Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Identification and evaluation of ergonomic inconsistencies in the manner of performing control activities by the glider pilot

Berlik Marcin

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2022

|

z. 159

39--51

EN

Purpose: The reason for this publication was the opinions of pilots, incident investigation reports indicating problems with the ergonomics of the glider cabin, as well as the author's own experience. Design/methodology/approach: The article attempts to assess the musculoskeletal load of a pilot. The research was carried out using the SWP method, with the help of which the load assessment was performed for selected positions adopted by the pilot in flight. The method allows the identification of the load on separate body segments. Findings: The publication briefly characterizes the method and factors affecting the level of musculoskeletal load. During the study, the positions for which the greatest musculoskeletal load occurs were identified. The effect of incompatibility on operator unreliability was also considered. Based on the results, corrective measures were proposed, the implementation of which could increase pilot comfort, as well as flight safety. Originality/value: The article identifies problems related to the ergonomics of the glider's cabin. A number of corrective measures have been proposed including non-invasive measures as well as minor interventions in the construction of the glider. The recipients of the publication can be pilots, operators and designers alike.

2

Method of movement control of unmanned vehicles according to specified trajectory of movement and safety considetations

Pila Jan, Martinec František

Przegląd Komunikacyjny

|

2022

|

R. 77, nr 1

12--16

EN

The article is aimed to the possible trajectory of unmanned aerial vehicles in built-up agglomerations. It points out problems relating to safety, selection of flight corridors and description of the method of movement control of unmanned aerial vehicle according to specified trajectory of its movement. Design proposal of UAV reference trajectory memory block and methods of solving safety and reliability in agglomerations are presented in the article.

PL

Artykuł ma na celu poznanie możliwej trajektorii bezzałogowych statków powietrznych w aglomeracjach zabudowanych. Wskazuje na problemy związane z bezpieczeństwem, wyborem korytarzy lotu oraz opisem sposobu sterowania ruchem bezzałogowego statku powietrznego według określonej trajektorii jego ruchu. W artykule przedstawiono propozycję projektową bloku pamięci trajektorii referencyjnych UAV oraz metody rozwiązywania kwestii bezpieczeństwa i niezawodności w aglomeracjach.

3

Civil aviation flight safety: pilot properties soft computing

Plotnikov Nikolai I.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2021

|

z. 133

5--14

EN

Commercial competition leads to aviation accidents. It forces airlines to reduce the cost of purchasing, leasing, and maintenance of aircraft. The air carrier saves on professional training of personnel, on an arbitrary increase in the workload standards, on the use of flight crews with minimal and untenable experience in chronic fatigue conditions. Theory and methods of the characteristics of specialists remain uncertain. Statistical data and expertise may be piecewise-defined, inaccurate, and inconsistent. It is necessary to establish indicators and values of acceptable accuracy using fuzzy measures to calculate the dependability of flight crews based on workload and experience. It is proposed soft computing, statistical and expert methods for calculating the properties of a person and social groups in the management of dangerous professions. It makes it possible to calculate the dependability of the pilot properties with an assessment of flight safety risk levels for making management decisions. The results of the work are new standards for the workload of flight crews recommended for civil aviation. Results are obtained in qualitative methods for calculating efficiency, security, and risk states in the management of organizational objects as airlines. Indicators for air transport risk management standards and decision-making tools were obtained. Calculated indicators of pilot dependability values are a model for developing the airline's strategy, for quantitative assessments of flight specialists, standardizing professional activities, and managing training costs.

4

Functionality of TV Control Applications

Śniadkowski Mariusz

Advances in Science and Technology. Research Journal

|

2021

|

Vol. 15, no 4

192--201

EN

The need for remote control of a television is uniform, expressed mainly in the ability to change TV channels, TV settings or use the functions built into the TV set. Remote controls have changed over time to meet users' expectations. The latest technologies make it possible to customize remote controls and configure them according to the user's needs. For the average per-son not well familiar with technology and applications, choosing the right one for a particular brand of TV is not the easiest thing to do, as the amount available is overwhelming the Google offer. The aim of the study is to analyze, compare and identify the most functional application for controlling modern TV sets based on classic Smart TV and Android TV software. The analysis covers applications available on the Google platform, i.e. the Play Store.

