Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Municipal waste management as a polycentric system – the example of Poland

Ciechelska Agnieszka, Kusterka-Jefmańska Marta, Zaremba-Warnke Sabina

Ekonomia i Środowisko

|

2022

|

nr 4

76--90

EN

In developed countries, the main burden of waste management rests on the organised (formalised) and massive municipal waste management system. The functioning of these systems is regulated by legislation at the local, national, and international levels. At the same time, some waste fractions are entirely or partially excluded from this system (e.g. bulky waste, second-hand clothing, food, green waste, or metals). As in developing countries, they are partially managed through informal undertakings, the organisation of which, including the mode of operation, scale, or spatial coverage, are diversified. The formal system is organised hierarchically and strictly regulated by law. On the other hand, informal activities are governed by terms and conditions or sets of everyday rules. Thus, municipal waste management in developed countries forms a complex mosaic of activities, organisations and institutions that contribute to reducing waste and its nuisance. The paper aims to determine whether waste management systems in developed countries have the characteristics facilitating the achievement of the benefits resulting from a polycentric management system. The analysis was conducted using the Polish waste management system as an example. For this purpose, a Theoretical Model for the Commons (Carlisle & Gruby, 2019) was used.

XX

W krajach rozwiniętych główny ciężar gospodarki odpadami spoczywa na zorganizowanym (sformalizowanym) i masowym systemie gospodarki odpadami komunalnymi. Funkcjonowanie tych systemów regulowane jest przepisami prawnymi na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Jednocześnie niektóre frakcje odpadów są całkowicie lub częściowo wyłączone z tego systemu (np. odpady gabarytowe, odzież używana, żywność, odpady zielone, czy metale). Są one, podobnie jak w krajach rozwijających się, częściowo zagospodarowane w drodze nieformalnych działań. Organizacja, sposób funkcjonowania, skala czy zasięg przestrzenny tych działań jest bardzo różny. Cały system formalny jest zorganizowany w sposób hierarchiczny i ściśle regulowany przepisami prawnymi. Natomiast działania nieformalne podlegają regulaminom lub zestawom reguł. Tym samym gospodarka odpadami komunalnymi w krajach rozwiniętych tworzy skomplikowaną mozaikę działań, organizacji i instytucji przyczyniających się do redukcji odpadów oraz ich uciążliwości. Celem artykułu jest określenie, czy systemy gospodarki odpadami w krajach rozwiniętych posiadają cechy, które pozwalają na osiągnięcie korzyści, jakie niesie policentryczny system zarządzania. Analizę przeprowadzono na przykładzie Polski. W tym celu wykorzystano Theoretical Model for the Commons (Carlisle & Gruby, 2019).

2

Municipal waste as a common good in national municipal waste management

Ciechelska Agnieszka

Ekonomia i Środowisko

|

2021

|

nr 4

8--22

EN

Today, waste is a raw material and energy source that can be recovered. The economic value of waste results in forming informal groups of pickers appropriating material waste in developing countries. These types of situations are analysed in the literature. Using Ostrom's social-ecological system analytical framework (SES), the authors show that municipal waste in developing countries can be treated as a common good (CPR). This paper aims to answer whether municipal waste in developed countries can be treated this way, although informal collectors' activities are marginal here. The analysis also uses the analytical scheme of Ostrom’s SES. However, due to the different organisa-tions of the waste management system in developed countries, the individual elements of the scheme were defined differently than in the literature. This resulted in a different schema of municipal waste as a common good. This approach allows the schema to be applied locally and broadly to all types of municipal waste, not just material waste.

PL

Współcześnie odpady są źródłem zasobów surowcowych i energetycznych, które mogą być odzyskane. Ta ekonomiczna wartość odpadów powoduje, że w krajach rozwijających się, tworzą się nieformalne grupy zbieraczy przywłaszczających odpady surowcowe. Tego rodzaju sytuacje są opisywane w literaturze. Stosując ramy analityczne SES Ostrom, autorzy wskazują, że odpady komunalne w krajach rozwijających się mogą być traktowane jak dobro wspólne (CPR).Celem tego artykułu jest odpowiedź na pytanie czy również odpady komunalne w krajach rozwiniętych, mogą być tak traktowane, choć tutaj działania nieformalnych zbieraczy są marginalne. W analizie również zastosowano schemat analityczny SES Ostrom. Jednak ze względu na inną organizację systemu gospodarki odpadami w krajach rozwiniętych, inaczej niż w literaturze, określono poszczególne elementy schematu. Dzięki temu powstał inny schemat odpadów komunalnych jako dóbr wspólnych. Takie podejście pozwala na zastosowanie tego schematu zarówno w skali lokalnej, jak i szerszej oraz w odniesieniu do wszystkich rodzajów odpadów komunalnych, a nie tylko materiałowych.

