Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Metal pollution of sediments in small water reservoirs in the Kielce Highland (South Eastern Poland)

Sałata Aleksandra, Bąk Łukasz Z., Chmielowski Krzysztof, Rabajczyk Anna

Archives of Environmental Protection

|

2019

|

Vol. 45, no. 2

12--21

EN

The aim of the study was to evaluate the degree of pollution of bottom sediments from small water reservoirs with heavy metals on the basis of geochemical criteria: the enrichment factor and the geo-accumulation index. The investigations concerned sediment from eight small water reservoirs located in the Kielce Highland. Selected heavy metals, including cadmium, chromium, copper, lead and zinc, were determined using inductively coupled plasma-atomic emission spectrometry method. Additionally, particle size distribution and the content of organic matter expressed as loss of ignition were designated. The concentration of heavy metals in sediments was characterized by a great variety. The sediments of Morawica and Rejów show very high and extremely high enrichment in Cr, Zn, Pb and Cd. The values of EF>20 indicate also an extremely high enrichment in Cd of sediments in Mostki. In addition, over 50% of the samples of sediment from Suchedniów, Kaniów, Mostki and Jaśle reservoirs (the value of EF for Cr exceeded 5) indicate a moderately high enrichment of this element. Results of the analysis of the Igeo values indicate that the tested sediments are characterized by moderately high [formula] or high [formula] pollution. The differences in individual enrichment factor and geoaccumulation index values may result in the nature of heavy metals, their pollution loads, as well as speciation forms of trace elements occurrence in sediment-water complex. These findings indicate that the integration of geochemical methods is necessary for an appropriate ecological risk assessment of heavy metals in bottom sediments.

PL

Celem niniejszej pracy było określenie stopnia zanieczyszczenia osadów dennych pochodzących z małych zbiorników wodnych metalami ciężkimi. Do oceny zanieczyszczenia osadów zastosowano następujące wskaźniki: współczynnik wzbogacenia (EF) oraz indeks geoakumulacji (Igeo). Badaniom poddano osady z ośmiu małych zbiorników zaporowych zlokalizowanych na terenie Wyżyny Kieleckiej. Zawartość wybranych metali ciężkich (kadmu, miedzi, chromu, ołowiu i cynku) określono metodą atomowej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie indukowanej (ICP-OES). Dodatkowo określono skład granulometryczny osadów oraz zawartość materii organicznej – wyrażonej jako straty po prażeniu (LOI). Stężenie poszczególnych metali ciężkich w badanych zbiornikach było zróżnicowane. Osady zbiorników Morawica oraz Rejów charakteryzowały się bardzo dużym wzbogaceniem w chrom, cynk, ołów i kadm. Wyliczone wartości EF>20 wskazywały również na bardzo wysokie wzbogacenie w kadm osadów zbiornika Mostki. Ponadto, przeszło 50% przebadanych próbek osadów pochodzących ze zbiorników Suchedniów, Kaniów, Mostki i Jaśle odznaczało się umiarkowanie wysokim wzbogaceniem w chrom (EF>5). Natomiast wyniki analizy wartości indeksu Igeo wskazywały na umiarkowanie wysokie [formuła] lub wysokie [formuła] zanieczyszczenie osadów badanych zbiorników pierwiastkami śladowymi. Różnice w ocenie stopnia zanieczyszczenia osadów w oparciu o wyliczone wartości EF i Igeo mogą wynikać z samej natury pierwiastków śladowych, ładunku zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska wodnego jak również form specjacyjnych metali występujących w kompleksie woda–osad. Spostrzeżenie to implikuje konieczność integracji metod geochemicznych w ocenie ryzyka ekologicznego oraz stopnia zanieczyszczenia osadów dennych metalami ciężkimi.

2

Ocena zanieczyszczenia osadów dennych metalami śladowymi na przykładzie nizinnego zbiornika zaporowego w miejscowości Słup na Dolnym Śląsku

Senze M., Kowalska-Góralska M., Wondołowska-Grabowska A.