5

Impact of pilots’ tiredness on the outcome of psychological testing

Socha Vladimir, Hanakova Lenka, Freigang Michal, Kraus Jakub, Stojic Slobodan, Socha Lubos, Hanak Peter

Transport Problems

|

2019

|

T. 14, z. 2

55--67

EN

Presented work is primarily oriented on the experimental verification of the influence of fatigue on the psychological condition of the flying personnel, using psychological and performance tests. For the evaluation of a pilot performance, the 24 hours experiment was conducted. In total, eight subjects participated in the experimental measurements. Eight participants went through several tests, including simulator flights, to investigate the effects of the fatigue on the results of psychological measurements. Measurements included workload evaluation, using NASA task load evaluation concept and performance testing, using the so-called OR-test. Significant statistical differences between measurements performed during 24 hours were not found in the case of NASA task load Scores. In the case of OR-test, Friedman ANOVA and subsequent post-hoc analysis show that the greatest decrease in performance was observed in approximately 22 hours of wakefulness, i.e. approximately in half of the measuring process. The concept of 24-hour measurements for the quantification of fatigue is not commonly used yet as well as objectivization using performance testing. As the apparent effect of fatigue is mainly on performance testing results, it can be argued that this work could serve as a basis for further studies on fatigue. Also, it could serve as a support for introducing new pilots' psychological testing procedures in the future, which could contribute to current efforts to improve aviation safety.

6

Perspective assumptions of pilot training on multi-role combat aircraft in Poland

Kulik Tomasz, Dygnatowski Sławomir, Przybysz Kamil, Grzesik Norbert

Journal of KONBiN

|

2019

|

Vol. 49, iss. 4

481--489

EN

The article deals with the subject of diagnosing the current system of pilot training on multi-role aircraft in Poland. The authors pay particular attention to changes in its organization, arising from the compromise between technology, needs and funds on the part of the organizers. The recommended perspective changes in its organization in Poland result from the past three years of research in the Air Force University and institutions engaged in the discussed issues. The issues continue the research process handled in the dissertation [5], resulting from analyses and comparisons with world trends in this respect. The obtained findings suggest that it is essential to achieve the planned outcomes of training pilots on multi-role aircraft, at the same time reducing time and costs. It is linked to the introduction of modern aircraft or equipment supporting the process of pilot training.

PL

Tematem publikacji jest diagnoza aktualnego systemu szkolenia lotniczego pilotów wielozadaniowych samolotów bojowych (WSB) w Polsce. W artykule szczególną uwagę zwrócono na zmiany w jego organizacji wynikające z kompromisu między techniką, potrzebami, czy finansami jego organizatorów. Sugerowane perspektywiczne zmiany w jego organizacji w Polsce są wynikiem prowadzonych w ostatnich trzech latach badań w Lotniczej Akademii Wojskowej oraz instytucjach lotniczych zajmujących się poruszaną problematyką. Zawarte kwestie są kontynuacją procesu badawczego zawartego w dysertacji [5] oraz wynikiem analiz i porównań ze światowymi trendami w tym zakresie. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że należy dążyć do osiągnięcia zakładanych efektów szkoleniowych pilotów WSB przy redukcji czasu i kosztów. Wiąże się to z wprowadzeniem nowoczesnych statków powietrznych oraz urządzeń wspomagających proces szkolenia lotniczego.

7

Vision system supporting the pilot in variable light conditions

Szczerba Piotr, Rzucidło Paweł, Szczerba Zygmunt, Drupka Grzegorz

Eksploatacja i Niezawodność

|

2019

|

Vol. 21, no. 1

60--67

EN

The aim of this study is to demonstrate the applicability of contemporary optoelectronic systems supported by image processing algorithms in aviation. Optoelectronic systems can support the pilot’s work or the work of an Unmanned Aerial Vehicle (UAV) operator after being installed in the cockpit of the pilot or in a ground station. The origin of the problem is related to the aspects of safe operation of the aircraft in the conditions of dynamically changing ambient light observed by the aircraft pilot or operator monitoring the monitor at the ground station and observing the image from the camera installed on the UAV. The proposed solution is to help avoid situations in which the pilot’s/operator’s situational awareness deteriorates due to strong optical phenomena.

