Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Nikiel i jego związki – w przeliczeniu na Ni, z wyłączeniem tetrakarbonylku niklu Dokumentacja proponowanych dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Daragó Adam, Sapota Andrzej, Kilanowicz Anna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 2 (116)

29--104

PL

Nikiel (Ni) jest metalem o charakterystycznym połysku. Znalazł zastosowanie do produkcji stopów, w galwanizacji, produkcji baterii, protez, pigmentów, w przemyśle ceramicznym i komputerowym. Skutki narażenia ludzi na nikiel i jego związki w warunkach zawodowych obejmują głównie wpływ na układ oddechowy (w tym ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych płuc i jamy nosowej, zwłóknienie i pylicę płuc, astmę oskrzelową) oraz działanie uczulające na skórę i układ oddechowy. Szkodliwy wpływ niklu i jego związków na układ oddechowy potwierdzają wyniki badań doświadczalnych na zwierzętach. Długotrwałe narażenie na nikiel i jego związki powodowało również osłabienie układu odpornościowego oraz skutki nefro- i hepatotoksyczne. Rozpuszczalne sole niklu nie wywoływały mutacji w komórkach bakterii, ale genotoksyczność niklu i jego związków potwierdzono w badaniach z użyciem komórek eukariotycznych ssaków, przy czym jedynie przy wysokich stężeniach niklu. Nikiel i jego związki mogą przenikać przez łożysko oraz do mleka matki. Działanie rakotwórcze na układ oddechowy po narażeniu inhalacyjnym było także wykazane w badaniach na szczurach, głównie dla siarczku niklu oraz tlenku niklu. Zaproponowano przyjęcie wartości wiążących dla związków niklu ujętych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/431 z dnia 9 marca 2022 r., zmieniającej dyrektywę 2004/37/WE, jako wartości NDS: 0,01 mg Ni/m³ (frakcja respirabilna), 0,05 mg Ni/m³ (frakcja wdychalna). Zaproponowano przyjęcie do 17 stycznia 2025 r. włącznie okresu przejściowego, podczas którego obowiązywać będzie wartość NDS wynosząca 0,1 mg/m³ w odniesieniu do frakcji wdychalnej związków niklu. Proponuje się oznakować jako substancje o działaniu: uczulającym, rakotwórczym kat. 1A – związki niklu (Carc. 1A), rakotwórczym kat. 2 – nikiel metaliczny (Carc. 2), szkodliwym na rozrodczość.

EN

Nickel (Ni) is a metal with a distinctive luster, and has found applications in alloying, electroplating, battery manufacturing, prosthetics, pigments, ceramics and computer industries. The effects of human exposure to nickel and its compounds under occupational conditions mainly include effects on the respiratory system (including the risk of cancer of the lungs and nasal cavity, fibrosis and pneumoconiosis, bronchial asthma) and sensitization of the skin and respiratory system. The harmful effects of nickel and its compounds on the respiratory system are confirmed by the results of experimental studies on animals. Long-term exposure to nickel and its compounds also caused immune system impairment and nephro- and hepatotoxic effects. Soluble nickel salts did not induce mutations in bacterial cells, but the genotoxicity of nickel and its compounds has been confirmed in studies using mammalian eukaryotic cells, with only high nickel concentrations. Nickel and its compounds can cross the placenta and into breast milk. Respiratory carcinogenic effects after inhalation exposure have also been demonstrated in rat studies, mainly in regard of nickel sulfide and nickel oxide. It has been proposed to adopt the binding values for nickel compounds included in Directive (EU) 2022/431 of the European Parliament and of the Council of March 9, 2022, amending Directive 2004/37/EC, as the NDS values: 0.01 mg Ni/m³ (respirable fraction), 0.05 mg Ni/m³ (inhalable fraction). It is proposed to adopt a transitional period up to and including January 17, 2025, during which an NDS value of 0.1 mg/m³ will apply to the inhalable fraction of nickel compounds. It is proposed to label as substances with the following effects: sensitizer, carcinogen cat. 1A – nickel compounds, Carc. 2 – carcinogenic cat. 2 – nickel metal, reproductive toxicity.

