Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The impact of the closure of mining plants on the local environment in the perspective of demographic change and public health

Marszowski Ryszard, Jarosławska-Sobór Sylwia, Michalska Anna

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2024

|

z. 194

345--358

EN

Nothing stays the same. The only thing you can be sure of in life is change. Trudi Canavan Purpose: in the cognitive space of the article, an important and significant challenge arises, which is - in the perspective of the megatrends indicated in the article, demographic change and public health - the need to prepare a package of socio-economic activities dedicated primarily to the inhabitants of the areas where the process of closing down mining plants will take place. In this context, the issues of demographic change and health should be given priority in these areas in activities promoting social and economic activity in the transformation process. Methodology: the theses presented in the article were verified using the following methods: literature review, critical analysis of literature, analysis and comparison of documents and an example of good practices. Resultat: in the perspective of the next decades, numerous social and economic challenges and effects related to the transformation of mining plants in the space of local communities (commune, district) can be pointed out. While maintaining the hierarchy of objectives described in the European Green Deal Plan and clearly related to the plan for the transformation of mining plants, lasting cooperation of the three key stakeholders in this process, i.e., local communities (representation of local and territorial self-government), employers and representation of state policies, should be expected in their environment. Originality: the conclusions and recommendations from the article may be important for researchers and practitioners involved in the implementation of activities aimed at limiting the marginalization, differentiation and social and economic exclusion of residents of areas where the process of closing mining plants will take place.

2

Nadzór nad legionellą zgodnie z międzynarodowymi standardami i zaleceniami

Zimoch Izabela, Mulik Barbara

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2023

|

nr 4

10--20

PL

Jeśli instalacje wewnętrzne i urządzenia chłodnicze, które są głównym źródłem zakażeń legionellą, będą projektowane, budowane i eksploatowane we właściwy sposób, zgodnie z uznanymi standardami, nie będzie dochodzić do zachorowań na legionelozę.

3

Wybrane działania na rzecz poprawy gotowości na wypadek katastrof w ramach wdrażania programu Sendai w Polsce

Goniewicz Krzysztof

Aviation and Security Issues

|

2023

|

No. 1

55--65

PL

W obecnych czasach zjawiska pogodowe stają się coraz bardziej skrajne i niebezpieczne. Wraz ze zmianą klimatu zwiększa się również podatność społeczeństw i poszczególnych regionów na ryzyko występowania różnego rodzaju zagrożeń. Założenia programu Sendai dotyczące ograniczenia ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi na lata 2015-2030 to pierwsze globalne ramy polityczne programu ONZ na okres po 2015 r. W Polsce, podobnie jak i na świecie, problematyka zdrowia publicznego, w tym reagowania kryzysowego, wydaje się kluczowym aspektem, którym należy się zająć w ramach programowego podejścia polegającego na ograniczaniu ryzyka związanego z katastrofami naturalnymi. Pilnym i ważnym zadaniem jest opracowanie planu postępowania z ryzykiem na poziomie kraju, który będzie zawierał nie tylko diagnozę w obszarze ryzyka katastrof, ale również określi obecne zdolności administracyjno-organizacyjne, a także dostępne środki techniczne i finansowe. Celem artykułu było przedstawienie inicjatyw związanych z reagowaniem na wypadek klęsk żywiołowych podejmowanych w Polsce w ramach wdrażania programu Sendai. Przeprowadzono przegląd zarówno dokumentów prawnych, organizacyjnych, jak i literatury naukowej związanej z analizowanym tematem.

EN

Nowadays, weather conditions are becoming more extreme and dangerous. Along with climate change, the vulnerability of societies and individual regions to the risk of various types of threats also increases. The Sendai Disaster Risk Reduction Framework 2015-2030 is the first global policy framework of the post-2015 UN programme. In Poland, as in the world, the issue of public health, including crisis response, seems to be a key aspect that should be addressed as part of the program approach of reducing the risk associated with natural disasters. An urgent and important task is to develop a risk management plan at the country level, which will include not only a diagnosis in the area of disaster risk but will also define the current administrative and organizational capabilities, as well as available technical and financial resources. The aim of the article was to present initiatives related to responding to natural disasters undertaken in Poland as part of the implementation of the Sendai program. The aim of the article was to present the initiative in connection with the response to hazards and disasters in Poland under the Sendai framework. A review of legal and organizational documents as well as scientific literature related to the analyzed issue was conducted.

4

Technologia wody i ścieków - tradycja i współczesność ujęcie syntetyczne

Dymaczewski Zbysław, Jeż-Walkowiak Joanna, Sozański Marek M.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2022

|

Nr 9

38--49

PL

W artykule przedstawiono historię i genezę powstania centralnych systemów zaopatrzenia w wodę i oczyszczania ścieków. Zwrócono uwagę na pojawienie się pojęcia Zdrowia Publicznego sprzężonego ze stanem sanitarnym miast, co przyczyniło się do rozwoju miast i tym samym do rozwoju gospodarczego. W pracy zarysowane zostało powstanie i rozwój technologii uzdatniania wody i oczyszczania ścieków. W artykule scharakteryzowano aktualny stopień zaawansowania tych technologii. Autorzy przedstawili również prognozę dotyczącą dalszego rozwoju współczesnej gospodarki wodno-ściekowej w miastach.