PL

Celem niniejszego opracowania jest zademonstrowanie możliwości zastosowania współczesnych układów optoelektronicznych wspomaganych przez algorytmy przetwarzania obrazu w lotnictwie. Układy optoelektroniczne mogą wspomóc pracę pilota lub pracę operatora bezzałogowego statku powietrznego (BSP) po zainstalowaniu w kabinie pilota bądź w stacji naziemnej. Geneza problemu jest związania z aspektami bezpiecznej eksploatacji statku powietrznego w warunkach dynamicznie zmieniającego się oświetlenia otoczenia obserwowanego przez pilota samolotu lub operatora śledzącego monitor w stacji naziemnej i obserwującego obraz z kamery zainstalowanej na BSP. Zaproponowane rozwiązanie ma pomóc uniknąć sytuacji, w których świadomość sytuacyjna pilota/operatora pogarsza się na skutek silnych zjawisk optycznych.

8

Analysis of the possibilities of using EEG in assessing pilots’ psychophysical condition

Galant M., Merkisz J.

Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska

|

2017

|

z. 95

39--46

EN

An excessive load on an operator’s cognitive system can cause deterioration in perceptual abilities, decreased reaction time and increased probability of making an incorrect decision, which in turn can lead to a dangerous situation. Researching the cognitive load of an operator can therefore contribute to safer transportation. While there are many methods used in the study of cognitive load, they can be classified as either subjective assessments or objective assessments. This paper presents an analysis of the possibilities of using electroencephalography in assessing the psychophysical condition of the pilot. The investigation was conducted in the Simulation Research Laboratory in the Institute of Combustion Engines and Transport at Poznan University of Technology.

9

Experimental validation for the training method and mathematical model of the pilot skill formation in maintenance of attitude orientation

Kovalenko G., Balyasnikov V., Smurov M., Chepiga V.

Transport Problems

|

2017

|

T. 12, z. 4

127--140

EN

In order to overcome the drawbacks in artificial horizon indicator (HI) of inside-in type (a view from an aircraft (A/C)), where pilots produce mistakes in maintenance of attitude orientation most of all, the authors offer a novel training method. The method is based on the hypothesis that the manipulative ability of a human visual system can be trained. A mathematical model for the data accumulation during the corresponding training procedure has been proposed. Construction, design and results of the model evaluation are presented in the article. The experimental results revealed the increase of the probability of faultless operation by the test group of up to 0,892, whereas the faultless operation probability of a control group was 0,726. Thus, the trainee-students have statistically increased the reliability for the maintenance of attitude orientation thanks to the proposed method, and the hypothesis was confirmed.

10

Simulators in the process of flight training

Rurak A.

Safety & Defense

|

2017

|

1

1--8

EN

The article describes the use of air simulators in the process of training and further professional development of personnel. Aviation tasks are realized in an environment which is difficult for Man. The process of training and flight enhancement is supported, to a larger extent, by simulation training. The process of theoretical and practical training must take place in conditions which are close to the situation occurring in the real operation as much as possible.

11

Wykorzystanie rozszerzonej rzeczywistości do praktycznego szkolenia personelu lotnic

Rypulak A.

TTS Technika Transportu Szynowego

|

2016

|

R. 23, nr 12

381--385

PL

Właściwa eksploatacja skomplikowanego sprzętu lotniczego wymaga wysokiej wiedzy i umiejętności personelu lotniczego. W celu przygotowania personelu o takich umiejętnościach niezbędni są nie tylko doświadczeni instruktorzy, ale również baza dydaktyczna umożliwiająca prowadzenie zajęć na wysokim poziomie. Ze względu na specyfikę wykonywanych zadań system przygotowania personelu latającego i technicznego jest nieco inny. Jednak w obu przypadkach w fazie kształcenia teoretycznego coraz szerzej stosowane są metody e-lerningowe, zaś w fazie prak-tycznej symulatory. Wraz z rozwojem technologii informatycznych pojawiła się również możliwość wykorzystania systemów rozszerzonej rzeczywistości do nauczania umiejętności praktycznych przyszłych inżynierów i pilotów. W artykule przedstawiono możliwości oraz zalety tego środowiska oraz pierwsze próby jego implementacji do tych celów.

EN

Proper operation of complex aviation equipment requires high knowledge and skills of aviation personnel. To prepare for such personnel, they are indispensable not only experienced instructors but also suitable didactic base allows conducting classes at a high level. Due to the nature of tasks preparation system for flight crew and maintenance personnel is a bit different. However, in both cases, the phase of theoretical are more widely used methods of e-lerningowe, and in the phase of practical simulators. With the development of information technology there was also the possibility of using augmented reality systems for education practical skills of future engineers and pilots. The article presents the possibilities and advantages of the environment and the first attempts to implement these objectives.

