Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Problemy zagospodarowania złóż kopalin na obszarze mielecko-kolbuszowsko-głogowskiego obszaru chronionego krajobrazu

Radwanek-Bąk Barbara

Górnictwo Odkrywkowe

|

2019

|

R. 60, nr 2

20--28

PL

Odkrywkowa eksploatacja złóż stanowi zawsze ingerencję w środowisko przyrodnicze, jakkolwiek zakres i skala jego przekształceń mogą być zróżnicowane - od niewielkich i ograniczonych w zasadzie do okresu eksploatacji, aż do znacznych, i długotrwałych, a niekiedy nieodwracalnych - przy masowym wydobywaniu kopaliny. Oprócz działań minimalizujących skutki tej ingerencji już w czasie prowadzenia eksploatacji, zasadnicze znaczenie ma właściwe i zindywidualizowane przeprowadzenie rekultywacji/rewitalizacji terenów poeksploatacyjnych i ich zagospodarowanie. Konfliktowość działalności wydobywczej wzrasta na obszarach objętych prawną ochroną przyrody i krajobrazu. Do takich należy Mielecko-Kolbuszowsko-Głogowski Obszar Chronionego Krajobrazu, o powierzchni blisko 50 tys. ha, położony w północno-zachodniej części województwa podkarpackiego. Jednym z głównych celów jego utworzenia jest czynna ochrona ekosystemów oraz zachowanie różnorodności biologicznej i walorów krajobrazowych pozostałych jeszcze fragmentów rozległej niegdyś Puszczy Sandomierskiej. Dotyczy to zwłaszcza unikatowych w tym regionie wydm śródlądowych i ich zespołów. Cele te powodują, że odkrywkowa eksploatacja kopalin uznawana jest tu za działalność o dużym stopniu konfliktowości. Z drugiej strony, trudno wyobrazić sobie całkowitą rezygnację z wydobywania kopalin ze złóż występujących na tym rozległym i zamieszkałym terenie, położonym ponadto w pobliżu dużych ośrodków miejskich: Rzeszowa, Mielca czy Dębicy. Kopaliny pozyskiwane ze złóż, głównie piaski lub piaski ze żwirami, są niezbędne dla zaspokojenia potrzeb bytowych lokalnych społeczności. W artykule przedstawiono skalę tego problemu oraz prowadzone działania, ukierunkowane na osiągnięcie trudnego nieraz kompromisu. Ich podstawą jest wielopłaszczyznowa waloryzacja przyrodnicza M-G-K OchK wraz z określeniem możliwości i zakresu eksploatacji kopalin pospolitych oraz wskazanie najbardziej efektywnych sposobów rekultywacji terenów poeksploatacyjnych.

EN

Opencast mining acitvity is always an injury of the natural environment, although the scope and scale of its transformations can be varied - from small and limited to the period of operation, up to significant, and long-lasting, sometimes irreversible – by mass-scale of extraction. In addition to actions minimizing the effects of this injury already during the operation, it is essential to properly and tailor reclamation / revitalization of post-mining areas and their management. The conflict of mining activity is increasing in areas covered by legal protection of nature and landscape. Mielecko-Kolbuszowsko-Głogowski Protected Landscape with an area of nearly 50,000 ha, is located in the north-western part of the Podkarpackie Voivodeship. One of the main goals of its creation is the active protection of ecosystems and preservation of biological diversity and landscape values of the remains of the Sandomierz natural forest. This particularly applies to the inland dunes that are unique in this region and their clusters. These objectives make the surface exploitation of minerals considered here to be highly conflictual activities. On the other hand, it is difficult to imagine a complete giving up extracting minerals from deposits found in this vast and inhabited area, located also near large urban centers: Rzeszów, Mielec and Dębica. The raw materials obtained from them, mainly sands or sands with gravels, are necessary to satisfy the living needs of local communities. The article presents the scale of this problem and the activities carried out, aimed at reaching a difficult compromise. Their basis is the multifaceted environmental evaluation of the M-G-K OChK together with the determination of the possibilities and scope of exploitation of common minerals and the indication of the most effective ways of re clamation of post-mining areas.