EN

The article presents the history and genesis of the creation of central water supply and wastewater treatment systems. Attention was drawn to the emergence of the concept of Public Health linked to the sanitary condition of cities, which contributed to the development of cities and thus to economic development. The paper outlines the origin and development of water and wastewater treatment technologies. The article describes the current level of advancement of these technologies. The authors also presented a forecast concerning the further development of modern water and sewage management in cities.

5

Towards a sustainable transport in Algeria: the requisite of energy transition in the road transport sector

Chetta Saif Eddine, Nait Amar Nadra

Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska

|

2021

|

z. 112

33--49

EN

Less than ten years ago, Algeria embarked on an energy transition with the objectives of sustainable development. Although it concerns all economic sectors, efforts made in the field of road transport, as the main polluter and energy consumer at the national level, are far from being sufficient despite its inclusion in policy statements. This sector is operational exclusively on fossil and exhaustible energies whereas its atmospheric pollutants and gaseous emissions are highly harmful to the environment, public health and the economy. Thus, this paper points out the emergency of an energy transition in the road transport sector to clean and renewable energy as a necessity rather than a choice. It highlights, first, the characteristics of the Algerian automobile fleet and its various impacts and damages on the environment, public health and the economy. Furthermore, it evaluates the various policy initiatives towards sustainable transport and their deficiencies. Hence, the right attitudes and regulatory instruments towards sustainable transport in Algeria are recommended.

6

Health Impact Assessment as an Essential Element of Environmental Law in the National Legal Order. Considerations on the Basis of International Law

Pakowski Maciej, Garus-Pakowska Anna

Problemy Ekorozwoju

|

2021

|

Vol. 16, nr 2

199--208

EN

The purpose of this paper was to prove that the standards for environmental friendliness set out by international law require the states to carry out Health Impact Assessment (HIA) before implementation of public or private investments having a potential human health impact even if national legal systems do not require it. The analysis of both soft international law and treaty law, as well as the case-law of international courts and tribunals show that Environmental Impact Assessment (EIA) is the international law ius cogens. At the same time the human right to information and protection of life and health are regarded as fundamental human rights. According to the authors it means that carrying out proper Environmental Impact Assessment without Health Impact Assessment is not possible. It would be contrary to the human right to information and the obligation of the authorities to provide citizens with active transparency mentioned by the Inter-American Court of Human Rights and with the principle of fair balance developed in the case-law of the similar European Court together with the objective on sustainable development adopted in Agenda 2030. According to the authors Health Impact Assessment is an immanent and integral part of environmental impact and the possible absence of provisions in the national law requiring investors to carry out HIA where EIA is necessary, does not justify the failure to assess.

PL

Celem niniejszej publikacji było wykazanie, że wyznaczone przez prawo międzynarodowe standardy ochrony środowiska wymagają od państw przeprowadzania oceny oddziaływania na zdrowie przed realizacją inwestycji publicznej lub prywatnej, która mogłaby potencjalnie oddziaływać na zdrowie nawet wówczas gdy nie wymagają tego krajowe porządki prawne. Analiza zarówno miękkiego prawa międzynarodowego, jaki i prawa traktatowego oraz orzecznictwa międzynarodowych sądów i trybunałów wskazuje, że ocena oddziaływania na środowisko jest międzynarodowym prawem ius cogens. Równocześnie prawo człowieka do informacji oraz ochrony życia i zdrowia uznawane są za fundamentalne prawa człowieka. Oznacza to w ocenie autorów, że przeprowadzenie prawidłowej oceny oddziaływania na środowisko z pominięciem kwestii odziaływania na zdrowie człowieka nie jest możliwe. Byłoby sprzeczne z prawem człowieka do informacji, oraz z obowiązkiem rządów zapewnienia obywatelom aktywnej przejrzystości, o której wspomina Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka, czy z zasadą fair balance wypracowaną w orzecznictwie adekwatnego Trybunału w Europie oraz z celami zrównoważonego rozwoju przyjętymi w Agendzie 2030. Zdaniem autorów ocena oddziaływania na zdrowie jest immanentną i integralną częścią oceny oddziaływania na środowisko, zaś ewentualny brak w prawie krajowym przepisów nakładających na inwestora obowiązku przeprowadzenie oceny oddziaływania na zdrowie, tam gdzie istnieje konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko nie uzasadnia zaniechania przeprowadzenia tej oceny.

7

The Role of Glyphosate and its Effects on Human Health and Life®

Polak-Śliwińska Magdalena

Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego

|

2021

|

nr 2

184--193

EN

It is estimated that agricultural losses due to competition of crops mainly for water and nutrients with weeds can be as high as 50%. For this reason, herbicides are commonly used to control weeds. One of these, considered to be the most widely used, is Roundup, whose main active ingredient is glyphosate. Glyphosate is a systemic, wide-spectrum herbicide. The use of glyphosate has increased and is now the most widely used herbicide in the world. The increased use of glyphosate has also led to increased concerns about its possible toxicity and human health consequences. However, there is currently no consensus among the scientific community and the safety and health consequences of glyphosate are controversial. As glyphosate is mainly used in fields and can persist in the soil for several months, concerns have been raised about the impact that its presence in food may cause in humans. This work, aims to review the use, toxicity and occurrence and methods of detection of glyphosate in various food matrices, which in some cases is present in amounts exceeding acceptable standards.