2

Izopren. Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Wasilewski Paweł, Kowalska Joanna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 2 (116)

161--173

PL

Izopren to wysoce lotna ciecz o nieprzyjemnym i drażniącym zapachu, która w powietrzu łatwo ulega polimeryzacji z wydzieleniem energii. Izopren jest stosowany w przemyśle głównie do produkcji opon, dętek, węży ogrodowych, uszczelek oraz odzieży. Pozyskuje się go przemysłowo jako produkt uboczny krakingu termicznego benzyny i ropy lub jako produkt uboczny produkcji etylenu. Jest wytwarzany przez rośliny, w których jest wykorzystywany podczas produkcji terpenoidów, karotenoidów oraz barwników. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE 1272/2008) izopren został sklasyfikowany jako substancja rakotwórcza, mutagenna oraz skrajnie łatwopalna. Celem badań było opracowanie metody oznaczania izoprenu do oceny narażenia zawodowego w zakresie 1/10 ÷ 2 zaproponowanej wartości NDS. Metoda polega na pobraniu izoprenu zawartego w powietrzu na rurkę wypełnioną sorbentem ORBO 351, desorpcji disiarczkiem węgla, a następnie oznaczeniu zawartości izoprenu w próbce z zastosowaniem chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym (GC-FID). Podczas wykonywania badań spełniono wymagania walidacyjne przedstawione w normie europejskiej PN-EN 482. Metoda umożliwia oznaczanie w powietrzu izoprenu o stężeniach 0,8 ÷ 16 mg/m³ . Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu i inżynierii środowiska.

EN

Isoprene is a highly volatile liquid with an unpleasant and irritating odor, which is easily polymerized in the air with the release of energy. Isoprene is used in industry mainly for the production of tires, inner tubes, garden hoses, gaskets and clothing. It is extracted industrially as a byproduct of the thermal cracking of gasoline and oil, or as a byproduct of ethylene production. It can also be produced during condensation of isobutene with formaldehyde or by catalytic dehydrogenation of isopentane. It is made by plants, where it is used during the production of tarpenoids, carotenoids and dyes. According to the Regulation of the European Parliament and of the Council (WE 1272/2008), isoprene has been classified as a carcinogen, mutagen and extremely flammable substance. The aim of the study was to develop a method for determining isoprene to assess occupational exposure within 1/10−2 of the proposed MAC value. The method involves collecting airborne isoprene onto a tube filled with ORBO 351 sorbent, desorbing it in carbon disulfide, and then determining the isoprene content of the sample using gas chromatography with a flame ionization detector (GC-FID). Validation requirements presented in European standard PN-EN 482 were fulfilled during the tests. The method enables determination of isoprene in air at concentrations of 0,8−16 mg/m³ . The method for determining isoprene has been recorded in the form of an analytical procedure (see Appendix). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

3

Kobalt i jego związki . Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Wasilewski Paweł

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2022

|

Nr 1 (111)

133--145

PL

Kobalt ze względu na swoje fizykochemiczne właściwości w formie metalicznej jest wykorzystywany przy produkcji stopów odpornych na temperaturę, będących magnesami trwałymi i odlewniczych. Dodatkowo szerokie zastosowanie znajdują sole kobaltu, które są stosowane przy produkcji pigmentów, sykatyw do farb olejnych oraz baterii. Kobalt metaliczny w formie drobnego proszku w kontakcie ze skórą może wywoływać odpowiedź alergiczną. Głównym zagrożeniem dla zdrowia pracownika są rozpuszczalne sole kobaltu, które zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE 1272/2008) są sklasyfikowane jako substancje rakotwórcze. Celem badań było opracowanie metody oznaczania kobaltu do oceny narażenia zawodowego w zakresie 1/10 ÷ 2 zaproponowanej wartości NDS. Metoda polega na pobraniu aerozolu kobaltu i jego związków zawartych w powietrzu na filtr, mineralizacji filtra w kwasie azotowym(V) i kwasie chlorowodorowym w podwyższonej temperaturze, a następnie oznaczeniu zawartości kobaltu w próbce z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej z elektrotermiczną atomizacją (ET-AAS). Podczas wykonywania badań spełniono wymagania walidacyjne przedstawione w normie europejskiej PN-EN 482. Metoda umożliwia oznaczanie kobaltu i jego związków w powietrzu w stężeniach 0,0001 ÷ 0,002 mg/m³ dla frakcji respirabilnej. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu i inżynierii środowiska.

