Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Characteristics of grasslands and their use in Poland

Gabryszuk Mirosław, Barszczewski Jerzy, Wróbel Barbara

Journal of Water and Land Development

|

2021

|

no. 51

243--249

EN

Permanent grasslands are the most environment-friendly way of using agricultural lands. Apart from producing fodder, grasslands play many other important non-productive functions. Biodiversity is the key factor decisive for their high natural and productive values. Grasslands play an important role in water retention. Not all types of grasslands may be used agriculturally. Out of 16 types of habitats, 10 may be used for production, the others are biologically valuable. The surface area of permanent grasslands in Poland has markedly decreased during the last decade. Now, they constitute slightly more than 20% of agricultural lands occupying 3127.8 thous. ha (in 2019) including 2764 thous. ha of meadows and 363.8 thous. ha of pastures.

2

Changes in meadow communities on abandoned marshy meadows

Żuchniewicz K., Barszczewski J., Kozłowska T., Wierzchowski P., Grzelak M.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2018

|

Vol. 63, nr 3

162--167

EN

The study was carried out in the years 2010-2013 on drained, unused meadows situated on organic soils (wet and humid) in central Poland. The paper presents the changes and transformations of habitats and meadow communities that have taken place on these meadows due to reduced anthropopressure. Analysed post-bog meadows were formed by reclamation and drainage of lowland bogs. In the early 90s of the XX century they were still used agriculturally and had valuable meadow communities of the Molinio-Arrhenathereteae class growing on them. As a result of discontinued maintenance of drainage equipment and reduction in pastoral agricultural practices, a large increase in water logging of the post-bog meadows had been observed. This resulted in their conversion into swampy habitats and marshy meadows. Valuable agricultural grasses of the Molinio-Arrhenathereteae class and other humid habitats species receded and the share of herbs and weeds of wet and wetland habitats and/or sedges or Phragmites australis increased. Communities of Scheuchzerio-Caricetea or Phragmitetea classes formed. The problem is still relevant today as similar changes and transformations of plant habitats and communities occur in many valleys.

PL

Badania prowadzono w latach 2010-2013 na zmeliorowanych, nieużytkowanych łąkach położonych na glebach organicznych (wilgotnych i mokrych) w Polsce Centralnej. W pracy przedstawiono zmiany i przeobrażenia siedlisk i zbiorowisk łąkowych jakie zaszły na tych łąkach w wyniku zmniejszenia antropopresji. Analizowane łąki pobagienne powstały w wyniku zmeliorowania i osuszenia torfowisk niskich, które jeszcze na początku lat 90-tych XX wieku były użytkowane rolniczo utrzymując wartościowe zbiorowiska łąkowe z klasy Molinio-Arrhenathereteae. Na skutek zaniechania konserwacji urządzeń melioracyjnych i obniżenia poziomu pratotechniki nastąpiło bardzo duże zwiększenie uwilgotnienia łąk pobagiennych, co spowodowało przekształcenie ich w siedliska bagienne lub łęgi zastoiskowe. Z runi ustąpiły trawy rolniczo wartościowe z klasy Molinio-Arrhenathereteae oraz inne gatunki siedlisk wilgotnych a zwiększył się udział ziół i chwastów siedlisk mokrych i bagiennych oraz/lub turzyc czy trzciny pospolitej. Wykształciły się zbiorowiska należące do klas ScheuchzerioCaricetea lub Phragmitetea. Problem jest nadal bardzo aktualny, gdyż podobne zmiany i przeobrażenia siedlisk i zbiorowisk roślinnych występują w wielu dolinach.

3

The need of protecting permanent grasslands as a premise for the development of organic meadow farms

Jankowska-Huflejt H.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2016

|

Vol. 61, nr 3

186--192

EN

The area and productive use of permanent grasslands decrease in Poland. The main reason is a small stock of ruminants - the main biomass consumers. Meadow sward and soil become degraded, which results in economic losses and in the worsening of protective functions of grasslands with respect to natural environment of rural areas. There is an urgent need of grassland protection and of maintaining their both functions: economic and biological. A chance might be sought in meadow organic farms based on sustainable plant and animal production that does not disturb biological equilibrium. The precondition of rational and profitable grassland management is the improvement of technology and its implementation by farmers. Profitability of meadow organic farms should be guaranteed by subsidies as a compensation for services for the common good i.e. management under limitations arising from environmental protection.

PL

Powierzchnia i wykorzystanie produkcyjne trwałych użytków zielonych w Polsce zmniejsza się. Główną przyczyną jest mała obsada przeżuwaczy, głównego odbiorcy biomasy. Następuje degradacja runi i gleby, zachodzą straty ekonomiczne i pogarszają się funkcje ochronne w stosunku do środowiska przyrodniczego obszarów wiejskich. Zachodzi potrzeba ich ochrony i utrzymania ich obu funkcji: gospodarczej i przyrodniczej. Szansą mogą być łąkarskie gospodarstwa ekologiczne, których podstawą jest zrównoważona w obrębie gospodarstwa produkcja roślinna i zwierzęca, nienaruszająca równowagi przyrodniczej. Warunkiem racjonalnej i opłacalnej gospodarki na TUZ jest doskonalenie technologii produkcji i wdrażanie ich wśród rolników. Gwarantem opłacalności łąkarskich gospodarstw ekologicznych powinny być dopłaty, jako rekompensata za świadczenie usług na rzecz dobra publicznego, czyli gospodarowania w warunkach ograniczeń wynikających z ochrony środowiska przyrodniczego.