PL

Oszacowuje się, że straty rolnicze wynikające ze współzawodnictwa roślin uprawnych głównie o wodę i składniki pokarmowe z chwastami mogą stanowić aż 50%. Z tego względu powszechnie do ograniczania zachwaszczenia wykorzystuje się herbicydy. Jednym z nich, uznawany za najczęściej stosowany jest Roundup, którego główną substancją czynną jest glifosat. Glifosat jest herbicydem systemicznym, o szerokim spektrum działania. Stosowanie glifosatu wzrosło i obecnie jest on najczęściej stosowanym herbicydem na świecie. Wzrost zużycia glifosatu spowodował również wzrost obaw o jego możliwą toksyczność i konsekwencje dla zdrowia ludzi. W chwili obecnej nie ma konsensusu wśród społeczności naukowej, a bezpieczeństwo i konsekwencje zdrowotne glifosatu są kontrowersyjne. Ponieważ glifosat jest stosowany głównie na polach i może utrzymywać się w glebie przez kilka miesięcy, pojawiły się obawy o wpływ, jaki jego obecność w żywności może wywołać u ludzi. Niniejszy artykuł ma na celu dokonanie przeglądu stosowania, tok syczności i występowania oraz metod wykrywania glifosatu w różnych matrycach żywnościowych, który w niektórych przypadkach występuje w ilościach przekraczających dopuszczalne normy.

8

Environmental safety aspects of using UHF RFID systems in hospitals

Zradziński Patryk, Karpowicz Jolanta, Gryz Krzysztof, Suarez Oscar J., Trillo Angeles M., Hernandez Jose A., Miguel-Bilbao de Silvia, Suarez Samuel D., Celaya-Echarri Mikel, Azpilicueta Leyre, Falcone Francisco, Ramos Victoria

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2020

|

Vol. 9, nr 2

133--140

EN

Various applications of Radio Frequency IDentification (RFID) technology in the medical environment are characterised. The electromagnetic field (EMF) emitted by RFID handheld readers (RFID guns) is characterised and evaluated with respect to humans exposure metrics – the strength of the electric field affecting anyone present near various UHF (ultra-high frequency) RFID guns and the specific absorption rate (SAR) values in their body. UHF RFID systems are the most popular of such systems used in hospitals. The performed studies indicate that the EMF exposure level near the RFID gun antenna and SAR values (a measure of the thermal effects of EMF exposure) caused by exposure from the RFID reader may exceed the limits of the electric field and SAR issued by international guidelines or legislation. Potentially excessive exposure to EMF emitted by UHF RFID readers is not limited to the user of the device, but may also apply to patients or bystanders. Only UHF RFID guns with an EMF emission lower than 1 W may be considered as an insignificant source of human exposure. The use of readers with a radiated power exceeding 1 W requires the evaluation of the EMF level using measurements, and also the evaluation of SAR by numerical modelling in the case of their use in close proximity to humans. In all cases, insufficient electromagnetic immunity of electronic devices (including medical implants) should be considered near RFID guns at least up to half of the reading range away from the RFID reader. The electromagnetic hazards related to the use of RFID guns may be limited by relevant preventive measures, as shown in this paper, together with the principles of an in-situ evaluation of electromagnetic hazards near the UHF RFID guns.

PL

Scharakteryzowano różne zastosowania technologii identyfikacji radiowej (RFID) w środowisku medycznym. Pole elektromagnetyczne emitowane przez ręczne czytniki RFID (RFID guns) zostało scharakteryzowane i ocenione w odniesieniu do miar narażenia ludzi – natężenia pola elektrycznego oddziałującego na osoby znajdujące się w pobliżu różnych czytników RFID UHF (ultrawysokiej częstotliwości) i współczynnika SAR w ich ciele. System UHF RFID jest najpopularniejszym z systemów RFID użytkowanych m.in. w szpitalach. Przeprowadzone badania wskazują, że poziom ekspozycji na pole elektromagnetyczne w pobliżu anteny ręcznego czytnika RFID i wartości SAR (miara skutków termicznych oddziaływania pola elektromagnetycznego) spowodowane tą ekspozycją mogą przekraczać limity, opublikowane w zleceniach międzynarodowych lub przepisach. Nadmierna ekspozycja na pole elektromagnetyczne emitowane przez czytniki RFID UHF może dotyczyć nie tylko użytkownika urządzenia, ale również pacjenta lub osoby postronnej. Tylko ręczne czytniki RFID UHF o emisji pola elektromagnetycznego poniżej 1 W można uznać za nieistotne źródło narażenia ludzi. Korzystanie z czytników o mocy przekraczającej 1 W wymaga oceny poziomu pola elektromagnetycznego za pomocą pomiarów, a również oceny SAR za pomocą modelowania numerycznego w przypadku ich użycia w bezpośredniej bliskości ludzi. We wszystkich przypadkach niewystarczającą odporność elektromagnetyczną urządzeń elektronicznych (w tym implantów medycznych) należy rozważyć w pobliżu czytników RFID co najmniej do odległości od czytnika RFID równej połowie jego zasięgu odczytu. Zagrożenia elektromagnetyczne związane z używaniem ręcznych czytników RFID mogą być ograniczone przez odpowiednie środki ochronne, jak pokazano w tym artykule, wraz z zasadami oceny zagrożeń elektromagnetycznych in-situ w pobliżu ręcznych czytników UHF RFID.