12

Research on the influence of weather conditions on the pilot’s psychophysical condition

Merkisz J., Galant M., Zalewski M.

Journal of Mechanical and Transport Engineering

|

2016

|

Vol. 68, No. 4

43--53

EN

The dynamic growth of air transport is associated with an increased amount of used aircraft. This involves with the need to conduct research on issues of safety in air transport. The most common cause of aviation accidents is still the human factor. The paper presents a study of attentional control during the simulator training carried out at the Institute of Internal Combustion Engines and Transport at Poznan University of Technology. With the use of a technically advanced flight simulator CKAS MotionSim5 and the bioelectrical brain activity monitoring device MindWave produced by NeuroSky it was possible to determine the effect of deterioration of weather conditions on the concentration of the pilot. Studies have shown that for the majority of respondents a sudden change in weather conditions strongly influenced the level of pilot’s concentration.

PL

Dynamiczny rozwój transportu lotniczego wiąże się ze zwiększoną ilością eksploatowanych statków powietrznych. Powoduje to konieczność prowadzenia badań w kwestii bezpieczeństwa w transporcie lotniczym. Najczęstszą przyczyną wypadków lotniczych jest czynnik ludzki. Postanowiono zatem przeprowadzić analizę poziomu koncentracji pilota podczas treningu symulatorowego. Badania prowadzone były w Laboratorium Badań Symulatorowych Instytutu Silników Spalinowych i Transportu Politechniki Poznańskiej. Dzięki zastosowaniu zaawansowanego technicznie symulatora lotu CKAS MS5 i urządzenia do monitorowania bioelektrycznej aktywności mózgu MindWave produkowanego przez firmę NeuroSky możliwe było określenie wpływu pogorszenia warunków pogodowych na koncentrację pilota. Badania wykazały, że dla większości respondentów nagła zmiana warunków pogodowych silny wpływ na poziom koncentracji pilota oraz na stabilnośc lotu.

13

Perspektywy rozwoju samolotów ultralekkich

Koniczek A., Konieczka R.

Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska

|

2015

|

z. 88

69--85

EN

The article presents characteristic of ultralight airplanes, rules and current interest of them. The purpose is to determine prospect of ultralight airplanes development on the basis of Civil Aviation Authority statistics analysis and trend of aviation market.

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę samolotów ultralekkich, stosowane przepisy oraz obecne zainteresowanie tymi maszynami. Celem jest określenie perspektyw rozwoju tej kategorii samolotów na podstawie analizy ich właściwości, danych statystycznych Urzędu Lotnictwa Cywilnego oraz tendencji rynkowej.

14

Symulatory w procesie szkolenia i doskonalenia lotniczego pilotów oraz personelu naziemnego. Cz.1. Trening symulacyjny funkcją umiejętności lotniczych

Kozuba J., Rurak A.

Logistyka

|

2015

|

nr 6

1433--1440, CD

PL

W artykule opisano wykorzystanie symulatorów lotniczych w procesie szkolenia i doskonalenia zawodowego personelu lotniczego. Zadania lotnicze realizowane są w środowisku trudnym dla człowieka. Proces szkolenia i doskonalenia lotniczego wspierany jest w coraz większym zakresie przez trening symulacyjny. Proces szkolenia teoretycznego, praktycznego i treningu winien odbywać się w warunkach maksymalnie zbliżonych do sytuacji jakie maja miejsce w realnym działaniu.

EN

The article describes the use of flight simulators in the training and improving vocational skills of aviation personnel. Aviation tasks are performed in an environment difficult for humans. The process of training and improving vocational skills is increasingly supported by simulator training. The processes of both theoretical and practical training should take place in conditions as close as possible to the situations that take place in reality.

15

Analiza zakresu i skali procesów technologicznych realizowanych przez firmy zewnętrzne

Gumiński A.

Wiadomości Górnicze

|

2014

|

R. 65, nr 2

87--97

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań w zakresie zaangażowania firm zewnętrznych w realizacji procesów technologicznych w wybranej kopalni węgla kamiennego. Badania miały charakter pilotażowy ze względu na ograniczoną liczbę ekspertów biorących udział w badaniach mających na celu ustalenie poziomu wrażliwości funkcjonowania kopalni węgla kamiennego w określonych grupach procesów technologicznych, ustalonych na podstawie analizy dokumentacji techniczno-ruchowej analizowanej kopalni.

