Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wartość pastewna wybranych półnaturalnych zbiorowisk trawiastych obszarów przyrodniczo cennych na Wyżynie Miechowskiej

Grygierzec Beata, Szewczyk Wojciech, Musiał Kamila

Polish Journal for Sustainable Development

|

2019

|

T. 23, cz. 1

15--24

PL

Ekosystemy muraw kserotermicznych niewykorzystywane rolniczo podlegają wtórnej sukcesji w kierunku ciepłolubnych zarośli kserotermicznych i różnych postaci lasu. Obniżając spadek powierzchni tych obszarów podejmuje się różne działania m.in. ekstensywne użytkowanie poprzez wypas zwierząt, głównie owiec. Stąd uzasadniona wydaje się ocena tego typu zbiorowisk pod względem ich wykorzystania pastewnego. Celem pracy była ocena runi muraw kserotermicznych pod kątem paszowym w oparciu o skład botaniczny, plonowanie oraz zawartość podstawowych składników pokarmowych. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że w składzie botanicznym analizowanej roślinności dominowały Brachypodium pinnatum i Inula ensifolia, co pozwoliło na wyodrębnienie płatów o charakterze trawiasto-zielnym oraz zielnym. Zbiorowisko to należy do zespołu Inuletum ensilfoliae i cechuje się dużym bogactwem gatunków roślin naczyniowych, ze średnią liczbą gatunków w spisach florystycznych wynoszącą od 46 do 63. W zbiorowisku tym stwierdzono także 35 gatunków objętych ochroną częściową, bądź całkowitą. Względem uzyskanych plonów suchej masy wyodrębniono zbiorowiska plonujące bardzo słabo i nieliczne zbiorowiska, które plonowały na poziomie średnim. Pod względem żywieniowym, ruń muraw kserotermicznych miała niską zawartość białka ogólnego, niewiele prób roślin cechowało się odpowiednią zawartością włókna surowego.

EN

Ecosystems of xerothermic grasslands that are not used for agriculture are subjected to secondary succession towards xerothermic shrubs and various forms of the forest. In order to counteract the decline of the area of these habitats, various types of activities are undertaken, including extensive use by grazing animals, mainly sheep. Therefore, it is justified to assess this type of communities in terms of their fodder value. The aim of the study was to assess the xerothermic grasslands sward in terms of the botanical composition, yield and content of basic nutrients. As a result, it was found that the floristic composition of the analyzed vegetation was dominated by Brachypodium pinnatum and Inula ensifolia, which allowed isolation of seperate patches: herbaceous and grassy-herbaceous. That association of Inuletum ensilfoliae is characterized by high species richness, with an average number of species in phytosociological releves from 46 to 63. In that community there were included also 35 protected species. In terms of the obtained dry matter yield, the crops are yielding rather poorly and only a few communities that yielded at the medium level were isolated. In terms of nutrients, the sward of xerothermic grasslands contained low levels of total protein, and only a few samples of plants were characterized by an adequate content of crude fiber.

2

Wartość gospodarcza runi pastwiska górskiego ekstensywnie użytkowanego, położonego na przeciwległych stokach

Twardy S., Domagała B., Matoga W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2017

|

T. 17, z. 4

129--146

PL

W latach 2014–2016 przeprowadzono w Małych Pieninach prace badawcze na pastwisku położonym na stokach N–S, w przedziale hipsometrycznym 550–950 m n.p.m. Na różnej wysokości n.p.m. (co 50 m n.p.m) zlokalizowano cztery poletka doświadczalne (po 20 m2). Skoszoną ruń z poszczególnych poletek ważono bezpośrednio, a pobrane próbki wykorzystywano do analiz. Wyniki przeliczano na jednostkę powierzchni i odnoszono do ustalonych stref wysokości oraz ekspozycji stokowych. W warunkach ekspozycji północnej plony kształtowały się w przedziale 4,2–5,9 t∙ha-1s.m., a w warunkach ekspozycji południowej 3,6–5,3 t∙ha-1 s.m. Dane liczbowe przeanalizowano w aspekcie trendów zmian biomasy na poziomie ufności p = 0,05. Próbki pobranego materiału roślinnego analizowano też pod względem składu botanicznego. Z wyodrębnionych gatunków roślin utworzono trzy grupy traw (zróżnicowanych pod względem wartości użytkowej – Lwu), grupę bobowatych oraz grupę roślin dwuliściennych. Średnią wartość użytkową obliczano dla każdego roku, strefy wysokości i ekspozycji pastwiska, rejestrując wyraźne różnice. Skład chemiczny runi analizowano z pierwszego odrostu pod kątem zawartości N, P, K, Ca, Mg i Na. Stwierdzono małą lub średnią zawartość podanych składników, bez względu na położenie n.p.m. i ekspozycję. W latach badań występowały zmienne warunki pogodowe. Bardzo duże opady atmosferyczne (1179,7 mm) zarejestrowano w okresie wegetacji 2014 r. Były one, w odniesieniu do średnich z wielolecia (678,4 mm), o ponad 70% większe. Natomiast najmniejsze opady (661,1 mm) i największe wartości temperatury (12,9°C) stwierdzono w okresie wegetacyjnym 2015 r. Warunki pogodowe w poszczególnych okresach wegetacyjnych różnicowały plonowanie runi, a także jej jakość, co wyraźniej objawiało się w warunkach ekspozycji południowej.

EN

The study was conducted in Lesser Pieniny Mountain Range in the years 2014–2016 on a pasture located at the altitude range of 550–950 m above sea level along the N–S profile. Experimental plots (4 x 20 m2) were established at the fixed altitudes above sea level. The pasture sward from individual plots was cut and weighed directly. Harvested grass samples were subjected to laboratory analysis. Results were calculated per unit area and referenced to delineated altitude zones and slope exposures. The level of yield ranged from 4.2–5.9 Mg∙ha-1 DM at N slope and 3.6–5.3 Mg∙ha-1 DM at the opposite slope. Figures were analyzed in terms of trends in the biomass at a confidence level of 0.05. Samples of collected plant material were also analyzed for botanical composition of the sward. From the extracted species three groups of grass (diverse in terms of use value), a group of Fabaceae and a group of dicotyledonous plants were created. The average use value was calculated for each year, height zone and pasture exposure, recording distinct differences. Chemical composition of the sward was analyzed from the first regrowth for the content of N, P, K, Ca, Mg, Na. Regardless of the sea level and exposure, low or medium content of these components was found. Weather conditions were varying during the research period. Very high precipitation (1179.7 mm) was recorded in the growing season of 2014. It was over 70% higher than the multi-year average precipitation (678.4 mm), whereas the lowest precipitation (661.1 mm) and the highest temperatures (12.9°C) were registered in the growing season in 2015. The weather conditions in particular growing seasons determined the yields and the quality of the sward, especially on the S exposure.

3

Ocena jakości pasz z trwałych łąk grądowych wzbogaconych mieszankami traw i roślin bobowatych