9

Health as one of the goals of the agenda 2030. Poland in comparison with EU countries

Warzecha Katarzyna

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2019

|

z. 139

575--586

EN

2030 Agenda for sustainable development is a plan of world development that assumes elimination of poverty, decent life for all the people and ensuring peace by 2030. Health issues are one of the essential objectives of Agenda 2030. The purpose of the paper is to evaluate the position of Poland in comparison with the European Union states with respect to selected indices of health condition and health care, as well as to test, with the use of taxonomic methods, which European Union states are similar in terms of health protection. The analysis of the basic health and health care indices shows considerable diversity among European countries with respect to the residents’ health situation, size of expenditures on health care or the number of medical staff. Conducted analysis shows that in 2017 most European Countries (15 out of 28) were countries of high and moderate level of health situation and health care. In the ranking of EU countries analysed with respect to the level of health condition and health care, in 2017 the leading positions were occupied by Sweden, Finland, Holland, Ireland and Spain, whereas Latvia, Romania, Lithuania, Bulgaria, Croatia and Hungary were at the end of the list.

10

Researches on a photocatalytic device for toxic hydrocarbons removal from IC engine exhausts

Górniak Aleksander, Janicka Anna, Michniewicz Daniel, Molska Justyna, Skrętowicz Maria, Świeściak Joanna, Włostowski Radoslaw, Zawiślak Maciej

Combustion Engines

|

2019

|

R. 58, nr 4

151--155

EN

Hydrocarbons, especially aromatic volatile organic compounds (AVOCs) and polyaromatic hydrocarbons (PAHs), emitted by IC engines, indisputably have a negative impact on the environment and public health. Even though current legislation strongly impacts on their low concentration in the exhausts, not quantity but the quality of those substances determines fumes toxicity. The paper presents results of the researches on a photocatalytic device dedicated to BTX (benzene-toluene-xylene) removal from IC engine exhausts, which can be applied in a vehicle cabin ventilation system. According to the results, the system is able to decrease toxic compounds concentration (caused by mobile emission sources) in inlet-air delivered to the vehicle interior. In effect, the system application reduces the users of a vehicle to exposure on contaminants.

11

Przenośne urządzenia komputerowe (laptopy) : charakterystyka pola elektromagnetycznego w ich otoczeniu

Gryz Krzysztof, Karpowicz Jolanta, Zradziński Patryk

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2019

|

nr 2

16-19

PL

W artykule scharakteryzowano pole elektromagnetyczne wytwarzane przez przenośne urządzenia komputerowe. Emitują one złożone pole elektromagnetyczne, o częstotliwościach do pojedynczych GHz. Wykazano, że zagrożenia elektromagnetyczne w przestrzeni pracy podczas użytkowania urządzeń oddalonych co najmniej 20 cm od ciała operatora, nie wymagają indywidulanej oceny, aby potwierdzić zgodność poziomu ekspozycji użytkowników z wymaganiami prawa pracy. Wyniki obliczeń współczynnika SAR w modelu ciała kobiety wskazują istotnie większy poziom zagrożeń dla użytkownika laptopa trzymanego bezpośrednio przy ciele, w porównaniu z korzystaniem z urządzenia oddalonego od ciała. W ramach stosowania środków ochronnych dla ograniczenia potencjalnych zagrożeń elektromagnetycznych należy zapewniać warunki użytkowania przenośnych urządzeń komputerowych zgodnie z zaleceniami ergonomicznymi.

EN

Electromagnetic field emitted by laptops, were characterised. Computer devices are sources of complex electromagnetic field of frequency till several GHz. Assessment of electromagnetic hazards in working space near above mentioned computer devices do not need individual compliance of the level of electromagnetic exposure level with the limits provided with respect to protection of workers against electromagnetic hazards - in the case of the use of devices removed at less 20 cm from body's operator. Results of numerical calculation of SAR ratio in virtual women model's shown in fact higher level of electromagnetic risk while using laptop close to the body than while using laptop m longer distance. During the use of preventive measures for limitation of possible electromagnetic risks also conditions of the use of portable computer device according to ergonomic requirements should be assured.

12

Patogeny oporne na antybiotyki w środowisku pracy

Ławniczek-Wałczyk Anna, Górny Rafał L.

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2019

|

nr 12

9-13

PL

Chociaż oporność na antybiotyki stanowi ważny i narastający problem zdrowia publicznego, to w dalszym ciągu wśród społeczeństwa, personelu medycznego i przedsiębiorców niezwiązanych ze służbą zdrowia zauważalna jest niska świadomość zagrożeń ze strony lekoopornych mikroorganizmów. Szacuje się, że oporność patogenów na środki przeciwdrobnoustrojowe powoduje rocznie śmierć ponad 33 tys. ludzi w Unii Europejskiej, a koszty ekonomiczne związane z opieką zdrowotną oraz spadkiem wydajności pracowników ocenia się na co najmniej 1,5 mld EUR rocznie. W artykule przybliżono czytelnikom wiedzę na temat mechanizmów powstawania oporności na antybiotyki oraz dróg ich rozprzestrzeniania się. Przeanalizowano ponadto dostępne środki profilaktyczne, ograniczające ich rozprzestrzenianie się w środowisku pracy.

EN

Despite the fact that antibiotic resistance is an important and growing public health problem, there is still a low awareness of the threat of drug-resistant microorganisms among the public, healthcare professionals and entrepreneurs not related to health care. It is estimated that antibiotic resistant pathogens are responsible for about 33 000 deaths in the European Union and costs more than EUR 1.5 billion each year m terms of healthcare costs and productivity losses. Hence, the purpose of this paper is to provide readers with an insight into the mechanisms of drug resistance, pathogenesis and spread, and to analyze available preventive measures to limit their spread in the occupational environment.

