Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Former Iron Mining Sites as Habitat Islands for Ancient Woodland Plant Species

Podgórska M.

Polish Journal of Ecology

|

2018

|

Vol. 66, nr 3

227--238

EN

The main aim of this study is to present the role of anthropogenic habitats created by the remnants of old iron ore mining activities in preserving the ancient woodland plant species (AWS). The studies, which took place in 2010-2015, covered 30 former post-mining fields in the northern foreland of the Świętokrzyskie Mountains (SE Poland). Each field contains the remnants of old iron ore mining – gob piles and the areas not transformed by mining, which surround the heaps. Within each post-mining fields, two lists (on gob piles and in their surroundings) covering the AWS were prepared. Additionally, two substrate samples were taken – one from the randomly selected gob pile, and one from the non-transformed site. The relationships between the numbers of AWS and selected environmental variables were analysed by statistical methods. It was found that the difference in the number of AWS characteristic of the Querco-Fagetea class between gob piles and their surroundings is significant. The conducted analyses indicated that this difference is not resulting from the difference in the areas between gob piles and their surroundings but from the pH of the substrate. The numbers of the mesophilous AWS in gob piles are not uniform and range from 3 to 37 and are correlated with the age of gob piles, the pH values and the depth of the iron ore deposits. At present, the remnants of old ore mining – gob piles constitute the sole habitat islands for the ancient mesophilous deciduous woodland species within the northern foreland of the Świętokrzyskie Mts.

2

Różnorodność florystyczna dawnego parku dworskiego w Rzeszowie-Zalesiu

Szczurowski Ł., Oklejewicz K.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2018

|

T. 22, cz. 1

97--106

PL

Na obszarze dawnego parku dworskiego w Rzeszowie-Zalesiu zinwentaryzowano 250 gatunków roślin naczyniowych, z czego 187 stanowiły taksony rodzime i trwale zadomowione. Taksony trwale zadomowione reprezentowane były przez 19 gatunków archeofitów i 16 gatunków kenofitów, w tym 13 inwazyjnych. Odnotowano występowanie 57 gatunków uprawianych, 3 gatunków przejściowo zdziczałych z uprawy oraz 3 gatunków o niepewnym statusie we florze Polski. Odnaleziono również nieutrwalonego mieszańca międzygatunkowego. Określono ponadto poziom synantropizacji flory badanego terenu, wykorzystując następujące wskaźniki liczbowe: antropofityzacji (WAn = 38%), archeofityzacji (WAr = 10,16%), kenofityzacji (WK = 8,56%), modernizacji (WM = 45,71%) oraz stopnia labilności flory (WF = 1,2%).

EN

In the territory of the post-manorial park in Rzeszów-Zalesie the occurence of 250 species of vascular plants were inventoried, of which 187 were native and permanently established taxa. Permanently established species were represented by 19 species of archaeaophytes and 16 species of kenophytes, including 13 invasive species. There were 57 cultivated species, 3 ergasiophygophytes and 3 species of uncertain status in the Polish flora. An unpreseved interspecific hybrid has been also discovered. The level of synanthropization of the studied area was determined by using indicators of the antopogenic transitions of flora: anthropophytysation (WAn = 38%), archaeophytysation (WAr = 10,16%), kenophytysation (WK = 8,56%), modernization (WM = 45,71%) and level of lability of flora (WF = 1,2%).

3

The Long-Term Changes of Forest Communities as an Effect of Former Iron-Ore Mining Activities and Current Forest Management: Importance for Local Biodiversity

Podgórska M.

Polish Journal of Ecology

|

2016

|

Vol. 64, nr 1

35--44

EN

The human induced changes affect the transformation of different plant communities. In some cases this process can contribute to increase in local biodiversity, but it depends on type and manner of human activity involved. The main aim of this study is to answer the question how two anthropogenic factors (former and current) can modify the species composition in forest phytocoenoses. The study area is situated in the southern Poland (Małopolska Upland). The studies were carried out on two former (19th century) mining fields where planting Common Beech Fagus sylvatica (field A) and Scots Pine Pinus sylvestris (field B) have been done since the first half of the 20th century. On gob piles (sites transformed by former iron-ore mining), single-species beech (field A) or pine (field B) tree stands are undergoing secondary succession, and transform into multi-species, fertile deciduous forests. This secondary communities corresponding to the types of new, fertile soils (formed by clayey-loamy material of gob piles), generated as a result of mining activities. Whereas, on non-transformed areas forest communities with floristic structures and composition linked to poor and acidophilous phytocoenoses developed. These communities are also compatible with their respective, primary habitats (acid, poor, and sandy soils). Nonetheless, the secondary succession of forest communities on gob piles can be disturbed. In the herb layer of fertile habitats of post-mining sites where Pinus sylverstis was planted (field B) acidophilous species among mesophilous forest species were noted. This process of acidification of humus layer is induced by the fall of needles of pines and it has not been observed in communities with planted Fagus sylvatica (field A). It was found that previous mining activities now affect the secondary succession in the forest communities of northern part of the Małopolska Upland because they have created new habitats where process of forming mesophilous phytocoenoses was observed. Accordingly, former human activity leads to the increase in local biodiversity. On the other side current forest management can reduce this effect as a result of planting tree species which acidify these fertile habitats and suppressed the occurrence of mesophilous forest species, what, by contrast, decrease the species richness.