4

The effectiveness of permanent grassland renovation under different soil and climatic conditions

Terlikowski J., Barszczewski J.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2015

|

Vol. 60, nr 4

112--119

EN

The aim of the study to evaluate selected methods of permanent grassland renovation under different soil-climatic conditions in north-eastern Poland. Studies are carried out in three farms: in Dymnik (Rychliki commune, Warmińsko-Mazurskie Province), in Kąty Milewskie (Jasionówka commune, Podlaskie Province) and in Kodeń (Kodeń commune, Lubelskie Province) specialized in beef cattle breeding with bulk fodder from permanent grasslands. Renovation of permanent grasslands was performed in spring 2012. Depending on sward degradation, the method of undersowing or complete cultivation was applied by sowing mixtures of grasses and legumes with the consideration of soil-water conditions and the way of sward utilization. Botanical composition of sward and yielding are determined. Total protein and soluble carbohydrate content are determined using NIRFlex N-500 apparatus with ready calibrations of the INGOT® firm. Results of study presented in the paper come from the years 2012 and 2013. The enrichment of species composition resulted in significant increase of biomass and of the yield of total protein and soluble carbohydrates. Utility value of the sward was also improved. Due to direct undersowing with a slot seeder, the yield of total protein from permanent grasslands increased by 300 kg ha-1 on average (by 250 kg ha-1 on pastures and by 400 kg ha-1 on meadows) and the yield of soluble carbohydrates increased by 150 kg ha-1 (by 100 and 200 kg ha-1 on pastures and meadows, respectively).

PL

Celem pracy jest ocena efektów wybranych metod renowacji trwałych użytków zielonych w różnych warunkach klimatycznoglebowych na terenie północno-wschodniej Polski. Prace badawcze są prowadzone w trzech gospodarstwach rolnych: w Dymniku, woj. warmińsko-mazurskie, w Kątach w woj. podlaskim i w Kodniu, woj. lubelskie, specjalizujących się w produkcji bydła mięsnego, dla których głównym zródłem pasz objętościowych są trwałe użytki zielone. Renowacje TUZ wykonano wiosną 2012 r. W zależności od stopnia degradacji runi, zastosowano metodę podsiewu lub metodę pełnej uprawy wysiewając mieszanki nasion traw i roślin motylkowatych z uwzględnieniem warunków glebowo-wodnych oraz sposobu użytkowania runi. Wyniki badań przedstawione w pracy pochodzą z lat 2012 i 2013. Kontrolowano zmiany składu botanicznego runi oraz plonowanie - na podstawie próbnych ukosów w czterech powtórzeniach. Z każdego poletka pobierano próby materiału roślinnego do analiz chemicznych i oceny wartości użytkowej runi. W próbach runi oceniano zawartość białka ogólnego i cukrów rozpuszczalnych metodą NIRS na aparacie NIRFlex N-500. Wzbogacenie składu gatunkowego runi spowodowało istotny wzrost plonów biomasy, a przede wszystkim plonu białka ogólnego i cukrów rozpuszczalnych. Podsiew bezpośredni wpłynął na zwiększenie plonu białka ogólnego średnio o 300 kg ha-1 (o 250 kg ha-1 na pastwiskach i 400 kg ha-1 na łąkach) oraz węglowodanów rozpuszczalnych - średnio o 150 kg ha-1 (na pastwiskach i łąkach odpowiednio o 100 i 200 kg ha-1).

5

Znaczenie ekstensywnego użytkowania łąkowo-pastwiskowego we wdrażaniu zasady cross-compliance na obszarach górskich 2013

Kopacz M., Twardy S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2014

|

T. 14, z. 2

49--66

PL

Celem pracy była ocena zmian w charakterze i intensywności produkcji rolniczej, a także sposobie gospodarowania na trwałych użytkach zielonych, w kontekście możliwości wdrażania zasad „cross-compliance” – tzw. zasad wzajemnej zgodności – wśród rolników zamieszkujących tereny górskie i gospodarujących w nich. Analizę przeprowadzono dla dwóch zlewni górskich: górnego Dunajca po przekrój w Krościenku oraz górnej Raby po przekrój w Dobczycach. W ostatnich 10 latach, po wejściu naszego kraju do Unii Europejskiej, nastąpiło wyraźne zwiększenie powierzchni łąk. Powierzchnia pastwisk nie uległa większym zmianom, jedynie w wybranych fragmentach zlewni górnego Dunajca nieznacznie wzrosła. Zmniejszyło się pogłowie zwierząt gospodarskich, których obsadę zredukowano o kilkaset procent, co ograniczyło poziom nawożenia. Poprawiła się również jakość wód powierzchniowych w badanych zlewniach. Uwarunkowania te korzystnie wpływają na implementację zasady wzajemnej zgodności, która od 2009 roku jest wprowadzana w naszym kraju. Producenci rolni są zobligowani do przestrzegania jej wymogów w swoich gospodarstwach, a niskonakładowy charakter produkcji i duży udział trwałych użytków zielonych w strukturze użytków rolnych oraz dobra jakość wód powierzchniowych ułatwia im to zadanie, szczególnie w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego.