EN

Due to its physicochemical properties, cobalt in metallic form is used in the production of the following alloys: heat resistant, permanent magnets and foundry alloys. Moreover, cobalt salts are widely used in the production of pigments, oil drying agents and batteries. Metallic cobalt in the form of fine powder in contact with skin can cause an allergic response. However, the main danger are soluble cobalt salts, which are classified as carcinogens according to the European Union Commission Regulation (WE 1272/2008). The aim of this study was to develop a method for determining cobalt to assess occupational exposure within 1/10 ÷ 2 of the proposed MAC value. The method consists in taking an aerosol of cobalt and its compounds contained in the air onto a filter, mineralization of the filter in nitric acid (V) and hydrochloric acid at elevated temperature and then determination of cobalt content in the sample using atomic absorption spectrometry with electrothermal atomization (ET-AAS). Validation requirements presented in Standard No. PN-EN 482 were fulfilled during the tests. The method allow the determination of cobalt and its compounds in workplace air at concentrations of 0.0001 ÷ 0.002 mg/m³ for the respirable fraction. LOQ is 0.017 µg/m³ . The overall precision of the study was 5.39% and the expanded uncertainty was 23.56%. The method for determining cobalt and its compounds has been recorded in the form of an analytical procedure (see Appendix). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

4

Związki manganu, niklu i żelaza. Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Kowalska Joanna, Surgiewicz Jolanta

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2021

|

Nr 4 (110)

191--222

PL

Celem prac badawczych było opracowanie i walidacja metody oznaczania frakcji wdychalnej i respirabilnej związków manganu, niklu i żelaza w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na pobraniu z powietrza na umieszczone w odpowiednim próbniku filtry z estrów celulozy frakcji wdychalnej i respirabilnej badanych związków. Filtry mineralizuje się w stężonym kwasie azotowym(V) i sporządza roztwór do analizy w rozcieńczonym kwasie azotowym(V). Zastosowanie różnej krotności rozcieńczania roztworu próbki po mineralizacji umożliwia wykorzystanie wyznaczonych zakresów krzywych wzorcowych przy oznaczaniu substancji jako mangan, nikiel i żelazo. Dodatek soli lantanu (buforu korygującego) zapobiega występowaniu interferencji chemicznych, użycie lampy deuterowej eliminuje interferencje tła. Opracowana metoda umożliwia oznaczanie wybranych substancji w powietrzu środowiska pracy w zakresach stężeń odpowiadających zakresowi 0,1 ÷ 2 obecnie obowiązujących wartości NDS i umożliwia również oznaczanie niklu i jego związków we frakcji wdychalnej dla obecnie proponowanej, nowej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia. Opracowana metoda została poddana walidacji zgodnie z wymaganiami zawartymi w normie PN-EN 482 i uzyskano dobre wyniki walidacyjne. Metoda może być wykorzystana do oceny narażenia zawodowego na związki niklu, manganu i żelaza w powietrzu na stanowiskach pracy. Opracowana metoda oznaczania związków manganu, niklu i żelaza została zapisana w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

The aim of this study was to develop and validate a method for determining of inhalable and respirable fraction of compounds of manganese, nickel and iron in workplace air. The method is based on passing the tested air through a filter from the cellulose ester mixture placed in a specific sampler. The filter mineralizes in concentrated nitric acid (V) and makes a solution for analysis in diluted nitric acid (V). The use of different dilutions of the sample solution after mineralization makes it possible to use the ranges of standard curves for the determination of substances as manganese, nickel and iron. The addition of lanthanum salt (correction buffer) prevents the occurrence of chemical interference, the use of deuterium lamp eliminates background interference. The developed method enables the determination of selected substances in the air of the working environment in the concentration ranges corresponding to the range from 0.1 to 2 MACs values and also enables the determination of nickel and its compounds in the inhalable fraction for the currently proposed new value of the maximum permissible concentration. The developed method has been validated in accordance with the requirements of Standard No. PN-EN 482 and good validation results were obtained. The method can be used for assessing occupational exposure to compounds of manganese, nickel and iron and associated risk to workers’ health. The developed method of determining compounds of manganese, nickel and iron has been recorded as an analytical procedure (see Appendix). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

5

Nikiel i jego związki. Metoda oznaczania w powietrzu na stanowiskach pracy

Wasilewski Paweł

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2021

|

Nr 4 (110)