4

Application of the Bait-Lamina Method to Measure the Feeding Activity of Soil Fauna in Temperate Forests

Klimek B., Niklińska M., Jaźwa M., Chodak M., Tarasek A.

Polish Journal of Ecology

|

2015

|

Vol. 63, nr 3

414--423

EN

The aim of the study was to compare the feeding activity of soil fauna in seven temperate forests with the application of the bait-lamina method. Seven types of temperate forests located throughout Poland (East-Central Europe) were tested, ranging from dry pine forest with a typical poor quality soil to eutrophic riparian fresh deciduous forest. Each forest type was represented by five stands and all stands altogether represented natural gradient of soil fertility, texture and vegetation diversity. Despite clear diversification between the studied forest types according to a range of soil physicochemical properties and vegetation characteristics in addition to applying recommended measurement conditions for the method, we determined that the feeding activity of soil fauna did not differ between forest types. The activity of soil fauna did not depend on site botanical characteristics or any soil physical or chemical features, indicating that the bait lamina method was useless in measuring the feeding activity of soil fauna in temperate forest soils. Differences in the feeding activity of soil fauna might result from other environmental factors that influence soil fauna feeding activity in forest stands that were not measured here, i.e., soil temperature and humidity. The differences could also be attributable to the attractiveness of the bait substrate to soil fauna, which may be different in various soil conditions.

5

Chronione i rzadkie gatunki roślin użytków zielonych w Sudetach

Paszkiewicz-Jasińska A.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2015

|

T. 18, nr 2

259--270

PL

Przedstawiono występowanie gatunków roślin chronionych, zagrożonych i rzadkich na użytkach zielonych usytuowanych w makroregionach: Pogórze Zachodniosudeckie, Sudety Środkowe i Wschodnie. Na podstawie badań florystyczno-fitosocjologicznych, przeprowadzonych w latach 2009-2014, stwierdzono dziesięć gatunków chronionych, w tym cztery taksony objęte ochroną gatunkową ścisłą. W składzie florystycznym użytków zielonych odnotowano dwa taksony podawane jako gatunki zagrożone wyginięciem na terenie Polski oraz osiem zagrożonych gatunków flory naczyniowej Dolnego Śląska o różnych kategoriach zagrożenia. Użytki zielone objęte badaniami, występujące w Sudetach Środkowych, charakteryzują się większym udziałem gatunków zagrożonych i rzadkich niż w Sudetach Wschodnich i Pogórzu Zachodniosudeckim.

EN

An important part of the landscape of the Sudetes are grassland. They account approximately 50% of agricultural area. These are most often semi-natural communities which their origin, complexity of the structure and species composition are due to human activity. Over the past decades, the disappearance of many meadow communities and related taxons are observed. Intensification of this phenomenon makes it necessary to conduct a study on the current state of grassland. The floristic and phytosociological study was carried out in the years 2009-2014 with the Braun-Blanquet method on the grassland in Sudetes Mts (the Western Sudetes Foothills, The Central Sudetes, The East Sudetes). The resulting material was analysed in terms of endangered and rare species. Evaluation of the plant species was based on the Regulation of the Minister of Environment of 9 October 2014, on the protection of species of plants. In addition, a list of endangered and rare vascular plants of Lower Silesia has been taken into account, which was developed based on the International Union for Conservation of Nature (IUNC) and supplemented by criteria and regional categories. The studies showed that in the floristic composition of part of the analysed grasslands there were 4 strictly protected species and 6 partial protected species. To the most commonly reported include: Colchicum autumnale L., reported slightly less frequently: Platanthera bifolia (L.) Rich., Dactylorhiza majalis (Rchb.) P. F. Hunt & Summerh.), Colchicum autumnale L. Occasionally the presence of Gymnadenia conopsea (L.) R. Br. subsp. conopsea, Trollius europaeus L., Iris sibirica L., Lilium martagon L., Epipactis helleborine (L.) Crantz were reported. Most of these species is placed on the endangered species list of vascular flora of Lower Silesia, as a species exposed to extinction and species with a lower risk of extinction (rare). Trollius europaeus L., Gymnadenia conopsea (L.) R. Br. subsp. conopsea. are in danger of becoming extinct. From species close to the threat but at a lower risk of extinction occurred Dactylorhiza majalis (Rchb.) P.F. Hunt & Summerh and poorly threatened - Colchicum autumnale L. and Platanthera bifolia (L.) Rich. Most of the rare and protected species was found on grassland located in the Central Sudetes, which can be associated with taking inventory more research areas (meadows and pastures), than on the Western Sudetes Foothills and in the East Sudetes.