EN

The study aims to assess both the changes in the type and intensity of agricultural production and the methods of permanent grasslands management in the context of implementation possibilities of “cross-compliance” rule amongst farmers living in mountain areas. The analysis was performed in two mountain catchments: in the upper Dunajec River down to the cross-section in Krościenko and in the upper Raba River down to the cross-section in Dobczyce. During the last ten years, after the access of our country to the European Union, the surface area of meadows significantly increased. The area of pastures has not changed much, except in some parts of the upper Dunajec River catchment. The livestock population was reduced by several hundred percent, which resulted in a decrease of fertilization level. An improvement of the quality of surface water was noted in the investigated catchments. These conditions have a positive effect on the implementation of the “cross-compliance” rule, which is being introduced in our country since 2009. Farmers are obliged to follow this rule in their farms. Low-input agricultural production, a high share of permanent grasslands in the structure of agricultural land and a good quality of surface water help farmers to meet the requirements, particularly in the environmental protection field.

6

The influence of permanent grasslands on nitrate nitrogen loads in modelling approach

Śmietanka M.

Journal of Water and Land Development

|

2014

|

no. 21

63--70

EN

The water pollution in areas with intensive agriculture is growing rapidly. Computer model is a tool which can help in finding solutions for water pollution reduction and help in creation of catchment management plans. In this research the SWAT model (Soil and Water Assessment Tool) was used to test the influence of introduction of permanent grasslands into the catchment on nitrate nitrogen load in surface water. Small catchment of upper Zgłowiączka River in central Poland with intensive agriculture was chosen as a test site. Model was fed with data about land use, soils, weather, elevation and management practices and calibrated and validated using flow data and nitrate nitrogen loads data. Then 2 scenarios with land use change were tested. A part of arable land was changed into permanent grasslands. The results show that permanent grasslands are effective in reducing nitrate nitrogen load. The load was reduced by 19% when permanent grasslands constituted 10% of arable land and by 38% with permanent grasslands taking up 20% of arable land.

PL

Zanieczyszczenie wody substancjami biogennymi pochodzenia rolniczego zwiększa się na obszarach intensywnie rolniczo użytkowanych. Wykorzystując model komputerowy, można wskazać skuteczne sposoby zmniejszenia ilości biogenów spływających do wód. W niniejszych badaniach wykorzystano model SWAT do oceny wpływu wprowadzenia trwałych użytków zielonych do zlewni na ładunek azotu w cieku. Badania przeprowadzono w małej zlewni rolniczej na Kujawach – górnej Zgłowiączki. W ramach badań symulowano wprowadzenie na obszar zlewni trwałych użytków zielonych zajmujących 10 i 20% powierzchni gruntów ornych. W wyniku modelowania stwierdzono, że znacząco zmniejszył się ładunek azotu w cieku w punkcie zamykającym zlewnię. W warunkach 10-procentowego udziału trwałych użytków zielonych odnotowano zmniejszenie ładunku od kilku procent do ponad 20. Gdy udział ten wynosił 20%, zmniejszenie to wyniosło od kilku procent do ponad 40% ładunku wyjściowego.

7

Ocena pratotechnicznych wskaźników intensywności gospodarowania na trwałych użytkach zielonych w systemie konwencjonalnym

Barszczewski J., Wasilewski Z., Wróbel B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2013

|

T. 13, z. 3

5--22

PL

Badania ankietowe przeprowadzono w 2012 r. metodą wywiadu bezpośredniego w gospodarstwach położonych w dziewięciu województwach: pomorskim, warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim, mazowieckim, łódzkim, małopolskim, świętokrzyskim i podkarpackim. Do badań wytypowano 39 gospodarstw, prowadzących produkcję systemem konwencjonalnym o zróżnicowanej intensywności, mających co najmniej 20% trwałych użytków zielonych w strukturze użytków rolnych. Celem badań była ocena pratotechnicznych wskaźników intensywności gospodarowania na trwałych użytkach zielonych w wybranych gospodarstwach konwencjonalnych. Na podstawie poziomu nawożenia TUZ azotem, pochodzącym zarówno z nawozów mineralnych, jak i naturalnych, określono intensywność gospodarowania, wyróżniając trzy grupy (typy): intensywne, półintensywne oraz ekstensywne. Badania wykazały, ze poziom nawożenia TUZ, w tym zwłaszcza azotem, oraz wielkość obsady zwierząt mogą stanowić wskaźniki oceny intensywności gospodarowania w systemie rolnictwa konwencjonalnego. Wykazano, że opierając się na zaproponowanych pratotechnicznych wskaźnikach oceny intensywności gospodarowania wskazane jest wydzielenie pośredniej grupy gospodarstw, tj. półintensywnych, wobec wyróżnionych dwóch grup – intensywnych i ekstensywnych.