179--189

PL

Nikiel dzięki swoim właściwościom fizykochemicznym jest stosowany do wytwarzania stopów o wysokiej wytrzymałości, odpornych na korozję i temperaturę, o wysokiej rezystancji i kwasoodpornych. Nikiel w postaci drobnego proszku może wywoływać odpowiedź alergiczną w kontakcie ze skórą, udowodniono również właściwości rakotwórcze przy długotrwałym narażeniu na pył niklowy. Zgodnie z proponowaną dyrektywą Parlamentu Europejskiego nr 2020/0262 zaproponowano wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) w powietrzu na stanowiskach pracy dla frakcji wdychalnej 0,05 mg/m³ , a dla frakcji respirabilnej 0,01 mg/m³ (2020/0262/COD). Celem badań było opracowanie metody oznaczania niklu do oceny narażenia zawodowego w zakresie 1/10 ÷ 2 zaproponowanych wartości NDS. Metoda polega na: pobraniu aerozolu niklu i jego związków zawartych w powietrzu na filtr, mineralizacji filtra w kwasie azotowym(V) i kwasie chlorowodorowym w podwyższonej temperaturze, a następnie oznaczeniu zawartości niklu w próbce z zastosowaniem absorpcyjnej spektrometrii atomowej (AAS) z atomizacją w płomieniu. Metoda oznaczania niklu została przedstawiona w postaci procedury analitycznej, którą zamieszczono w załączniku. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu i inżynierii środowiska.

EN

Nickel due to its physicochemical properties is used to produce high strength, corrosion resistant, temperature resistant, high resistance and acid resistant alloys. Nickel in the form of fine powder can induce an allergic response when in contact with the skin, carcinogenic properties have been proven with long-term exposure to nickel dust. According to the proposed directive of the European Parliament No. 2020/0262, a value of maximum allowable concentration (MAC) in a workplace air in Poland for the inhalable fraction should be at 0.05 mg/m³ and for the respirable fraction at 0.01 mg/m³ (2020/0262/COD). The aim of this study was to develop a method for determining nickel in the range of 1/10 ÷ 2 of the MAC. The method is based on gathering nickel aerosol and its compounds contained in the air on a filter, filter mineralization in nitric acid(V) and hydrochloric acid at elevated temperature then determination of nickel content in the sample using atomic absorption spectrometry (AAS) with flame atomization. The method for the determination of nickel is presented in the form of an analytical procedure, which is included in the appendix. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

6

Narażenie na substancje rakotwórcze i mutagenne w środowisku pracy

Chmielewski Jarosław, Nowak-Starz Grażyna, Rutkowski Arkadiusz, Bartyzel Mariusz, Czarny-Działak Małgorzata, Gworek Barbara, Król Halina, Łuszczki Jarogniew J., Szpringer Monika

Przemysł Chemiczny

|

2020

|

T. 99, nr 3

397--405

PL

Omówiono zagadnienie zawodowego narażenia na substancje rakotwórcze i mutagenne. Przedstawiono obowiązujący stan prawny oraz wybrane wymagania dotyczące ich stosowania w procesie pracy. Zaprezentowano zasady prewencji, bezpieczeństwa oraz profilaktyki.

EN

A review, with 46 refs., of current legal regulations and requirements for their use during operation along with general principles of safety and prevention.

7

Badanie rozkładu stężeń wybranych WWA we frakcjach cząstek drobnych emitowanych z silników pojazdów samochodowych

Szewczyńska M., Pośniak M., Dąbrowska J., Pyrzyńska K.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2016

|

Tom 18, cz. 2

74--85

EN

Particulate matter and chemical substances adsorbed by it, such as carcinogenic PAHs, are of massive significance and may negatively impact human health due to the place where they accumulate within the human body, as mentioned in the introduction. The conducted studies have indicated that in addition to diesel engines, also petrol engines may be a potential source of environmental pollution with ultra-fine particles. The text presents the results of the study of carcinogenic substances (PAH) in particulate matter emitted in the exhaust gases of diesel and petrol engines. An Electric Low Pressure Impactor (ELPI) was used to measure the size of particulate matter in real time and to establish the distribution of particulate matter size present in the exhaust gases. Also using the ELPI, fractions smaller than 0.25 µm were separated and then, in order to establish PAH concentrations, the material collected on the impactor level filters cutting off the 0.4-0.03 µm fractions was analysed. The observed numerical, dimensional, surface, volume and mass concentration distribution values for the exhaust gases from a petrol engine corresponded to, respectively, 0.93; 0.75; 0.89; 2.05; and 1.38% of the values recorded for diesel exhaust gases. The calculated aver-age PAH concentrations adsorbed on small fractions for emissions from the tested engines also indicated a reduction of emissions of tested compounds in the case of petrol engine operation. The largest total PAH concentration, i.e. 35 ng, was marked in fractions smaller than 0.1 µm of fine particulate matter emitted in diesel engine exhaust, whereas in the case of a petrol engine, it amounted to 11 ng m-3 and was marked in the 0.4 µm fraction. Benzo(a)pyrene was at a maximum concentration of 1.3 ng m-3 in the fine particulate matter fraction with the aerodynamic diameter of 0.1 µm in the diesel engine exhaust gases and respectively in the 0.4 µm fraction in the petrol engine exhaust gases. Measurements have indicated that the particulate matter in fraction below 0.4 µm is emitted into the environment by the emissions from diesel engine exhaust and, to a lesser degree, also from petrol engine exhaust. The studies have not indicated the tendency of individual PAH com-pounds to be adsorbed only on single fractions of particulate matter with specific dimensions.