6

Możliwości oczyszczania środowisk wodnych metodą ryzofiltracji

Koźmińska A., Hanus-Fajerska E., Muszyńska E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2014

|

T. 14, z. 3

89--98

PL

We współczesnym świecie pestycydy, substancje powierzchniowo czynne, węglowodory ropopochodne, fenole, chlorowe pochodne bifenylu i metale ciężkie, takie jak ołów (Pb), miedź (Cu), chrom (Cr), kadm (Cd), rtęć (Hg) i cynk (Zn) są zaliczane do istotnych antropogenicznych zanieczyszczeń środowiska. Zanieczyszczenia wody można usunąć stosując metody mechaniczne, fizykochemiczne lub biologiczne. Ze znanych technologii fitoremediacji, ryzofiltracja jest najbardziej przydatna do usuwania zanieczyszczeń chemicznych z medium wodnego. Mechanizm fitofiltracji opiera się na zdolności wybranych roślin do adsorpcji bądź absorpcji zanieczyszczeń. Jedynie nieliczne gatunki roślin charakteryzują się szybkim tempem wzrostu systemu korzeniowego i są zdolne do wydajnej fitoremediacji. Odpowiedni dobór materiału roślinnego jest zasadniczym etapem procesu ryzofiltracji, zwłaszcza gdy jest wymagane oczyszczenie wody z mieszaniny związków toksycznych. W opracowaniu opisano zalety ryzofiltracji, zwłaszcza w odniesieniu do zbiorników wodnych zanieczyszczonych metalami ciężkimi, oraz dokonano przeglądu gatunków roślin naczyniowych stosowanych w tej technologii.

EN

Pesticides, surfactants, petroleum hydrocarbons, phenols, chlorinated derivatives of biphenyls and heavy metals such as lead (Pb), copper (Cu), chromium (Cr), cadmium (Cd), mercury (Hg) and zinc (Zn) are ranked among the most common anthropogenic environmental pollutions. Contaminated water can be subjected to purification using mechanical, chemical or biological methods. Phytofiltration is classified as one of phytoremediation technologies, in which plants are used to remediate contaminated water through absorption, concentration, and precipitation of pollutants. Presently, only very few plant species are known to be suitable for rhizofiltration technology. Such species can efficiently remove toxic metals from a solution, thanks to rapidly growing root systems. The selection of suitable plant material is still considered a difficult step, especially when purification of groundwater contaminated with a mixture of compounds is concerned. The advantages of rhizofiltration are described in this article, especially in relation to water reservoirs contaminated with heavy metals, and the vascular plant species used in this technology are reviewed.

7

Flora naczyniowa (Tracheophyta) cmentarzyw Czeladzi

Jędrzejko K., Rahmonov O., Banaszek J.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

nr 22

77--88

PL

Praca ta dotyczy oceny naturalnych zasobów gatunkowych roślin naczyniowych na trzech katolickich cmentarzach i w ich otulinach w obrębie miasta Czeladzi. Łącznie na badanych cmentarzach odnotowano 371 gatunków wraz z niższymi taksonami roślin naczyniowych, w tej liczbie 84 antropofity, wśród nich występują 4 zadomowione we florze polskiej taksony oraz 3 efemerofity. Spośród klas najliczniej reprezentowane są gatunki z kl. Molinio-Arrhenetheretea (30 gatunków) oraz Artemisietea vulgaris (27 gatunków). Przedstawiono charakterystykę taksonów badanej flory pod względem zróżnicowania gatunków i ich przynależność do określonych typów form życiowych. W składzie florystycznym dominują rośliny synantropijne, głównie typu ruderalnego.

EN

The paper presents the evaluation of natural resources of vascular plant species in the are of 3 cemeteries and their neighborhood in limits of Czeladź city. The investigation showed the occurrences of 371 vascular plants along with subordinate vascular plants. Among the total number of flora has been noticed 84 anthropophytes (within them: 4 domesticated species and 3 ephemerous). Within the classes dominated species represented Molinio-Arrhenetheretea (30 species) and Artemisietea vulgaris (27 taksons). In the paper also showed the differentiation of flora in term of life forms and frequencies occurrences of species. In floristic composition of cemeteries are dominated species belonged mainly to synanthropics with ruderal character. The biodiversity in sacred objects also connected with decorative species with different biogeographically origin.