3

Wyzwania zrównoważonego rozwoju w społeczeństwie sieci

Betlej A.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2017

|

z. 106

115--124

PL

Koncepcja zrównoważonego rozwoju jest współcześnie jedną z kluczowych wizji przyszłości rozwoju cywilizacji opierającego się na pewnych uniwersalnych wartościach społecznych. Troska o dobro wspólne, jakim jest zdrowe środowisko, staje się motywem przewodnim wielu debat toczonych nad oceną konsekwencji niepohamowanego rozwoju gospodarczego. Szczególnie istotną kwestią jest próba odpowiedzi na pytanie o rolę technologii informacyjno-komunikacyjnych w procesie społecznego konstruowania pewnych narracji zrównoważonego rozwoju. Społeczeństwo sieci jest definiowane jako przykład nowej formacji społeczno-gospodarczej, bazującej na połączeniu dwóch najistotniejszych cywilizacyjnych filarów: technologii i wartości. Koncepcja zrównoważonego rozwoju powstawała równolegle do sieciowej wizji rozwoju społecznego, dlatego też niezwykle ciekawą kwestią jest ocenia jej wyzwań w społeczeństwie sieci.

EN

The concept of sustainable development is contemporary one of the crucial future visions of civilizational development’ based on some universal social values. The concern about the common good like a healthy environment becomes a leitmotiv of many debates which take place nowadays on developments’ implications of unimpeded rise of economy. The attempt to answer the question about the role of information and communication technologies in the process of social construction of some sustainable development’s narrations is of particular importance. Network society is defined in a new social-economic formation’s categories which is based on a connection of two the most crucial keystones: technology and values. The concept of sustainable development have arisen parallel to the network vision of the social development, that is why a very interesting issue is the assessment of its challenges in network society.

4

Civic participation in terms of common goods

Sobol A.

Ekonomia i Środowisko

|

2017

|

nr 2

8--17

EN

Civic participation is becoming more and more important topic of public discourse in Poland. Its meaning is analysed not only in terms of democratization process but also in practical terms of creating urban commons. Besides private and public goods these goods determine local development. The aim of the article is to identify connections between civic participation and creation of the urban commons. The article presents the mechanisms of governance in the process of local development and the tools of citizen’s participation in the cities in Poland. The outcomes are the result of the detailed studies of theory and research, as well as own research and authors’ observations related to the commons.

5

Współczesna demokracja. Aksjologia zachodnioeuropejskiego systemu politycznego

Musiał-Kidawa A.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2016

|

z. 92

217--230

PL

Publikacja przedstawia teoretyczne aspekty funkcjonowania państwa prawa. Państwo prawa istniejące w wymiarze społecznym i politycznym realizuje się współcześnie w systemie demokratycznym. Istotą tego systemu pozostaje aktywne uczestnictwo obywateli w życiu wspólnoty, szacunek dla praw mniejszości oraz rządy prawa zabezpieczające przed tyranią tłumu.

EN

The publication presents the theoretical aspects of the functioning of the rule of law. State law existing in the social and political realized today in a democratic system. The essence of this system remains active participation of citizens in community life, respect for minority rights and the rule of law to prevent the tyranny of the crowd.

6

Podmiotowość społeczeństwa obywatelskiego w kulturze europejskiej

Musiał-Kidawa A.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2016

|

z. 98

125--136

PL

Publikacja podejmuje zagadnienie podmiotowości obywatela funkcjonującego w społeczeństwie demokratycznym. Zasadniczą wartością tego społeczeństwa jest idea równości wszystkich ludzi, gwarantująca aktywny i realny wpływ na działania polityczne kształtowane przez instytucje państwa oraz sankcjonująca indywidualne, swobodne wybory wolnych, równych i niezależnych podmiotów. Konsekwencją przyjęcia zasady równości w wymiarze indywidualnym i społecznym jest idea wkluczania, różnorodność, nie zaś odwoływanie się do populistycznych i nacjonalistycznych sentymentów. Publikacja wskazuje na rozwój liberalnej demokracji jako systemu warunkującego tworzenie duchowej wspólnoty wolnych i świadomych swej podmiotowości obywateli.