Wróbel B., Barszczewski J., Terlikowski J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2017

|

T. 17, z. 3

123--144

PL

Badania, których celem była ocena wpływu renowacji runi łąkowej na jakość pasz objętościowych w aspekcie ich przydatności do opasania bydła mięsnego, przeprowadzono w latach 2012– 2015. Badaniami objęto trwałe użytki zielone w trzech gospodarstwach zlokalizowanych w północno-wschodnim i wschodnim regionie Polski. W 2012 r. użytki te poddano renowacji metodą siewu bezpośredniego oraz pełnej uprawy. Zastosowano mieszanki z udziałem odmian di- i tetraploidalnych gatunków traw oraz roślin bobowatych. W trakcie badań pobierano próby pasz objętościowych wyprodukowanych z runi łąk poddanych renowacji i pasz z runi kontrolnej. W paszach oznaczano zawartość składników pokarmowych metodą NIRS. Wzbogacenie runi łąk mieszankami traw i roślin bobowatych, zarówno metodą siewu bezpośredniego, jak i pełnej uprawy, poprawiło jakość pasz objętościowych tylko w dwóch gospodarstwach, w których trwałe użytki zielone położone są na glebach wytworzonych z gliny lekkiej lub gliny średniej. Kiszonki (doświadczenie II) z runi łąk wzbogaconych mieszankami traw i roślin bobowatych, niezależnie od metody renowacji, charakteryzowały się istotnie mniejszym udziałem włókna surowego i jego frakcji ADF, większą koncentracją popiołu surowego, tłuszczu surowego i energii NEL oraz większą wartością wskaźnika RFQ niż kiszonki z łąki kontrolnej. Siano z łąk podsianych (doświadczenie I), w odróżnieniu od pasz z obiektów kontrolnych, miało mniejszą zawartość włókna surowego, frakcji ADF i NDF oraz większą koncentrację energii NEL. Również jakość tego siana wyrażona wskaźnikiem względnej jakości paszy RFQ była istotnie wyższa. Siano z łąk poddanych renowacji metodą pełnej uprawy (doświadczenie I), oprócz mniejszej zawartości włókna surowego, frakcji ADF i NDF oraz większej koncentracji energii NEL, zawierało najwięcej białka ogólnego. Poprawa jakości pasz objętościowych w obu gospodarstwach (doświadczenie I i II) była wynikiem przede wszystkim istotnego zwiększenia udziału w runi roślin bobowatych, co potwierdziły korelacje między udziałem poszczególnych grup roślin w runi a zawartością podstawowych składników pokarmowych.

EN

During the years 2012–2015 a study, aiming at the assessment the quality of forages from renovated grasslands in terms of their suitability for fattening of cattle, was conducted. The experiments were established on permanent grasslands in three farms, located in the northeastern and east region of Poland. In 2012, permanent meadows were renovated by overdrilling and by full cultivation. Seed mixtures containing di- and tetraploid species of grasses and legume plants were used. During the study the forage from the sward of improved meadows and forage from old sward (control) were sampled. The content of nutritive components in the forage was determined using NIRS method. Enrichment of meadow sward by using seed mixtures of grasses and legumes, both by over drilling or full cultivation, improved the quality of feeds only on two farms where permanent grasslands are located on soils made from light clay or medium clay. Silage (experiment II) made of meadow sward enriched by seed mixtures of grasses and legumes, independently of the method, was characterized by a significantly lower proportion of crude fiber and ADF fractions, higher concentration of crude ash, crude fat and NEL energy and higher value of RFQ than control silage. Hay from overdrilled meadows (experiment I), unlike feeds from control meadow, had a lower content of crude fiber, ADF and NDF fractions and higher concentration of NEL energy. Also, the quality of this hay expressed by the RFQ index was significantly higher. Hay from meadows renovated by method of full cultivation (experiment I), except lower crude fiber content, ADF and NDF fractions and higher NEL energy concentration, had the highest content of total protein. Improvement of the forage quality on both farms (experiment I and II) resulted first of all from a significant increase of legumes plants in sward, which was confirmed by correlation between the groups of plants in the sward and the content of the basic nutrients.

4

Efekty podsiewu łąk grądowych w zróżnicowanych warunkach siedliskowych

Barszczewski J., Terlikowski J., Wróbel B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2016

|

T. 16, z. 3

5--22

PL

Celem pracy była ocena efektów podsiewu łąk grądowych mieszankami traw i roślin bobowatych w różnych warunkach meteorologicznych. Badania prowadzono w trzech doświadczeniach łąkowych zlokalizowanych na terenie północno-wschodniej Polski. Renowację łąk wykonano wiosną 2012 r. metodą podsiewu bezpośredniego mieszankami nasion traw i roślin bobowatych. Efektywność podsiewu oceniano poprzez zmiany składu botanicznego runi, wielkość plonów biomasy oraz plonów białka ogólnego i cukrów rozpuszczalnych. Wyraźny efekt podsiewu uzyskano w dwóch doświadczeniach,w których były korzystne warunki glebowe i meteorologiczne. Nastąpiło wzbogacenie składu gatunkowego runi, poprawa jej wartości użytkowej, zwiększenie plonów biomasy, białka i cukrów rozpuszczalnych. Przeprowadzone badania wykazały, że powodzenie renowacji poprzez wzbogacenie runi metodą podsiewu intensywnymi odmianami gatunków traw i bobowatych nie zawsze jest skuteczne i zależy w dużym stopniu od przebiegu warunków pogodowych po przeprowadzonej renowacji.

EN

The aim of the study was to evaluate the effects of overdrilling of dry meadows with mixtures of grasses and legume in different weather conditions. The study was conducted in three meadow experiments located in north-eastern Poland. Renovation of meadows was made by direct sowing of grasses and legume seed mixtures in spring 2012. The effectiveness of overdrilling was assessed by changes in the botanical composition of the sward, biomass, protein and soluble sugars yields. A clear effect of overdrilling was obtained in two experiments, where favorable soil and weather condition were observed. An enrichment of the species composition of the sward, improvement of utilisation value, an increase of biomass, protein and soluble sugars yields were recorded. The study showed that the success of the renovation by introduction of intense varieties of grasses and legume species into sward by overdrilling is not always effective and may vary depending on meteorological conditions after renovation.

5

The effect of mineral NPK and organic fertilisation on the content of nutritive components and microbiological quality of the first regrowth of meadow sward

Wróbel B., Zielińska K. J., Fabiszewska A. U.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2015

|

Vol. 60, nr 4

129--134

EN

Studies were carried out in the years 2011-2013 in the field experiment on permanent meadow. The aim was to assess the effect of various forms and doses of fertilisers on nutritive value and microbiological quality of the first regrowth of meadow sward. Six experimental plots were established on the meadow and fertilised with mineral NPK, cattle liquid manure and manure applied in two doses corresponding to 60 and 120 kg N ha-1. First regrowth of meadow sward was collected for analyses. The number of selected microorganisms and the content of nutritive components were analysed in these samples. Applied organic fertilisation, especially that with manure, increased the content of crude ash, decreased the concentration of simple sugars and the sugar to protein ratio. Moreover, manure fertilisation increased the concentration of potassium and decreased the concentration of sodium, magnesium and calcium in meadow sward. Higher doses of fertilisers increased the content of potassium and decreased that of calcium in the sward. Applied organic fertilisation did not result in unfavourable changes in epiphytic microflora of the sward.

PL

Badania prowadzono w latach 2011-2013 w doświadczeniu łanowym na łące trwałej. Celem badań była ocena wpływu stosowania różnych form i dawek nawozów na wartość pokarmową i jakość mikrobiologiczną pierwszego odrostu runi łąkowej. W ramach badań na łące wydzielono 6 łanów doświadczalnych, które nawożono nawozami mineralnymi NPK oraz gnojówką bydlęcą i obornikiem stosowanymi w dwóch dawkach, odpowiadających dwóm poziomom nawożenia azotem: 60 i 120 kg·ha-1. Do analiz pobierano ruń łąkową z pierwszego odrostu. W próbach zielonki oceniano liczebność wybranych mikroorganizmów, a także zawartości składników pokarmowych. Zastosowane nawożenie nawozami naturalnymi łąki, zwłaszcza obornikiem, spowodowało wzrost zawartości popiołu surowego oraz spadek koncentracji cukrów prostych i pogorszenie stosunku cukrowo-białkowego. Ponadto nawożenie obornikiem powodowało wzrost zawartości w runi łąkowej potasu przy równoczesnym spadku koncentracji sodu, magnezu i wapnia. Wzrost dawki nawożenia powodował wzrost zawartości potasu i spadek wapnia w runi. Stosowane nawożenie nawozami naturalnymi nie powodowało niekorzystnych zmian w mikroflorze epifitycznej runi.