8

Inwazyjne antropofity na murszejącym drewnie i wykrociskach w lasach Karkonoszy

Staniaszek-Kik M, Żarnowiec J

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 32

156--163

PL

Na murszejącym drewnie i na wykrociskach w lasach Karkonoszy stwierdzono trzy inwazyjne antropofity, tj.: dwie rośliny naczyniowe – Digitalis purpurea L. i Impatiens parviflora DC. oraz jeden mech – Orthodontium lineare Schwägr. Stanowi to zaledwie 1,9% flory analizowanych siedlisk (1,1% flory mchów, 2,9% flory roślin naczyniowych) i 3,5% kenofitów znanych we florze kwiatowej Sudetów. Gatunki te rosły przeważnie sporadycznie i z niską frekwencją, na 3,5% zbadanych obiektów (na 3,1% murszejących kłód i pniaków oraz na 5,6% elementów składowych wykrocisk), we wszystkich typach zbiorowisk leśnych w granicach Karkonoskiego PN i poza nim. Obecnie inwazyjne kenofity nie zagrażają różnorodności narażonej na wyginięcie flory epiksylicznej. Omawiane siedliska wydają się wykazywać odporność na wnikanie antropofitów.

EN

Three invasive anthropophytes, i.e. two vascular plants Digitalis purpurea L. and Impatiens parviflora DC. as well as one moss Orthodontium lineare Schwägr, were recorded on decaying wood and tree-fall disturbances (pit-mound-root plate complex). It contributes only 1.9% to the flora of analyzed habitats (1.1% of moss flora, 2.9% of vascular plant flora) and 3.5% of neophytes known in Sudeten Mts. They grew, sporadically and with a low frequency, on 3.5% of studied objects (on 3.1% of decaying logs and stumps and 5.6% of tree-fall disturbances) in all types of forest communities in the area of Karkonosze National Park and in the vicinity. Nowadays, invasive neophytes do not pose a threat to diversity of endangered epixylic flora. Described habitats seem to be resistant to penetration by anthropophytes.

9

Metal nanoparticles and plants

Masarovičová E., Kráľová K.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2013

|

Vol. 20, nr 1

9-22

EN

Metal nanoparticles (MNPs) belong mostly to the engineered type of nanoparticles and have not only unique physical and chemical properties but also different biological actions. In recent years, noble MNPs and their nano-sized agglomerates (collectively referred to as nanoparticles or particles in the subsequent sections) have been the subjects of much focused research due to their unique electronic, optical, mechanical, magnetic and chemical properties that can be significantly different from those of bulk materials. To enhance their use, it is important to understand the generation, transport, deposition, and interaction of such particles. Synthesis of MNPs is based on chemical or physical synthetic procedures and by use of biological material ("green synthesis" as an environmentally benign process) including bacteria, algae and vascular plants (mainly metallophytes). In biological methods for preparation of metal nanoparticles mainly leaf reductants occurring in leaf extracts are used. MNPs can be formed also directly in living plants by reduction of the metal ions absorbed as a soluble salt, indicating that plants are a suitable vehicle for production of MNPs. These methods used for preparation of MNPs are aimed to control their size and shape. Moreover, physicochemical properties of MNPs determine their interaction with living organisms. In general, inside the cells nanoparticles might directly provoke either alterations of membranes and other cell structures or activity of protective mechanisms. Indirect effects of MNPs depend on their physical and chemical properties and may include physical restraints, solubilization of toxic nanoparticle compounds or production of reactive oxygen species. Toxic impacts of MNPs on plants is connected with chemical toxicity based on their chemical composition (eg release of toxic metal ions) and with stress or stimuli caused by the surface, size and shape of these nanoparticles. Positive effects of MNPs were observed on the following plant features: seed germination, growth of plant seedlings, stimulation of oxygen evolution rate in chloroplasts, protection of chloroplasts from aging for long-time illumination, increase of the electron transfer and photophosphorylation, biomass accumulation, activity of Rubisco, increase of quantum yield of photosystem II, root elongation, increase of chlorophyll as well as nucleic acid level and increase in the shoot/root ratio. However, it should be stressed that MNPs impact on human and environmental health remains still unclear.