EN

The article presents the results of research into the involvement of third parties in the realization of technological processes in a selected coal mine. The study was of a pilot character due to a limited number of experts involved in the study aimed to determine the level of sensitivity of the operation of a hard coal mine in certain groups of technological processes, determined on the basis of the analysis of the technical and operational documentation of the analyzed the mine.

16

Ocena hałasu na stanowisku pilota pasażerskiego statku powietrznego

Gągorowski A.

Logistyka

|

2014

|

nr 5

481--488

PL

Bezpieczeństwo lotu ma decydujące znaczenie w przewozach pasażerskich. Jednym z głównych zespołów konstrukcyjnych statku powietrznego o kluczowym znaczeniu dla zachowania wysokiego poziomu bezpieczeństwa lotów jest kabina załogi, szczególnie jej przystosowania do możliwości pilota. Wśród czynników ergonomicznych, które mają duży wpływ na stan psychofizyczny pilota i tym samym na bezpieczeństwo lotu, możemy wymienić panujące w kabinie warunki akustyczne. W przypadku lotów długodystansowych załoga statku pasażerskiego narażona jest na wielogodzinne oddziaływanie hałasu akustycznego. W artykule zaprezentowano badania eksperymentalne hałasu w kabinie pilota statku powietrznego na przykładzie nowoczesnej konstrukcji pasażerskiego samolotu odrzutowego Boeing 737-800. Dokonano analizy najważniejszych parametrów hałasu lotniczego, w tym poziomu równoważnego z uwzględnieniem korekcji A, poziomu ekspozycyjnego i maksymalnego w poszczególnych fazach lotu. Końcowej oceny warunków akustycznych dokonano z uwzględnieniem polskich norm.

EN

Flight safety is of crucial importance in passenger transport. One of the main structural units of the aircraft about key importance to maintain high levels of flight safety is a aircrew cabin , especially its adaptation to the possibility of the pilot. Among the ergonomic factors that have a major impact on psychophysical state of pilot and hence the flight safety, we can distinguish acoustic conditions prevailing in the cabin. In connection with long flights, aircrews are exposed to many hours of noise impacts. The article presents experimental study of noise in the cockpit of the aircraft on the example of modern construction of passenger jet Boeing 737-800. The analysis covered the most important parameters of aircraft noise, including the level equivalent to taking into account the correction A, as well as the exposure and maximum levels in the different phases of flight. The final evaluation of the acoustic conditions was made by reference to Polish standards.

17

Metody zapewnienia wiarygodności informacji cyfrowo przetwarzanej w nahełmowym systemie wyświetlania parametrów lotu SWPL-1

Michalak S., Borowski J., Szelmanowski A.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

7380--7389

PL

W referacie przedstawiono wybrane wyniki prac realizowanych w Instytucie Technicznym Wojsk Lotniczych (ITWL) w zakresie metod zapewnienia wiarygodności informacji pilotażowo-nawigacyjnej przetwarzanej komputerowo w systemach zobrazowania nahełmowego. Zaprezentowano nahełmowy system wyświetlania parametrów lotu SWPL-1 (opracowany i zbudowany w Zakładzie Awioniki ITWL dla śmigłowców Mi-8, Mi-17 i Mi-24) oraz scharakteryzowano jego główne elementy składowe, w tym układ dopasowania sygnałów analogowych i komputer graficzny. Omówiono wybrane problemy dokładności torów analogowych i cyfrowych urządzeń awionicznych oraz określania wiarygodności informacji przekazywanej pilotowi podczas lotu. Zbudowany system SWPL-1 otrzymał Nagrodę Prezydenta RP na XVII Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego MSPO’2009 w Kielcach.

EN

The paper has been intended to present selected results of the ITWL-conducted studies on the methods of providing the highest possible reliability of the digitally processed information in the helmet mounted display systems. The SWPL-1 helmet mounted display system (built in the ITWL’s Avionics Division for the Mi-8, Mi-17, and Mi-24 helicopters) has been shown and the most essential components thereof, including the analogue-signal matching system and the graphics-generating computer, discussed in details. Discussed are selected problems to check accuracy of measurements taken by analog and digital components of avionics systems and to determine reliability of data transmitted to the pilot during the flight. The SWPL-1 system has been given the President of Poland’s Award at the 17th International Defence Industry Exhibition (MSPO) 2009 in Kielce.

