstwie oraz na ha użytków rolnych), będącą pierwszą kategorią dochodową w rachunku kosztów, ułatwiającą podejmowanie różnych decyzji produkcyjnych w gospodarstwach rolniczych. Drugim kryterium był wskaźnik efektywności środków trwałych gospodarstw mierzony w złotych nadwyżki bezpośredniej na złoty wartości środków trwałych. W pracy podano też wielkość standardowej nadwyżki produkcyjnej (Standard Gross Margin) za 2005 rok. Nadwyżka bezpośrednia w omawianym okresie wykazuje tendencję zwyżkową, zarówno na ha UR jak i na osobę stale zatrudnioną w gospodarstwie. Jedynie w 2006 r. susza wpłynęła na zmniejszenie średniego trendu wzrostu tego wskaźnika w gospodarstwach kilku województw. Średnio z trzech lat nadwyżka bezpośrednia wyniosła 2230 zł/ha UR i 23479 zł/osobę. Ogólnie można powiedzieć, że najkorzystniejszym rokiem był rok 2005, a najmniej korzystnym rok 2004. Wraz ze wzrostem obszaru gospodarstwa nadwyżka bezpośrednia na ha UR obniża się: w grupie gospodarstw najmniejszych (0-10 ha) wyniosła średnio 3500 zł/ha, a w grupie gospodarstw największych (>50 ha) tylko 1158 zł/ha UR. Natomiast w przeliczeniu na osobę stale zatrudnioną w gospodarstwie nadwyżka bezpośrednia wzrastała wraz ze wzrostem obszaru gospodarstwa. I tak w grupie najmniejszych gospodarstw wyniosła średnio 12172 zł, a w grupie największych 38770 zł/osoba. Efektywność środków trwałych w okresie trzech lat wzrastała wraz ze wzrostem obszaru gospodarstwa. Wskaźnik efektywności wyniósł średnio 0,15 w grupie najmniejszych gospodarstw i 0,40 w grupie gospodarstw największych. Ogólnie badania wykazały, że w badanym typie gospodarstw można uzyskać zadowalające wyniki ekonomiczne, szczególnie po uwzględnieniu subwencji państwa i dopłat Unii Europejskiej.

EN

Questionnaire studies were carried out in the years 2004-2006 in 34 organic grassland farms. Areas of studied farms ranged from 3.13 ha to 319.42 ha and totalled 1500 ha of croplands. Grasslands contributed in 49.3% to total croplands (mean for the country is 21%). Economic results are presented in view of natural, agricultural and economic characteristics. The study was aimed at assessing whether organic grassland farms producing mainly healthy milk and beef might bring satisfactory economic results similar to those in traditional farms. Gross margin (per person fully employed in a farm and per ha of croplands) being the main profit category that helps making productive decisions in a farm was taken as the first criterion of economic assessment. The second criterion was the effectiveness index of fixed assets measured in zlotys of gross margin per zloty of fixed assets. Standard gross margin for the year 2005 is also given in the paper. Gross margin calculated both per ha and per capita showed increasing tendency. Only the drought in 2006 resulted in a decrease of mean trend of this index in farms from several provinces. Mean gross margin from three years was 2230 zł/ha of croplands and 23479 zł/capita. In general, most profitable was the year 2005 and the least - 2004. Gross margin per ha decreased with increasing farm area: in the smallest farms (0-10 ha) it amounted 3500 zł/ha while in the largest (>50 ha) it was only 1158 zł/ha. On the contrary, per capita gross margin increased with increasing farm area from an average of 12172 zł in the smallest farms to 38770 zł/capita in the largest. Mean effectiveness index was 0.15 in the smallest farms and 0.40 in the group of the largest farms. Our studies showed that analysed type of farms might bring satisfactory economic results particularly with the consideration of the state and EU subsidies.