6

Stability and productivity assessment of legume-grass mixtures used for renovation of organic grasslands on organic soils

Jankowska-Huflejt H.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2015

|

Vol. 60, nr 3

119--124

EN

Botanical composition and dry mass yielding of meadow (M) and pasture (P) mixtures (designed - M1 and P1, market - M2 and P2, control, simplified - M3 and P3) and species or varieties (Dactylis glomerata - M4 and Lolium perenne (4n)- P4) intended for organic grasslands on mud-peat-muck organic soils were studied in the years 2006-2010. Pasture mixtures were mown 5 times a year and meadow mixtures - 3 times a year. The smallest changes were observed in mixtures P1 and M1. Most stable in pasture management were: Poa pratensis, Phleum pratense, Festuca rubra while Festuca pratensis, Agrostis giganthea and Trifolium repens retreated from sward. Lolium perenne and L multiflorum maintained a high share for 4 years of experiment. Most stable on meadows were: Poa pratensis and Festuca rubra and Lolium perenne. Legumes Trifolium hybridum and T. pratense retreated while T. repens maintained 10% share for 2 years. Percentage share of Dactylis glomerata was very large for 2 years and large for the next two years similarly to the share of Festuca pratensis and Phleum pratense. Dry mass yields depended more on thermal and moisture conditions than on the type of mixture but the largest dry mass yield for 4 study years was obtained from meadow designed M1 mixture - Festuca pratensis (19%), Festuca arundinacea (20%), Phleum pratense (20%), Dactylis glomerata (5%), Poa pratenis (13%), Festuca rubra (10%), Trifolium hybridum (8%), Trifolium pratense (5%). Observed disappearance of differences resulting from the composition of sown mixtures. However, proper selection of species and varieties and multi-species composition of mixtures may slow down this process in subsequent years due to diverse developmental dynamics of particular components.

PL

W latach 2006-2010 badano skład botaniczny i plonowanie (s.m.) mieszanek łąkowych (Ł) i pastwiskowych (P): zaprojektowanych Ł1 i P1, handlowych Ł2 i P2, kontrolnych (uproszczonych) Ł3 i P3 oraz gatunków i odmian wskaźnikowych Ł1 (Dactylis glomerata) i P4 (Lolium perenne (4n), przeznaczonych na użytki ekologiczne na glebie organicznej. Mieszanki pastwiskowe koszono 5-krotnie, a łąkowe 3-krotnie. Najmniejsze zmiany zaszły w mieszankach zaprojektowanych - P1 i Ł1. W użytkowaniu pastwiskowym najtrwalsze były Poa pratensis, Phleum pratense, Festuca rubra, a wypadły Festuca pratensis, Agrostis giganthea oraz Trifolium repens. Lolium perenne oraz L. multiflorum utrzymywały się z dużym udziałem przez 4 lata użytkowania. W użytkowaniu łąkowym najtrwalsze były Poa pratensis, Festuca rubra i Lolium perenne. Wypadły Trifolium hybridum, T. pratense, natomiast T. repens utrzymywała się z ok. 10% udziałem przez 2 lata. Udział Dactylis glomerata był bardzo duży przez 2 lata i duży - przez następne 2 lata, podobnie Festuca Pratensis i Phleum pratense. Plony s.m. bardziej zależały od warunków termicznych i wilgotnosciowych niż od rodzaju mieszanki, jednak największe plony s.m. za 4 lata badań, dała mieszanka zaprojektowana Ł1 - Festuca pratensis (19%), Festuca arundinacea (20%), Phleum pratense (20%), Dactylis glomerata (5%), Poa pratenis (13%), Festuca rubra (10%), Trifolium hybridum (8%), Trifolium pratense (5%). Zaobserwowano zanik różnic wynikających ze składu wysianych mieszanek. Jednakże właściwy dobór gatunków i ich odmian do mieszanek oraz wielogatunkowość mieszanek ze względu na zróżnicowaną dynamikę rozwoju różnych komponentów w kolejnych latach użytkowania spowalnia ten proces.

7

The effect of extensive utilisation of meadow located in dry habitat on its state and yielding

Wasilewski Z.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2014

|

Vol. 59, nr 4

114--118

EN

The study was carried out in an area of meadow located in a proper dry meadow habitat. The soil comprised black degraded earth with the mechanical composition of heavy clayey sand and a pH of 4.4. The study involved the following methods of utilisation: mowing and harvesting the biomass, mowing and leaving the biomass on the swathe, mulching the biomass and leaving it on the swathe and leaving the meadow non-utilised. Despite significant differences in utilisation, no statistically significant differences were observed in sward density although leaving mowed biomass on the swathe contributed to a decline in sward density. The height of the mowed sward was lowest where biomass was collected and tallest where it was left after mulching. Despite the extensive utilisation and lack of fertiliser the crop yield remained relatively high, ranging from 4.3-4.7 t•ha-1 DMB. The different methods of utilisation did not bring significant differences in crop yield. The botanical composition of the sward deteriorated significantly with a decline in valuable grasses and the spread of dicotyledonous plants, including varieties such as the common dandelion (Taraxacum officinale F.H. Wigg.) and common sorrel (Rumex acetosa L.). This effect was particularly marked in the non-utilised meadow and the meadow where the biomass was left on the swathe. The results of the study indicate that leaving harvested biomass to mulch is more beneficial to meadow than being left non-utilised, but in the long term this leads to degradation, particularly of sward (through the spread of weeds) but also sward density (by rarefaction).

PL

Badania prowadzono na łące położonej w siedlisku grądowym właściwym. Glebę stanowiła czarna ziemia wyługowana o składzie mechanicznym piasku gliniastego mocnego i pH 4,4. Badano następujące sposoby użytkowania: koszenie i zbieranie plonu (biomasy), koszenie i pozostawianie biomasy na pokosach, koszenie z rozdrobnieniem i pozostawianie na łące oraz łąka porzucona. Mimo znacznych różnic w sposobach użytkowania, nie stwierdzono udowodnionych statystycznie różnic w zadarnieniu łąki, mimo iż pozostawianie skoszonej biomasy sprzyjało rozrzedzeniu darni. Wysokość koszonej runi była najmniejsza na łące ze zbiorem biomasy a największa po jej rozdrobnieniu i pozostawieniu. Można zatem wnioskować o nawożącym działaniu pozostawianej biomasy. Plonowanie, mimo ekstensywnego użytkowania oraz braku nawożenia, było dość wysokie, sięgające 4,3-4,7 t•ha-1 s.m. Sposoby użytkowania nie różnicowały istotnie wielkości plonów. Wraz z upływem lat badań, skład botaniczny runi podlegał znacznym zmianom na niekorzyść, skutkiem ustępowania wartościowych traw a rozwojem roślin dwuliściennych, w tym takich gatunków jak mniszek pospolity (Taraxacum officinale F.H. Wigg.) oraz szczaw zwyczajny (Rumex acetosa L.). Dotyczyło to zwłaszcza łąki porzuconej oraz z pozostawianiem biomasy na pokosach. Najmniej niekorzystnych zmian w składzie botanicznym runi stwierdzono na łące ze zbiorem biomasy. Uzyskane wyniki badań wskazują, że pozostawianie skoszonej runi na łące jest zabiegiem dla niej korzystniejszym niż zaniechanie użytkowania, lecz w dłuższej perspektywie czasu prowadzi do degradacji, zwłaszcza runi (zachwaszczenie), ale również darni (rozrzedzenie).

