W artykule scharakteryzowano źródła zanieczyszczeń chemicznych, które mogą występować w olejach jadalnych. Porównano zanieczyszczenia i ich źródła w olejach rafinowanych i tłoczonych na zimno. Szczególną uwagę zwrócono na zanieczyszczenia powstające w procesie technologicznym otrzymywania olejów rafinowanych oraz na te pochodzące ze środowiska naturalnego, transportu czy opakowań. Estry monochloropropandioli, estry glicydolu czy oleje mineralne są w ostatnich latach tymi, którym poświęca się najwięcej uwagi w literaturze zagranicznej oraz ustawodawstwie i których poziomy są monitorowane, nie tylko w żywności wysokoprzetworzonej, ale też w czystych olejach. Na podstawie badania olejów rynkowych stwierdzono, że w żadnym z analizowanych olejów rzepakowych pochodzących z polskiego rynku nie stwierdzono pozostałości metali toksycznych, mykotoksyn, dioksyn i związków dioksynopodobnych, ftalanów i WWA. Stwierdzono natomiast bardzo niskie poziomy zawartości estrów 3-MCPD i estrów glicydolu w olejach rafinowanych oraz nasyconych olejów mineralnych (MOSH) zarówno w olejach tłoczonych jak i rafinowanych. Nie odnotowano obecności zawartości aromatycznych olejów mineralnych w badanych olejach powyżej poziomu detekcji metody.
EN
The manuscript describes potential sources of chemical contamination in edible oils. The contaminations found in refined and cold-pressed oils and their sources were compared. Contaminations from the technological process of obtaining refined oils, as well as the environment, during transport, or from the packaging, were taken into consideration. Monochloropropanediol esters, glycidol esters and mineral oils have recently received the most attention in foreign literature, and legislation. Moreover, their levels are being monitored, not only in highly processed food, but also in food containing fats and in pure oils. Based on the analysis of rapeseed oils from the Polish market, it was found that non of the analyzed oils contained toxic metals, mycotoxins, dioxins and dioxin-like compounds, phthalates, or PAHs. However, very low levels of 3-MCPD esters and glycidol esters were discovered in refined oils and saturated mineral oils (MOSH) in both pressed and refined oils. The presence of aromatic mineral oils was not detected in the tested oils was not detected (above the detection level of the method).