Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Pływające wyspy hydrofitowe jako rozwiązanie problemów eutrofizacji wód - koncepcja metody, zastosowanie i wybrane zagadnienia projektowe

Nawrot Nicole, Janowicz Natalia, Wojciechowska Ewa

Instal

|

2023

|

nr 3

46--49

PL

Pływające wyspy hydrofitowe są coraz częściej spotykanym elementem krajobrazu - szczególnie na otwartych akwenach miejskich. Posiadają walory estetyczne, są rozwiązaniami opartymi na naturze, poprawiają mikroklimat, a przede wszystkim pełnią funkcję oczyszczającą. Do tej pory jednak nie udało się precyzyjnie sklasyfikować rozwiązań pływających wysp hydrofitowych (z ang. floating treatment islands) w nomenklaturze polskiej. Brakuje również specyficznych wytycznych do ich projektowania. W niniejszym artykule podjęto się wyjaśnienia idei metody, klasyfikacji systemu pływających wysp hydrofitowych, omówiono podstawowe mechanizmy usuwania zanieczyszczeń oraz wybrane zagadnienia projektowe. Praca powstała w wyniku realizacji projektu Preludium 18 [2019/35/N/ST8/01134].

EN

The popularity and presence of floating treatment istalnds in the landscape is increasing rapidly, particularly on open urban reservoirs. They are distinguished by their aesthetic value, belong to nature-based solutions, improve the microclimate, and, most importantly, have a cleansing function. However, in the Polish nomenclature, floating treatment islands solutions have yet to be precisely classified. There are also no specific design guidelines. This article attempts to explain the method’s concept, classify the system of Floating Treatment Wetlands, discuss the basic pollutant removal mechanisms, and discuss selected design issues. The work was created as a result of the Preludium 18 project [2019/35/N/ST8/01134].

2

Sinice (cyjanobakterie) - dominacja w letnich zakwitach wody na zbiorniku Sulejów

Mankiewicz-Boczek Joanna, Font-Nájera Arnoldo

Gospodarka Wodna

|

2023

|

Nr 10

11--12

PL

Zakwity wód zdominowane przez toksyczne sinice (cyjanobakterie) są ważnym problemem środowiskowym w erze antropocenu, obserwuje się wzrost ich zasięgu geograficznego oraz częstotliwości, w skali globalnej. W nizinnym, retencyjnym zbiorniku Sulejowski (Sulejów) rokrocznie odnotowywane są, w sezonie letnim, zakwity z sinicami z rodzaju Mircocystis oraz Aphanizomenon. Dodatkowo, pogarszający się stan wody związany jest z cyklicznym wystepowaniem hepatotoksyn sinicowych - mikrocystyn. Wieloletnie badania prowadzone na zbiorniku wskazują na wiodącą rolę stężenia biogenów oraz czasu retencji wody dla rozwoju toksynogennych cyjanobakterii.

EN

Water blooms dominated by toxic cyanobacteria have been an important environmental problem in the Anthropocene, with an increase in their geographical extent and frequency, globally. In the Sulejów - lowland, retention reservoir, cyanobacterial blooms of the genera Mircocystis and Aphanizomenon are recorded annually, during the summer season. In addition, the worsening condition of the water is associated with the cyclic occurrence of cyanobacterial hepatotoxins - microcystins. Long-term studies conducted on the reservoir indicate the leading role of nutrient concentration and water retention time for the development of toxinogenic cyanobacteria.

3

The effect of maintenance works to physical and chemical conditions of small rivers in agricultural areas

Brysiewicz Adam, Czerniejewski Przemysław, Bonisławska Małgorzata, Dąbrowski Jarosław