8

Rakotwórcze wielopierścieniowe substancje organiczne występujące we frakcji cząstek drobnych : metoda oznaczania

Szewczyńska M., Pośniak M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2016

|

Nr 3 (89)

163--183

PL

Zagadnienia związane z emisją substancji chemicznych ze spalin z silników Diesla są wciąż przedmiotem wielu badań, których wyniki mogą się przyczynić, między innymi, do redukcji zanieczyszczeń oraz określenia ich składu chemicznego. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) zmieniła klasyfikację cząstek spalin z silników Diesla z grupy 2.A. – mieszaniny prawdopodobnie rakotwórcze, na grupę 1., czyli substancje rakotwórcze dla człowieka. W danych GUS z 2010 r. podano, że przeciętne zatrudnienie w Polsce na podstawie stosunku pracy w transporcie ogółem wynosi 480 tys. osób, natomiast liczba osób narażonych na spaliny silnika Diesla wynosi 20 719 osób. Celem pracy było opracowanie metody oznaczania rakotwórczych wielopierścieniowych substancji (WWA) organicznych występujących we frakcji cząstek drobnych emitowanych do środowiska, podczas eksploatacji pojazdów samochodowych z silnikiem Diesla. Do pobierania frakcji cząstek stałych emitowanych do środowiska zastosowano kaskadowe próbniki SPCI (sioutas personal cascade impactor) oraz 13-poziomowy niskociśnieniowy impaktor kaskadowy ELPI (electric low pressure impactor). Ustalono, że najlepsze rezultaty, w przypadku zastosowania próbników SPCI oraz ELPI, uzyskuje się przy pobieraniu próbek na filtry teflonowe i filtry aluminiowe. Analizy zaadsorbowanych na cząstkach stałych substancji rakotwórczych, w tym wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, prowadzono metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją fluorescencyjną w układzie faz odwróconych. Zastosowanie metody wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją fluorescencyjną HPLC/FL umożliwia oznaczanie 9 rakotwórczych węglowodorów w zakresie stężeń 0,0025 ÷ 1,00 mg l-1. Współczynnik korelacji krzywej kalibracji wynosi 0,99. Na podstawie otrzymanych wyników opracowano procedurę oznaczania wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych występujących we frakcjach cząstek emitowanych ze spalin silników z wykorzystaniem próbnika kaskadowego SPCI, którą zamieszczono w Załączniku.

EN

Issues associated with the emission of chemical substances from diesel exhaust are still the subject of many studies that lead to, among others, the reduction of pollution and determination of their chemical composition. The International Agency for Research on Cancer (IARC) reclassified exhaust particles from diesel engines from group 2A (probably carcinogenic mixture) to group 1 (carcinogen for humans). According to GUS data from 2010, 480 thousand people were employed in the transport industry, while the number of people exposed to the diesel exhaust was a total of 20719. The aim of this paper was to develop a method for determining carcinogenic polycyclic organic substances occurring in the fraction of fine particles emitted into the environment during the operation of vehicles with diesel engines. Sioutas personal cascade impactor (SPCI) and a 13-tier low-pressure cascade impactor ELPI were used to collect the fraction of particles emitted into the environment. The best results are obtained when using teflon and aluminum filters for samples. The analysis of carcinogens including polycyclic aromatic hydrocarbons adsorbed on particular matter was performed with high performance liquid chromatography with fluorescence detection in reverse phase. Application of high performance liquid chromatography with fluorescence detection HPLC/FL makes it possible to determine 9 carcinogenic hydrocarbons in the concentration range of 0.0025– 1.00 mg 1-1. The correlation coefficient of the calibration curve was 0.99. The procedure for determining PAH present on fractions of particles emitted from engine exhaust gases with a commercial probe SPCI was developed on the basis of the results.