17

Bilanse azotu, fosforu i potasu w gospodarstwach ekologicznych o dużym udziale łąk i pastwisk

Barszczewski J., Jankowska-Huflejt H., Prokopowicz J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2006

|

T. 6, z. 1

35-46

PL

Badania, metodą ankietową, przeprowadzono w 2004 r. w 39 ekologicznych gospodarstwach rolnych charakteryzujących się dużym udziałem trwałych użytków zielonych w strukturze użytków rolnych. Wszystkie posiadały certyfikaty zgodności w zakresie ekologicznej produkcji rolnej. Obszar ogólny zbadanych gospodarstw wyniósł 1501,28 ha. Ze względu na znaczne zróżnicowanie pod względem powierzchni gospodarstwa podzielono na cztery grupy obszarowe: od 1,0 do 10,0 ha, 10,1 do 20,0 ha, 20,1 do 50,0 ha oraz powyżej 50,0 ha. Na bazie badań ankietowych wykonano bilanse azotu, fosforu i potasu. Uwzględniały one następujące źródła składników: nawozy mineralne, obornik z obory, gnojówkę, gnojowicę, słomę roślin strączkowych i oleistych, liście roślin korzeniowych, przyoraną słomę zbóż, wiązanie biologiczne azotu roślin motylkowatych oraz ładunki składników w opadzie atmosferycznym. Jednocześnie określono całkowity rozchód składników N, P, K (pobranie przez rośliny). Analizie poddano saldo bilansu składników ogółem i na 1 ha. Uwzględniono strukturę użytków i zasiewów badanych gospodarstw, oraz obsadę zwierząt i plon w jednostkach zbożowych na 1 ha UR. Stwierdzono ujemne bilanse azotu, fosforu i potasu w gospodarstwach oraz duże ich zróżnicowanie, zarówno w poszczególnych gospodarstwach, jak i między ich grupami obszarowymi. Na bilans azotu wpływała struktura zasiewów, a głównie udział roślin motylkowatych drobnonasiennych i ich mieszanek z trawami. O bilansie potasu i fosforu w większym stopniu od produkcji roślinnej decydowała obsada zwierząt.

EN

Studies were carried out in the year 2004 with the questionnaire method in 39 organic farms in 9 provinces. The farms were characterized by large part of permanent grasslands in the crop structure. Total area of examined farms was 1501.28 ha. Because of significant differentiation the farms were divided into four groups: from 1.0 to 10.0 ha, from 10.1 to 20.0 ha, from 20.1 to 50.0 ha and more than 50.0 ha total area. All farms had the certificate of compliance within ecological agricultural production. The results of nitrogen, phosphorus and potassium balances were related to land use structure, crop structure, livestock and yields in cereal units per ha. Analysed balances involved the following sources of nutrients: mineral fertilizers, cowshed manure, fermented and unfermented liquid manure, pulse crops straw, leaves of tuber crops, skimmed grains straw, biological nitrogen fixation and atmospheric input. At the same time nutrient output (uptake by plants) was estimated. Negative N, P, K balances and their large differentiation within and between particular groups of farms were found. Nitrogen balance was in general affected by crop structure mainly by small-seed legume plants and their mixtures with grasses. Livestock density in the farms was more important for potassium and phosphorus balances then plants production.

18

Wykorzystywanie systemu ekspertowego w projektowaniu układów hydraulicznych

Domagała Z., Prokopowicz J.

Hydraulika i Pneumatyka

|

2006

|

nr 6

15-19

PL

Wskazano na znaczenie systemów ekspertowych wspomagające projektowanie współbieżne. Opisano elementy składowe tych systemów. Podano przykład zastosowania systemu ekspertowego, który wspomagał wybór koncepcji układu hydraulicznego.

EN

The importance of the expert system in computer aided design is emphasized. Component elements of this system are discussed. An application example of the expert system in the selecyion of a concept of a hydraulic system is presented.

