Mając na celu zmniejszenie wpływu na środowisko, a jednocześnie nadanie pozostałościom poprodukcyjnym drugiego życia, w ostatniej dekadzie wzrosło zainteresowanie ponownym wykorzystaniem i uszlachetnieniem ubocznych produktów żywnościowych pochodzących z przetwórstwa. Pozostałości z przemysłu owocowo-warzywnego, tj.: skórki, pestki, nasiona są dobrym źródłem białka, polisacharydów, błonnika, a przede wszystkim fitochemikaliów, które mają działanie przeciwutleniające i chronią ludzkie komórki przed uszkodzeniem oksydacyjnym. Wykorzystanie tak cennych pozostałości poprodukcyjnych umożliwia poprawę poziomu i warunków życia ludności, ogranicza stosowanie sztucznych dodatków (barwników i przeciwutleniaczy), eliminuje żywność wysoko przetworzoną, i co najważniejsze zwiększa produkcję wyrobów prozdrowotnych. Odpowiednio spreparowane pozostałości z owoców czy warzyw nadają się idealnie jako dodatki o właściwościach wzbogacających między innymi jogurty, makarony, ciastka, mięso i wyroby pochodzenia zwierzęcego.
EN
With the goal of reducing environmental impact while giving post-production waste a second life, interest in reusing and refining food by-products from processing has increased over the last decade. Residues from the fruit and vegetable industry, i.e. peels, pips and seeds, are agood source of protein, polysaccharides, fiber and, above all, phytochemicals that have an antioxidant effect and protect human cells against oxidative damage. The use of such valuable post-production residues makes it possible to improve the standard and living conditions of the population, limits the use of artificial additives (dyes and antioxidants), eliminates highly processed food, and most importantly increases the production of health-promoting products. Properly prepared fruit or vegetable remains are ideal as additives with enriching properties, including yogurts, pasta, cookies, meat and animal products.
W artykule przedstawiono problematykę gospodarowania odpadami przemysłu spożywczego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem branży tłuszczowej. Opisano obowiązujące regulacje prawne dotyczące zasad gospodarowania odpadami. Za pomocą danych statystycznych zobrazowano sytuację w Polsce w ciągu ostatnich lat, również na tle innych państw Unii Europejskiej. Stwierdzono, że brak jednolitej metodyki gromadzenia danych prowadzi do otrzymywania niepełnej informacji i ograniczonej analizy dotyczącej gospodarki odpadami w kraju. Od 2004 r. Polska znajdowała się w czołówce krajów generujących największe ilości odpadów przemysłowych ogółem w całej Unii Europejskiej. Wskaźnik ten był o ok. 50% niższy w 2016 r., w porównaniu z rokiem 2004 (Eurostat). W latach 2010-2018 nastąpił znaczący spadek ilości odpadów z przetwórstwa żywności – o ok. 40% (GUS). Odpady w branży tłuszczowej stanowią zróżnicowaną grupę, która zaliczana jest do odpadów niebezpiecznych. Po odpowiednim przetworzeniu mogą być wykorzystane jako surowce do produkcji tłuszczów technicznych, biogazu rolniczego, biodiesla, wypełniaczy materiałów budowlanych, nawozów, a także do syntezy enzymów lipolitycznych, jako dodatki do pasz (nawet do produktów spożywczych).
EN
The article presents the issues of waste management in the food industry in Poland, with particular emphasis on the fat industry. The binding legal regulations concerning the principles of wastes management were described. Using statistical data, the situation of Poland in recent years has been illustrated, also in comparison with other European Union countries. It was found that the lack of a unified methodology for collecting data leads to receive incomplete information and limited analysis of the waste management in the country. Since 2004, Poland has been at the forefront of countries generating the largest total amount of industrial wastes in the entire European Union. This indicator was approx. 50% lower in 2016 as compared to 2004 (Eurostat). In 2010-2018, there was a signifi¬cant decrease in the amount of food processing wastes by approx. 40% (GUS). Waste in the fat industry is a diversified group, that is classified as hazardous wastes. After proper processing, they can be used as raw materials for the production of technical fats, agri¬cultural biogas, biodiesel, building material fillers, fertilizers, as well as for the synthesis of lipolytic enzymes, as feed additives (even for food products).
W rolnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym powstają duże ilości pozostałości poprodukcyjnych, zależnie od rodzaju i wielkości produkcji ale także od stosowanych technologii. W przemyśle rolno-spożywczym najwięcej pozostałości powstaje w cukrownictwie, mleczarstwie, przetwórstwie owocowo-warzywnym, gorzelnictwie browarnictwie. Biomasa tych pozostałości stanowi olbrzymi potencjał energetyczny i nawozowy. Powinna być wykorzystywana zgodnie z zasadami biogospodarki, czyli przetworzona na bioenergię lub bioprodukty (pasze, nawozy organiczne) w zależności od jaj właściwości fizycznochemicznych. W celu zmniejszenia ilości powstających pozostałości gospodarstwa rolne i zakłady produkcyjne powinny prowadzić racjonalną gospodarkę materiałowo-surowcową i stosować najlepsze dostępne technologie produkcji. Stosunek masy pozostałości (produktów ubocznych i odpadów) do ilości produktów finalnych, powinien być uznany za jeden z głównych wskaźników nowoczesności technologii produkcji i ochrony czystości środowiska. Racjonalne wykorzystanie pozostałości poprodukcyjnych jest koniecznością dyktowaną względami gospodarczymi i ekologicznymi.
EN
The agriculture and agri-food industry generate large quantities of production residues. The amount of residues depends on type and volume of production but also on the technologies used. In the agri-food industry the most residues are produced in the sugar industry, dairy industry, fruit and vegetable processing, distilling of alcohol and brewing. The biomass of these residues is a huge potential for energy and fertilizers. It should be used in accordance with the principles of the bio-economy and it should be processed into bioenergy and bioproducts (animal feed, organic fertilizers). The use of biomass depends on its physical and chemical properties. In order to reduce the amount of production residues the agricultural holdings and food establishments should implement rational materials and raw materials management. They should also apply the best available technologies of production. Proportion of the mass of the residues (side products and wastes) to the quantities of finished products should be regarded as one of the main evaluation indicators of modern manufacturing technology and indicators of protection of environmental quality. Rational utilization of production residues is necessary for economic and environmental reasons.
Artykuł przedstawia możliwości wykorzystania poprodukcyjnych mas odlewniczych jako wypełniaczy do spoiw stosowanych w górnictwie. Dotychczas poprodukcyjne masy z odlewni odkładane są na składowiskach powierzchniowych, powodując degradację środowiska naturalnego. Na podstawie przeprowadzonych badań zestawiono receptury spoiw możliwych do zastosowania w kopalniach węgla kamiennego, przy wykorzystaniu urządzeń systemu POLKO.
EN
Possibilities of utilizing the waste moulding sands as filling material for binders used in the mines are presented. Up till now the waste moulding sands have been disposed on dumping grounds, thus causing the degradation of the natural envoronment. On the basis of the carried out investigation the recipes of binders, which can be applied in hard coal mines when utilizing the installations of the "POLKO" system, have been set up.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.