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2022

|

Vol. 29, nr 1

39--49

EN

Abiotic and biotic bounty of riparian waters may be affected by inadequate maintenance works. Improper planning and execution of maintenance works cause changes to hydrological and hydrochemical condition of water in small rivers, affecting biocenose of riverbeds by modifying the taxonomic composition of organisms inhabiting the regulated river section. Five (5) rivers were subject to studies - Plonia, Mysla, Tywa, Rurzyca, and Wardynka (Odra river basin), which were monitored before and after maintenance works consisting in desilting, mowing and removal of aquatic plants. This study examined hydrological (mean depth and width of small rivers, speed and flow), physical and chemical parameter of water (temperature, pH, O2, N-NO3, N-NH4, P-PO4) before and after dredging of selected rivers. Obtained results and resulting statistical analysis demonstrated increase in hydrological indices - depth, width, speed and flow. Among other physical and chemical properties that significantly increased following completion of maintenance works, were O2 and NH4. NO3 concentration and temperature dropped, but not statistically significant. Changes in hydrological and hydrochemical properties of waters caused by maintenance works may affect biodiversity of the regulated river sections, including changes in composition of ichthyofauna species.

4

Ocena skuteczności programu azotanowego na podstawie sprawozdania z realizacji dyrektywy 91/676/EWG w Polsce w latach 2016–2020

Bogucka-Szymalska Małgorzata, Piórkowski Piotr

Gospodarka Wodna

|

2021

|

Nr 7

11--20

PL

Eutrofizacja jest jednym z głównych problemów Morza Bałtyckiego, do którego uchodzą rzeki z ponad 99% terytorium Polski. Analizy wskazują, że największym źródłem biogenów, odpowiedzialnym za ponad połowę wszystkich ładunków azotu i fosforu docierających do polskich wód powierzchniowych jest rolnictwo. Szczególnie ważne jest więc wdrażanie działań ograniczających zanieczyszczenie wód biogenami pochodzącymi ze źródeł rolniczych. Ramy prawne dla takich działań zapewnia dyrektywa 91/676/EWG, tzw. dyrektywa azotanowa. W artykule przedstawiono najważniejsze wnioski ze sprawozdania z realizacji dyrektywy azotanowej w Polsce w latach 2016–2020. Podjęto również próbę oceny skuteczności wprowadzonych działań. W Polsce w ostatnich latach nastąpiła znacząca zmiana w podejściu do wdrażania tej dyrektywy, polegająca na objęciu działaniami obowiązkowymi wszystkich podmiotów prowadzących produkcję rolną.

EN

Eutrophication is one of the main problems of the Baltic Sea, being the catchment basin of over 99% of the rivers flowing on the territory of Poland. Analyses indicate that the largest source of biogenes, responsible for over half of the entire nitrogen and phosphorus loads reaching Polish surface waters, is agriculture. It is therefore of key importance to implement actions reducing the water pollution with biogenes originating from agricultural sources. The legal framework for such actions is ensured by the 91/676/EEC Directive, the so called Nitrates Directive. The article presents major conclusions of the report on implementation of the Nitrates Directive in Poland in the years 2016–2020. It also attempts at evaluating the effectiveness of the implemented measures. Recently in Poland, an important change in the approach to implementation of this directive has occurred, consisting in covering all entities carrying out agricultural production with mandatory actions.

5

Dopływy powierzchniowe służące natlenianiu jezior przepływowych

Łopata Michał, Tandyrak Renata, Augustyniak Renata, Grochowska R., Parszuto Katarzyna, Płachta Anna

Przegląd Komunalny

|

2019

|

nr 6

48--51

PL

Korzyści środowiskowe natleniania głęboczka przez wodę dopływu powierzchniowego są bezsporne w kontekście ograniczania uwalniania biogenów z osadów dennych. Niemniej jednak o powodzeniu przedsięwzięcia będzie decydował szereg czynników zarówno środowiskowych (np. fizykochemicznych, morfometrycznych, hydrologicznych, ekologicznych), jak i technicznych oraz formalnoprawnych.