Ochrona Środowiska

|

2017

|

Vol. 39, nr 4

51--56

PL

Analizowano stan zanieczyszczenia metalami śladowymi (ołów, miedź, nikiel, cynk, kadm, chrom, kobalt) osadów dennych w zbiorniku zaporowym „Słup” na Dolnym Śląsku na tle potencjalnego wpływu emisji z kopalni miedzi. Stopień zanieczyszczenia osadów dennych określono na podstawie wartości współczynnika geoakumulacji metali (Igeo). Spośród analizowanych metali śladowych kadm, ołów i cynk przyjmowały wartości mieszczące się w grupie osadów niezanieczyszczonych (I klasa czystości osadów). Z kolei zawartość kobaltu i miedzi osiągała wartości przypisane osadom niezanieczyszczonym i umiarkowanie zanieczyszczonym (klasa I i II), a nikiel i chrom osadom umiarkowanie zanieczyszczonym (klasa II). Badania wykazały nieznaczny wpływ oddziaływania kopalni miedzi na środowisko wodne zbiornika zaporowego. Możne to wynikać z napływu mas powietrza na teren Dolnego Śląska najczęściej z kierunków zachodniego i południowo-zachodniego. Dlatego kopalnia miedzi, znajdująca się na północ od zbiornika, nie ma większego wpływu na jakość wód retencjonowanych w zbiorniku zaporowym.

EN

Degree of trace metal contamination (lead, copper, nickel, zinc, cadmium, chromium, cobalt) of bottom sediments from the Slup dam reservoir in Lower Silesia was analyzed considering potential effect of copper mine emissions. Degree of bottom sediment contamination was determined on the basis of a geoaccumulation factor for metals (Igeo). Among the analyzed trace metals, values for cadmium, lead and zinc were within the limits for the uncontaminated sediment group (class I). Cobalt and copper content were at the “uncontaminated” and “moderately contaminated” level (class I and II), while that of nickel and chrome — within limits for the moderately contaminated group (class II). The research pointed towards a negligible copper mine impact on the water environment of the dam reservoir. This could be explained by the inflow of air masses over the Lower Silesia Region mostly from the west and south-west. Therefore, the copper mine located to the north of the reservoir does not have a major effect on quality of the dam reservoir water.

3

Związek zawartości pierwiastków śladowych z substancją mineralną i organiczną w litotypach z pokładu węgla 308 (warstwy orzeskie) GZW

Kokowska-Pawłowska M.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2016

|

z. 5 (17)

109--120

PL

Zbadano zróżnicowanie zawartości wybranych pierwiastków śladowych (Hg, Cd, Be, As, Zn, Pb, Cu, Cr, Co, Mo, Mn) w próbkach litotypów węgla i ich popiołach pochodzących z pokładu 308 (warstwy orzeskie). Wyliczono współczynnik wzbogacenia (W) w popiołach litotypów, jako stosunek zawartości pierwiastka w popiele do zawartości w litotypie. Stwierdzono, że wartość współczynnika W jest tym większa im większa jest zawartość pierwiastka związana z substancją organiczną.

EN

Variability of the content of the selected trace elements (Hg, Cd, Be, As, Zn, Pb, Cu, Cr, Co, Mo, Mn) from the coal lithotypes and their ashes from 308 coal seam (Orzesze beds) were investigated. The enrichment coefficient value (W) have been calculated for the ashes of the lithotypes as a ratio of an element’ s content in the ash to its content in the lithotype. The assumption was that coefficient value W increase with increasing content of an element related to the organic matter of the coal.

4

Evaluation of metal uptake factors of native trees colonizing an abandoned copper mine e a quest for phytostabilization

Nirola R., Megharaj M., Palanisami T., Aryal R., Venkateswarlu K., Naidu R.