2

Nature value habitat conditions and fodder value of selected associations in semi-natural moist meadows in the Noteć Bystra river valley

Murawski M., Grzelak M., Kaczmarek Z., Gajewski P., Runowski S., Tylman O.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2018

|

Vol. 63, nr 2

166--169

EN

Floristic studies were conducted in two vegetation seasons, in 2013 and 2014. The object of analyses comprised selected phytocenoses of grass and tall sedge rushes classified to the class Phragmitetea, found in semi-natural meadows in the Noteć Bystra river valley. The selected plant associations are located at the town of Radolin, the Wielkopolskie province, the CzarnkówTrzcianka county, the Trzcianka commune. A total of 40 relevés for well-developed phytocenoses were prepared applying the 7-point scale according to Braun-Blanquet. As a result seven plant associations from two alliances (Phragmition and Magnocaricion) from the class Phragmitetea were identified. The recorded plant associations were characterised by considerable floristic diversity - 112 taxa belonging to 33 botanical families were identified, with the family Poaceae represented by the greatest number of species and found most commonly.

PL

Badania florystyczne przeprowadzono w dwóch sezonach wegetacyjnych, w 2013 i 2014 roku. Obiekt badań stanowiły wybrane fitocenozy szuwarów trawiastych i wielkoturzycowych zaliczanych do klasy Phragmitetea, występujące na półnaturalnych łąkach usytuowanych w Dolinie Noteci Bystrej. Wybrane zespoły roślinne zlokalizowane są w miejscowości Radolin w województwie wielkopolskim - powiat czarnkowsko-trzcianecki, gmina Trzcianka. Stosując siedmiostopniową skalę metody Braun- Blanqueta wykonano 40 zdjęć fitosocjologicznych dobrze wykształconych płatów roślinności. Umożliwiło to wyróżnienie siedmiu zespołów roślinnych wchodzących w skład dwóch związków (Phragmition i Magnocaricion) z klasy Phragmitetea. Wyróżnione asocjacje roślinne cechowały się znaczną różnorodnością florystyczną. Sklasyfikowano 112 taksonów należących do 33 rodzin botanicznych, wśród których najliczniejszą w gatunki, a także najczęściej reprezentowaną była rodzina wiechlinowatych.

3

Geobotanical conditions of habitats occupied by Phalaria arundinaceae caricetosum gracilis community in the middle Warta valley (Central Poland)

Gajewski P., Grzelak M., Kaczmarek Z., Owczarzak W., Tylman O., Runowski S.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2018

|

Vol. 63, nr 2

57--62

EN

The paper provides an assessment of habitat conditions of Phalaridetum arundinaceae caricetosum gracilis subassociation. Phytosociological research was conducted in a vegetation season of 2017 in the middle Warta, near Poznań, in the area with varied moisture and trophic conditions. Variety of flora, a botanical structure and a phytosociological one were assessed. Three soil opencasts were done within the area. Such properties as reaction, the content of total carbon and nitrogen, texture, soil density and its particle density, porosity, maximal hygroscopic capacity, water bond potentials of soil, readily and total available water were marked. In an investigated area, a subassociation of Phalaridetum arundinaceae caricetosum gracilis usually formed degraded barren. The crop as well as an economic value of species in the habitat were low. A systematic affiliation of syngenetic groups in an association of Phalaridetum arundinaceae and a subassociation of Phalaridetum arundinaceae caricetosum gracilis in the valley of Warta river was strongly connected with a percentage share of species which formed a variant of reed cane. In the researched area, Murshic soils in various in stages of mucking were a dominant soil habitat of a subassociation Phalaria arundinaceae caricetosum gracilis. In these soils, a peat-forming process had been stopped and replaced with decession of organic matter. A change of a soil-forming process was probably a result of a natural lowering of soil-ground water level, which had been triggered by an unfavorable water balance.