8

Ocena wpływu jednokośnego użytkowania na skład botaniczny runi łąk położonych w trzech siedliskach i koszonych w dwóch terminach

Wasilewski Z.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2013

|

T. 13, z. 2

161--176

PL

Badania prowadzono w latach 2010–2012 na łąkach trwałych położonych w trzech siedliskach: grąd właściwy (A), łąka pobagienna właściwa (B) i łąka pobagienna łęgowiejąca (C). Oceniano zmiany w składzie gatunkowym runi następujących obiektów: 1 – koszenie i zbieranie plonu (biomasy), 2 – pozostawianie biomasy na pokosach, 3 – koszenie z rozdrobnieniem i pozostawianie na łące oraz obiekt 4 – łąka nieużytkowana. Ruń koszono w terminie letnim – w połowie lipca lub w jesiennym, w drugiej połowie września (na grądzie) oraz w połowie października (na łąkach pobagiennych). Badania wykazały, że tempo procesu degradacji runi jednokośnych łąk różnie użytkowanych malało od siedliska grądowego właściwego, przez pobagienne właściwe do pobagiennego łęgowiejącego. Pozostawianie skoszonej runi na łące, niezależnie w jakiej postaci, w siedlisku grądowym powodowało degradację zbiorowisk roślinnych wyrażającą się ustępowaniem z runi wartościowych traw, szczególnie w warunkach jesiennego terminu koszenia. Badane sposoby użytkowania łąki w siedlisku pobagiennym właściwym nie miały ujemnego wpływu na skład gatunkowy runi w pierwszych dwóch latach badań, a dopiero w trzecim roku stwierdzono jej degradację w wyniku zwiększenia się udziału pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica L.). W siedlisku pobagiennym łęgowiejącym takie użytkowanie łąki również nie miało jednoznacznie negatywnego wpływu na stan i skład botaniczny runi, na co wskazuje coroczne zwiększanie się udziału w runi wartościowych traw, w tym mozgi trzcinowatej (Phalaris arundinacea L.) i częściowo wyczyńca łąkowego (Alopecurus pratensis L.). Dla utrzymania stabilności zbiorowisk roślinnych na łąkach jednokośnych różnie użytkowanych oraz ograniczania zjawiska degradacji korzystniej jest kosić je w okresie letnim niż jesiennym.

EN

Studies were carried out in the years 2010–2012 on permanent meadows situated in a proper dry ground (A), proper post-bog meadow (B) and a swamping habitat (C). Changes in the botanical composition of sward were estimated in the following variants: 1 – mowing and biomass harvesting, 2 – leaving biomass on swaths, 3 – mowing with fragmentation and leaving biomass on meadow, 4 – unused meadow. Sward was mown in the middle of July or in the second half of September (dry ground meadow) or in the middle of October (post-bog meadows). Studies showed that the rate of sward degradation in once-mown meadows of different use decreased from dry ground habitat to proper post-bog meadows to swamping meadows. Leaving the cut swath, irrespective of its form, on dry ground meadow resulted in the degradation of plant communities which manifested itself by the retreat of valuable grasses, particularly with the autumn term of mowing. Analysed ways of meadow utilisation in post-bog habitat did not show a negative effect on species composition in the first two years of studies. In the third year, the degradation was exerted by an increasing share of Urtica dioica L. In the swamping habitat such use of meadows did not also have unequivocally negative effect on the status and botanical composition of sward which was evidenced by every-year increasing share of valuable grasses like Phalaris arundinacea L. and party Alopecurus pratensis L. To maintain stability of plant communities on once-cut meadows and to limit their degradation it is better to mow meadows in summer rather than in autumn.

9

Wpływ ekstensywnego użytkowania łąk w siedliskach pobagiennych na skład botaniczny runi

Wasilewski Z.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2013

|

Vol. 58, nr 4

208--211

PL

Badania prowadzono w latach 2010-2012 na łąkach trwałych użytkowanych dotychczas dwukośnie, położonych w siedlisku pobagiennym właściwym (B1) i łęgowiejącym (B2). Badano następujące obiekty: koszenie i zbieranie plonu (biomasy), koszenie i pozostawianie biomasy na pokosach, koszenie z rozdrobnieniem i pozostawianie na łące oraz obiekt łąka nieużytkowana. Wykazano, że pozostawianie skoszonej runi na łące, niezależnie w jakiej postaci, w siedlisku pobagiennym właściwym nie miało negatywnego wpływu na jakość zbiorowisk roślinnych w pierwszych dwóch latach i dopiero w trzecim roku wystąpiło zjawisko ich degradacji, skutkiem ustępowania z runi traw, a rozwoju Urtica dioica L. W siedlisku pobagiennym łęgowiejącym, nie stwierdzono zjawiska degradacji runi w trzyletnim okresie, na co wskazuje coroczne zwiększanie się udziału w runi wartościowych traw, w tym zwłaszcza Phalaris arundinacea L. Wartość użytkowa runi, zarówno między obiektami, latami badań i siedliskami, układała się na dolnym poziomie wartości dobrej.

EN

During the years 2010-2012 the study was conducted on permanent meadows previously cut two times per season, located in proper moorshed habitat (B1) and re-flooded moorshed habitat (B2). The following treatments were investigated: mowing and harvesting of biomass, mowing and leaving biomass, mowing with cutting and leaving the biomass on surface of meadow and not utilised meadow. It was shown that leaving the mown biomass on meadow sward, regardless of the form, in proper moorshed habitat had no negative impact on the quality of plant communities in the first two years. Only in the third year, the degradation process occurred, resulting in the disappearance of valuable grasses and the development of Urtica dioica L . In the re-flooded moorshed habitat in three years period of study the degradation process of the sward was not observed. The annual increase of valuable grasses, especially Phalaris arundinacea L. was observed. The fodder value of sward, irrespective of the objects, years of study and habitats, was on the lower level of the good quality.

10

Trwałość pastwiskowych mieszanek odmian traw i motylkowatych drobnonasiennych wybranych do użytkowania w gospodarstwie ekologicznym

Jankowska-Huflejt H.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2013

|

Vol. 58, nr 3

229--234

PL

Badania realizowano w latach 2006-2010 w ZDITP w Biebrzy, na łące trwałej, na glebie organicznej, mułowo-torfowomurszowej. Doświadczenia założono w układzie losowanych bloków, w czterech powtórzeniach, na poletkach o powierzchni 15 m2. Zaprojektowaną do użytkowania pastwiskowego w gospodarstwie ekologicznym mieszankę (tzw. modelową) P1, oceniano na tle mieszanek P2- zakupionej i P3- kontrolnej (uproszczonej) oraz gatunku wskaźnikowego Lolium perenne L. (4n) odm. Barista P4. Stosowano nawożenie: P2O5 – 50 kg/ha wiosną; K2O – 60 kg/ha (po 30 kg wiosną i latem). Ruń koszono 5-krotnie, badano zmiany składu botanicznego (metodą szacunkową), wysokość runi w dniu koszenia oraz wielkość plonu s.m. i jego jakość (metoda Filipka, 1973). Po 5 latach symulowanego użytkowania pastwiskowego wypadły wysiane w mieszankach: Trifolium repens L. Astra i Riesling oraz Festuca pratensis Huds. Skra i Agrostis gigantea Roth Mieta. Najmniejsze zmiany zaobserwowano w mieszance P1, a największe w runi obiektu P4 (Lolium perenne L. Baristra). Spośród wysianych gatunków najtrwalsze okazały się Poa pratensis L. Skiz, a także Phleum pratense L. Skala i Festuca rubra L. Atra. Z traw niewysianych największe znaczenie miały Poa pratensis L. i Poa annua L., a z chwastów Ranunculus repens L., lepiej znoszący nadmierne uwilgotnienie. Porównywane mieszanki pastwiskowe lepiej odrastały w okresie letnim (pokos III i IV), bez istotnego zróżnicowania między sobą. Wysokość runi bardziej zależała od warunków wilgotnościowych i pokosu niż rodzaju mieszanek, zwłaszcza w kolejnych latach użytkowania. Zaobserwowano tendencję większej stabilności mieszanki modelowej P1, związaną z większą stabilnością jej składu gatunkowego. Łączne plony poszczególnych mieszanek były wyrównane (od 18,69 do 20,76 t.ha-1). Nieznacznie większe plony uzyskano z mieszanek uproszczonej P3 i modelowej P1, najmniejsze z Lolium perenne L. w siewie czystym (największa degradacja runi). Większe zróżnicowanie plonów wystąpiło w pokosach i latach, na skutek wpływu warunków termicznych i wilgotnościowych. Wartość paszowa porównywanych mieszanek, mierzona liczbą wartości użytkowej Lwu, była wyrównana: bardzo dobra i dobra, z wyjątkiem runi obiektu P4 (Lolium perenne L. odm. Baristra), której jakość w wyniku silnej degradacji w ostatnim roku badań, była mierna (Lwu = 5,92). Jakość runi mieszanki modelowej P1 (dostosowanej do siedliska) była bardzo dobra (Lwu = 8,0-9,0) w całym okresie badań, co wynikało z mniejszego zakresu zmian składu botanicznego tej mieszanki. Zaobserwowane zmiany świadczą o zanikaniu różnic wynikających ze składu wysianych mieszanek oraz o wykształcaniu się zbiorowisk dostosowanych florystycznie do panujących warunków siedliskowych. Właściwy dobór gatunków i ich odmian do mieszanek spowalnia ten proces.