PL

Ze względu na unikalne właściwości fizyczne i chemiczne, ale także różne działanie biologiczne nanocząstek metali (MNPS) są obiektem zainteresowania nowo powstałej inżynierii tych materiałów. W ostatnich latach MNPS metali szlachetnych (zbiorowo określane w dalszej części tekstu jako nanocząstki lub cząstki) były poddawane wielu badaniom ze względu na ich unikalne właściwości elektroniczne, optyczne, mechaniczne, magnetyczne i chemiczne, które mogą być znacząco różne od właściwości materiałów litych. Synteza MNPS polega na procesach chemicznych lub fizycznych oraz na wykorzystaniu materiału biologicznego ("zielona synteza" - proces przyjazny środowisku), w tym bakterii, glonów i roślin naczyniowych (głównie metalofitów). W biologicznych metodach wytwarzania nanocząstek metali używane są głównie substancje redukujące, występujące w ekstraktach z liści. MNPS również mogą być utworzone bezpośrednio w żywych roślinach przez redukcję jonów metali absorbowanych w postaci rozpuszczalnych soli, co wskazuje, że rośliny są odpowiednim środkiem produkcji MNPS. Metody te pozwalają na kontrolę rozmiarów i kształtu cząstek. Jest to ważne, ponieważ właściwości fizykochemiczne MNPS określają ich oddziaływanie z żywymi organizmami. Zwykle w komórkach nanocząstki mogą bezpośrednio wywoływać zmiany w błonach komórkowych albo w innych strukturach oraz mogą wpływać na aktywność komórek lub na ich mechanizmy ochronne. Pośrednio skutki działania MNPS zależą od ich właściwości fizycznych i chemicznych. Skutki te mogą obejmować ograniczenia fizyczne, rozpuszczanie toksycznych MNPS lub wytwarzanie reaktywnych form tlenu. Toksyczny wpływ MNPS na rośliny jest związany z toksycznością chemiczną, uzależnioną od składu chemicznego (np. uwalnianie toksycznych jonów metali) oraz ze stymulacją lub napięciami wywołanymi przez kontakt z powierzchnią. Istotne są także rozmiary i kształt nanocząstek. Pozytywne wpływy MNPS obserwowano na: kiełkowanie nasion, wzrost siewek roślin, stymulację tempa przemiany tlenu w chloroplastach, ochronę przed starzeniem chloroplastów wywołanym przez długotrwałe oświetlanie, zwiększenie transferu elektronów i fotofosforylacji, gromadzenie biomasy, aktywność RuBisCO, wzrost wydajności kwantowej fotosystemu II, wzrost korzeni, wzrost chlorofilu, jak również poziomu kwasów nukleinowych i stosunku długości pędów i korzeni. Jednak należy podkreślić, że wpływ MNPS na zdrowie ludzi i na środowisko jest nadal niejasny.

10

Vascular plants versus mosses in lakeland and riverine mires in two regions of eastern Poland

Sugier P., Czarnecka B.

Polish Journal of Ecology

|

2010

|

Vol. 58, nr 4

635-644

EN

Our research was conducted in two different mire habitats . in the minerotrophic and ombrotrophic mires adjoining the lakes (LM) of the Łęczna-Włodawa Lakeland and in the eutrophic and calcium-rich mires of the river valleys (RM) of the Roztocze Highlands region (both study regions in Eastern Poland). The study aimed to evaluate (1) the position of mire phytocoenoses in the environmental gradient - from minerotrophic to ombrotrophic ones, (2) the influence of the species and life-form composition of plant communities on the density of bryophytes, and (3) the quantitative and sociological relations between the density of vascular plants and bryophytes. Phytosociological releves (180) were made in six lakeland mires and in four river valleys. The area of each phytosociological releves (16-25 m2) represented species composition and vertical structure of communities. In the study of the relation vascular plants-bryophytes we took into consideration the following parameters: species abundance, cover of particular plant layers (trees, shrubs, herbs, bryophytes), and the number of species in particular life-form groups. In the LM the cover of particular layers was correlated negatively with the abundance of Sphagnum mosses. Betula pendula, B. pubescens and Frangula alnus overgrowing the LM affect negatively the abundance of some peat mosses. Less distinct relations were found between the tree density and bryophyte cover in the RM, but there is a positive correlation between the shrub cover and its predominant species - F. alnus - and the abundance of Polytrichum commune. Taking into account the relations between the herbaceous cover and the abundance of bryophytes, the dependencies are also less pronounced in the RM phytocoenoses. A negative effect of the herbaceous cover and its species richness on the abundance of P. commune was observed, as well as positive relation between the number of herbaceous species and the abundance of Calliergonella cuspidata. In the LM phytocoenoses, a negative correlation was found in the case of S. palustre, while in the case of Aulacomnium palustre and S. cuspidatum the relations were positive. Among herbaceous plants of LM habitats the biggest number of statistically significant correlations were observed for abundance of Carex lasiocarpa and different bryophytes, while in the RM habitats the correlations between the abundance of bryophyte and vascular plant layers are less distinct.

11

Plant bioindicators in the environmental monitoring

Godzik B., Szarek-Łukaszewska G.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Vol. 12, nr 7

677-693

EN

In addition to technical methods, biological methods are a1so used to determine the extent and volurne ofenvironmenta1 pollution. Of bio1ogica1 indicators, mosses and lichens are most often used for that purpose; higher p1ants are much rarer used. On the basis of investigations carried out in the Niepołomice Forest during the 1ast 30 years there are given examp1es of the use of these three groups of p1ants for monitoring the degree of pollution, mostly by heavy metals, in that area.