PL

W pracy przedstawiono ocenę warunków siedliskowych podzespołu Phalaridetum arundinaceae caricetosum gracilis. Badania fitosocjologiczne przeprowadzono w sezonie wegetacyjnym 2017 w dolinie środkowej Warty w okolicach Poznania, na obszarze o zróżnicowanych warunkach wilgotnościowych i troficznych. Oceniono różnorodność szaty roślinnej, strukturę botaniczną i fitosocjologiczną. Na badanym terenie podzespół Phalaridetum arundinaceae caricetosum gracilis tworzył zazwyczaj zdegradowane nieużytki. Cechowały go niskie plony, a także mała wartość gospodarcza gatunków tworzących to zbiorowisko. Przynależność systematyczna grup syngenetycznych w zespole Phalaridetum arundinaceae i podzespole Phalaridetum arundinaceae caricetosum gracilis w dolinie Warty była ściśle powiązana z procentowym udziałem gatunków tworzących wariant szuwaru mozgowego. Na badanym terenie dominującym siedliskiem glebowym podzespołu Phalaria arundinaceae caricetosum gracilis były gleby torfowo-murszowe, wykazujące różne stadia zmurszenia. W glebach tych proces torfotwórczy został przerwany i zastąpiony decesją materii organicznej. Zmiana procesu glebotwórczego była przypuszczalnie wynikiem naturalnego obniżenia się poziomu zwierciadła wody glebowo-gruntowej, co spowodowane było prawdopodobnie niekorzystnym bilansem wodnym.

4

Waloryzacja przyrodnicza zbiornika retencyjnego Mściwojów

Pluskota P., Malczewska B., Kempiński J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 6

65--70

PL

W pracy przeprowadzono hydro-morfologiczną waloryzację przy użyciu: terenowej metody Ilnickiego i Lewandowskiego oraz brytyjskiej metody River Habitat Survey (RHS), dostosowanej do warunków polskich. Omawiany w pracy zbiornik jest jednym z dwóch w województwie dolnośląskim obiektem małej retencji posiadającym zbiornik wstępny. Zbiornik ten służy do magazynowania wody i ochrony przed falą powodziową, przeznaczony jest również na cele rekreacyjne i wypoczynkowe. Zastosowane w zbiorniku przegrody biologiczne oddzielają zbiornik główny od zbiornika wstępnego, dzięki czemu stanowią wyspy dla ptactwa wodnego i innych zwierząt.

EN

The paper assesses the hydro-morphological of the Misciwojow retention reservoir. The evaluation was carried out using the Ilnicki and Lewandowski’s method and the British River Habitat Survey (RHS), adapted to Polish conditions. The reservoir discussed in this paper is one of two small retention facilities in the Lower Silesian Voivodship with a preliminary reservoir. Apart from the function of water storage and flood protection, the main reservoir is also intended for recreational purpose. The biological barriers used separate the main reservoir from the initial reservoir, making it an island for waterfowl and other animals.

5

Rozpoznanie i waloryzacja wartości przyrodniczych obszarów wiejskich na przykładzie gminy Mełgiew jako element procesu planowania rozwoju zrównoważonego

Szefler S.

Architectus

|

2018

|

Nr 3 (55)

111--125

PL

Celem artykułu jest przedstawienie modelowego postępowania w zakresie rozpoznania i oceny wartości przyrodniczych gminy, jako przykład badań krajobrazu wykonywanych na potrzeby dokumentów planowania przestrzennego. Metodę zaprezentowano na przykładzie gminy Mełgiew. Podstawą pracy było określenie sposobu zagospodarowania terenów oraz ocena wybranych komponentów środowiska. Wykonano waloryzację wartości przyrodniczych gleb oraz środowiska w oparciu o szatę roślinną na poziomie krajobrazowym. Analizowanym elementom przypisano wartości wynikające ze stopnia ich naturalności. Synteza wyników uzyskanych na podstawie oceny gleb oraz szaty roślinnej umożliwiła obliczenie średniej wartości przyrodniczej całej gminy. Waloryzacja wartości przyrodniczej pozwoliła na określenie tempa i kierunków zmian zachodzących w krajobrazie. Analiza wyników tak przeprowadzonych badań ma umożliwić prognozowanie przyszłych procesów dotyczących środowiska gminy i jej sąsiedztwa. Prezentowany proces badawczy powinien być standardem postępowania na poziomie lokalnego planowania przestrzennego w zakresie waloryzacji środowiska przyrodniczego, a tym samym krajobrazu.