EN

Studies were carried out in the years 2006-2010 in the Experimental Farm of the ITP in Biebrza on permanent meadow situated on mud-peat-muck organic soil. Experiments were set up in a random block system in four repetitions on 15 m2 plots. A mixture (the so-called model mixture P1) designed for pasture use in an organic farm was compared with the purchased mixture P2, control (simplified) mixture P3 and an indicator species Lolium perenne L. 4n Barista (P4). Experiment was fertilized with 50 kg P2O5/ha in spring and with 60 kg K2O/ha (30 kg in spring and summer). Sward was mown 5 times. Botanical composition was analysed with the approximate method, sward height was measured on the day of mowing, dry weight yield and its quality was analysed with the method of Filipek (1973). Trifolium repens L. Astra and Riesling, Festuca pratensis Huds. Skra and Agrostis gigantea Roth Mieta sown in mixtures disappeared after 5 years of simulated pasture use. The smallest changes were observed in P1 mixture and the greatest – in the sward of P4 variant (Lolium perenne L. Baristra). Poa pratensis L. Skiz, Phleum pratense L. Skala and Festuca rubra L. Atra appeared most persistent among sown species. Most important from among unsown grasses were Poa pratensis L. and Poa annua L. and from among weeds - a stoloniferous Ranunculus repens L. more tolerant of excessive moisture. Mixtures grew best in the summer period (the 3rd and 4th cut) without significant differences between mixtures. Sward height depended more on moisture conditions and cuts than on mixture types, especially in subsequent years of grassland use. Total yields of particular mixtures were similar (from 18.69 to 20.76 t/ha); slightly larger for simplified (P3) and model (P1) and smallest for P4 variant (Lolium perenne L. Baristra) in pure sowing due to the highest soil degradation. A greater differentiation of yields was found among cuts and years with the most important effect of thermal and moisture conditions. Fodder value measured with the number of utility value was very good and good with the exception of P4 sward (Lolium perenne L.) which, due to a strong degradation in the last study year was mean (Lwu 5.92). Sward of the model mixture P1 was of very good quality (Lwu 8.0-9.0) during the whole study period which was a result of minor changes in its botanical composition. Observed changes evidence diminishing differences resulting from the composition of sown mixtures and the development of communities floristically adapted to habitat conditions. However, proper selection of species and their varieties for mixtures may slow down this process.

11

Ocena składu botanicznego i jakości spasanych runi w trzech grupach siedlisk

Wasilewski Z.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2012

|

Vol. 57, nr 4

172-176

PL

Polska postrzegana jest jako kraj szczycący się bogactwem ilościowym i jakościowym zasobów szeroko rozumianej bioróżnorodności, w tym zwłaszcza na użytkach zielonych. Powyższe wpisuje się w założenia Wspólnej Polityki Rolnej na lata po2013 r. gdzie wysokść rangą nadano zachowaniu bogactwa bioróżnorodności. Najprostszym sposobem jej zachowania i ochrony, zwłaszcza w ekstremalnych warunkach siedliskowych, jest wypas zwierząt. Taki sposób rolniczego wykorzystania terenów zadarnionych jest bardzo efektywny, tani i prosty w stosowaniu. Użytki porzucone i nie użytkowane szybko podlegają procesowi degradacji wyrażającej się zachwaszczeniem i zakrzaczeniem runi, który na znacznych powierzchniach jest już mocno zaawansowany. Badania prowadzono na użytkach zielonych położonych w ośmiu siedliskach: trzech grędowych, dwóch pobagiennych i trzech łęgowych. We wszystkich siedliskach dominowały w runi trawy, następnie zioła i chwasty. Udział roślin bobowatych był niewielki. W przypadku siedlisk grędowych i pobagiennych były to zbiorowiska roślinne trawiaste, a w przypadku łęgowych trawiasto-szuwarowe. Wykorzystując metodę fitoindykacji, określono stan uwilgotnienia siedlisk i zakwalifikowano je do świeżych i wilgotnych oraz do silnie wilgotnych i mokrych. Wyliczone liczby wartości użytkowej runi (Lwu) wskazują, że najwartościowsze, pod względem paszowym, zbiorowiska roślinne stwierdzono w siedliskach grędowych i pobagiennych (wartość użytkowa dobra) natomiast mało wartościowe w łęgowych (wartość mierna). Odwrotnie układała się ich wartość na podstawie składu chemicznego, a zwłaszcza zawartości białka ogólnego i włókna surowego.

EN

Poland is seen as the country boasting a richness of quantitative and qualitative resources of widely understood biodiversity, especially on grasslands. This is part of objectives of the Common Agricultural Policy for the period after 2013 where the high priority was given to maintain the richness of biodiversity. The easiest way to preserve and protect, especially in extreme habitat conditions, is grazing by animals. This method of agricultural utilization of green areas is very effective, cheap and simple to use. Abandoned and not utilized lands quickly undergo degradation process which involves weeds and shrubs development that on major areas is already well advanced. The study was conducted on grasslands located in eight habitats: three dry habitats, two post-peatland habitats and three flooded habitats. Grasses dominated in the sward of all habitats, then herbs and weeds. The share of legumes was low. In case of dry and post-peatland habitats it were grasslands communities and in case of flooded habitats - grass-rush communities. Using the phyto-indication method, the moisture status of habitats was determined and they were qualified to fresh and moist and highly humid and wet. The calculated utilization value number (Lwu) of sward indicated that in terms of feed value the most valuable plant communities were found in dry ground and post-peatland habitats (good utilization value) but of small value - in the flooded (poor value). Their value resulting from chemical composition and especially from the content of crude protein and crude fiber shaped conversely.

12

Ocena parametrów trakcyjno-wytrzymałościowych darni łąkowej i pastwiskowej

Białczyk W., Czarnecki J., Cudzik A., Brennensthul M., Wolski K.

Inżynieria Rolnicza

|

2012

|

R. 16, nr 2, t. 1

31-41

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych na czterech obiektach zadarnionych różniących się składem gatunkowym runi właściwym dla łąk (obiekty I i II) oraz pastwisk (obiekty III i IV). Dla obiektów I i II oraz III i IV zastosowano różną normę wysiewu nasion. Analizowano skład botaniczny runi, maksymalne naprężenia ścinające, zwięzłość, siły trakcyjne oraz sprawność. Do badań trakcyjnych wytypowano opony o konstrukcji: diagonalnej (9,5-24) oraz radialnej (11.2R24). Wykazano zmiany składu botanicznego roślin badanych obiektów w porównaniu do gatunków wysianych. Pomiędzy obiektami I i II, a III i IV nie stwierdzono różnic w składzie gatunkowym roślin. Wartości maksymalnych naprężeń ścinających i zwięzłości rosły wraz z głębokością pomiaru. Wyższe wartości tych parametrów zanotowano na obiektach III i IV. Nie wykazano wpływu konstrukcji opony na wartość generowanych sił trakcyjnych. Stwierdzono wpływ obiektu na wartość tego parametru. Stwierdzono, że cechy konstrukcyjne opony mają wpływ na wartość sprawności trakcyjnej. Dla opony 9,5-24 różnice te wykazano pomiędzy obiektami łąkowymi a pastwiskowymi. Dla opony 11.2R24 nie stwierdzono istotnych różnic sprawności trakcyjnej pomiędzy obiektami łąkowymi a pastwiskowymi.

