Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Stan warstwy ozonowej nad Polską w okresie 1979-2018

Krzyścin Janusz, Rajewska-Więch Bonawentura, Borkowski Janusz

Przegląd Geofizyczny

|

2020

|

Z. 3-4

103--121

PL

W pracy analizowano zawartość ozonu w całej kolumnie atmosfery i wybranych warstwach (troposfera/dolna stratosfera, środkowa stratosfera i wysoka stratosfera) zmierzone spektrofotometrem Dobsona w Centralnym Obserwatorium Geofizycznym Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk w Belsku (20,78°E, 51,84°N) w latach 1963-2018. Stwierdzono zatrzymanie spadkowej tendencji w połowie lat 90. ubiegłego wieku, a następnie niewielki wzrost zawartości ozonu. W ostatnich kilkunastu latach w analizowanych warstwach obserwuje się nieoczekiwane beztrendowe oscylacje ozonu w miejsce spodziewanego stopniowego wzrostu w związku ze zmniejszającą się koncentracją w stratosferze substancji niszczących warstwę ozonową w wyniku funkcjonowania Protokołu Montrealskiego z 1987 r. o ochronie warstwy ozonowej. Wyznaczono długookresowe zmiany w kolumnowej zawartości ozonu nad wybranymi obszarami na półkuli północnej, stosując homogenizowane satelitarne dane ozonowe z bazy danych Multi-Sensor Reanalysis version 2. Przedmiotem analizy były sezonowe i całoroczne średnie w okresie 1979-2018 wyznaczone dla następujących obszarów: otoczenie Belska, Polska, Europa Środkowa, Europa, pas średnich (30-60°N) i wysokich (60-90°N) szerokości geograficznych, oraz tropiki (0°-30°N). Antropogeniczny trend obliczono, stosując model regresji wieloskładnikowej, odfiltrowując z serii czasowych oscylacje związane z naturalnymi procesami dynamicznymi w atmosferze. Do połowy lat 90. ubiegłego wieku dominowały ubytki w warstwie ozonowej w tempie kilku procent na 10 lat (największe wiosną w Polsce i Europie Środkowej ~5% na 10 lat, najmniejsze w tropikach ~0,5% na 10 lat). Naprawę warstwy ozonowej po 1996 roku, w tempie ~4-5% na 10 lat, najwyraźniej widać zimą w Polsce i w Europie Środkowej. Odpowiadające wzrostowe trendy w całej Europie i w średnich szerokościach geograficznych były mniejsze o 1-2 punkty procentowe. W pozostałych sezonach i w danych całorocznych trend był znacznie mniejszy (~1-2% na 10 lat) lub nieistotny statystycznie.

EN

Ground-based measurements of ozone by the Dobson spectrophotometer in the Central Geophysical Observatory of the Institute of Geophysics of the Polish Academy of Sciences at Belsk (20.78°E, 51.84°N) are analysed for the period 1963-2018. Long term variability of the total column ozone and the ozone content in the selected layers (troposphere/lower stratosphere, mid- and upper stratosphere) are discussed focusing on the ozone recovery in recent years. The trend overturning is found around 1996. However, an unexpected trendless pattern of the long-term ozone variability has been found since the beginning of the 2000s instead of the envisaged continuous upward tendency due to the decreasing concentration of the ozone-depleting substances in the stratosphere as a result of the 1987 Montreal Protocol on the protection of the ozone layer. The long-term variability of the total column ozone over selected areas in the Northern Hemisphere are assessed using homogenized satellite data from the Multi-Sensor Reanalysis version 2 database. The seasonal and the yearly means for the period 1978-2018 are considered for the following regions: Belsk, Poland, central Europe, Europe, middle latitudes (30°N-60°N), high latitudes (60°N-90°N), and the tropics (0°-30°N). The anthropogenic trend is determined by multiple regression model after filtering out oscillations related to the known dynamic processes in the atmosphere. In all regions, a decline of the total column ozone is found in the 1980s and up to mid-1990s. The largest decline appears in spring in Poland and central Europe (~5% per 10 yr.), and the smallest over the tropics (-0.5% per 10 yr.). After 1996, the recovery is clearly seen (4-5% per 10 yr.) during winter in Poland and in central Europe. These estimates are about 1-2 percentage point higher than the corresponding increasing trends in Europe and in the middle latitudes. In the remaining seasonal and year-round time series, the trends are much smaller (1-2% per 10 yr.) or statistically insignificant.