9

Substancje rakotwórcze w środowisku pracy w świetle ustawodawstwa polskiego i europejskiego

Skowroń J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 50

71--81

PL

Narażenie pracowników na substancje rakotwórcze w środowisku pracy to kluczowy problem bezpieczeństwa i higieny pracy. Dla substancji rakotwórczych nie można ustalić bezpiecznych poziomów narażenia, bo każdy kontakt z nimi stwarza zagrożenie dla zdrowia pracownika. Różnice w wartościach dopuszczalnych stężeń dla substancji rakotwórczych wynikają w dużej mierze z różnic w przyjętych w poszczególnych państwach UE poziomach ryzyka wystąpienia u pracowników choroby nowotworowej powodowanej przez określony poziom ekspozycji na substancje o działaniu rakotwórczym. Z tego względu konieczne jest dostarczenie pracodawcom przedsiębiorstw produkujących, stosujących lub przetwarzających substancje rakotwórcze prostych do zastosowania, ale dających wiarygodne wyniki, metod i narzędzi do szacunkowej, jakościowej oceny narażenia na te niebezpieczne czynniki. Przyspieszenie prac nad weryfikacją dyrektywy 2004/37/WE i poszerzenia wykazu substancji z wartościami wiążącymi do 2020 r. o 50 substancji chemicznych o działaniu rakotwórczym i/lub mutagennym, to priorytetowy kierunek działań UE w dziedzinie bhp.

EN

The exposure of workers to carcinogens in a workplace is a crucial issue of occupational health and safety. For carcinogens, it is not possible to determine safe levels of exposure, because any contact with them poses a risk to the health of the worker. The differences observed in occupational exposure limits for carcinogens are largely due to the differences in cancer risk levels used. Therefore, it is necessary to provide employers of companies producing, using or processing carcinogens with methods and tools for estimation and qualitative evaluation of exposure to these dangerous substances that are simple to use, but give reliable results. Accelerating work on the review of Directive 2004/37/EC and extending the list of substances with the binding values until 2020 with 50 carcinogenic and/or mutagenic substances, is a priority direction of EU actions in the field of occupational health and safety.

10

Formaldehyd i inne substancje potencjalnie rakotwórcze. Opakowania żywności

Pawlicka M., Mazańska M., Postupolski J.

Przemysł Spożywczy

|

2015

|

T. 69, nr 1

30--31

PL

W artykule omówiono zagrożenia dla zdrowia wynikające z uwalniania się z opakowań żywności substancji małocząsteczkowych, potencjalnie rakotwórczych dla człowieka. Przykładami takich substancji są: formaldehyd oraz pierwszorzędowe aminy aromatyczne, takie jak 4,4’-oksydianilina, 4,4’-metylenodianilina, 2,4-toluenodiamina, 3,3’-dimetylobenzydyna. Szczególnie duże ryzyko uwalniania do żywności takich substancji występuje w przypadku wyrobów importowanych z Chin i Hong Kongu. Ustanowione w UE przepisy prawne mają na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów, a organy kontrolne (w Polsce – Państwowa Inspekcja Sanitarna) przykładają szczególną wagę do zgodności wyrobów kuchennych wykonanych z poliamidu i melaminy w ramach urzędowej kontroli materiałów do kontaktu z żywnością.

EN

The article discusses the health risks resulting from the release of the substances of low molecular weight, being potentially carcinogenic to the human body, from food packaging. Examples of such substances include: formaldehyde and primary aromatic amines, such as 4,4’-oxydianiline, 4,4’-methylenedianiline, 2,4-toluenediamine, 3,3’-dimethylobenzidene. Particularly, a high risk of the release of such substances into food occurs in the case of the articles imported from China and Hong Kong. The laws, as established in the EU, are intended to ensure maximum safety of consumer health whereas inspection bodies (in Poland – State Sanitary Inspection) pay particular attention to the importance of checking the compliance of cookware made of polyamide and melamine within the framework of official food contact materials’ control.

11

Tioacetamid – metoda oznaczania

Wesołowski W., Kucharska M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2010

|

Nr 1 (63)

213--219

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń tioacetamidu w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych. Metoda polega na zatrzymaniu aerozolu tioacetamidu na filtrze z włókna szklanego, eluacji acetonem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu. Oznaczalność metody wynosi 0,01 mg/m3.