EN

The paper presents the results of the research, which was carried out on four sodded objects differing with species composition of green plants appropriate for meadows (object I and II) and pastures (object III and IV). For the objects I and II as well as III and IV various forms of seeds dissemination were applied. Botanic composition of green plants, maximum shear stress, compactness, traction forces, as well as efficiency were analysed. Tyres of a diagonal construction (9.5-24) as well as radial (11.2R24) were used for traction research. Changes of botanic composition of plants of the researched objects were proved in comparison to disseminated species. Between objects I and II as well as III and IV no differences were determined in species composition of plants. Maximum values of shear stresses and compactness grew along with the measurement depth. Higher values of these parameters were reported at the objects III and IV. No influence of tyre structure on the value of generated traction forces was proved. Influence of the object on the value of this parameter was reported. It was reported that structure features of a tyre influence the value of traction efficiency. For a tyre 9.5-24 those differences were proved between meadow objects and pasture objects. For 11.2R24 tyre no significant differences in traction efficiency between meadow and pasture objects were reported.

13

Ocena wartości paszowej runi z łąk użytkowanych według zaleceń programów rolnośrodowiskowych

Dembek R., Łyszczarz R., Suś R.

Ekologia i Technika

|

2012

|

R. 20, nr 3

162-169

PL

Badania, których celem była ocena jakości i plonowania łąk użytkowanych według zaleceń programu rolno-środowiskowego dla półnaturalnych łąk dwukośnych (wariant: P0lb), prowadzono w latach 2006-2009 na powierzchni 158 ha łąk na glebach hydrogenicznych położonych w centralnej części Doliny Kanału Bydgoskiego. W runi odnotowano 109 gatunków roślin naczyniowych tworzących plon rolniczy, w tym 19 gatunków traw, 7 motylkowatych, 21 turzycowatych i sitowatych oraz 65 z innych rodzin botanicznych, głównie roślin dwuliściennych, wśród których występowały dwa gatunki chronione: Ostericwn pa-lustre i Dactylorhiza incarnata. Trawy stanowiły średnio niespełna 48% runi, motylkowate nieco ponad 1%, turzycowate i sitowa te 21%. a pozostałe gatunki 30%. Duży udział gatunków o małych walorach użytkowych sprawiał, że uśrednione syntetyczne wskaźniki jakości wyrażane liczbami wartości użytkowej mieściły się w dolnych granicach runi miernej. Wyniki analiz chemicznych wskazywały na bardzo niską zawartość białka ogólnego, nadmierną zawartość włókna, niską fosforu i skrajnie niską potasu. Świadczą one o zbyt późnym terminie koszenia pierwszego pokosu, dotychczas nie spotykanym w krajowej praktyce łąkarskiej i nadmiernym wyczerpaniu gleby z dostępnych form fosforu oraz potasu. Ruń drugiego odrostu posiadała lepsze walory paszowe, zwłaszcza w zakresie zawartości białka ogólnego. Pomimo hydrogenicznego pochodzenia badanych łąk duży wpływ na plony miał poziom i rozkład opadów w sezonie wegetacyjnym. Średnie plony na poziomie 3,54 t.-ha-1 w powiązaniu z niską jakością surowca powodują znikome zainteresowanie aspektem paszowym, a jedynie pozyskiwaniem środków z puli dofinansowania przewidzianego w ramach programu rolnośrodowiskowego.

EN

Studies, conducted to evaluate the quality and yielding of meadows utilized according to agri-environment program guidelines for double-cut, semi-natural meadows (variant P01b), were carried out between 2006 and 2009 and covered area of 158 ha of meadows located on hydrogenic soils located within the central part of the Bydgoszcz Canal Valley. 109 species of vascular plants comprising the agricultural yield were identified, including 19 grass species, 7 papilionaceus species, 21 species from the sage and rush family as well as 65 species from other botanical groups, primarily dicotyledonous, among those two protected species: Ostericum palustre and Dactylorhiza incarnate. Grasses comprised and average of 48% of the sward, papilionaceus slightly above 1%, sage and rush 21% and the remaining species 30% of the sward. High participation of plants of low usefulness value contributed to the fact that the average synthetic indicators of sward quality measured as usefulness value numbers were in the lower boarders of a low quality sward. Chemical analysis indicated a very low amount of total protein, excessive amount of crude fiber, low amount of phosphorus and an extremely low amount of potassium. These results indicate that the first cut was harvested too late, allowing the soil to be depleted of phosphorus and potassium. The sward of the second cut was characterized by higher fodder values, particularly by higher amount of total protein and lower amount of crude fiber. Despite the hydrogenic nature of the studied meadows, the amount and frequency of rainfall during the vegetative season had a significant impact on the yield. The average yield of 3,54 t- ha-1 combined with. its low quality result in the lack of interest in the fodder aspect of meadow utilization. Instead these meadows are used to gain funding from the agri-environment programs resources.

14

The impact of cattle and sheep grazing on grassland in Vel'ká Fatra National Park

Jendrisakova S., Kovacikova Z., Vargova V., Michalec M.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

83-90

EN

The Vel'ká Fatra National Park (declared on 1 April 2002) is extending on an area of 40,371 ha and was established to protect well-preserved ecosystems. The Vel'ká Fatra (Greater Fatra) with the highest peak Ostredok (1592 m altitude) is a typical mountain territory and ranks among the highest mountain ranges in Slovakia. Grassland areas above the forest line ("hole" in Slovak) and highland relief are typical for Vel'ká Fatra where forests cover is 85% of the area. Large areas of grassland located on gently modelled ridges resulted from deforestation many centuries ago. The alpine meadows which are rich in rare plant communities cover the area of 2000 ha. In the past, these grasslands were used by cutting and grazing. Nowadays, the meadows are not mowed at all. The reasons are low numbers of ruminants in nearby farms, high cost and poor access roads that are eroded very much. Grazing with young cattle has been banned and consequently tall grasses expanded, swards thinned as well as avalanche risk increased. Currently, it is allowed to graze young cattle again, but farmers do not exploit this option very much. About 200 heifers and 2,500 sheep graze there, but only at the lowest areas of the mountains and for short periods of time. The grassland is dominated by Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv. and also by very rapidly expanding Calamagrostis epigejos (L.) Roth, Brachypodium pinnatum (L.) P. Beauv. and Cirsium arvense (L.) Scop. indicating a prolonged period of abandonment.

PL

Park Narodowy Vel'ká Fatra ustanowiony 1 kwietnia 2002 r. dla ochrony dobrze zachowanych ekosystemów zajmuje powierzchnię 40 371 ha. Vel'ká Fatra (Większa Fatra) z najwyższym szczytem Ostredok (1592 m n.p.m.) jest typowym obszarem górskim i zalicza się do najwyższych grzbietów górskich Słowacji. Charakterystyczne dla parku są ekosystemy trawiaste położone powyżej linii lasów ("hole" w języku słowackim), porastających 85% obszaru i wysokogórskie ukształtowanie terenu. Rozległe obszary trawiaste, usytuowane na łagodnie uformowanych grzbietach, są wynikiem wylesiania, które miało miejsce wiele wieków temu. Alpejskie łąki, bogate w zespoły rzadkich roślin, pokrywają powierzchnię 2000 ha. W przeszłości były wykorzystywane jako użytki zielone. Obecnie łąki nie są koszone. Powodem jest niewielka liczba przeżuwaczy w okolicznych gospodarstwach, wysoki koszt i uciążliwy transport na silnie zerodowanych drogach. Zakazano wypasu młodego bydła. W konsekwencji rozwinęły się zespoły wysokich traw, ruń została przerzedzona i zwiększyło się ryzyko lawinowe. Obecnie zezwala się ponownie na wypas młodego bydła, ale rolnicy nie korzystają powszechnie z tej możliwości. Wypasa się tam jedynie 200 jałówek i 2500 owiec jedynie w najniżej położonych terenach górskich przez krótki okres. Zespoły trawiaste są zdominowane przez Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv. i przez bardzo ekspansywne Calamagrostis epigejos (L.) Roth, Brachypodium pinnatum (L.) P. Beauv. and Cirsium arvense (L.) Scop., co wskazuje na wydłużony okres zaniechania użytkowania.