PL

W badaniach stopnia zanieczyszczenia środowiska szeroko stosowanymi są, obok metod technicznych, metody biologiczne. Wśród wskaźników biologicznych do najczęściej stosowanych nalezą mchy i porosty, rzadziej używane są rośliny wyższe. Na podstawie badań prowadzonych w Puszczy Niepołomickiej w ciągu ostatnich 30 lat pokazano przykłady zastosowań tych trzech grup roślin do monitorowania stopnia zanieczyszczenia środowiska tego obszaru głównie metalami ciężkimi.

12

Flora synantropijna terenów poeksploatacyjnych Kopalni Węgla Kamiennego "Saturn" w Czeladzi (Zagłębie Dąbrowskie)

Olszewski P.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2003

|

Vol. 29, no. 1

81--98

PL

Niniejszy artykuł ma charakter florystyczno-ekologiczny i zawiera alfabetyczny wykaz 383 gatunków flory naczyniowej porastających tereny poeksploatacyjne likwidowanej Kopalni Węgla Kamiennego Saturn w Czeladzi. Badania przeprowadzono w roku 2001 i udokumentowano je okazami zielnikowymi. Określono również specyfikę ekologiczną gatunków pod względem ich przynależności do grup siedliskowych oraz do poszczególnych form życiowych. Obszar badań stanowił: przepalone składowisko skały płonnej i osadów mułowych, tereny po wyburzonych budynkach kubaturowych oraz pozostałości elementów odwodnienia kopalni. Zajmuje powierzchnię ok. 12,01 ha. Na części terenu prowadzone są prace budowlane i porządkowe. Znaczący obszar wymaga obecnie przeprowadzenia rekultywacji technicznej i biologicznej. Analiza flory i gatunków spontanicznie wkraczających na tereny poeksploatacyjne może dostarczyć danych o charakterze aplikacyjnym w zakresie doboru gatunków służących rekultywacji biologicznej. Badania przedstawione w niniejszym artykule są częścią szerszego opracowania dotyczącego sukcesji wtórnej roślin naczyniowych na terenach poeksploatacyjnych Kopalń Węgla Kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim- KWK Saturn, KWK Sosnowiec i KWK Niwka-Modrzejów.

EN

The present paper is of floristical-ecological character. It contains the alphabetical index of 383 species of vascular flora overgrowing the post-mine sites of the liquidated "Saturtn" coal-mine in Czeladź. Ecological specificity of the species was determined in relation to their habitat groups and to a particular type of life form. The investigations were carried out in the year 2001 within the area of ca. 12.01 ha, which comprises burnt gangue and slime deposit dump, the remaining sites of destroyed cubature buildings and the remains of the mine drainage system. Some construction and support works are being carried out on the Bite. The significant part of the area requires conducting technical and biological reclamation, The analysis of flora and species spontaneously entering the post-mine sites can provide applicable data about a range of species serving for biological reclamation. The investigations described in the present paper are part of a broader work concerning the secondary succession of vascular plants on the post-mine sites of three coal-mines (KWK) in Dąbrowa Basin area: KWK "Saturn", KWK "Sosnowiec" and KWK "Niwka-Modrzejów".

13

Flora roślin naczyniowych projektowanego Obszaru Chronionego Krajobrazu "Dolina Sztoły"

Balcer B.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2001

|

Vol. 27, no.3

137-149

PL

W latach 1995-1997 oraz 1998-1999 przeprowadzono badania florystyczne na terenie projektowanego Obszaru Chronionego Krajobrazu "Dolina Sztoły", położonego w powiecie olkuskim - wschodnia część Wyżyny Śląskiej. Stwierdzono występowanie 413 gatunków roślin naczyniowych. Na szczególną uwagę zasługują 23 gatunki roślin podlegające ochronie prawnej, tj. 16 ścisłej i 7 częściowej, oraz 28 gatunków regionalnie rzadkich i zagrożonych. Surowce lecznicze z 46 gatunków wykorzystywane są w polskiej medycynie oficjalnej. Element górski reprezentowany jest przez 11 gatunków, (co stanowi 2,6% flory badanego terenu). Najliczniejszą grupę tworzą hemikryptofity (49,4%), natomiast najmniej liczną chamefity zdrewniałe (3,4%).