18

Analiza biomechaniczna obciążenia pilota samolotu M - 28 Bryza

Dahlke G., Sasim J., Sasim B.

Logistyka

|

2014

|

nr 5

301--313

PL

Przedmiotem artykułu jest problematyka ryzyka ergonomicznego i dolegliwości mięśniowo-szkieletowych towarzyszące pracy pilota samolotu M-28 Bryza. Rozdział drugi poświęcono wynikom z przeprowadzonych przez autorów badań dotyczących dolegliwości mięśniowo-szkieletowych występujących podczas wykonywania pracy pilota. Badania wykonano za pomocą goniometru elektronicznego, a oceny ryzyka ergonomicznego dokonano wg metody RULA. Ponadto do analizy wyników wykorzystano kwestionariusz opracowany na podstawie norm ISO 11226 oraz PN-EN 1005-4. Badania przeprowadzono na jednym typie samolotu M-28 Bryza. Na stanowisku pracy zidentyfikowano 28 czynności statycznych wykonywanych przez pilota podczas pracy. Zaproponowano koncepcję modernizacyjną optymalizującą obciążenia oraz wdrożenie prewencji ergonomicznej w oparciu o wyniki badań na stanowisku pilota.

EN

The subject of this article is the topic of musculoskeletal disorders and ergonomics risk concurrent the work pilots of airplane M-28 Bryza. Chapter second was dedicated the results from conducted by of investigations of relating muscular and skeletal ailments occurring during the job processing of the pilot. The investigations were executed with the help of the electronic goniometer, and the risk assessment ergonomic RULA was executed according to method. Moreover questionnaire to analysis of results was worked out on the ground standards ISO 11226 and PN - EN 1005-4. Investigations were conducted on one type of M-28 Bryza. On workstation was identified 28 static actions executed by pilot during work. Optimizing the worker's burdens conception was proposed well as initiating in support the ergonomic prevention about results of investigations on the pilot workstation.

19

Sterowanie radiowe urządzeniami domowymi

Dubrawski A.

Elektroinstalator

|

2013

|

nr 10

22--27

PL

Człowiek zawsze lubił wyręczać się czymś lub kimś innym. W dobie powszechnej automatyzacji z pomocą przyszła technika umożliwiająca zdalne sterowanie odbiorników za pomocą pilotów, komputerów, paneli operatorskich, telefonów i smartfonów, zapewniając pełną integrację sterowania i możliwość skoncentrowania funkcji sterowniczych w dowolnym miejscu. Siedząc więc na kanapie można sterować oświetleniem i żaluzjami, zarządzać sprzętem audiowideo, regulować temperaturę i wentylację, a także kontrolować, co się dzieje wokół domu i w pokojach dziecinnych.

20

Automatyka - wspomaganie czy zastępowanie pilota?

Pieniążek J.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Mechanika

|

2011

|

z. 83(279), nr 3

75-86

PL

Obecny etap rozwoju techniki lotniczej umożliwia zastosowanie w lotnictwie ogólnym wielu rozwiązań ułatwiających sterowanie samolotem, co w rezultacie może uczynić osobisty transport lotniczy bardziej popularnym. Istotnym czynnikiem warunkującym wprowadzenie zaawansowanych funkcjonalnie układów sterowania jest zagadnienie sterowania zautomatyzowanym samolotem w kontekście współpracy człowieka z układami technicznymi. W artykule przeprowadzono analizę interakcji występujących między człowiekiem a automatyką. Celem analizy jest określenie ogólnych możliwości wspomagania pilota, a w szczególności roli aktywnych organów sterowych w tym zadaniu.

EN

General idea of making personal air transport more popular demands new solutions mainly in the area of aircraft and air traffic control. In the aviation on the present stage of the air-technique making the airplane control easier is possible but new problems appears. The cooperation of automation and human should be analysed and various human factors should be taken into consideration in the design process of new equipment. In the paper the analysis of the known effects of cooperation is a basis for presenting the general method of cooperative automation analysis and description. The active command interfaces are presented as promising solution of adaptive automation.