15

Renowacja łąk trwałych położonych na glebach torfowo-murszowych

Łyszczarz R., Dembek R., Suś R., Zimmer-Grajewska M., Kornacki P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2010

|

T. 10, z. 4

129-148

PL

Badania dotyczące renowacji metodą siewu bezpośredniego i podsiewu prowadzono w latach 2004-2008 na trwałych łąkach Rolniczego Zakładu Doświadczalnego w Minikowie, należącego do Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy. W renowacji wykorzystano dwa typy siewników do siewu bezpośredniego - holenderski Vredo oraz niemiecki Köckerling Herbamat. Okazały się one całkowicie zawodne w realizacji tego zamierzenia. Skuteczna okazała się natomiast metoda podsiewu wielogatunkową mieszanką traw i bobowatych, po uprzednim osłabieniu starej darni herbicydem Roundup, a następnie broną talerzową. Najbardziej dynamicznym gatunkiem spośród traw okazała się kupkówka pospolita (Dactylis glomerata L.), a z bobowatych koniczyna białoróżowa (Trifolium hybridum L.). Istotnym zagrożeniem nowych zasiewów był intensywny rozwój chwastów dwuliściennych, skutecznie wyeliminowanych dwukrotnym koszeniem pielęgnacyjnym. Największą efektywność plonotwórczą w warunkach największego udziału koniczyny w runi, stwierdzono pod wpływem nawożenia fosforem i potasem. Szczególnie niekorzystne, ze względu na degradację runi, okazało się nawożenie największą dawką azotu (120 kg N·ha-¹), łącznie z fosforem i potasem. Zaniechanie nawożenia spowodowało w trzyletnim okresie istotną degradację runi, objawiającą się 17,5- procentowym udziałem śmiałka darniowego (Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv.), znacznym udziałem chwastów dwuliściennych oraz kostrzewy czerwonej (Festuca rubra L. s.str.) i plonowaniem porównywalnym z przyległymi łąkami, nienawożonymi przez 20 lat.

EN

Research on renovation with the method of direct and sod-seeding was carried out between 2004 and 2008 on perennial meadows of the Agricultural Experiment Station at Minikowo, of the University of Technology and Life Sciences in Bydgoszcz. The renovation involved two seed drill types for direct drilling: the Dutch one, Vredo, and the German one, Köckerling Herbamat, which turned out to be completely unreliable in executing that task, while the sod-seeding method with many-species sowing mixture of grasses and legume plants, following the weakening of the old sod with Roundup herbicide and then with disc harrow, was effective. The most dynamic species of all the cultivable grasses was orchard grass (Dactylis glomerata L.), and one of the legume plants - the Swedish clover (Trifolium hybridum L.). An essential threat for new crops was an intensive dicotyledonous weed development, effectively eliminated with the double cultivation cutting. The highest yielding effectiveness, with the greatest share of clover in the sward, was found to result from fertilisation with phosphorus and potassium. Especially unfavourable, due to the botanic degradation, was fertilisation with the highest nitrogen dose (120 N·ha-¹), combined with phosphorus and potassium. Giving up fertilisation over three years resulted in a significant sward degradation expressed in a 17.5% share of tufted hairgrass (Deschampsia caespitosa (L.) P. Beauv.), a considerable share of dicotyledonous weeds and red fescue (Festuca rubra L.) and yielding comparable to adjacent meadows which had not been fertilised for 20 years.

16

Skład florystyczny a zawartość makro- i mikroskładników w roślinności szuwarowej strefy przybrzeżnej jeziora Resko

Wesołowski P., Trzaskoś M., Konieczny R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 1

171-183

PL

Praca stanowi charakterystykę składu florystycznego i chemicznego roślinności strefy przybrzeżnej jeziora Resko w woj. zachodniopomorskim. Wyróżniono 13 zbiorowisk roślinnych, z których sześć stanowiły fitocenozy jednogatunkowe, a pozostałe zbudowane były z dwóch lub więcej gatunków. Przeważały w nich gatunki szuwarowe, jak trzcina pospolita (Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud), pałka szerokolistna (Typha latifolia L.), turzyca dzióbkowata (Carex rostrata Stokes), skrzyp bagienny (Equisetum fluviatile L.) i inne. Zawartość makro- i mikroskładników w roślinności wyróżnionych zbiorowisk znacznie się różni w zależności od składu gatunkowego. Największązawartość azotu stwierdzono w biomasie roślinnej zbiorowisk trzciny pospolitej (Phragmites australis) i tataraku zwyczajnego (Acorus calamus), natomiast średnia zawartość fosforu na ogół była mała. Roślinność analizowanych zbiorowisk była zasobna w potas i na ogół uboga w sód. W roślinności badanych zbiorowisk stwierdzono duże różnice zawartości wapnia, a mniejsze zawartości magnezu. Występują też znaczne różnice zawartości żelaza i manganu, a mniejsze zawartości cynku. Wyższy poziom makro- i mikroskładników, z wyjątkiem azotu, stwierdzono w biomasie zbiorowisk wielogatunkowych niż jednogatunkowych.

EN

The paper presents floristic and chemical composition of littoral vegetation of Lake Resko in zachodniopomorskie voivodship. Thirteen plant communities were distinguished, 6 of which were monospecific phytocoenoses and the other were built of two or more species. Rush species: the common reed (Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud), the broad-leaved cattail (Typha latifolia L.), the beaked sedge (Carex rostrata Stokes) and the swamp horsetail (Equisetum fluviatile L.) dominated there. The content of macro- and microelements in vegetation of distinguished communities varied largely in relation to species composition. The highest content of nitrogen was found in communities of the common reed (Phragmites australis) and the sweet flag (Acorus calamus); mean phosphorus content was, however, small. Vegetation of analysed communities was rich in potassium and rather poor in sodium. Marked differences in calcium content and smaller - in magnesium content were found in plants of studied communities. Great differences were also found in the content of iron and manganese and smaller - in the content of zinc. Higher content of macro- and microelements (with the exception of nitrogen) was found in the biomass of multispecies than in monospecific communities.

17

Wpływ rodzaju nawożenia na wartość gospodarczą łąki górskiej

Kasperczyk M., Kacorzyk P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 1

143-150

PL

Badania przeprowadzono na łące górskiej w latach 2003-2006. Celem badań była ocena wpływu nawożenia mineralnego, obornikiem i łącznego stosowania obornika z nawozami mineralnymi na kształtowanie się wartości gospodarczej runi łąkowej. Elementami badań były: skład botaniczny runi, jej plonowanie i zdolność retencyjna gleby w odniesieniu do wody. Każdy rodzaj nawożenia wpłynął istotnie na wartość runi łąkowej. Nawożenie mineralne przyczyniło się do ukształtowania runi dobrze plonującej, ale zbyt uproszczonej pod względem gatunków roślin ze znacznym udziałem niepożądanej trawy - perzu właściwego (Elymus repens (L.) Gould). Ruń ta w największym stopniu przyczyniała się do zwiększania zasobów wód podpowierzchniowych. Większą wartością produkcyjną cechowała się ruń ukształtowana pod wpływem nawożenia obornikiem. Dobrze wykorzystywała składniki nawozowe z obornika i była bardziej urozmaicona pod względem składu florystycznego, sprzyjała też zwiększaniu zasobów wód podpowierzchniowych. O ilości zatrzymywanej wody w profilu glebowym decydowała głównie roślinność i warstwa gleby 0-15 cm.

EN

The studies were carried out on a mountain meadow in the years 2003-2006 to estimate the effect of fertilisation with mineral fertilisers, manure or both on the economic value of the meadow sward. The study comprised: botanical composition of the sward, sward yielding and water retention capacity. Each fertilisation variant significantly affected the value of experimental meadow sward. Mineral fertilisation enhanced the sward yielding but resulted in too simplified sward composed mainly of undesirable grass species such as couch grass (Elymus repens (L.) Gould). This sward was characterised by the lowest water retention capacity and thus it enriched subsurface water resources. Sward fertilised with manure had greater economic value. It used nutrients from manure more efficiently and was more floristically diverse. It also increased subsurface water resources. Vegetation and the upper soil layer (0-15 cm) were most important for water retention in the soil profile.