13

Mapy potrzeb zdrowotnych w procesie niwelowania nierówności w zdrowiu

Dymyt T.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 132

205--220

PL

Powstałe w Polsce nierówności w zdrowiu są efektem funkcjonowania historycznie uwarunkowanego modelu udzielania świadczeń zdrowotnych. Brak spójnej polityki państwa w zakresie modelowania i wykorzystania zasobów systemu ochrony zdrowia przyczynił się do utrwalenia nieefektywnej i nieadekwatnej do zidentyfikowanych potrzeb zdrowotnych społeczeństwa, jego struktury. W zakresie kreowania wiarygodnych narzędzi prognostycznych w sektorze ochrony zdrowia, powstanie map potrzeb zdrowotnych ma znaczenie fundamentalne. Biorąc pod uwagę ograniczoność zasobów, optymalizacja systemu ochrony zdrowia, przy wykorzystaniu narzędzi prognostycznych, jest procesem nieodzownym dla niwelowania nierówności społecznych w zdrowiu. Rezygnacja z regulacyjnej roli państwa w tym obszarze oraz przerzucenie znaczącej części odpowiedzialności za system na niepowiązanych ze sobą jego uczestników (m.in. samorządy, MSWiA, MS, MZ, uniwersytety medyczne, podmioty prywatne) doprowadziły do znaczącej jego dekompozycji, utraty spójności i niejasnego podziału odpowiedzialności za zabezpieczenie zdrowotne populacji. Celem artykułu jest przedstawienie istoty i identyfikacja uwarunkowań nierówności w zdrowiu w ujęciu systemowym i historycznym oraz opisanie celów, przesłanek i roli map potrzeb zdrowotnych w modelowaniu systemu ochrony zdrowia. W artykule dokonano przeglądu literatury przedmiotu oraz analizy dokumentów i aktów prawnych dotyczących polityki zdrowotnej. Wobec rosnącego niedoboru zasobów przekształcenia i łączenie struktur lecznictwa szpitalnego, zarówno na określonych obszarach jak i w samych jednostkach, są procesem nieuniknionym. Przyszła efektywność kosztowa oraz jakościowa będzie ściśle uzależniona od racjonalności i kontrolowalności nadchodzących procesów konsolidacyjnych.

EN

The inequalities in health that have arisen in Poland are the effect of the historically conditioned model of providing health services to the society. Lack of a coherent state policy, in the field of modeling and use of the health care system resources, contributed to the consolidation of inefficient and inadequate to identified health needs, its structures. In the area of creating reliable prognostic tools in the health care sector, the creation of health needs maps is of fundamental importance. Considering the limited resources, optimization of the health care system, using forecasting tools, is an indispensable process for eliminating social inequalities in health. The resignation from the regulatory role of the state in this area and transferring a significant part of responsibility for the system to unrelated participants (including local governments, Ministry of Interior and Administration, Ministry of Justice, Medical Universities, private entities) led to its significant decomposition, loss of coherence and unclear division of responsibility for health protection of the population. The aim of the article is to present the essence and identification of determinants of inequalities in health in systemic and historical terms and to describe the goals, premises and role of health needs maps in modeling the health care system. The article reviews literature and analysis of documents and legal acts regarding health policy. In the face of growing scarcity of resources, transformations and combining hospital treatment structures, both in specific areas and in the units themselves, are inevitable. Future cost and quality efficiency will be strictly dependent on the rationality and controllability of the incoming consolidation processes.

14

Stacjonarne urządzenia komputerowe : rozpoznanie i ocena pola elektromagnetycznego w przestrzeni pracy

Gryz K., Karpowicz J.

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2018

|

nr 8

21-23

PL

W artykule scharakteryzowano pole elektromagnetyczne wytwarzane przez stacjonarne urządzenia komputerowe (komputery osobiste i serwery): monitory ekranowe CRT i LCD oraz jednostki systemowe i współpracujące z nimi urządzenia peryferyjne, takie jak myszki i klawiatury bezprzewodowe, zasilacze stałoprądowe (AC/DC) i zasilacze awaryjne (UPS), okablowanie sieciowe i zasilające elektrycznie. Emitują one pole elektromagnetyczne (o częstotliwości od 50 Hz do pojedynczych GHz). Wykazano, ze zagrożenia elektromagnetyczne w przestrzeni pracy przy wymienionych urządzeniach komputerowych, z uwagi na ich użytkowanie w odległości co najmniej 20 cm od ciała operatora, nie wymagają indywidualnej oceny, aby potwierdzić zgodność poziomu ekspozycji użytkowników z wymaganiami prawa pracy Prezentowana w artykule ocena pola elektromagnetycznego nie dotyczy innych scenariuszy ekspozycji, takich jak naprawy urządzeń czy eksploatacja sprzętu przenośnego.

EN

Various sources point out that shift work (especially night shifts) has a negative influence on peoples’. This article discusses the electromagnetic field emitted by stationary computer devices (personal computers and servers): CRT and LCD screen monitors, system units and peripheral equipment such as wireless communication mice and keyboards, direct current suppliers (AC/DC), uninterruptible power supplies (UPS), and network and electrical supplying cables. Computer devices emit an electromagnetic field from 50 Hz to several GHz. Electromagnetic hazards m the working space near those computer devices do not require individual assessment of the compliance of the level of electromagnetic exposure with the limits provided with respect to the protection of workers against electromagnetic hazards, because the distance between the operator's body and the equipment 15 at least 20 cm. This article does not discuss other exposure scenarios such as repairing devices or using portable devices.