EN

In 1995-1997 and 1998-1999 floristical investigations were carried out within the projected "Dolina Sztoły" Landscape Protected Area, located in the Olkusz district (north-eastern part of the Silesian Upland). The occurrence of 413 taxa of vascular plants was reported. Out of 23 legally protected species, 16 are strictly and 7 are partly protected. Among vascular plants there are 28 regionally rare and endangered taxa. Medicinal materials used in Polish officinal medicine can be derived from 46 species. Eleven species (2,6% of vascular flora) represent mountain element. The richest group are hemicryptophytes (49,4%), while woody chamaephytes are represented by 3,4% of species.

14

Szata roślinna projektowanego rezerwatu przyrody "Diabla Góra" koło Bukowna na Wyżynie Śląskiej

Jędrzejko K., Stebel A., Szczypek T., Wika S.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2000

|

Vol. 26, no. 2

81--112

PL

W latach 1988 oraz 1988-1999 przeprowadzono badania botaniczne na terenie projektowanego rezerwatu przyrody "Diabla Góra", położonego na terenie Bukowna we wschodniej części Wyżyny Śląskiej. Stwierdzono występowanie 57 gatunków mszaków (5 wątrobowców i 52 mchów), 248 taksonów roślin naczyniowych oraz 8 zbiorowisk roślinnych, w tym 5 w randze zespołu. Na szczególna uwagę zasługuje 20 gatunków podlegających ochronie (12 całkowicie i 8 częściowo) oraz 22 gatunki roślin naczyniowych i 11 gatunków mszaków regionalnie rzadkich i zagrożonych. Do najcenniejszych zbiorowisk roślinnych należą płaty ciepłolubnej buczyny stroczykowej Carici-Fagetum oraz fragmenty muraw kserotermicznych.

EN

In the years 1988 and 1998 -1999 botanical investigations were carried out within the projected "Diabla Góra" nature reserve, located near Bukowno town in the north-eastern part of the Silesian Upland. The occurrence of 57 taxa of bryophytes (5 liverworts and 52 mosses) as well as 248 taxa of vascular plants were reported. Among bryophytes there are 11 taxa regionally rare and endan-gered, for example Barbilophozia barbata and Pterigynandrum filifore. Ten species (17,5%of brioflora) represent mountain element. Among vascular plants there are 20 protected species (8,1% of vascular flora) and 22 regionally rare and endangered taxa, for example Allium montanum, Bot-rychium lunaria, Orobanche caryophyllacea, Scorzonera humilis and Thalictrum minus. Six taxa (2,4% of vascular flora) are mountain species. Eight associations (4 forest and 4 non-forest) were distinguished. The most interesting are thermophilous beech forest Carici-Fagetum and xerothermic grasslands from class Festuco-Brometea.

15

Flora spontaniczna szlamów arsenowych w Złotym Stoku

Giża W.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2000

|

Vol. 26, no. 3

125-136

PL

Stwierdzono, że w warstwie ryzosfery (0-25 cm) jest bardzo mało N, Na, Fe i próchnicy, mało P, średnia zawartość Ca i K oraz bardzo dużo Mg. Ich odczyn jest zasadowy. Analiza roślinności wykazała, że przez ok. 40 lat na szlamach pojawiło się 67 gatunków roślin na-czyniowych. Są to wyłącznie apofity, wśród których dominują hemikryptofity, rośliny światłolubne i neutralne w stosunku do kontynentalizmu klimatu oraz mezofity i higrofity, mezo- i eutrofy oraz acidofilne do bazyfilnych. Gatunkiem dominującym jest Calamagrostis epigejos (L), rzadziej występuje Carlina vulgaris L., Centaurea phrygia L., C. Scabiosa L., Daucus carota L. i Festuca rubra L.

EN

This paper describes natural flora of arsenic floatation pulps in Złoty Stok - the origin of arsenic metallurgy in the World (1709-1961). At present the pulps are dried and covered with plants. Physical and chemical characteristics of pulps were investigated. In 0-25 cm layer of pulps there is very little amount of N, Na, Fe and humus a little amount of P, mean quantity of Ca and K, and a very big amount Mg. Pulps pH(KCl) 7,32-7,66. Plants analyses showed, that 67 species of vascular plants had appeared in about 40 years on the pulps. They are only apophytes. Predominant groups are hemicryptophytes, photophillic, neutral according to continentalism, mesophytes and higrophytes, mesotrophes and eutrophes and aci-dophillic in relation to basiphillic ones. Predominant species is Calamagrostis epigejos (L), further Carlina vulgaris L., Centaurea phrygia L., C. Scabiosa L., Daucus carota L. and Festuca rubra L.