EN

This publication takes the issue of citizen's subjectivity functioning in a democratic society. The essential value of this society is the idea of equality of all people, ensuring active and real influence on the policies shaped by the institutions of the state and sanctioning individual, free elections of equal and independent entities. The consequence of adopting the principle of equality in both individual and social dimensions is the idea of inclusiveness, its diversity, rather than appealing to populist and nationalist sentiments. The publication refers to the development of liberal democracy as a system of conditioning the formation of the spiritual community of free and conscious of their subjectivity citizens.

7

Bezpieczeństwo państwa w czasach współczesnych w ujęciu podmiotowo-aksjologicznych wyzwań

Świerszcz K.

Przegląd Nauk o Obronności

|

2016

|

R. 1, Nr 1/2

65--82

PL

W badaniach podjęto próbę dokonania analizy zagadnienia bezpieczeństwa państwa w czasach współczesnych w ujęciu podmiotowo-aksjologicznym. Temat ten przedstawiony jest w czterech obszarach problemowych: pierwszy przedstawia próbę sprecyzowania bezpieczeństwa państwa w czasach współczesnych; drugi ukazuje bezpieczeństwo państwa w ujęciu aksjologicznym; trzeci prezentuje bezpieczeństwo w aspekcie dobra wspólnego; czwarty wskazuje na podmiotowy wymiar bezpieczeństwa państwa. Dla głębszego ukazania problemu posłużono się badawczą metodą analityczno-syntetyczną.

EN

In studies, an attempt was made to analyse the issues of the security of the state in modern times in terms of subjective-axiological challenges. This topic is presented in four problem areas: first, presents the attempt to clarify the security of the state in modern times; second, shows the security of the state in terms of axiological; third, presents the safety in the aspect of the common good; fourth, indicates the subjective dimension of the safety of the state. For a deeper show the problem, research is used by analytical-synthetic.

8

Środowisko naturalne i zasoby środowiskowe jako dobro wspólne kształtujące uprawnienia państwa w zakresie ingerencji w gospodarkę

Chęciński R., Chmielewski P.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2012

|

Nr 5-6

31-40

PL

Praca porusza problem zależności pomiędzy konstytucyjnymi wartościami związanymi z ochroną środowiska a tymi związanymi z ustrojem gospodarczym i swobodą gospodarowania, w szczególności z próbą ustalenia, czy któreś z nich pełnią rolę służebną, czy nie istnieje pomiędzy nimi zależność jak pomiędzy celem a środkiem do jego realizacji. Konsekwencja tych zależności będzie uprawnienie (lub jego brak) do ingerencji państwa w gospodarkę w celu ochrony wartości środowiskowych. W artykule ochrona środowiska rozpatrywana jest jako element dobra wspólnego. W Polsce "dobro wspólne" jest nierozerwalnie związane z wolnością jednostek i prawami człowieka oraz jest syntezą interesu prywatnego i kolektywnego. Zasady ochrony i możliwości korzystania z zasobów środowiska przynależą zatem do metazasady dążenia dobra wspólnego, zgodnie z którą zasady gospodarcze są interpretowane.

EN

The study raises the relationship between constitutional values connected with environment protection and those connected with economic constitution and liberty. In particular, it attempts to determine whether any of them plays a subordinate role and whether is a relationship between them like between the purpose and its means. A consequence of such relationship would be a state's right (or its lack) to interfere in the economy in order to secure environment values. In this article environment protection is considered as a common wealth element. In Poland "common wealth" is inseparably connected with individual freedom and human rights and is a synthesis of private and collective interests. Therefore, rules of protecting and exploiting natural resources are a part of pursuit of common wealth meta-principles based on which economic principles are interpreted.

9

Relacja sacrum – profanum w ujęciu cybernetycznym

Michnowski L.

Problemy Ekorozwoju

|

2010

|

vol. 5, nr 1

109-138

PL

W artykule podejmuję próbę dokonania oceny dorobku społecznego nauczania Jana Pawła II, patrząc przez pryzmat wiedzy systemowej/cybernetycznej, określającej wymagania dostosowanej do Stanu Zmian i Ryzyka organizacji życia społeczno-gospodarczego. W świetle takiej analizy dorobek ten powinno się traktować jako dialogowy wkład w przekształcanie światowych stosunków społecznych w zgodne z wymogami życia i rozwoju, przy wysoko rozwiniętej nauce i technice. Myślą przewodnią tego nauczania jest doprowadzenie do przemiany cywilizacyjnej umożliwiającej kierowanie się w działalności społeczno-gospodarczej aksjologią dobra wspólnego, rozumianego jako łączenie interesu indywidualnego z dobrem społeczno-przyrodniczego środowiska - w układzie globalnym i lokalnym. Oznaczałoby to przekształcenie współczesnej cywilizacji, opartej na zasadach socjal-darwinizmu, w Cywilizację śycia i Miłości - zgodną z wymaganiami życia w Stanie Zmian i Ryzyka. Podstawowy wniosek z tych systemowych badań dotyczy konieczności wbudowania instytucji religijnych w spójny, na wartości dobra wspólnego oparty, system społecznego rozwojowego sterowania procesem życia światowej - oraz lokalnych - społeczności. A więc ani "religia do kruchty", ani też nie "religijny fundamentalizm", lecz partnerskie obronno-rozwojowe sterownicze współdziałanie.