2

Najnowsze zmiany w przepisach F-gazowych

Targański W.

Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna

|

2018

|

nr 1-2

9--12

PL

Dnia 12 lipca 2017 r. uchwalono zmiany w pochodzącej sprzed dwóch lat ustawie o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych. Zmian tych dokonano, aby dostosować polskie prawo do aktualnie obowiązujących przepisów unijnych, przede wszystkim Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 517/2014 w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych. Do końca 2017 roku ukazały się ministerialne rozporządzenia regulujące wybrane aspekty stosowania tego prawa. W artykule omówione zostały istotne zmiany w przepisach F-gazowych.

EN

The novelization of the Polish Act on F-gases has been established on the 12 July 2017 in order to implement the European Regulation No 517/2014. Then a few detailed ministerial regulations have been released just before the end of 2017. In this paper the most important changes in the law on F-gases are presented.

3

Niskoemisyjne, ekologiczne azotowanie elementów pojazdów samochodowych przy wykorzystaniu metody ZeroFlow

Kowalska J.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2016

|

R. 17, nr 6

236--241

PL

W artykule omówiona została nowoczesna metoda regulowanego azotowania gazowego ZeroFlow, znajdująca zastosowanie w azotowaniu wybranych elementów pojazdów samochodowych. Dzięki zastosowaniu modeli symulacyjnych opisujących kinetykę wzrostu warstwy azotowanej możliwe jest opracowanie specjalnie dedykowanych procesów o odpowiednio dobranych parametrach; pozwala to na otrzymanie warstw azotowanych o ściśle określonych własnościach: wymaganej budowie fazowej wraz z grubościami stref/faz w niej występujących oraz wymaganych rozkładach twardości. Ponadto, dzięki zastosowaniu modeli symulacyjnych warstwy te są wytwarzane w możliwie najkrótszym czasie i przy najmniejszym zużyciu energii; proces azotowania metodą ZeroFlow jest zatem procesem ekonomicznym i ekologicznym. W artykule przedstawiono istotę procesu regulowanego azotowania gazowego ze szczególnym naciskiem na wpływ parametrów procesu azotowania na otrzymywane rezultaty. Informacje te stanowią podstawę do zrozumienia zagadnienia kinetyki wzrostu warstwy azotowanej, a co za tym następuje – dla jego praktycznego zastosowania w projektowaniu, regulacji i kontroli procesów azotowania przy wykorzystaniu modeli symulacyjnych (symulatora kinetyki wzrostu warstwy azotowanej). Projektowanie procesów azotowania ZeroFlow w oparciu o kinetykę wzrostu warstwy azotowanej wyjaśniono na przykładzie azotowania wałów korbowych dla silników samochodów sportowych.

EN

Paper presents new method of controlled gas nitriding called ZeroFlow, which is used for nitriding of selected motor vehicles components. Through the use of simulation models it was possible to develop the specially dedicated process with specific parameters; it allows forming of nitrided layer with strictly expected properties: required phase structure with thicknesses of each zone occurs in it and required hardness distribution. Moreover, through the use of simulation models this layers are obtained in in the shortest possible time, which is connected with the lowest energy consumption; therefore, nitriding process using ZeroFlow method is both economical and environmentally friendly. This article will discuss the essence of controlled gas nitriding process, with an emphasis on the influence of process parameters on results of nitriding process. This information are the basis to understand the issue of the kinetics of nitrided layer growth, and as it follows – for its practical application in designing, regulation and control of nitriding processes using simulation models (simulator of the kinetics of nitrided layer growth). Designing of ZeroFlow nitriding processes on the basis of the kinetics of nitrided layer will be shown on the example of nitriding of crankshafts for sports car engines.

4

Szybka identyfikacja składu syntetycznych czynników chłodniczych. Część 2. Walidacja metody

Wróbel-Jędrzejewska M., Stęplewska U.

Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna

|

2015

|

nr 6-7

217--223

PL

Syntetyczne czynniki chłodnicze w przypadku wycieku z instalacji powodują niszczenie warstwy ozonowej i wzmocnienie efektu cieplarnianego. W związku z tym w celu ograniczenia tych oddziaływań, konieczna jest jak najwcześniejsza identyfikacja niepożądanej emisji tych substancji. W publikacji zaprezentowano szybką metodę analizy mieszanin czynników chłodniczych przy wykorzystaniu chromatografu gazowego z detektorem FID i układem chłodzącym z ciekłym CO2. W trakcie badań zaobserwowano wysoką powtarzalność czasów retencji oraz powierzchni pików dla wykonanych analiz. Chromatograficzna metoda analizy niskotemperaturowej mieszanin czynników syntetycznych z zastosowaniem detektora FID i układu chłodzącego, w opinii autorek artykułu, wykazuje duży potencjał aplikacyjny. W części drugiej tej publikacji przedstawiono walidację opracowanej metody chromatograficznej identyfikacji syntetycznych czynników chłodniczych. Wykazano, że metoda ta pozwala na identyfikację kilkunastoskładnikowych mieszanin chłodniczych z dużą pewnością. Stwierdzono, że jest ona metodą szybką i czułą dla ilościowej oceny tych substancji ze względu na niską granicę wykrywalności oraz oznaczalności.

EN

Synthetic refrigerants in case of leakage from the plant cause the destruction of the ozone layer and the greenhouse effect stronger. Therefore, in order to reduce these effects, it is necessary to identify as early as possible undesirable VOC emissions. The publication presents a quick method for analyzing mixtures of refrigerants, using a gas chromatograph with an FID detector and a cooling system with liquid CO2. During the studies the high repeatability of retention times and peak areas for the analyzes. Chromatographic method for the analysis of low-temperature mixtures of synthetic refrigerants using the FID and cooling system, in the opinion of the authors of the article, shows a high potential for application. In the second part of this paper presents the validation of chromatographic method developed to identify synthetic refrigerants. It has been shown that this method allows the identification of refrigerating mixtures kilkunastoskładnikowych certainty. It has been found that it is a rapid and sensitive method for quantifying these substances due to the low limit of detection and quantification.

5

Emisja bromu do atmosfery podczas spalania węgli energetycznych

Stempin M., Kwapuliński J.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2015

|

Nr 2

77--79

EN

Studies performed in recent years have proven harmful effects of bromine on the widely understood geosphere . The most important of them is the destruction of the ozone layer. The aim of the study was to estimate the emission of bromine into the atmosphere resulting from coal combustion for energy purposes. The work was based on the assumption that the amount of bromine emitted to the atmosphere is the result of a subtraction between its total content in coal and its content remaining in coal ash. Bromine in hard coals and ashes obtained from their combustion was determined by XRF technique with the use of especially developed for this purpose two independent methods. The calibration of the method for the determination of bromine directly in coal was based on a series of synthetic standards The calibration of the method of determination of bromine in coal ash obtained from the combustion of coal in a muffle furnace at the temperature 815°C ± 5°C was based on a series of 10 reference materials , which were certified coal ash standards .The paper presents the optimum X-ray measuring conditions as well as coal and ash sample preparation procedures for XRF analyses. The problem of emissions of bromine to low layers of the atmosphere is illustrated on the example of 62 samples of commercial hard coals coming from 11 Polish coal mines. Depending on the origin of coal the value of bromine emission varied from 1.2 grams per ton to 55.7 grams per ton , and the calculated mean value was 18.9 g per every ton of burned coal Relative emission calculated on the basis of all tested samples ranged from 72.8 % to 99.0% , with the mean of 90.2%.

PL

Badania przeprowadzone w ostatnich latach udowodniły szkodliwy wpływ bromu w szeroko rozumianej geosferze. Najważniejszym z nich jest niszczenie warstwy ozonowej. Celem pracy było oszacowanie emisji bromu do atmosfery w wyniku spalania węgla kamiennego do celów energetycznych. Praca oparta została na założeniu, że ilość bromu wyemitowanego do atmosfery to różnica pomiędzy jego zawartością całkowitą w węglu a zawartością pozostałą w popiele węglowym. Brom w węglach kamiennych i popiołach z ich spalania oznaczono techniką XRF specjalnie opracowanymi dwiema niezależnymi metodami. Kalibrację metody oznaczania bromu bezpośrednio w węglu oparto na serii wzorców syntetycznych. Kalibrację metody oznaczenia bromu w popiele węglowym uzyskanym po spalaniu węgla w piecu muflowym w temperaturze 815°C ± 5°C oparto na serii 10 materiałów referencyjnych, którymi były certyfikowane popioły węglowe. W pracy podano optymalne warunki pomiarowe jak również procedury przygotowania próbek węgla i popiołu do pomiarów rentgenowskich. Problem emisji bromu do niskich warstw atmosfery zilustrowano na przykładzie 62 próbek węgli handlowych (groszki, miały, orzechy) pochodzących z 11 kopalń. W zależności od pochodzenia węgla wartość emisji bromu była bardzo różna: od 1,2 g na tonę do 55,7 g na tonę, zaś wyliczona średnia emisja wyniosła 18,9 g na tonę spalanego węgla. Emisja względna wyliczona na podstawie przebadanych próbek mieściła się w przedziale od 72,8 % do 99,0 %, przy średniej wynoszącej 90,2%.