15

Czynniki psychologiczne do uwzględnienia w ocenie ryzyka

Oleksy J.

Promotor BHP

|

2017

|

nr 1-2

32--35

PL

Istnieją poważne dowody naukowe, z których wynika ewidentny związek między niekorzystnymi psychospołecznymi warunkami pracy i negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi, zarówno w sferze zdrowia psychicznego, jak i społecznego, co powoduje, że ryzyka psychospołeczne stają się jednym z głównych problemów zdrowia publicznego, mającym wpływ na funkcjonowanie ogółu społeczeństwa.

16

O konieczności zmiany paradygmatu ochrony radiologicznej – Komentarz SARI – Stowarzyszenia Uczonych dla Rzetelnej Informacji o Promieniowaniu

Dobrzyński L., Janiak M. K., Strupczewski A., Waligórski M.

Postępy Techniki Jądrowej

|

2017

|

z. 3

2--11

PL

W jednym ze swoich pierwszych aktów wykonawczych, Prezydent Donald Trump zalecił „uwolnienie obywateli Stanów Zjednoczonych od nadmiernie uciążliwych norm i regulacji”. W odpowiedzi, Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska (EPA) zaapelowała o propozycje, które uczyniłyby regulacje dotyczące ochrony radiologicznej „mniej uciążliwymi”. Stowarzyszenie Uczonych dla Rzetelnej Informacji o Promieniowaniu (SARI) przesłało do EPA swój Komentarz w tej sprawie, w którym proponuje, aby odrzucić hipotezę liniową bez progu dawki (Linear No-Threshold, LNT) jako podstawę przepisów ochrony radiologicznej i zastąpić ją przez hormezę - dobroczynne działanie niskich/o niskiej mocy dawek promieniowania jonizującego, uruchomiających naturalne mechanizmy obronne w organizmie człowieka, głównie poprzez pobudzenie takich reakcji jak usuwanie rodników tlenowych, naprawę DNA i funkcje immunologiczne. Oparcie przepisów ochrony radiologicznej na hormezie radiacyjnej doprowadzi do poprawy zdrowia ogółu ludności i znacznego obniżenia kosztów społecznych ochrony przed promieniowaniem oraz ograniczy negatywne skutki ewentualnych awarii jądrowych. Tekst Komentarza SARI został przetłumaczony, aby umożliwić polskiemu czytelnikowi zapoznanie się z tym krótkim, ale wnikliwym przeglądem proponowanego systemu ochrony radiologicznej, opartego o zjawisko hormezy radiacyjnej, wraz z naukowym uzasadnieniem powodów, dla których należy odrzucić obecny paradygmat tego systemu - hipotezę LNT.

EN

By one of his first Executive Orders, President Trump established the “policy of the United States to alleviate unnecessary regulatory burdens placed on the American people.” Acting on this order, the US Environmental Protection Agency (EPA) solicited comments on making radiation protection regulations “less burdensome.” In response, SARI (Scientists for Accurate Radiation Information) submitted to EPA a document proposing that the (Linear No-Threshold, LNT) hypothesis on which radiation protection regulations are presently based should be rejected and replaced by hormesis – the beneficial action of low doses and low dose rates (LDDR) of ionizing radiation, predominantly due to activation of natural defence mechanisms of the body such as scavenging of reactive oxygen species, up-regulation of DNA repair, and boosting of immune reactions. Basing radiation protection regulations on radiation hormesis will benefit the health of the public, significantly decrease the public costs of radiation protection and reduce the adverse impact of any future nuclear accidents. The text of the SARI document has been translated to provide the Polish reader with a brief but comprehensive review of the proposed hormesis-based system of radiation protection and with science-based arguments for rejecting its present LNT paradigm.

17

Sytuacja na rynku urządzeń medycznych w Polsce i wybranych państwach UE

Kroczek K., Nawrat Z.

Medical Robotics Reports

|

2017

|

vol. 6

15--27

PL

Brak dostępu do nowych technologii medycznych powoduje nierówności w zdrowiu. Przed zdrowiem publicznym staje nowe wyzwanie, jakim są roboty medyczne. W artykule przenalizowano w kilku europejskich krajach obowiązujące systemy finansowania oraz wydatki na ochronę zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem wydatków na urządzenia medyczne. Polska przeznacza jedynie 4,5% PKB na ochronę zdrowia. Natomiast w analizowanych państwach Europy zachodniej jest to średnio około 8% PKB. Średnio, w analizowanych państwach, na jednego robota chirurgicznego przypada 1,2 mln mieszkańców. W Europie, w dużej mierze dominuje społeczny system ochrony zdrowia. W państwach, w których wydaje się najwięcej na ochronę zdrowia, takich jak Wielka Brytania, Francja czy Niemcy, szanse wdrożenia robotów medycznych są większe niż w Polsce. W Stanach Zjednoczonych, gdzie panuje system opieki zdrowotnej oparty na prywatnych ubezpieczeniach zdrowotnych roboty stanowią o prestiżu i wysokim poziomie świadczonych usług. Każdy zakupiony robot przyciąga nowych pacjentów-klientów za którymi idą dodatkowe fundusze. Pomimo ogólnej tendencji spadkowej w kwestii finansowania nowych urządzeń i wyrobów medycznych w państwach Europy Zachodniej liczba robotów chirurgicznych rośnie. Sytuacja Polski na tle analizowanych danych wydawałaby się rokująca, ze względu na coraz większe kwoty przeznaczane na nowe urządzenia. Jednak bezwzględne kwoty, rzędu 12-13 milionów euro rocznie wydają się zbyt małe na dynamiczny rozwój rynku robotyki medycznej. Jednak generalnie prognozy dotyczące rynku robotów medycznych są optymistyczne i przewidują dynamiczny wzrost sprzedaży.