EN

Studies were performed in 2012 with the direct interview method in farms located in nine provinces: pomorskie, warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, mazowieckie, łódzkie, małopolskie, świętokrzyskie and podkarpackie. Thirty nine conventional farms of different intensity of production with at least 20% of permanent grassland in cropland structure were selected. The aim of this study was to assess the pratotechnique indices of grassland management in these farms. The intensity of farming was determined and three groups (types) of farms (intensive, semi-intensive and extensive) were distinguished based on the level of nitrogen fertilisation with both mineral and organic fertilisers. The study showed that the level of grassland fertilisation, particularly with nitrogen, and livestock density may indicate the intensity of management in conventional system of farming. Based on the proposed pratotechnique indices of management intensity, distinction of the intermediate (semiintensive) group of farms is recommended apart from the existing intensive and extensive groups of farms.

8

Biomasa z trwałych użytków zielonych jako źródło energii odnawialnej

Terlikowski J.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2012

|

R. 20, nr 1

43-49

PL

Celem pracy było określenie wartości opałowej biomasy z łąki wiechlinowo-wyczyńcowej (Poa-Alopecurus). Do badań wykorzystano ruń z łąk położonych na Żuławach Elbląskich. Do oznaczenia wartości opałowej wybrano trzy sposoby użytkowania i nawożenia: I - ruń raz koszona, bez nawożenia; II - ruń w użytkowaniu dwukośnym i bez nawożenia; III - ruń dwukrotnie koszona i nawożona fosforem i potasem. Wartość opałowa siana wynosiła od 14,00 do 15,65 MJ*kg-1 s.m. z ha. Wartość opałowa wyrażona w postaci ilości węgla o średniej wartości opałowej wyniosła, w przeliczeniu na ha, dla kombinacji: I - 3,9 Mg, II - 6,0 Mg i III - 6,9 Mg paliwa.

EN

The aim of studies was to determine the calorific value of biomass from the meadows dominated by Poa pratensis and Alopecurus pratensis. Green growth (grass) from permanent meadows, situated in region of Żuławy Elbląskie, was used for investigations. Three variants of cultivation and fertilization of grass were applied for evaluating the calorific value: I - grass without fertilization, mown once in vegetation season; II - grass mown twice a season, without fertilization; III - grass mown twice a season and fertilized P + K. The calorific value of hay biomass ranged within 14.00 to 15.65 MJ*kg-1 d.m. per 1 ha. Calorific value, expressed as equivalent of average calorific value coal, for particular treatments amounted to: I - 3.9 Mg*ha-1; II - 6.0 Mg*ha-1 ; III - 6.9 Mg*ha-1.

9

The role of grasslands in the formation of structural and spatial order of rural areas

Twardy S., Jankowska-Huflejt H., Wróbel B.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

99-113

EN

This paper presents structural changes witch took place in Poland as a result of social and economic transformation. In relation to 1970' and 1980' it was certify that agricultural lands were significantly decreased (to 16.15 million ha in 2008). Within them arable lands were reduced in favour of grasslands and other lands which are markedly noticed in Carpathian areas. Actually use of grasslands in those areas transcends 40 per cent with regard to whole area, however above 700 m a.s.l. contribution of grasslands pass 65 per cent. Yields of grass biomass from those grasslands were also decreased.