16

Materiały do flory roślin naczyniowych Białegostoku i okolic

Wołkowycki D.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Inżynieria Środowiska

|

1999

|

Z. 11

49-59

PL

Prezentowane materiały zawierają daty dla 146 taksonów z obszaru miasta Białegostoku i jego okolic. Występowanie 10. gatunków stwierdzono po raz pierwszy na Nizinie Północnopodlaskiej: Angelica archangelica subsp. litoralis, Anthemis ruthenica, Atriplex tatarica, Calystegia pulchra, Equisetum ramosissimum, Lepidium latifolium, Lonicera caprifolium, Polygala oxyptera, Potentilla supina i Rorippa austriaca. Na uwagę zasługują nowe stanowiska dla gatunków bardzo rzadkich w północno-wschodniej Polsce, takich jak: Allium angulosum, Androsace septentrionalis, Asperugo procumbens, Camelina microcarpa, Carduus nutans, Carex buxbaumii, Carex flacca, Centaurium pulchellum, Crepis mollis, Draba nemorosa, Juncus alpino-articulatus, Juncus bulbosus, Hippuris vulgaris, Oxytropis pilosa, Peplis portula, Phleum phleoides, Potentilla rupestris, Pulsatilla pratensis, Silene chlorantha, Sisymbrium wolgense, Stachys annua, Trollius europaeus, Valeriana simplicifolia i Valerianella locusta. Atriplex nitens i Lathyrus tuberosus, które są archeofitami w innych regionach Polski, w Białymstoku pojawiły się prawdopodobnie dopiero w ostatnim stuleciu i należą tu do kenofitów. Gatunki muraw z klasy Festuco-Brometea: Bromus erectus, Potentilla erecta, Sanguisorba minor i Verbascum lychnitis również pojawiły się na badanym obszarze niedawno, roz-rzestrzeniając się agestochorycznie na siedliskach antropogenicznych.

EN

This paper contains the floristic data for 146 taxa from the area of Bialystok town and it surroundings. 10 species was founded for the first time in the North Podlasie Lowlands: Angelica archangelica subsp. litoralis, Anthemis ruthenica, Atriplex tatarica, Calystegia pulchra, Equisetum ramosissimum, Lepidium latifolium, Lonicera caprifolium, Polygala oxyptera, Potentilla supina and Rorippa austriaca. The new localities for the other ones, very rare in the north-eastern Po-land are noted, e. g. for Allium angulosum, Androsace septentrionalis, Asperugo procumbens, Camelina microcarpa, Car-duus nutans, Carex buxbaumii, Carex flacca, Centaurium pulchellum, Crepis mollis, Draba nemorosa, Juncus alpino-articulatus, Juncus bulbosus, Hippuris vulgaris, Oxytropis pilosa, Peplis portula, Phleum phleoides, Potentilla rupestris, Pulsatilla pratensis, Silene chlorantha, Sisymbrium wolgense, Stachys annua, Trollius europaeus, Valeriana simplicifolia and Valerianella locusta. Atriplex nitens and Lathyrus tuberosus belongs to the archaeophytes in the other regions of Poland, have arrived to the Bialystok region in the last century as the neophytes. Bromus erectus, Potentilla erecta, Sanguisorba minor and Verbascum lychnitis, the species of the termophilous grasslands of Festuco-Brometea class, have appeared on the studied area recently too, spreading on the anthropogenic habitats.

17

Toksyczność kwasów fenoksyoctowych MCPA i 2,3-D oraz ich pochodnych dla różnych organizmów

Wiśniowska E., Grabińska-Sota E., Kalka J.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

1999

|

T. 2, nr 1

83-97

PL

Podano ogólną charakterystykę kwasów fenoksyoctowych MCPA i 2,4-D oraz ich pochodnych stosowanych jako środki ochrony roślin. Opisano stan badań w dziedzinie toksykologii środowiskowej tych związków w kraju i za granicą z uwzględnieniem dużej liczby organizmów testowych. Z omówienia wynika, że wrażliwość poszczególnych rodzajów, a nawet gatunków organizmów na działanie tych substancji jest bardzo zróżnicowana. Ilość testów przeprowadzonych dla preparatów użytkowych na znacznej liczbie organizmów, w tym szczególnie roślinach naczyniowych, jest niewystarczająca. Brak jest badań oddziaływań synergicznych i antagonistycznych pomiędzy herbicydami fenoksyoctowymi a innymi środkami używanymi w rolnictwie oraz stosowanymi w nich wypełniaczami i rozpuszczalnikami.

EN

General characteristic of phenoxyacetic acids MCPA and 2,4-D and their derivatives used as crop protection chemicals was presented. The present stale of both domestic and foreign research on environmental toxicology of these agents was described, taking into consideration wide range of test organisms. The conclusions are as follows: particular genera and even particular species of tests organisms show very diversified sensitivity to the said agents. The number of tests carried out on commercial preparations with the use of wide range of organisms (especially vascular plants) is insufficient. There is no research on synergistic and antagonistic interaction between phenoxyacetic herbicides and other agents used in agriculture as well as the fillers or solvents used with them.