6

Oznaczanie ozonu - urządzenia wzbudzające tlen

Ćwikła-Bundyra W.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2012

|

nr 3-4

40--42

PL

Ozon powstaje w otoczeniu urządzeń energetycznych, w których dochodzi do wzbudzenia lub dysocjacji cząsteczek tlen, np. w sąsiedztwie dużych stacji generatorowych, w otoczeniu pracujących lamp kwarcowych, lamp emitujących promienie gamma, światłokopiarek, w czasie procesów spawania w palniku plazmowym. Długotrwała ekspozycja na jego oddziaływanie może doprowadzić do zagrożenia zdrowia.

EN

Ozone is formed in the vicinity of power equipment, in which there is excitation or dissociation of oxygen molecules, eg. in the vicinity of large generator station, surrounded by working quartz lamps, lamps which emit gamma rays, printing-frames, during the welding process in a plasma torch. Prolonged exposure to its effects may lead to health risks.

7

Czynniki ziębnicze - substancje zubożające warstwę ozonową - obowiązki osób używających czynników będących substancjami kontrolowanymi

Skrzyniowska D.

Czasopismo Techniczne. Środowisko

|

2012

|

R. 109, z. 4-Ś

137--156

PL

Warstwa ozonowa jest warstwą chroniącą powierzchnię ziemi przed nadmiernym promieniowaniem ultrafioletowym. Niektóre z czynników ziębniczych po dostaniu się do górnej warstwy atmosfery niszczą ozon, doprowadzając nawet do tworzenia się tzw. dziury ozonowej. Aby zapobiec takim zjawiskom, wprowadzono regulacje prawne, które mają ograniczyć ilość tego rodzaju szkodliwych substancji dostających się do atmosfery. W artykule przytoczono najistotniejsze nakazy i zakazy dla osób używających substancji niszczących ozon.

EN

The ozone layer is a layer in Earth’s atmosphere which contains relatively high concentrations of ozone. This layer absorbs Sun’s high frequency ultraviolet light, which is damaging to life on Earth. Traditionally, fluorocarbons, especially chlorofluorocarbons were used as refrigerants, but they are being phased out because of their ozone depletion effects. They are currently subject to prohibition discussions on account of their harmful effect on the climate. In 1997, FCs and HFCs were included in the Kyoto Protocol to the Framework Convention on Climate Change. In 2006, the EU adopted a Regulation on fluorinated greenhouse gases, which makes stipulations regarding the use of FCs and HFCs with the intention of reducing their emissions. The provisions do not affect climate-neutral natural refrigerants.

8

Co z certyfikacją w chłodnictwie i opłatami za emisję "freonów"?

Dobrzyński M.

Przemysł Spożywczy

|

2011

|

T. 65, nr 9

14-16

PL

Artykuł jest rozszerzeniem opublikowanych w nr 9/2010 "Przemysłu Spożywczego" obszernych wyjaśnień dotyczących obowiązków użytkowników urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych, które pozostają wciąż aktualne. Według unijnego rozporządzenia nr 842/2006, już od 4 lipca 2011 r. w Polsce powinny funkcjonować certyfikaty personalne oraz certyfikaty firmowe w odniesieniu do wszystkich osób i przedsiębiorstw realizujących usługi instalacyjno-serwisowe w dziedzinie chłodnictwa. A jakie są realia? Oprócz odpowiedzi na to pytanie, w artykule omówiono także inną ważną kwestię - rozliczanie opłat za korzystanie ze środowiska z tytułu emisji czynników chłodniczych.