Journal of Sustainable Mining

|

2015

|

Vol. 14, iss. 3

115--123

EN

Accumulation and enrichment of heavy metals in the above ground parts of Australian native Acacia pycnantha (Ap) and Eucalyptus camaldulensis (Ec) growing in an abandoned copper mine located in Kapunda, South Australia have been studied. Cu and other metals (Na, Al, K, Ca, Fe, Zn, Cd and Pb) in plants and corresponding soils were analysed to evaluate plant interaction with soils containing heavy metals. As per the total metal analysis of leaf and corresponding soil samples, Ap accumulated 93.6 mg kgˉ¹ of Cu in leaf while the corresponding soil concentration was 1632 mg kgˉ¹. The Ec accumulated 5341 mg kgˉ¹ of Cu in leaf while the concentration of this heavy metal in soil was 65 mg kgˉ¹ in soil. The ESEM spectral analysis also showed a high leaf concentration of Cu in Ec (7%) as against only 0.12% in Ap. The average bioconcentration factor for Cu, Zn,Cd and Pb in Ec wasmuch higher than that of Ap. Similarly, enrichment factor was more in Ec for Cu, Zn and Pb than in Ap. In contrast, translocation factor for only Zn and Cd was high in Ap. This study points out that Ec and Ap have different stabilising potential in remediating heavy metals like Cu in mined soils.

5

Nagromadzenia metali w osadnikach poflotacyjnych na Dolnym Śląsku

Duczmal-Czernikiewicz A., Suchan J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 465

67--76

PL

Osadniki po flotacji rud metali stanowią nieodłączny element systemu odzyskiwania składników użytecznych i składowania pozostałości po odzysku. W niniejszej pracy przedstawiono współczynniki wzbogacenia w metale osadów zdeponowanych w osadnikach starego i nowego zagłębia miedziowego, położonych na Dolnym Śląsku. Współczynniki wzbogacenia obliczono w stosunku do składu chemicznego gleb występujących w otoczeniu składowisk. Najwyższe ich wartości wykazują miedź i ołów. Odpady są wzbogacone także nieznacznie w srebro i tytan. Pozostałe metale nie wykazują istotnego wzbogacenia.

EN

Post-flotation ore waste facilities provide an integral part of recovery system of useful components and waste disposal. The paper presents the enrichment factors for metals concentrated in sediments that were deposited in waste facilities constructed in the old and new copper districts in Lower Silesia. The enrichment factors were calculated with respect to the chemical composition of soils in the area of their occurrence. Copper and lead indicate the highest enrichment coefficients, while other metals have no significant concentration.

6

Zależność pomiędzy zawartością pierwiastków szkodliwych w litotypach węgla i ich popiołach (pokład 405, GZW)