EN

The aim of the article is to present a model research procedure in the field of recognizing and assessing the natural values of the commune as an example of landscape research carried out for the needs of spatial planning documents. The research was presented on the example of the Mełgiew commune. The basis of the research was to determine the manner of land development and assessment of selected environmental components. The valorization of natural values of soils and the environment on the basis of vegetation at the landscape level was carried out. The tested elements were assigned values resulting from the degree of their naturalness. The synthesis of the results of the research, obtained on the basis of the assessment of soils and vegetation cover, made it possible to calculate the average natural value of the entire commune. Valorisation of the natural value has allowed to determine the pace and directions of changes taking place in the landscape. The analysis of the results of such research is to enable forecasting of future processes regarding the commune’s environment and its neighborhood. The presented research process should be a standard of conduct at the level of local spatial planning in the field of valorisation of the natural environment, and thus the landscape.

6

Habitat evaluation, habitat conditions and utility value of selected plant associations in seminatural moist meadows in the Noteć Leniwa river valley

Murawski M., Grzelak M., Gajewski P., Kaczmarek Z., Runowski S., Zalas M.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2017

|

Vol. 62, nr 4

29--32

EN

Floristic analyses were conducted in two vegetation seasons, in 2013 and 2014, on selected plant associations found in seminatural meadows in the Noteć Leniwa river valley. Selected phytocenoses are located in Białośliwie, the Wielkopolskie province, the Piła county, the Białośliwie commune. Using the Braun-Blanquet method a total of 37 relevés were prepared of wellestablished phytocenoses, identifying five plant associations and one plant community from the class Molinio-Arrhenatheretea as well as two plant associations from the class Phragmitetea. The specified plant associations were characterised by considerable floristic diversity, with a total of 94 classified taxa belonging to 28 families, among which the family Poaceae was the most abundant in terms of the number of species as well as most commonly represented.

PL

Badania florystyczne wykonano w dwóch sezonach wegetacyjnych, w 2013 i 2014 roku, a obiektem były wybrane zespoły roślinne występujące na łąkach półnaturalnych w Dolinie Noteci Leniwej. Wybrane fitocenozy zlokalizowane są w miejscowości Białośliwie- województwo wielkopolskie, powiat pilski, gmina Białośliwie. Przy użyciu metody Braun-Blanqueta wykonano 37 zdjęć fitosocjologicznych dobrze wykształconych płatów roślinności, co pozwoliło na wyróżnienie pięciu zespołów i jednego zbiorowiska z klasy Molinio-Arrhenatheretea oraz dwóch zespołów z klasy Phragmitetea. Wyróżnione asocjacje roślinne cechowały się znaczną różnorodnością florystyczną- sklasyfikowano 94 taksony przynależne do 28 rodzin botanicznych, wśród których najliczniejszą w gatunki, a także najczęściej reprezentowaną była rodzina wiechlinowatych.

7

Methodology of surveying small bodies of water in urban areas

Jakubiak M., Panek E.

Geoinformatica Polonica

|

2016

|

T. 15

135--142

EN

The aim of the article was to present the development of methodology of surveying small water bodies in urban areas. The term “small body of water” is not precisely deﬁned. Most often, it is assumed that the surface of a small water body is up to 1 hectare. In addition to natural hazards, small water bodies in urban areas are subjected to an anthropogenic pressure. In many cases, this pressure leads to a rapid degradation or even a complete liquidation. Urban areas are characterized by a low rate of biodiversity. Therefore, the eﬀ orts to preserve the surface of waters are essential for the maintenance of biodiversity and improvement of aesthetic values of the landscape. Surveying of small urban water bodies is extremely important, as it is the ﬁ rst step to take protective measures. The proposed methodology takes into account a number of natural and hydrological parameters as well as potential threats. The methodology was presented in the form of a surveying sheet, including both photographic and cartographic documentation, as well as the descriptive data pertaining to a speciﬁc water body and a fragment of its catchment in the immediate vicinity.