PL

W Polsce struktura użytkowania ziemi zaczęła się wyraźniej zmieniać pod koniec lat 80. minionego wieku. Związane było to z transformacją ustrojową. Przeobrażenia dotyczyły zarówno użytków rolnych, których areał wydatnie się zmniejszył, jak i obszarów leśnych, stopniowo z kolei powiększających swoją powierzchnię. Zwiększały się również obszary zajmowane pod zabudowę i infrastrukturę. Omawiane zmiany dotknęły również obszary górzyste, w tym karpackie, co w niniejszej pracy zobrazowano w odniesieniu do lat 1988-2008 oraz różnych stref ich wysokości. Następstwem ich były istotne zmiany w obrębie obszarów wykorzystywanych rolniczo. W strukturze użytków rolnych Karpat Polskich grunty orne zmniejszyły swój udział o ok. 40%, a użytki zielone zwiększyły o ponad 70% w porównaniu ze stanem sprzed transformacji ustrojowej. Równocześnie znacznie też zwiększył się udział obszarów pozostałych, w tym nieużytków. Wraz ze wzrostem wysokości n.p.m. ubywa gruntów ornych, a zwiększa się obszar łąk i pastwisk. Obecnie w przedziale hipsometrycznym 700-1100 m n.p.m. grunty orne zajmują 5,6-16,3%, a użytki zielone 65,4-68,7% ogólnej powierzchni użytków rolnych. Pozostałe, głównie nieużytki, utrzymują się w granicach 18,3-25,7%. W obszarach górskich użytki zielone spełniają obok funkcji produkcyjnych również funkcje ochronne. Dlatego też ogranicza się tu intensywność ich użytkowania, co wpływa ujemnie na ilość uzyskiwanej biomasy. Zmienność wytwarzanej biomasy w czasie i przestrzeni przedstawiono graficznie na przykładzie plonowania trwałych użytków zielonych. W latach 1988-1992 oceniano ją średnio na 6,8 t·ha, a w latach 2007-2008 już tylko na 5,6 t·ha siana łąkowego. Przyczyną tak wyraźnego zmniejszenia plonowania było zdecydowanie mniejsze zainteresowanie rolników (górali) chowem i hodowlą przeżuwaczy. Obecnie w górach występuje nadprodukcja biomasy trawiastej w stosunku do możliwości jej wykorzystania przez zwierzęta. Opisane przeobrażenia są jednak korzystne dla środowiska. Trwałe zadarnienie chroni ubogie i płytkie gleby górskie przed procesami erozyjnymi - erozją wodną i wietrzną. Podobną rolę spełniają również lasy, których udział wraz ze wzniesieniem nad poziom morza wyraźnie się zwiększa. Restrukturyzacja rolnoprzestrzenna omawianych obszarów była zatem korzystna i korespondowała z dążnością do zrównoważonego i wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich położonych w górach.

10

The land use changes in agricultural areas between 1980 and 2005 with particular emphasis on permanent grasslands - an example of the upper Raba River basin

Kopacz M., Twardy S.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

19-28

EN

The aim of this study was to evaluate changes in the agricultural land use with particular focus on pastures and meadows in relation to transformation in agriculture in selected communes located in mountain areas of the Raba River catchment. Changes in husbandry were described with production parameters such as animal stock (expressed in LU) and NPK load originating from all agricultural sources. The area of agricultural lands, particularly arable lands, decreased in the years 1980-2005 but meadow areas increased. A close relationship was shown between the reduction of agricultural production, expressed in animal stock, and changes in NPK loads. The conclusions from the paper will help shaping the functional space in mountain areas and sustainable development there.

PL

Celem pracy była ocena zmian w użytkowaniu rolniczym w długim czasie, ze szczególnym uwzględnieniem powierzchni pastwisk i łąk na tle przeobrażeń w rolnictwie w wybranych gminach, zlokalizowanych w górskich obszarach zlewni Raby. Zmiany w rolnictwie zostały opisane za pomocą wybranych parametrów produkcyjnych, tj. obsady zwierząt gospodarskich wyrażonych w dużych jednostkach przeliczeniowych (DJP) oraz wprowadzanego na powierzchnię zlewni ładunku NPK. Określono relacje między strukturą użytkowania rolniczego a wyżej wymienionymi czynnikami produkcyjnymi. Wykazano, że istnieją ścisłe zależności między ograniczeniem produkcji rolniczej a zmianami w wielkości wprowadzanego ładunku składników biogennych do środowiska. To z kolei korelowało ze zmianami użytkowymi, głównie w zakresie użytkowania płużnego. Zwiększyła się natomiast powierzchnia łąk, które (ze względu na spadek pogłowia zwierząt gospodarskich) należy traktować jako ekstensywne użytkowane użytki zielone lub wręcz tereny zadarnione. Wnioski z pracy pomogą w optymalnym kształtowaniu przestrzeni użytkowej terenów górskich i pogórskich z zachowaniem zrównoważonego rozwoju badanego obszaru.

11

Current role of grasslands in development of agriculture and rural areas in Poland - an example of mountain voivodships małopolskie and podkarpackie

Jankowska-Huflejt H., Wróbel B., Twardy S.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

3-18

EN

In paper the current situation of agriculture activity in mountain areas in Poland on the example of two mountain voivodships: małopolskie and podkarpackie was presented. Particular the role of permanent grasslands in development of agriculture and rural areas was highlighted. The tools for support of agriculture development in mountain areas i.e. LFA payments, payments for cow and sheep raising were presented. The future prospects of the development of mountain areas in Poland were showed.

PL

W niniejszej pracy przedstawiono obecną sytuację rolnictwa na terenach górskich w Polsce na przykładzie dwóch województw: małopolskiego i podkarpackiego. Podkreślono szczególna rolę, produkcyjną i ochronną, jaką odgrywają trwałe użytki zielone w rozwoju obszarów wiejskich. Omówiono narzędzia wspierania i możliwości rozwoju rolnictwa w górskich obszarach wiejskich, takie jak płatności do obszarów ONW, płatności do chowu krów i owiec. Zaprezentowano również perspektywy rozwoju obszarów górskich, wśród których duże szanse upatruje się w systemie rolnictwa ekologicznego.