Kokowska-Pawłowska M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2014

|

T. 30, z. 2

51--66

PL

Zbadano zróżnicowanie zawartości wybranych pierwiastków szkodliwych (Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn, Mn, Be, Li, V, As, Ga) w próbkach litotypów i ich popiołach pochodzących z pokładu 405 (warstwy załęskie). Wykazano znaczną zmienność zawartości pierwiastków w badanych próbkach, zależną od rodzaju litotypu, a przede wszystkim od zawartości popiołu. We wszystkich litotypach najwyższe zawartości wykazały pierwiastki Ba i Mn. Pozostałe oznaczone pierwiastki ze względu na średni udział w litotypach można uszeregować w następującejkolejności: Zn < Pb < V < Cu < Ni < Cr < Ga < Co < Be < Li < As < Cd. Podobną tendencję udziału pierwiastków obserwowano w popiołach litotypów. Wyliczono współczynnik wzbogacenia (W) w popiołach litotypów, jako stosunek zawartości pierwiastka w popiele do zawartości w litotypie. Założono, że wartości współczynnika W są tym wyższe im wyższa jest zawartość pierwiastka związana z substancją organiczną węgla. Na zawartość pierwiastków śladowych w litotypach duży wpływ ma ich powinowactwo geochemiczne do substancji organicznej bądź mineralnej węgla, które określono na podstawie wielkości współczynnika wzbogacenia popiołów litotypów w te pierwiastki. Najwyższymi wartościami tych współczynników (od 5 do 7) charakteryzują się pierwiastki, takie jak Cr, Be, Cd i Cu, natomiast pozostałe pierwiastki wykazują niższe wartości (od ok. 2 do ok. 3). Najniższe wartości współczynnika wzbogacenia najczęściej obserwowano w przypadku: Co, Li i Mn. Na podstawie wyliczonych wartości współczynników wzbogacenia w popiele stwierdzono, że pierwiastki, takie jak Ba, Mn, Li, As, Co, Ga, Ni, Pb i Zn charakteryzowały się dużym powinowactwem do substancji mineralnej (niski współczynnik wzbogacenia w popiele). Maksymalna ich koncentracja przypadała na litotypy silnie mineralizowane – węgiel matowy bądź półbłyszczący. Natomiast nieliczne pierwiastki, jak: Cr, Be, Cd i Cu wykazały duże powinowactwo do substancji organicznej węgla (wysoki współczynnik wzbogacenia w popiele) i tendencję do maksymalnej koncentracji w litotypie błyszczącym. Na podstawie wykazanych istotnych korelacji pierwiastków śladowych w litotypach z zawartością popiołu można uznać, że pierwiastki te są głównie obecne w substancji mineralnej węgla.

EN

This study analyzed the variability in the content of selected hazardous trace elements (Ba, Cd, Co, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn, Mn, Be, Li, V, As, Ga) from the 405 (Załęże beds) coal seams’ coal lithotypes and their ashes. The significant variability in the content of the trace elements from the examined samples depends partly on the type of lithotype, and mainly on the ash content. Within all distinguished lithotypes, the highest concentrations were of the elements Ba and Mn. Other evaluated elements could be categorized by average content in the lithotypes in following order: Zn < Pb < V < Cu < Ni < Cr < Ga < Co < Be < Li < As < Cd. A similar trend in elemental content has been observed in the ashes from the lithotypes. The enrichment coefficient (W) values have been calculated for the ashes of the lithotypes as a ratio of an element’s content in the ash to its content in the lithotype. The assumption was that coefficient W values increase with increasing content of an element related to the organic matter of the coal. The highest values of these coefficients (from 5 to 7) were shown by Cr, Be, Cd, and Cu. The other elements exhibited lower values (from about 2 to about 3), and the lowest values of the enrichment coefficient were most frequently observed in the case of Co, Li, and Mn. On the basis of the calculated enrichment coefficient values in the ashes, it has been found that elements such as Ba, Mn, Li, As, Co, Ga, Ni, Pb, and Zn demonstrated high correlation with to the mineral substance (low enrichment coefficient in the ash). Their maximum concentrations decreased for the strongly mineralised lithotypes – dull coal or semi-vitreous coal. However, a small number of elements such as Cr, Be, Cd, and Cu demonstrated high correlation with the organic matter of coal (high enrichment coefficient in the ash) and tended to be most heavily concentrated in vitreous lithotype. The trace elements’ content in the lithotypes is connected with their affinity toward organic matter or mineral matter. This was determined based on the value of the coefficient of enrichment in the ashes of these elements. On the basis of the volume of the coefficient of correlation, a significant correlation was established between trace elements in lithotypes and content of ash and mineral matter in coal.

7

Wykorzystanie współczynnika wzbogacenia, współczynnika kumulacji oraz równania podziału do oceny intoksykacji Pb lub Cu migdałka gardłowego

Nogaj E., Kwapuliński J., Bebek M., Mitko K., Suflita M., Brewczyński P., Babula M., Kowol J.