EN

Air samples are collected by drawing a know volume of air through glass microfibre filters. Samples are extracted with acetone by means of an ultrasonic bath. The obtained extracts are analyzed with gas chromatography with mass spectrometry (GC-MS). The determination limit of the method is 0.01 mg/m3.

12

Eter chlorometylometylowy – metoda oznaczania

Romanowicz B., Gromiec J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2010

|

Nr 1 (63)

139--145

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń eteru chlorometylometylowego (CMME) w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych. Metoda polega na zatrzymaniu obecnego w powietrzu eteru chlorometylometylowego na pochłaniaczu stałym, w postaci pochodnej z 2,4,6-trichlorofenolem. Następnie otrzymana pochodna jest wymywana z warstwy pochłaniającej za pomocą metanolu i wyekstrahowana heksanem. Oznaczalność metody wynosi 0,02 mg/m3.

EN

Chloromethyl methyl ether (CMME) is collected in a reactant-coated solid adsorbent tube forming a trichlorophenol derivative. The collected CMME derivative is desorbed with methanol, cleaned up with aqueous KOH, extracted into hexane and analyzed with gas chromatography with an electron capture detector (GC-ECD). The determination limit of this method is 0.02 mg/m3.

13

1,3-Dichloropropan-2-ol – metody oznaczania

Romanowicz B., Buszewski B.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2010

|

Nr 1 (63)

113--124

PL

Metodę przygotowano w dwóch wersjach. Wersja I metody polega na adsorpcji par 1,3-dichloropropan-2-olu na Tenaxie, desorpcji związku acetonem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu z detekcją płomieniowo-jonizacyjną. Oznaczalność metody wynosi 0,5 mg/m3 (dla próbki o objętości 10 l). Wersja II metody polega na adsorpcji par 1,3-dichloropropan-2-olu na Tenaxie, desorpcji związku acetonem i analizie chromatograficznej otrzymanego roztworu z detekcją wychwytu elektronów. Oznaczalność metody wynosi 0,005 mg/m3.

EN

The method is based on the adsorption of 1,3-dichloropropanol-2 vapours on Tenax. Samples are desorbed with acetone and analyzed by gas chromatography with a flame ionization detector (GC-FID). The determination limit of the method is 0.5 mg/m3 for 10 l air sample.

14

Trichloro(fenylo)metan – metoda oznaczania

Wesołowski W., Kucharska M., Gromiec J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2009

|

Nr 1 (59)

181--188

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń trichloro(fenylo)metanu w powietrzu na stanowiskach pracy podczas przeprowadzania kontroli warunków sanitarnohigienicznych. Metoda polega na adsorpcji par trichloro(fenylo)metanu na węglu aktywnym, desorpcji toluenem i analizie otrzymanego roztworu za pomocą chromatografii gazowej z detekcją wychwytu elektronów. Oznaczalność metody wynosi 0,2 g/m3.

EN

The method is based on the adsorption of –trichlorotoluene [trichloro(phenylo)methane] on charcol, de-sorption with toluene and gas chromatographic (GC-ECD) analysis of the resulting solution. The determination limit of the method is 0.2 μg/m3.

15

2-Nitronaftalen – metoda oznaczania I I

Brzeźnicki S, Bonczarowska M, Gromiec J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2009

|

Nr 1 (59)

167--174

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń 2-nitronaftalenu w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na adsorpcji 2-nitronaftalenu na sorbencie Amberlit XAD-2, desorpcji metanolem, prze-prowadzeniu w pochodną aminową za pomocą mieszaniny borowodorku sodu i chlorku miedzi i oznaczaniu otrzymanego 2-aminonaftalenu za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją spektrofluorymetryczną (FLD). Oznaczalność metody wynosi 0,025 g/m3.

EN

Air samples are collected by drawing a certain volume of air through sorbent tubes filed with glass fibre filters followed by two sections of Amberlite XAD-2 resin. Glass fibre filter and the first section of resin are thereafter extracted with methanol by means of a rotary shaker. Extracted 2-nitronaphthalene is than reduced to its amino derivative by mixture of sodium borohydride and copper (II) chloride. Arised 2-aminonaphthalene is analyzed by high performance liquid chromatography using fluorimetric detection. The working range of the analytical method is from 0.01 to 0.3 g/3ml (0.025 – 0.75 g/m3 for 400 l air sample).