12

Obecność azotu azotanowego w roślinach i w wodzie - przeszłość i przyszłość

Kozłowski S., Zielewicz W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 2

125-137

PL

Problem obecności azotu azotanowego w środowisku przyrodniczym jest rozpoznawany w wielu aspektach - w odniesieniu do gleby i wody, organizmów roślinnych, zwierzęcych, uwarunkowań pogodowych, siedliskowych, czynników biotycznych i antropogenicznych. Tematyka azotanowa jest bardzo bliska rolnictwu w sferze poznawczej (naukowej) i utylitarnej. Niewątpliwie rolnictwo stanowi źródło wyzwalania azotu azotanowego do środowiska, lecz jest także dziedziną różnorodnego "konsumowania" azotu azotanowego i minimalizowania skutków jego obecności w środowisku. Prace badawcze nad przyczynami i skutkami obecności azotu azotanowego w środowisku przyrodniczym mają ponad stuletnią historię i są prowadzone przez liczne ośrodki naukowe, a literatura z tego zakresu jest niezwykle bogata. Od blisko 50 lat współuczestniczyliśmy w nich jako Katedra Łąkarstwa Uniwersytetu w Poznaniu. Efektem naszych badań są liczne publikacje. W niniejszym opracowaniu pragniemy przedstawić niektóre z wyników badań zarówno wieloletnich, jak i najnowszych, najbardziej aktualnych.

EN

The problem of the presence of nitrate nitrogen in the natural environment is recognised at different levels and aspects - with reference to the soil and water, plant and animal organisms, weather and site conditions, biotic and anthropogenic factors. Nitrate issues are of vital importance in agriculture not only from the cognitive (scientific) but also utilitarian point of view. There is no doubt that agriculture releases nitrate nitrogen into natural environment but, simultaneously, it "consumes" nitrate nitrogen and minimizes its presence in the environment. Scientific investigations on the cause and effect of the presence of nitrate nitrogen in the natural environment are more than hundred-year old and are carried out by numerous research centres and the literature on the subject is exceptionally abundant. As Department of Grassland Science, we have also participated in these studies for nearly 50 years as can be seen from our numerous papers published on this subject. This paper aims to present some of our long-term research results in this area as well as the most recent publications.

13

Możliwości i bariery w produkcji biogazu z biomasy trwałych użytków zielonych w Polsce

Mikołajczak J., Wróbel B., Jurkowski A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 2

139-155

PL

W Polsce powierzchnia trwałych użytków zielonych (TUZ) stanowi niewiele ponad 20% użytków rolnych. W ostatnich latach średnio około 20% powierzchni TUZ jest nieużytkowane, co prowadzi do procesu ich degradacji. Ewentualne nadwyżki biomasy z TUZ mogą być wykorzystywane na cele energetyczne, jako substrat do produkcji biogazu. Szacuje się, że w Polsce rocznie na cele energetyczne z TUZ można pozyskać około 2,3-3,4 mln Mg biomasy, z której można wyprodukować około 1,1-1,7 mld m³ ·rok-1 biogazu. Wydajność produkcji zarówno biogazu, jak i metanu z biomasy użytków zielonych zmienia się w szerokim zakresie i zależy od wielu czynników, takich jak intensywność użytkowania, skład gatunkowy oraz sposób konserwacji runi łąkowej. W rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce istnieją wciąż pewne ograniczenia i trudności, z których najistotniejsze to bariery ekonomiczne, organizacyjne i prawne.

EN

Grassland area in Poland constitutes a little over 20% of agriculture lands. In the last years c. 20% of permanent grasslands have remained unused, which have led to their degradation. Possible surpluses of the biomass from unexploited grasslands can be used for energetic purposes as a cosubstrate for biogas production. It is assumed that in Poland c. 2.3-3.4 million Mg of biomass can be obtained annually for energetic purposes from grasslands from which about 1.1-1.7 billion m³ of biogas can be produced. The efficiency of biogas production from grassland biomass varies largely and depends on many factors such as the intensity of utilisation, botanical composition and the methods of preservation of meadow sward. The development of biogas plants in Poland is limited mainly by economic, organizational and legal barriers.

14

Produkcyjne i środowiskowe efekty melioracji trwałych użytków zielonych w dolinie rzeki Por

Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H., Burs W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2a