Journal of Ecology and Health

|

2012

|

R. 16, nr 2

70-75

PL

W pracy przedstawiono rezultaty obliczeń współczynników wzbogacenia i kumulacji, które wykorzystano do oceny zróżnicowania stopnia intoksykacji migdałka gardłowego Pb lub Cu dzieci zamieszkujących na terenie województwa śląskiego. Współczynniki równania podziału wskazują na większe znaczenie obecności tych pierwiastków w pyle zawieszonym w powietrzu w porównaniu do wtórnej emisji cząstek glebowych. Migdałek gardłowy jest dobrym bioindykatorem Pb i Cu. Pb i Cu oznaczono metodą ICP za pomocą aparatu Solar 2000 z dokładnością do 0,01ug/g.

EN

This work presents the results of enrichment and accumulation factor calculations which were used to estimate the level of Pb and Cu intoxication of pharyngeal tonsils of children living in the Silesian Region. The parameters of the equation of division indicate a higher significance of the presence of these elements in dust suspended in the air in comparison to secondary emission of soil particles. Pharyngeal tonsils are a good bio-indicator of Pb or Cu. Using the ICP method with the help of the Solar 2000 apparatus, the estimated accuracy of Pb and Cu were 0.01ug/g.

8

Analiza przydatności współczynnika wzbogacenia i kumulacji Ni i Ba w migdałkach gardłowych dzieci dla potrzeb oceny zróżnicowania stanu zanieczyszczenia

Nogaj E., Kwapuliński J., Suflita M., Babula M., Bebek M., Mitko K.

Ekologia i Technika

|

2011

|

R. 19, nr 4

225-230

PL

W pracy zamieszczono wyniki zawartości Ni i Ba w migdałkach gardłowych dzieci w poszczególnych miejscowościach województwa śląskiego. Potwierdzono duże właściwości kumulacyjne tkanki migdałka gardłowego w odniesieniu do Ni i Ba na podstawie wyznaczonych współczynników wzbogacenia i kumulacji. Migdałki gardłowe można wykorzystać do bioindykacji tych pierwiastków obecnych w pyle zawieszonym w powietrzu i powierzchniowej warstwie gleby.

EN

In this work results Ni and Ba contents in pharyngeals tonsils of children livng in voivodschip Silesia. Contributed high bio availability to accumulation of Ni and Ba was found on the basis enrichment factor and coefficient accumulation. The pharyngeals tonsils can be used as biomarker investigated elements in atmosphere aerosols and surface, layer of soil.

9

Kryteria wyboru parametrów procesowych dla flotacji jonów cynku

Kawalec-Pietrenko B., Konopacka-Łyskawa D., Rybarczyk P.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2010

|

Nr 2

63-64

PL

Usuwano jony cynku z modelowych roztworów wodnych metodą flotacji w obecności anionowego dodecylosiarczanu sodu oraz kationowego bromku cctylotrimetyloamoniowego. Eksperymentalnie wyznaczono zakresy pH, dla których uzyskuje się najwyższe wartości stopnia wyflotowania cynku. Stwierdzono, że dla efektywnej flotacji jonowej konieczny jest niewielki nadmiar kolektora niż wynikający ze stechiometrii jonów cynku i powierzchniowo czynnego jonu kolektora. Zaobserwowano pomijalnie mały wpływ stężenia kolektora na stopień wyflotowania cynku w procesie flotacji precypitacyjnej. Stwierdzono, że procesy flotacji jonowej i precypitacyjnej winny być prowadzone w obszarze barbotażu pęcherzykowego.

EN

The removal of zinc ions from aqueous model solutions by the flotation method using anionie sodium dodecylsulphate and cationic cetyltrimethylam-monium bromide as collectors was investigated. Ranges of pH values for the highest zinc removal were determined experimentally. It was observed that the collector concentration should be slightly higher than the stoichio-metric concentration to obtain a high zinc removal ratio by the ion flotation method. It was also observed that an influence of collector concentration on zinc removal by the precipitate flotation could be omitted. The ion flotation as well as precipitate flotation should be conducted in the homogeneous bubble flow range.