EN

A new approach to religion institutions is proposed. To adopt world society to era of highly developed science and technology we ought to put away social-Darwinistic social relations and organize humans/world society on three – by John Paul II proposed – universal values: common good/common interest, solidarity and subsidiarity. For life in such State of Change and Risk we have to activate big intellectual – cognitive and innovative – currently in most cases, passive creative potential and allow access to knowledge used up to-date usually for egoistic – business and/or political – purposes. For this end we have to change work force position from “tools like” into creative one. We have also to build world information system that especially will allow to get knowledge about future complex effects of human activity. Civilization of Life and Love, proposed by John Paul II, should be treated as draft of proper long-term socioeconomy transformation that allow to adapt world society to life supported by high science and technology. To avoid global catastrophe and achieve sustainable development of the world society, it would be convenient to include strong religion institutions – for example in Poland, Catholic Church – into social homeostats that control proper process of defense and development of local and global societies. Social teaching of John Paul II should be treated – as soon as possible – as important input into Polish, European and global sustainable development strategy building.

10

Sustainable space development

Wiszniowski J.

Architectus

|

2010

|

Nr 2(28)

219--222

EN

Sustainable development, sustainable design, and sustainable space design - involve improvement of quality of life of present and future generations in harmonious coexistence of man with nature [5]. Traditionally, the environmental protection emphasizes the environmental aspect connected with natural resources, however, its correct, holistic meaning comprises a balance of all interdependent sectors of anthroposphere and biosphere. According to sustainable development human environment and natural environment are considered complementary - not competitive. Ultimately, this is about the development of humanity that will assure the maintenance of the conditions of the environment which will enable man to live now and in the future. The main idea of sustainable development is to integrate the environmental, economic and social order [8]. The principle of dependence of the quality of the natural environment on economic and social situation has been present in literature regarding sustainable development since the 1990s. Achieving a permanent equilibrium in environment is dependent on equilibrium in its individual sectors. The environmental protection is not possible without spatial order which in turn depends on economic as well as social and cultural order.

PL

Proces kształtowania przestrzeni odbywa się w wielowymiarowej sferze dynamicznych współzależności. Kształtowanie środowiska odwzorowuje wspólne dla lokalnej społeczności wzorce kulturowe, zachowania przestrzenne, struktury społeczne, styl życia i kondycję ekonomiczną. Architektura jest tych wartości zapisem w przestrzeni. Trudność polega na tym, że wraz z coraz szybszym postępem cywilizacyjnym pogłębia się kryzys kulturowy i społeczny, co odbija się w otaczającym nas krajobrazie. Decyzje projektowe - nawet te w mikroskali, podejmowane pod wpływem doraźnych, partykularnych, jednostkowych interesów - skutkują negatywnymi konsekwencjami na długie lata. Czy dezintegracja okaże się pozytywna? Czy na gruzach dotychczasowych porządków kulturowych, społecznych i gospodarczych powstaną nowe porządki? Zrównoważone projektowanie zakłada poprawę jakości zarówno życia obecnego, jak i przyszłych pokoleń - a to niemożliwe jest bez wypracowania wzajemnego porozumienia opartego na wspólnie akceptowanych wzorcach uznanych w danej społeczności. Dlatego tak ważne jest pozyskanie akceptacji, zaangażowania i współodpowiedzialności za kształtowanie przestrzeni zamieszkania przez lokalne społeczności.Znalezienie wspólnego języka staje się zatem palącą koniecznością dla wszystkich użytkowników tej przestrzeni.

11

Rozwój zrównoważony w aspekcie społeczeństwa medialnego

Fiut I. S.