EN

The present article constitutes the development of the comprehensive explanations published in "Przemysł Spożywczy" no. 9/2010 regarding the obligations of operators of refrigeration and air-conditioning equipment, which are still valid. According to the Regulation (EC) No. 842/2006 of the European Parliament and of the Council of 17 May 2006 on certain fluorinated greenhouse gases, as early as since the 4th of July 2011 all persons and companies providing installation and maintenance services in the refrigeration sector shall be obliged to possess F-gas certificates. And what are the realities? Apart from the answer to this question, we will also present valuable information on other important issue: calculation and settlement of the so-called "fees for using the environment" due to emission of refrigerants.

9

Towaroznawcze i ekologiczne aspekty produkcji freonów

Bartkowiak M., Wodnicka A., Milchert E.

Problemy Ekologii

|

2008

|

R. 12, nr 5

241-244

PL

Prowadzone systematycznie pomiary ozonu stratosferycznego wskazują na systematyczny jego ubytek w atmosferze. Ubytek ozonu wpływa na zmiany klimatyczne na Ziemi oraz naraża biosferę na zwiększone dawki promieniowania ultrafioletowego. Obniżanie stężenia ozonu w atmosferze jest powodowane przez szereg związków chemicznych pochodzenia antropogenicznego, zwłaszcza freony i halony oraz niektóre chlorowcopochodne. W wyniku szeregu porozumień międzynarodowych, począwszy od Protokołu Montrealskiego, zapoczątkowano działania mające na celu ochronę warstwy ozonowej. Do działań tych należą: ograniczenia produkcji i stosowania niektórych związków niszczących warstwę ozonową (ODS - ozone depleting substances) oraz poszukiwanie bezpiecznych zamienników związków stosowanych do tej pory. Szczególne znaczenie w grupie ODS miały freony, jako związki bardzo użyteczne, o dużym znaczeniu w technice i gospodarce, ale jednocześnie intensywnie niszczące warstwę ozonową Ziemi. W niniejszym opracowaniu przedstawiono najważniejsze właściwości użytkowe freonów CFC i HCFC, ich zastosowanie i nazewnictwo. Opisano także ich wpływ i mechanizm działania na warstwę ozonową naszej planety i przedstawiono zamienniki najszerzej stosowanych freonów.

EN

A systematic monitoring of the stratospheric ozone level shows its gradual depletion in the atmosphere. Ozone depletion has an impact on the climate change as well as exposure of the biosphere to increased doses of the UV radiation. Reduction of ozone concentration in the atmosphere is caused by a number of man-made chemical compounds, especially freones and halones as well as some halogen derivatives. As a result of a number of international agreements including the Montreal Protocol, actions were initiated to protect the ozone layer. These efforts include reduction of production and use of some compounds destructive for the ozone layer - the ODS - ozone depleting substances and the search for their safe substitutes. Freones as compounds of multiple applications and high importance in technology and economy on one hand and an intensively destructive impact on the Earth's ozone coat played a special role among ODS. The paper presents the most important utility properties of freones CFC and HCFC, their applications and terminology. Their impact and mechanism of affecting the ozone layer have been presented together with the substitutes of the most frequently used freones.

10

Ozon i promieniowanie ultrafioletowe nad obszarem Polski

Lityńska Z., Kois B., Curyło A.

Nowa Elektrotechnika

|

2005

|

nr 3 (7)

18--19

11

Gazy cieplarniane i niszczące warstwę ozonową.

Bratek Ł., Chmielarz A.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2002

|

R. 47, nr 4

158-162

PL

Scharakteryzowano grupę substancji zaliczanych do gazów cieplarnianych i niszczących warstwę ozonową, główne źródła ich powstawania oraz sposoby ograniczenia i metody neutralizacji. Zestawiono wielkości emisji ww. gazów w polskim przemyśle metali nieżelaznych. Przedstawiono międzynarodowe porozumienia w zakresie ochrony klimatu i warstwy ozonowej oraz udział w nich Polski i związane z tym obowiązki.

EN

The authors characterize the group of substances, numbered among the hothouse gases and destroing the ozone layer, the chief sources of their formation, the means of their limitation and the method of neutralization. The emission values of above mentioned gases, in Polish industry, are put together. The international agreements in the domain of climate and ozone layer protection, the Poland's in them participation and bound obligations are presented.

12

Ochrona środowiska i interesów przedsiębiorstw

Dobrzyński M.

Recykling

|

2002

|

nr 11

6-7