19

Komputerowy katalog doboru elementów do układów napędu hydraulicznego

Domagała Z., Prokopowicz J.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2006

|

R. 48, nr 5-6

126-129

PL

Układy hydrauliczne projektowane są w większości z typowych elementów. Dane tych elementów uzyskujemy z materiałów katalogowych w wersjach książkowych i elektronicznych. Problemem jest to, że wielu producentów nie oferuje pełnego asortymentu elementów hydrauliki siłowej oraz to, że elektroniczne katalogi przedstawione są w różnych konfiguracjach. Autorzy artykułu podjęli próbę poprawy sytuacji. Na podstawie przyjętych założeń zbudowano program oraz poddano go częściowej weryfikacji.

EN

Hydraulic systems are usually designed using typical components. Data on that components are obtained from catalogues issued both in hardcopy and electronic format. The problem is that many manufactures do not offer the complete range of components, and that components in electronic catalogues are arranged in various configurations. The authors made of attempt to improve the situation. Based on preliminary assumptions a computer program was built and partially tested.

20

Ocena ekonomiczna różnych technologii stosowania gnojówki bydlęcej na łąkach położonych na glebach torfowo-murszowych

Prokopowicz J., Wesołowski P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2005

|

T. 5, z. 1

57-70

PL

W pracy wykonano, metodą modelową, analizę ekonomiczną sześciu wariantów nawożenia łąk torfowo-murszowych: jeden wariant bez nawożenia, drugi - nawożenie mineralne, a pozostałe cztery - nawożenie gnojówką bydlęcą stosowaną w różnych dawkach i terminach agrotechnicznych. Celem badań była ekonomiczna ocena różnych technologii stosowania gnojówki na najczęściej występujących w Polsce trwałych użytkach zielonych położonych na glebach torfowo-murszowych. Analizę wykonano dla gospodarstwa rodzinnego o powierzchni 20 ha UR oraz dla ściśle określonej technologii zbioru siana. Dokonano szczegółowej analizy zapotrzebowania na robociznę oraz pracę ciągników i maszyn towarzyszących. Zastosowano jedno kryterium oceny - koszty produkcji jednostki paszy przeznaczonej do zużycia wewnętrznego. Najmniejszy koszt produkcji jednostki paszy ze stosowaniem gnojówki bydlęcej uzyskano stosując technologię polegającą na nawożeniu gnojówką wiosną (pierwsza dekada kwietnia) w rozcieńczeniu wodą 1 : 0,5 (gnojówka - 1, woda - 0,5). Nawożenie gnojówką okazało się mniej efektywne ekonomicznie niż nawożenie mineralne, stwierdzono jednak, że ze względu na konieczność utylizacji gnojówki, stosowanie jej do nawożenia łąk na glebach torfowo-murszowych jest uzasadnione. Różnica kosztu produkcji jednostki paszy między tymi technologiami stanowi koszt utylizacji gnojówki. Należy sądzić, że nie ma innego, bardziej efektywnego sposobu wykorzystania i utylizacji gnojówki w gospodarstwie rolniczym.

EN

Model method was used to evaluate six variants of fertilisation of peat-moorsh meadows: one variant without fertilisation, the second with mineral fertilisation and the remaining four - with cattle sludge fertilisation at various doses and in various agrotechnical terms. The study was aimed at economic evaluation of various technologies used on most frequent in Poland permanent grasslands situated on peat-moorsh soils. Analysis was made for a 20 ha family farm and for strictly defined technology of hay harvesting. Detailed analysis involved the demand for labour, tractors and other machines. There was one criterion used in the evaluation - production costs of a fodder unit destined for inner consumption. The lowest production cost of fodder unit was obtained when sludge diluted with water in the proportion of 1:0.5 was applied in spring (first decade of April). Fertilisation with sludge appeared less economically effective than mineral fertilisation. However, due to the need of sludge utilisation, its application in fertilising meadows is justifiable. The difference in production costs between the two technologies equals the cost of sludge utilisation. There is probably no other, more effective way of sludge utilisation in a farm.