Problemy Ekorozwoju

|

2007

|

Vol. 2, nr 2

85-93

PL

Przedmiotem tego szkicu jest próba przedstawienia argumentów na rzecz tezy, że rozwijające się społeczeństwo medialne będzie wspierać z wielu proponowanych koncepcji model balansujący rozwoju zrównoważonego. Zostaną więc przedstawione dyskutowane w literaturze przedmiotowej kategorie tego typu rozwoju, następnie związki przedmiotowe tej kategorii z pojęciem dobra zbiorowego, opisywanego w ujęciach teorio - growych, charakterystycznych dla współczesnego społeczeństwa obywatelskiego, ulęgającego procesom globalizacji. Ona bowiem powoduje, że staje się ono społeczeństwem postindustrialnym, w którym wiodącą formą organizacji życia zbiorowego w interakcjach ze środowiskiem społecznym i przyrodniczym jest ich medializacja, umożliwiająca ludziom komunikowanie się ze sobą i swym środowiskiem na niespotykaną dotąd skalę. W związku z faktem, że idee neoliberalne opisujące zbiorowe życie ludzi doprowadziły do kryzysu media publiczne, a ich dalszy rozwój stanowi warunek urzeczywistniania idei rozwoju zrównoważonego, szczególnie jego względnie trwałego charakteru, dla urzeczywistnienia jego balansującego modelu media takie stają się konieczne, a więc i te kwestie podejmujemy w przedstawionych tu rozważaniach. Uważamy bowiem, że balansujący rozwój zrównoważony w przestrzeni rozwijającego się społeczeństwa medialnego jest realną drogą do budowania w nim ładu ekologicznego w ramach zintegrowanego ładu społecznego.

EN

The paper argues that the developing medial society will support the balancing model of sustained development, selected out of several other solutions. Various categories of this development will be discussed, as presented in the literature on the subject, as will the relationship between sustainable development and the concept of collective welfare, defined in game theory terms, characteristic for the contemporary citizen society subject to globalization processes. Globalization transforms the society into the postindustrial one, in which the growing influence of the media on society of interactions with social and the natural environment plays a major role in the organization of the collective life. It is this which allows inter-human communication on an unprecedented scale, as well as communication with the environment. Neo-liberal theories describing the collective life of people have resulted in a crisis in the public media. Yet, their further development constitutes the condition of actualizing the idea of sustainable development. Media turns out to be indispensable for the realization of a balancing model. This problem will also be discussed in this paper. The author considers the balancing influence of sustainable development within the space of developing medial society as the real path towards the building of ecological order within the framework of social order.

12

Refleksja ku współdziałaniu.

Jeremczyk K., Szulich P.

Prace Naukowe Instytutu Organizacji i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2005

|

Vol. 76, nr 18/1

157-165

PL

Artykuł "Refleksja ku współdziałaniu", podejmuje analizę procesu współdziałania jako konkretyzacji wartości podmiotowych co najmniej dwojga podmiotów, którzy poprzez spotkanie i uzewnętrznianie wartości wspólnie działają w celu osiągnięcia dobra wspólnego. Dobro wspólne ma wymiar przedmiotowo-podmiotowy, tak jak każde działanie ludzkie. W pierwszym znaczeniu -przedmiotowym dobrem wspólnym jest zespół wartości - celów współdziałania, natomiast w drugim podmiotowym znaczeniu - wewnętrzne przeżycie wspólnotowości, "bycia z kimś" podmiotu. Wspólnota działania jest więc odpowiednią dla człowieka - pracownika (jako istoty społecznej) rzeczywistością, w której może ona ujawniać talent twórczej przedsiębiorczości i ujawniać siebie wobec świata.

EN

The article Consideration for Cooperation takes up the analysis of the process of cooperation as the specification of subject values of at least two subjects who cooperate by means of a meeting and manifesting values in order to achieve their own good. The common good has an object-subject measure in the same way as each human activity. In the first meaning the object common good is the group of values and the aims of activities whereas in the subject meaning the common good is the inside experience of community spirit, the stay of the subject with somebody else. Common activities are therefore adequate reality for a human being-employee in which they can reveal a talent for a creative enterprise and reveal themselves towards the world.

13

Produktywność a jakość życia społecznego

Góralczyk A.

Problemy Jakości

|

1998

|

R. 30, nr 3

24-28

PL

Polski Ruch Produktywności ma za sobą kilkuletnie doświadczenia. Budzące podziw sukcesy ekonomiczne odniosły dziesiątki przedsiębiorstw realizujących programy produktywności i jakości. Wśród rezultatów społecznych warto odnotować efekty namacalne i bezpośrednie: poprawę bezpieczeństwa socjalnego zatrudnionych i zasłużony wzrost płac realnych.