EN

The new challenges of public health are medical robots. In the article, the existing financing systems and expenditures on health care were analyzed in several European countries, with particular emphasis on expenditure on medical devices. The number of medical robots was analyzed. In Europe, the social health system is largely dominant. In countries where the most money is spent on healthcare, such as Great Britain, France or Germany, the chances of implementing medical robots are greater than in Poland. In the United States, where there is a health care system based on private health insurance, robots determine the prestige and high level of services provided. Each purchased robot attracts new clients-clients for which additional funds go. Despite the general downward trend in the financing of new devices and medical devices in Western European countries, the number of surgical robots is growing. The situation of Poland on the background of the analyzed data would seem to be promising due to the increasing amounts spent on new devices. However, the absolute amounts, amounting to EUR 12-13 million per year, seem too small for the dynamic development of the robotics market. However, in general, the forecasts for the medical robot market are optimistic and predict a dynamic growth in sales.

18

Narażenie na pole elektromagnetyczne w przestrzeni pracy podczas użytkowania urządzeń do magnetoterapii lub magneto stymulacji : metoda pomiaru pola elektromagnetycznego in situ – wymagania szczegółowe

Karpowicz J., Aniołczyk H., Bieńkowski P., Gryz K., Kieliszek J., Politański P., Zmyślony M., Zradziński P.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2016

|

Nr 4 (90)

151--180

PL

W prawie pracy określono obowiązek rozpoznania i oceny zagrożeń elektromagnetycznych w otoczeniu urządzeń i instalacji emitujących pole elektromagnetyczne (pole-EM). W rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 czerwca 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na pole-EM wśród typowych źródeł pola-EM wymieniono „urządzenia do magnetoterapii” (DzU 2016, poz. 950, zał. 1., poz. 10., zm. poz. 2284). Urządzania do magnetoterapii są wykorzystywane do łagodzenia różnych dolegliwości, z wykorzystaniem oddziaływania quasi-statycznego pola-EM. Podczas zabiegu w pobliżu aktywnych aplikatorów występuje pole-EM stref ochronnych. W związku z tym, warunki narażenia pracujących podczas użytkowania aplikatorów wymagają okresowej kontroli, wykonanej „zgodnie z metodami określonymi w Polskich Normach, a w przypadku braku takich norm, metodami rekomendowanymi i zwalidowanymi” zgodnie z wymaganiami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (DzU 2011, poz. 166), celem rozpoznania zagrożeń elektromagnetycznych i podjęcia odpowiednich środków ochronnych (DzU 2016, poz. 950, zm. poz. 2284). Metody pomiarów pola-EM w zakresie koniecznym do realizacji wspomnianych wymagań nie są obecnie znormalizowane, w związku z tym, celem relacjonowanej pracy było opracowanie metody rekomendowanej do pomiaru parametrów pola-EM in situ w przestrzeni pracy, podczas użytkowania urządzeń do magnetoterapii lub magnetostymulacji. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań wykazano, że podczas zabiegu fizyko-terapeutycznego źródłem pola-EM jest jedynie aplikator do magnetoterapii lub magnetostymulacji. W przypadku wykorzystywania pola-EM o częstotliwości podstawowej do 100 Hz o sinusoidalnym lub niesinusoidalnym przebiegu ciągłym – przemiennym lub prostowanym (tj. ze składową stałą), zasięg pola-EM stref ochronnych jest determinowany przez rozkład przestrzenny quasi-statycznego pola magnetycznego (pola-M). Ponieważ tego typu urządzenia przeważają w polskich placówkach fizykoterapeutycznych, do oceny zagrożeń elektromagnetycznych w przestrzeni pracy rekomendowano użycie uproszczonej metody pomiarów. Polega ona na pomiarze wartości skutecznej (RMS) na-tężenia pola-M w sinusoidalnym trybie pracy urządzenia. W ocenie wyników w takim przypadku uwzględnia się limity narażenia określone w prawie pracy w stosunku do wartości równoważnych natężenia pola-M przez użycie odpowiedniego współczynnika korekcyjnego, odzwierciedlającego konieczność zaostrzonej oceny narażenia przy niesinusoidalnym trybie pracy urządzenia (tj. użycie limitów określonych dla pola-EM o częstotliwości 100 Hz). W przypadku urządzeń emitujących pole-EM o częstotliwościach z zakresu kiloherców (kHz) lub pola-EM o impulsowej charakterystyce zarekomendowano stosowanie bardziej złożonych pomiarów, obejmujących indywidualne rozpoznanie charakterystyk mierzonego pola-EM i określenie współczynników korekcyjnych do interpretacji wyników pomiarów wartości skutecznej na podstawie charakterystyk metrologicznych stosowanych przyrządów pomiarowych. W metodzie określono również zasady: przygotowania pomiarów i aparatury pomiarowej, wyboru punktów pomiarowych, wyznaczania zasięgu stref ochronnych oraz dokumentowania wyników pomiarów. Omówiono również najistotniejsze źródła niepewności wyników pomiaru pola-EM w przestrzeni pracy przy omawianych urządzeniach.