16

2-Nitronaftalen – metoda oznaczania I

Brzeźnicki S

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2009

|

Nr 1 (59)

159--165

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń 2-nitronaftalenu w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na adsorpcji par 2-nitronaftalenu na sorbencie Amberlit XAD-2, desorpcji metanolem i analizie otrzymanego roztworu za pomocą wysokosprawnej chromatografii cieczowej z detekcją UV-VIS. Oznaczalność metody wynosi 0,25 g/m3.

EN

Air samples are collected by drawing a certain volume of air through sorbent tubes filled with glass fibre filters followed by two sections of Amberlite XAD-2 resin. Glass fibre filter and the first section of resin are thereafter extracted with methanol by means of a rotary shaker. The resulting extracts are analyzed by high – performance liquid chromatography using ultraviolet detection ( = 213 nm). The determination limit of the method is 0.25 g/m3 for 400 l air sample.

17

1,2-Dibromo-3-chloropropan – metoda oznaczania II

Romanowicz B., Gromiec J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2009

|

Nr 1 (59)

127--134

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń 1,2-dibromo-3-chloropropanu w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na adsorpcji par 1,2-dibromo-3-chloropropanu na węglu aktywnym, desorpcji związku disiarczkiem węgla i analizie chromatograficznej z detekcją płomieniowo-jonizacyjną otrzymanego roztworu. Oznaczalność metody wynosi 0,01 mg/m3.

EN

The method is based on the adsorption of 1,2-dibromo-3-chloropropane vapours on activated charcoal. Samples are desorbed with carbon disulfide and analyzed by gas chromatography with a flame ionization detector (GC-FID). The determination limit of the method is 0.0025 mg/m3 for 400 l air sample.

18

1,2-Dibromo-3-chloropropan – metoda oznaczania I

Romanowicz B., Gromiec J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2009

|

Nr 1 (59)

119--126

PL

Metodę stosuje się do oznaczania stężeń 1,2-dibromo-3-chloropropanu w powietrzu na stanowiskach pracy. Metoda polega na adsorpcji par 1,2-dibromo-3-chloropropanu na Tenaxie GR (lub Tenaxie GC), desorpcji toluenem i analizie otrzymanego roztworu za pomocą chromatografii gazowej z detekcją wychwytu elektronów. Oznaczalność metody wynosi 0,001 mg/m3.

EN

The method is based on the adsorption of 1,2-dibromo-3-chloropropane vapours on Tenax GR (or Tenax GC). Samples are desorbed with toluene and analyzed by gas chromatography with an electron capture detector (GC-ECD). The determination limit of the method is 0.001 mg/m3.

19

Narażenie zawodowe na poszczególne grupy czynników rakotwórczych lub mutagennych w Polsce w latach 2005-2007. Czynniki fizyczne i biologiczne oraz procesy technologiczne (2)

Konieczko K., Czerczak S.

Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka

|

2009

|

nr 12

6-9

PL

W pierwszej części artykułu zostało omówione zawodowe narażenie na substancje i preparaty chemiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w Polsce w latach 2005-2007. Natomiast w drugiej części omówiono czynniki fizyczne (promieniowanie jonizujące), biologiczne (WZW typu B i C) oraz procesy technologiczne (procesy związane z narażeniem na WWA z produktów węglopochodnych oraz prace w narażeniu na pył drewna twardego). Podobnie jak w poprzedniej części, wszelkie zbiorcze dane liczbowe o występowaniu w środowisku pracy i o narażeniu zawodowym na wymienione czynniki opracowano na podstawie informacji z centralnego rejestru danych o narażeniu na substancje, preparaty, czynniki i procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.

EN

Part 1 of this paper discussed occupational exposure to carcinogenic or mutagenic chemical substances and preparations in Poland in 2005-2007. Part 2 covers physical agents (ionizing radiation), biological agents (hepatitis B and C) and technological processes (processes connected with exposure to PAH from coal derivatives and work under exposure to hardwood dusts). Like in part 1, all cumulative quantitative data, concerning presence in the working environment and occupational exposure to carcinogens or mutagens, were prepared on the basis of information from the central register of data on exposure to substances, preparations, agents and technological processes of carcinogenic or mutagenic potential.

20

Rakotwórcze aminy aromatyczne

Jeżewska A., Buszewski B.

Analityka : nauka i praktyka

|

2009

|

nr 2

26-31

PL

Aminy aromatyczne do organizmu człowieka wnikają przez układ oddechowy i skórę. Inną drogą przedostawania się ich, gdy nie są przestrzegane podstawowe zasady higieny, jest droga pokarmowa.