10

Addytywy a efektywność separacji pianowej białek serwatkowych

Kawalec-Pietrenko B., Hołowacz I., Kucharska K., Zander L., Warechowski J.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2009

|

Nr 6

100-101

PL

Prowadzono separację pianową roztworów białek serwatkowych. Na podstawie uzyskanych wyników dobrano warunki prowadzenia procesu, dla których stopień wyflotowania i współczynnik wzbogacenia były najwyższe. Zbadano wpływ węglanu sodu, laurylosiarczanu sodu, kar-boksymetylocelulozy i cytrynianu trietylu na przebieg separacji.

EN

Foam separation of whey proteins was studied. On base of results otained a process with the highest value of the enrichment and flotation ratio was chosen. An influence of sodium carbonate, sodium lauryl sulfate, carboxymethylcelulose and triethyl citrate as flotation improving additives was tested. The effect of additives on a course of foam separation was determined.

11

Skuteczność wydzielania białek z serwatki metodą separacji pianowej

Kawalec-Pietrenko B., Hołowacz I., Stępniak K.

Inżynieria i Aparatura Chemiczna

|

2008

|

Nr 6

34-35

PL

Przeprowadzono badania wstępne nad odzyskiwaniem białek z serwatki metodą separacji pianowej. Zbadano wpływ parametrów procesowych na przebieg i wynik końcowy separacji. Stwierdzono znaczący wpływ prędkości przepływu powietrza oraz pH roztworu na wartości współczynnika wzbogacenia oraz stopnia wyflotowania.

EN

Experiments concerning recovery of proteins from whey were carried out. An influence of process parameters on the kinetics as well as the final result of separation- was investigated. It was found a distinct influence of gas flow rate and pH value on the removal ratio and enrichment factor.

12

The use of INAA for the evaluation of air pollution at three urban sites in Poland

Szopa Z., Dybczyński R., Kulisa K., Bysiek M., Biernacka M., Sterliński S.

Chemia Analityczna

|

2004

|

Vol. 49, No. 6

915-928

EN

An instrumental neutron activation analysis (INAA) has been applied to the routine determination of 26 elements present in airborne particulate matter (APM) collected on filters from three urban sites in Poland. This method could also be applied for any other industrial, urban or rural site. The proposed procedure utilizes mixed elemental standards, pelletized samples, and medium- and long-lived radionuclides induced in the irradiated objects. Final results were corrected for the neutron flux gradient observed along the irradiated package. The analytical results are indicative for similarities, as well as differences between APM patterns, depending on the collection period (year, months) and site. The elemental enrichment factors calculated for the average seasonal concentration at the investigated sites have been compared. The detectability and reliability of the method has been evaluated.

PL

Opracowano metodą instrumentalnej neutronowej analizy aktywacyjnej (INAA) do rutynowego oznaczania zawartości 26 pierwiastków w zanieczyszczeniach powietrza zgromadzonych na filtrach. Zastosowano ją do analiz filtrów z zanieczyszczeniami pochodzącymi ze stanowisk znajdujących się wpobliżu trzech polskich miast lecz może być wykorzystana również do monitorowania zanieczyszczeń pochodzących z innych przemysłowych, miejskich lub wiejskich obszarów. W metodzie wykorzystuje się mieszane wzorce wielopier-wiastkowe. pastylkowanie próbek, radionuklidy średnio- i długo-życiowe oraz ostateczną korekcją wyników końcowych na gradient strumienia neutronów obserwowany podczas napromieniania pakietu w reaktorze. Wyniki analiz przedstawiono tak aby pokazać podobieństwa i/lub różnice w zależności od czasu gromadzenia zanieczyszczeń i miejsca. Podano i przedyskutowano przykłady wyników obejmujących poszczególne miesiące gromadzenia zanieczyszczeń oraz ich wkład w wyniki całoroczne. Porównano współczynniki wzbogacenia obliczone dla średnich wyników 3-miesięcznych dla poszczególnych miejsc gromadzenia zanieczyszczeń. Przedstawiono i przedyskutowano wykrywalność i wiarygodność metody.