6

Możliwości wędkarskiego wykorzystania małych, śródpolnych zbiorników wodnych na tle warunków środowiskowych

Brysiewicz A., Czerniejewski P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 3

5--20

PL

W artykule przedstawiono podstawowe parametry określające presję połowową na 8 niewielkich zbiornikach wodnych na terenach rolniczych w województwie zachodniopomorskim. Oceniono warunki siedliskowe ryb i zróżnicowanie chemiczne wód w poszczególnych zbiornikach. Przedstawiono ichtiofaunę złowioną przez wędkarzy w każdym akwenie, określono współczynnik stałości występowania (Ci) i dominacji (Di) gatunków. Badania hydrochemiczne nie wykazały podwyższonego poziomu biogenów w badanych zbiornikach wodnych w porównaniu z akwenami o większej powierzchni. Łącznie ze wszystkich 8 zbiorników w dwuletnim cyklu badawczym odłowiono 501 ryb należących do 9 gatunków. Wśród złowionych ryb zanotowano największą liczbę karasi pospolitych (Carassius carassius L.), których łącznie w okresie dwóch lat badań złowiono 127 szt. Nieco mniej odłowiono okoni (Perca fluviatilis L.) i płoci (Rutilus rutilus L.) – w obu przypadkach po 92 osobniki. Największą wartość współczynnika dominacji odnotowano w odniesieniu do karasia pospolitego (25,25%), a najmniejszy – jazia (Leuciscus idus L.) (0,20%). Również największe wartości współczynnika stałości występowania (Ci) stwierdzono w przypadku karasia pospolitego (87,5%) i nieznacznie niższy – lina (Tinca tinca L.) (75,0%). W dwuletnim cyklu prowadzonych badań rozdano 99 ankiet wędkarskich, a zbiornikiem wodnym, na którym poławiało najwięcej wędkarzy, był ZW1 (35 wędkarzy).

EN

The article presents the basic parameters determining the fishing pressure on 8 ponds located on agricultural areas in West Pomeranian Region. The habitat conditions of fishes were assessed and the hydrochemical differentiation of individual ponds was given. The ichthyofauna caught by anglers in each ponds was presented, coefficient of occurrence (Ci) and dominance of ichthyofauna (Di) were determined. Hydrochemical studies did not show elevated nutrient levels in each reservoir water. In total, from all 8 ponds in a two-year study cycle, 501 fish belonging to 9 species were caught. Among the fish caught by anglers, the largest number of crucian carp (Carassius carassius L.) was recorded, a total of 127 fish of this species were caught in two years of research. Then the most frequently caught fish were perch (Perca fluviatilis L.) and roach (Rutilus rutilus L.) – in both cases 92 individuals. The highest dominance coefficient was recorded in crucian carp (25.25%), and the lowest was recorded in ide (0.20%). Also, the highest values of coefficients of constancy were found in crucian carp (87.5%), and tench (75.0%). In a two-year cycle of research, 99 angling questionnaires were distributed, and ZW1 (35 anglers) was the largest water reservoir with the largest number of anglers.

7

Eksploatacja wędkarska oraz poziom biogenów wprowadzanych do jezior w zanętach wędkarskich na przykładzie zlewni górnej Myśli

Czerniejewski P., Brysiewicz A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 1

23--35

PL

W pracy przedstawiono wartości podstawowych parametrów określających presję wędkarską na 5 jeziorach położonych w zlewni górnej Myśli na Pojezierzu Myśliborskim. Badania przeprowadzono metodą ankietową, rozdając 271 ankiet wędkarskich podczas zakupu zezwoleń do połowu ryb. Ponadto kilkakrotnie w miesiącu przeprowadzono wizje terenowe nad każdym z jezior, w celu określenia liczby wędkujących. W strukturze ryb poławianych przez wędkarzy dominują karpiowate: płoć (31,2%), leszcz (23,5%) i lin (8,3%), z niewielką ilością ryb drapieżnych (szczupak 12,8%, okoń 7,6%, sandacz 3,6% i węgorz 2,1%). Łączny udział ryb karpiowatych wynosi 72,0%, co oznacza, że jeziora mogą znajdować się w stanie dość znacznie posuniętych procesów eutrofizacji. W ciągu jednego dnia statystyczny wędkarz odławia 0,54 kg ryb, a łączna masa pozyskanej ichtiofauny ze zbiorników w trakcie 365 dni połowów wynosi 10 052,1 kg ryb. Wykazano wzrost masy poławianych ryb wraz ze wzrostem ilości zanęty wrzucanej do wody. Analiza bilansu biogenów wykazała niestety niekorzystne oddziaływanie stosowania zanęt przez wędkarzy na jakość środowiska wodnego, mierzoną wzrostem ładunku fosforu i azotu.