PL

Artykuł prezentuje koncepcję metodyki inwentaryzacji małych zbiorników wodnych na terenach zurbanizowanych. W przepisach brak jednoznacznej deﬁ nicji powyższych zbiorników. Najczęściej przyjmuje się, iż są to obiekty o powierzchni nieprzekraczającej 1 ha. Oprócz naturalnych zagrożeń, akweny na terenach miejskich, poddane są szczególnej presji antropogenicznej, która prowadzi do szybkiej degradacji lub nawet całkowitej likwidacji. Ponieważ obszary miejskie charakteryzują się niskim wskaźnikiem różnorodności biologicznej, stąd też dążenie do zachowania powierzchni wodnych ma zasadnicze znaczenie dla jej utrzymania oraz podniesienia walorów estetyczno-krajobrazowych. Dlatego obiekty te powinny zostać objęte ochroną, której pierwszym etapem jest przeprowadzenie inwentaryzacji. W propozycji inwentaryzacji uwzględniono szereg parametrów przyrodniczych i hydrologicznych a także potencjalne zagrożenia. Zaproponowana metodyka ujęta została w formie karty inwentaryzacyjnej obejmującej zarówno dokumentację fotograﬁczną i kartograﬁczną oraz dane opisowe charakteryzujące zbiornik i fragment jego zlewnii w bezpośrednim sąsiedztwie akwenu.

8

Phytocenoses with a considerable share of Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv.

Grzelak M., Mackiewicz D., Murawski M., Janyszek S., Runowski S., Knioła A.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2015

|

Vol. 60, nr 3

106--108

EN

Basic studies were conducted in the Notec Bystra valley at the Biała - Radolin - Radolinek section, in the vegetation season in 2012, and supplementary studies, mainly site studies, were conducted in 2014. In terms of the administrative division this area is located in the northern part of the Wielkopolskie province in the Czarnków-Trzcianka county. Analyses were carried out on seventeen phytocenoses with a marked dominance of tufted hairgrass (Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv.). In the floristic composition native species were predominant, accounting for 92.72%, of which 70.91% were apophytes and 21.81% - spontaneophytes. Alien species (kenophytes and archeophytes) were relatively scarce and accounted for 7.28%. Analysed phytocenoses in the plant community are characterized by a medium floristic diversity, defined by the calculated Shannon-Wiener index H’ = 2.7. In turn, the nature value index was 2.16. Fodder value was low, with yields of hay at 3.2 - 4.2 (t ha-1) and fodder value score Fvs = 3.9.

PL

Badania zasadnicze przeprowadzono w dolinie Noteci Bystrej na odcinku Biała - Radolin - Radolinek, w sezonie wegetacyjnym w 2012, a uzupełniające, głównie siedliskowe, w 2014 r. Pod względem administracyjnym obszar ten jest położony w północnej części województwa wielkopolskiego, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim. Przeanalizowano siędemnaście płatów z widoczną dominacją śmiałka darniowego. (Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv.). W składzie florystycznym przeważają gatunki rodzimego pochodzenia, które stanowią 92,72% z czego 70,91% to apofity, a 21,81% - spontaneofity. Gatunki obcego pochodzenia (kenofity i archeofity) występują stosunkowo nielicznie i stanowią 7,28%. Analizowane płaty zbiorowiska odznaczają się średnią różnorodnoscią florystyczną, która charakteryzuje obliczony wskaźnik Shannona- Wienera wynoszący H’ = 2,7. Natomiast wskaźnik waloryzacji przyrodniczej wynosi 2,16. Wartość paszowa jest niska, plony siana kształtują się na poziomie 3,2 - 4,2 (t ha-1), a wartość użytkowa (Lwu = 3,9).