EN

Labour law defines the obligation to identify and evaluate electromagnetic hazards in the vicinity of equipment and installations emitting an electromagnetic field (EM-field). Following the regulation of ministry of labour which set the provisions regarding the safety and health in EM-field, the "devices for magnetotherapy" have been mentioned among the typical sources of an EM-field (OJ 2016 items 950 and 2284, Annex 1, item 10). Magnetotherapy devices are used to alleviate various diseases, using the influence of aquasistatic EM-field. The protective zones of the EM-field are present near the active applicators during the treatment, so the conditions of exposure of personnel present nearby during the use of the applicators require a periodic inspection made "according to the methods specified in the Polish Standards, and in the absence of such standards, by recommended and validated methods according to the provisions of regulation of ministry of health (Regulation...,Journal of Laws2011, item 166), in order to identify electromagnetic hazards and to take appropriate protective measures (OJ 2016 item 950and 2284).The methods of measuring the EM-field to the extent necessary to meet the serequirements are currently not standardised; therefore, the aim of the presented work was to develop a recommended method for measuring the parameters of the EM-field in-situin the work space while using magnetotherapy or magneto stimulation devices.The recommended measurement method is based on detailed investigations on the characteristics of exposure to the EM-field surrounding typical magnetotherapy devices operated in Poland: by approx. 700 applicators of 500 devices (such as Magnetronic (series MF-10, MF-12, MF 20 and BTL), Magnetus (series 2 and 2.26), Magnoter (series D-56, D56A BL), Magner LT, Magner Plus, Magneris, MAG magnetic, Magnetic, Astar ABR).The oscilloscopic identification, the characteristics of variability in the time of the EM-field emitted by devices for magnetotherapy and magneto stimulation, and the measurements of the spatial distribution of the EM-field in the workspace by devices have been worked out. Based on the results of the study, it was shown that, during physiotherapy treatment, only the applicator for magnetotherapy or magneto stimulation is the source of the EM-field. When using an EM-field with a frequency of up to 100 Hz and a continuous sinusoidal or non-sinusoidal waveform –alternating or rectified (i.e. with a constant component) –the range of protective zones of EM-field is deter-mined by the spatial distribution of the quasi-static magnetic field (M-field). Because this type of device predominates in Polish physiotherapy centres, to assess electromagnetic hazards in the workspace, it was recommended to use a simplified method of measurement, involving the measurement of the root-mean-square (RMS) value of the M-field strength in sinusoidal operation mode and an evaluation of results, taking into account the limits reflect-ing the measures of exposure specified in the labour law in relation to the equivalent value of the M-field strength, but using an appropriate correction factor reflecting the need to strengthen the exposure evaluation at non-sinusoidal modes of operation (i.e. by the use of limits set for EM-field of 100 Hz frequency). In the case of devices emitting an EM-field with frequencies in the kilohertz (kHz) range or a pulsed EM-field, it was recommended to use more complex measurements, including an individual analysis of the characteristics of the measured EM-field and a determination of correction factors to the interpretation of the measured RMS value (based on the metrological characteristics of measuring devices used). The method also sets out principles for: measurements and measurement devices preparation, locating the measurement points, determining the range of protection zones and documenting the measurement results. The most important sources of uncertainty concerning EM-field measurements in the workspace near magnetotherapy or magnetic stimulation applicators were also discussed.

19

Spatio-temporal dependencies between hospital beds, physicians and health expenditure using visual variables and data classification in statistical table

Medyńska-Gulij B., Cybulski P.

Geodesy and Cartography

|

2016

|

Vol. 65, no. 1

67--80

EN

This paper analyses the use of table visual variables of statistical data of hospital beds as an important tool for revealing spatio-temporal dependencies. It is argued that some of conclusions from the data about public health and public expenditure on health have a spatio-temporal reference. Different from previous studies, this article adopts combination of cartographic pragmatics and spatial visualization with previous conclusions made in public health literature. While the significant conclusions about health care and economic factors has been highlighted in research papers, this article is the first to apply visual analysis to statistical table together with maps which is called previsualisation.

20

Ocena rozwoju społecznego województw Polski w latach 2005 oraz 2013 w kontekście realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju z wykorzystaniem metody TOPSIS

Roszkowska E., Filipowicz-Chomko M.

Ekonomia i Środowisko

|

2016

|

nr 2

134--149

PL

W opracowaniu przedstawiono wielowymiarową ocenę zróżnicowania rozwoju społecznego województw Polski w latach 2005 oraz 2013. Analiza postępów regionów w realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju w kontekście ładu społecznego została oparta na rankingach województw w ramach obszarów tematycznych obrazujących poziom rozwoju społecznego, poziom spójności terytorialnej oraz kierunek i tempo zachodzących zmian w roku 2013 w porównaniu z rokiem 2005. Syntetyczne mierniki wyznaczone metodą TOPSIS ze wspólnym wzorcem rozwoju, przez łączną analizę wskaźników cząstkowych, pozwoliły ocenić ogólny poziom rozwoju regionów oraz uszeregować i pogrupować badane regiony ze względu na rozważane obszary tematyczne rozwoju społecznego.

EN

The aim of this study was to estimate regional differentiation of social development of Polish voivodeships between 2005 and 2013 in the context of sustainable development. In the present study social differentiation of the regions was assessed by means of a synthetic measure TOPSIS with common development factor. The study uses the data of Central Statistical Office of Poland (GUS).