18

Skład florystyczny i walory przyrodnicze zbiorowisk roślinnych w strefie przybrzeżnej jeziora Resko

Wesołowski P., Trzaskoś M., Konieczny R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2006

|

T. 6, z. 2

373-385

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań (2004-2005) nad występowaniem i strukturą zbiorowisk roślinnych przybrzeżnej strefy jeziora Resko w województwie zachodniopomorskim. Warunki siedliskowe sprzyjały występowaniu gatunków hydrofilnych, które tworzyły zbiorowiska trawiaste i szuwarowe o bardzo uproszczonym składzie gatunkowym. Ogólnie wyróżniono 13 zbiorowisk roślinnych (sześć jednogatunkowych i siedem wielogatunkowych), różniących się składem botanicznym. Najczęściej występowały: skrzyp bagienny (Equisetum fluviatile L.), pałka szerokolistna (Typha latifolia L.) i trzcina pospolita (Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud). Największym zróżnicowaniem florystycznym charakteryzowało się zbiorowisko pałki szerokolistnej (Typha latifolia L.) z grążelem żółtym (Nuphar lutea (L.) Sibth. et Sm.) oraz z dużym udziałem roślin dwuliściennych - rdestnicy pływającej (Potamogeton natans L.) i szaleju jadowitego (Cicuta virosa L.). Rośliny dwuliścienne występowały tylko w trzech zbiorowiskach, a ich udział w badanych fitocenozach wynosił od 8,0 do 39,0%. Przeważały grzybienie białe (Nymphaea alba L.) i grążel żółty (Nuphar lutea (L.) Sibth. et Sm.). Z roślin turzycowatych na uwagę zasługuje turzyca dzióbkowata (Carex rostrata Stokes), a z innych - tatarak zwyczajny (Acorus calamus L.) i jeżogłówka gałęzista (Sparganium erectum em. Rchb. s.s.), które tworzyły zbiorowiska jednogatunkowe. Analizowane zbiorowiska miały bardzo duże walory przyrodnicze.

EN

This paper presents preliminary results of studies carried out in the years 2004-2005 on the occurrence and structure of plant communities in the littoral zone of Lake Resko (zachodniopomorskie voivodship). Habitat conditions were favourable for hydrophilic species, which formed grass and sedge communities of simplified species composition. Generally 13 plant communities were found (six single-species and seven multi-species), with different botanic composition. Most frequent species were: Equisetum fluviatille L., Typha latifolia L. and Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud. The greatest floral diversity was found in a community with Typha latifolia L. and Nuphar lutea (L.) Sibth. et Sm. and a high contribution of dicotyledonous plants: Nuphar lutea L., Potamogeton natans L. and Cicuta virosa L. Dicotyledonous plants occurred only in three communities and their contribu-tion to phytocenosis varied from 8.0 to 39.0%. Nymphea alba L. and Nuphar lutea (L.) Sibth. et Sm. were dominating. Worth notice was the presence of Carex rostrata Stokes and of other species like Acorus calamus L. and Sparganium erectum (L.) em. Rchb. s.s. which formed single-species communities. Analysed communities were of high natural value.

19

Ocena trwałości gatunków i odmian traw w czterech fenologicznie zróżnicowanych mieszankach użytkowanych kośnie na glebie mineralnej

Wróbel B., Jankowska-Huflejt H., Zastawny J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2005

|

T. 5, z. 1

95-116

PL

Badania prowadzono w latach 1990-1998 w Falentach na glebie mineralnej o odczynie obojętnym. Doświadczenie założono w układzie podbloków z dwoma czynnikami: mieszanka (4 typy fenologiczne) i nawożenie (3 poziomy nawożenia azotem: 120, 180 i 240 kg·ha-¹ na tle jednolitego nawożenia P i K). Komponentami poszczególnych mieszanek były gatunki i ich odmiany zróżnicowane wczesnością: Dactylis glomerata L., Festuca arundinacea Schreb., Festuca pratensis Huds., Arrhenatherum elatius (L.) P.B., Phleum pratense L., Bromus inermis Leyss., Lolium perenne L., Poa pratensis L., Festuca rubra L. i Trifolium pratense L. Najlepiej średnio w całym okresie plonowała mieszanka średnio wczesna (12,2 t s.m. z ha), nieco słabiej mieszanka późna (11,6 t s.m. z ha) i średnio późna (11,3 t s.m. z ha), najsłabiej zaś mieszanka wczesna (10,8 t·ha-¹). Największe plony, bo około 20 t s.m. z ha, uzyskano w pierwszym roku badań. W następnych latach obserwowano systematyczny spadek plonowania aż do poziomu 6-8 t s.m. z ha (lata 1997-1998), niezależnie od poziomu nawożenia azotem. Udział gatunków i odmian w mieszankach odbiegał od założonego przy wysiewie. W 9. roku użytkowania w mieszance wczesnej dominowała Poa pratensis L. (ponad 40%). Licznym gatunkiem w mieszance średnio późnej (30,1%) i w mieszance późnej (44,6%) była Bromus inermis Leyss., a w mieszance średnio wczesnej Festuca arundinacea Schreb. (41,7%). Całkowicie ustąpiła Trifolium pratense L., a pojawiły się gatunki obce traw i ziół, w tym w dużych ilościach Taraxacum officinale F. H. Wigg.

EN

During the years 1990-1998 the study was carried out at Falenty in a plot experiment on mineral soil. The experiment was established in split-plot design with two factors: grass mixture (4 phenological types) and fertilisation (3 levels of N fertilisation: 120, 180 and 240 kg·ha-¹ with constant P and K fertilisation). The components of mixtures were: Dactylis glomerata L., Festuca arundinacea Schreb., Festuca pratensis Huds., Arrhenatherum elatius (L.) P.B., Phleum pratense L., Bromus inermis Leyss., Lolium perenne L., Poa pratensis L., Festuca rubra L. and Trifolium pratense L. The share of grass species and their varieties in grass mixtures differed from the structure established during sowing. In the 9 th year of utilisation meadow grass (Poa pratensis L.) dominated in over 40% in early mixture. Smooth brome-grass (Bromus inermis Leyss.) was the next dominant in moderately late mixture (31,1%) and in late mixture (44,6%). In moderately early mixture a common presence of Festuca arundinacea Schreb. (41,7%) was observed. Red clover (Trifolium pratense L.) completely withdrew from sward substituted by alien species of grasses and herbs, including Taraxacum officinale F. H. Wigg. The highest yields of DM in all periods were observed in moderately early mixture (12,2 t·ha-¹), a bit lower - in late mixture (11,6 t·ha-¹) and moderately late mixture (11,3 t·ha-¹) and the lowest yields in early mixture (10,8 t·ha-¹). The highest yields, about of 20 t DM·ha-¹, were obtained in the first year of the study. Later on systematic decrease of yielding to a level of 6-7 t DM from ha (1997-1998) irrespective of the level of N fertilisation was observed.

20

Ocena produkcyjności pastwisk w trzech siedliskach grądowych

Wasilewski Z., Doboszyński L.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 1

273-282

PL

W pracy przedstawiono wyniki trzyletnich badań (1999-2001) nad oceną użytkowanych racjonalnie (wariant I) i ekstensywnie (wariant II) pastwisk dla bydła w trzech siedliskach grądowych (grąd właściwy typowy - siedlisko okresowo suche, właściwy świeży - średnio wilgotne i podmokły - wilgotne). Określono wielkość i jakość plonów, ich rozkład w sezonie pastwiskowym oraz jakość. Uzyskane wyniki wskazują, że na pastwiskach ekstensywnych, niezależnie od warunków siedliskowych, uzyskuje się zdecydowanie mniej paszy i gorszej jakości w porównaniu do pastwisk użytkowanych racjonalnie. Większe różnice stwierdzono w przypadku wielkości plonów niż ich wartości.

EN

This paper presents results of a three-years study (1999-2001) on the assessment of rationally and extensively used cattle pastures in three dry meadows sites (a proper typical site periodically dry, a proper fresh moderately wet site and a wetland site). The amount and quality of yields and their distribution in the pasture season were determined. Results demonstrated that irrespective of habitat conditions definitely less fodder of poorer quality was obtained from extensive pastures (variant II) in comparison with the rationally used ones (variant I). Differences were more pronounced in yields than in their quality.