9

Waloryzacja przyrodniczo-użytkowa szuwaru mozgowego w dolinie Noteci

Grzelak M., Murawski M.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2013

|

Vol. 58, nr 3

183--187

PL

Celem badań była waloryzacja przyrodnicza, która miała charakter analizy flory i ocenę aktualnego stanu szaty roślinnej łąk mozgowych w dolinie Noteci na odcinku Radolinek-Czarnków-Wieleń. Badania fitosocjologiczne i siedliskowe przeprowadzono na obszarach podmokłych, o zróżnicowanych warunkach wilgotnościowych i troficznych, w latach 2010-2012. Badania dotyczyły oceny różnorodności szaty roślinnej, struktury botanicznej, fitosocjologicznej i florystycznych grup użytkowych, stopnia synantropizacji roślinności, określenie tendencji dynamicznych gatunków, spektrum biologicznego, frekwencji gatunków. Ponadto określono warunki siedliskowe oraz dokonano waloryzacji użytkowej. Badania wykazały, że kierunkowość przemian flory na badanym obszarze uzależniona była głównie od warunków wilgotnościowych, żyzności i odczynu gleby. Czynniki te miały istotny wpływ na warunki troficzne i warunkowały skład gatunkowy flory oraz jej różnorodność.

EN

The aim of the study was to conduct evaluation of the Phalaridetum arundinaceae typicum and its subassociations, comprising an analysis of flora and assessment of the current condition of vegetation cover in reed canarygrass meadows in the Noteć valley in the Radolinek-Czarnków-Wieleń section. In the years 2010-2012 phytosociologial and habitat analyses were carried out in wetlands, with varied moisture and trophic conditions. These analyses included assessment of vegetation cover diversity, botanical, phytosociological and floristic structure of use groups, vegetation synanthropy rates, determination of dynamic species trends, biological spectrum and frequency of species. Moreover, habitat conditions were determined and use valuation was performed. Analyses showed that the directions of changes in flora in the investigated area were dependent on moisture conditions, fertility and soil reaction. These factors had a significant effect on trophic conditions and determined species composition of flora and its diversity.

10

Różnorodność i walory przyrodnicze zbiorowisk mokradłowych w Dolinie Białej, w centrum Białegostoku

Łaska G.

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 29

87-98

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań fitosocjologicznych prowadzonych w 2010 r. w dolinie Białej, w centrum Białegostoku. W badaniach stwierdzono występowanie 11 zbiorowisk roślinnych, w tym 2 cenne zbiorowiska leśne wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG oraz 9 zbiorowisk nieleśnych i 7 chronionych gatunków roślin. Ocena walorów przyrodniczych siedlisk mokradłowych wokół koryta rzeki Białej wskazuje na obecność cennych i rzadko występujących zbiorowisk roślinnych na terenach miejskich, w randze obiektów od średnio umiarkowanych (klasa V) i umiarkowanych walorów przyrodniczych (klasa IV) do małych walorów (klasy I-III). Obecność zbiorowisk mokradłowych w śródmiejskiej dolinie rzecznej stanowi o szczególnej wartości przyrodniczej i atrakcyjności biologicznej badanego obszaru.

EN

The phytosociological study was carried out in 2010 in the Biala valley in centre of Bialystok. The results revealed 11 plant communities from five phytosociological classes. Among them were 2 valuable types of forest communities mentioned in the I Annexe of the Habitats Directive 92/43/EEC, 9 types of non-forest communities and 7 protected plant species. In plans of the Biala valley management, we recommended restoration of the species composition and preservation of valuable wetland habitats by re-meandering of the Biala River bed, accompanied by establishment of a botanic park to be used for natural, didactic and recreational purposes.

11

Metoda oceny wartości przyrodniczej obszaru gminy ze szczególnym uwzględnieniem roli mokradeł

Stręk M., Lipka K.

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 29

192-201

PL

W pracy przedstawiono propozycję metody oceny wartości przyrodniczej na przykładzie obszaru gminy Sędziszów Małopolski z uwzględnieniem funkcji badanych mokradeł. Waloryzacji dokonano na podstawie metody Oświta i Dembka.

EN

This work presented a proposal method for assessing the natural value for area of the municipalities of Sedziszów Malopolski, taking into account the functions of wetlands. The valorisation was made on the basis of the methods Oświt and Dembek.