293-311

PL

Celem badań była ocena produkcyjno-środowiskowych efektów melioracji trwałych użytków zielonych sąsiadujących z bardzo dobrymi, lessowymi gruntami ornymi w dolinie rzeki Por. Dolina rzeki Por (lewostronnego dopływu Wieprza sąsiadującego ze zbiornikiem wodnym "Nielisz") rozciąga się w zachodniej części Kotliny Zamojskiej. Obiekt położony jest w zachodniej części powiatu zamojskiego, a przedmiotem badań było siedem wsi należących do Gminy Sułów w tym powiecie. Obiekt użytkowany był przez okres około 45 lat od wykonania melioracji. W pracy zastosowano monograficzną metodę badań. Na tle warunków fizjograficznych, klimatycznych, charakterystyki rolniczej gleb oraz warunków wilgotnościowych obiektu, przedstawiono zmiany będące, m.in. wynikiem regulacji stosunków powietrzno-wodnych gleb w dolinie rzeki. Przedstawiono zagadnienia użytkowania ziemi, produkcji na trwałych użytkach zielonych, produkcji roślinnej i zwierzęcej, poziom intensywności organizacji oraz produkcji globalnej w jednostkach zbożowych na 1 ha UR i na 1 mieszkańca. Podjęto próbę sformułowania odpowiedzi na pytanie - co dalej z takimi obiektami melioracyjnymi? Czy dążyć do odnawiania systemu melioracyjnego i nadal intensywnego ich użytkowania rolniczego, czy wrócić do bardzo ekstensywnej formy użytkowania, jak przed melioracjami.

EN

The study was aimed at assessing the productive and environmental effects of grassland reclamation in the vicinity of very good loess arable lands in the Por River valley. The valley of the Por (left tributary to the Wieprz near "Nielisz" reservoir) stretches in western part of Zamojska Valley. The study was carried out in seven villages of commune Sułów. The object was utilized for c. 45 years since reclamation. Monographic method was used in the study. Changes resulting from e.g. regulation of air and water relations in soils of the valley were related to physiographic and climatic conditions and to agricultural characteristic of these soils. Land use, production of permanent grasslands, plant and animal production, intensity of organization and total production in corn units per ha of croplands and per capita are presented in this paper. An attempt was undertaken to answer the question: what next with such reclamation objects? Should one restore the reclamation system and further use it intensively or rather turn back to extensive forms of management?

15

Analiza bilansu azotu, fosforu i potasu w łąkarskich gospodarstwach ekologicznych

Barszczewski J., Jankowska-Huflejt H., Wolicka M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2b

7-19

PL

Ekologiczny sposób gospodarowania ogranicza ilość składników wprowadzanych do gospodarstwa z zewnątrz i może zakłócać/utrudniać racjonalną gospodarkę tymi składnikami. Oceny gospodarowania składnikami N, P, K w wybranych, zróżnicowanych obszarowo, gospodarstwach ekologicznych z dużym udziałem trwałych użytków zielonych dokonano na podstawie badań ankietowych prowadzonych w latach 2005-2006. Opracowano bilanse tych składników wykorzystując metodę "u wrót gospodarstwa". Salda tych bilansów były wyraźnie zróżnicowane w zależności od obszaru gospodarstwa, a także obsady zwierząt, struktury zasiewów i udziału trwałych użytków zielonych w użytkach rolnych i udziału bobowatych w runi. Najwyższe salda bilansu azotu (nadwyżki), stwierdzono w grupie gospodarstw najmniejszych 1,0-10,0 ha, charakteryzujących się największą obsadą zwierząt gospodarskich, i największych, z grupy >50 ha o znacznie mniejszej obsadzie zwierząt i z dominacją zbóż w strukturze zasiewów. Najbardziej wyrównane salda bilansu azotu wystąpiły w grupie gospodarstw 10,1-20,0 ha, charakteryzujących się średnią obsadą zwierząt (0,8 DJP·ha-¹), mniejszym udziałem użytków zielonych w UR oraz dużą różnorodnością upraw polowych. Salda bilansu fosforu i potasu w większości gospodarstw były ujemne, wskazujące przede wszystkim na potrzebę zwiększenia obsady zwierząt i produkcji obornika.

EN

Ecological way of farming may limit the input of elements to the farm and may disturb/hamper rational use of these elements. N, P and K management in selected organic farms of various areas and large part of permanent grasslands was assessed based on questionnaire studies in the years 2005-2006. Nutrient balance was calculated with the "at the farm's gate" method. The balances were distinctly differentiated depending on farms' area, animal stock, crop structure, percentage share of grasslands in total croplands and the share of legumes in sward. The largest nitrogen surplus was found in smallest farms of an area from 1.0 to 10.0 ha having large animal stock and in the largest farms of an area over 50 ha with much smaller animal stock and cereals dominating in the crop structure. Most even nitrogen balance was characteristic for farms of 10.1 to 20.0 ha with medium animal stock (0.8 LU ha-¹), smaller percentage of grasslands and variable field crops. Phosphorus and potassium balance was negative in most farms indicating the need for increasing animal stock and manure production.

16

Rolno-środowiskowe znaczenie trwałych użytków zielonych

Jankowska-Huflejt H.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2007

|

R. 15, nr 1 cz.2

23-34

PL

Trwałe użytki zielone są źródłem naturalnych, wartościowych pasz wpływających na jakość środków żywienia ludzi. Pełnią również ważne funkcje w ochronie środowiska i kształtowaniu krajobrazu. Tymczasem poziom ich wykorzystania i gospodarowania na nich w ostatnich kilkunastu latach bardzo obniżył się. Następstwem tego są straty ekonomiczne i środowiskowe. Następuje degradacja runi i gleb (zwłaszcza organicznych), zmniejsza się znaczenie ich funkcji ochronnych, m.in. w stosunku do wód gruntowych i powierzchniowych. Wpływają na to zaniedbania gospodarki wodnej na tych użytkach i przede wszystkim zbyt mała obsada zwierzętami trawożernymi, głównie bydłem i owcami. Możliwe sposoby poprawy ich wykorzystania to odtworzenie pogłowia zwierząt przeżuwających. Po ustanowieniu limitowanych kwot mlecznych dobrym, perspektywicznym kierunkiem wydaje się być chów bydła mięsnego i owiec, szczególnie cennych w kształtowaniu krajobrazu.

EN

Permanent grasslands are a source of natural, valuable fodder for the livestock, affecting consequently the quality of foodstuffs for human nutrition. They fulfil also some important functions in environment protection and landscape creation. However, the level of their management and utilization decreased within last several years. That results in economic and environmental losses. There occure the degradation of sward and soils (organic soils in particular), and decrease of their of their important protective functions, especially in relation to the ground and surface waters. Such a situation is affected by negligences in water management on the grassland areas and - first of all - by too low ruminant livestock density, mainly the cattle and sheep. Possible methods of improving their utilization consist in the reconstruction of ruminant livestock density. After establishing limited milk quotas, raising of the beef cattle as well as the sheep, seems to be particularly prospective and valuable because of their role in landscape shaping.

17

Analiza wykorzystania trwałych użytków zielonych w produkcji zwierzęcej w wybranych gospodarstwach ekologicznych

Jankowska-Huflejt H., Wróbel B.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2006

|

Vol. 51, nr 2

54-62

PL

Badania przeprowadzono w latach 2004-2005 w gospodarstwach będących pod kontrolą ekologicznych jednostek certyfikujących. Celem badań była ocena produkcji zwierzęcej na bazie pasz objętościowych pochodzenia łąkowo-pastwiskowego. Objęto nimi 39 gospodarstw w 2004 r. i 35 w 2005 r., położonych w różnych warunkach siedliskowych na terenie 9 (2004 r.) i 8 (2005 r.) województw kraju. Wybrano gospodarstwa z ponad 30% udziałem TUZ (średnio 47%) w strukturze UR i prowadzące chów zwierząt trawożernych oparty na paszach z użytków zielonych. Badania przeprowadzono metodą ankietową i analiz botanicznych i chemicznych pasz. Badano elementy produkcji zwierzęcej, tj. obsadę zwierząt, systemy żywienia, jakość pasz oraz wybrane elementy gospodarki łąkowo-pastwiskowej. Dominującym kierunkiem produkcji w badanych gospodarstwach był chów bydła mlecznego. Obsada zwierząt gospodarskich, mimo znacznego zróżnicowania pomiędzy gospodarstwami, była większa od średniej krajowej. Podstawą żywienia bydła były głównie pasze objętościowe z dodatkiem treściwych, w większości z własnego gospodarstwa. Żywienie letnie bydła bazowało na spasaniu runi pastwiskowej oraz łąkowej, najczęściej po sprzęcie I lub II pokosu. Najbardziej rozpowszechniony był wypas z dawkowaniem paszy, wypas kwaterowy i wypas wolny. Podstawą żywienia zimowego było głównie siano oraz sianokiszonki i kiszonki z polowych upraw pastewnych, częściowo okopowe i pasze treściwe oraz dodatek słomy z uprawianych zbóż lub słomy zbożowo-strączkowej. Pasze z gospodarstw ekologicznych nie odbiegały swą wartością od pasz produkowanych aktualnie w gospodarstwach konwencjonalnych na terenie tych samych województw.

EN

During the years 2004-2005 the study in organic farms being under the control of certification bodies was carried out. The aim of study was evaluation of animal production based on bulky foods from meadows and pastures. 39 farms in 2004 and 35 in 2005, situated in different habitat conditions on the territory of 9 (2004) and 8 (2005) provinces, were examined. The farms, with over 30% participation of permanent grasslands (mean 47%) in structure of agriculture lands and with animal production based on the feeds from grasslands were chosen. The study with the questionnaire method and botanical composition analyses and chemical analyses of fodder was cared out. The elements of animal production; i.e. livestock density, systems of feeding and chosen elements of grassland management were evaluated. The dominant livestock on the examined farms was dairy cattle. In spite of significant differentiation between farms, the average livestock density was higher than the mean in Poland. A cattle feeding was based on bulky feeds with addition of concentrates, usually made on the farm. The basis of summer feeding of cattle was green forage from pastures or meadows usually after harvest of I or II cut. The most popular was dosed grazing, rotation grazing and free grazing. The basis of winter feeding was hay and grass silage and silage from arable lands, partly root crops, concentrates and the addition of the straw cereals or cereal-leguminous straw. The nutritive value of feeds from organic farms was similar to value of feeds produced actually in conventional farms on the area of the same provinces.