EN

The article presents the basic parameters determining the fishing pressure on 5 lakes located in the basin of the Myśla in Myślibórz Lakeland. The carp species: roach (31.2%), bream (23.5%) and tench (8.3%), with a small number of predatory fish (pike 12.8%, perch 7.6%, pike-perch 3.6% and european eel 2.1%). The total share of carp fish is 72.0%, which means that the lakes may be in a state of fairly advanced eutrophication processes. Within one day, the angler fish catches 0.54 kg of fish and the total weight of the fish taken from the tank during 365 days of fishing is 10 052.1 kg of fish. The weight of the fish caught was increased with the increase in the amount of groundbait thrown into the water. Unfortunately, the analysis of biogen balance showed the unfavorable impact of the use of groundbaits by anglers on the quality of aquatic environment measured by the increase of phosphorus and nitrogen.

8

Wstępna ocena zawartości biogenów w wodach zalanych nieczynnych kamieniołomów położonych na terenach wiejskich

Jawecki B., Mirski J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 6

1--13

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości biogenów (Nog., NH4, NO3, NO2, Pog., PO4) w wodach nieczynnych kamieniołomów, których celem była ocena ich stanu. Średnia zawartość Nog. mieściła się w granicach 1,10–3,50 mgN·dm-3 a Pog. w przedziale 0,39–1,08 mgP·dm-3. Nie stwierdzono zagrożenia zbiorników azotanami ze źródeł rolniczych, maksymalne stężenie NO3 wynosiło 1,06 mgNO3·dm-3. Wysokie stężenie Pog. (>0,1 mgP·dm-3) powoduje eutrofizację, występująca we wszystkich zbiornikach, objawiająca się zakwitami glonów oraz wpływa na złą ocenę stanu wód. Najgorszą jakość wód odnotowano w zalanych kamieniołomach KG-3 i KG-2 będących pod presją ze strony ścieków z gospodarstw rolnych. Badane wskaźniki zanieczyszczeń wód w kamieniołomach KG-1, KŁ-4, KM-5 spełniają wymagania kategorii A1 i potencjalnie mogą być źródłem wody do spożycia (po uzdatnieniu).

EN

The paper presents the results of the research of nutrients concentration (total nitrogen – TN, NH4, NO3, NO2, total phosphorus – TP, PO4) in the waters of inactive quarries. The aim of research was to assess the condition of quarry lakes. Average concentration of TN was within 1.10-3.50 mgN×dm-3 and TP in the range of 0.39–1.08 mgP·dm-3. No risk of reservoir enrichment by nitrates from agricultural sources was found, the maximum NO3 concentration was 1.06 mgNO3·dm-3. High concentration of TP (>0,1 mgP·dm-3) causes eutrophication, occurring in all reservoirs, manifested by algal blooms and affects poor water status assessment. The worst water quality was found in the quarry lakes KG-3 and KG-2 exposed to the sewage from farms. The examined indicators of water pollution in quarry lakes KG-1, KŁ-4, KM-5 fulfill the requirements of category A1 and potentially may be a source of water for consumption (after water treatment).

9

Nature and fodder value of grass-sedge communities in the Noteć valley in the Natura 2000 area

Grzelak M., Gaweł E., Janyszek M., Wrońska-Pilarek D., Janyszek S., Murawski M., Runowski S., Knioła A.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2017

|

Vol. 62, nr 3

135--140

EN

Studies aiming at the evaluation of nature and fodder value of grass-sedge communities were conducted in the years 2009-2013 in the Natura 2000 area in the Noteć Leniwa and Bystra valley on meadows with varied moisture and trophic conditions. They showed that a significant effect on the formation of grass communities, their richness and floristic diversity, as well as nature and agricultural value is exerted by moisture conditions resulting from habitat mosaic and management intensity. Most analysed communities of considerable nature value have mediocre productivity value, providing yields (d.m.) of 1.6 - 14.6 t. ha-1. Their fodder value score FVS ranged from 1.1 to 7.4, while the calculated floristic diversity (H’) was varied and ranged from 1.2 to 4.2. Some of the communities are barren land.

PL

Badania walorów przyrodniczych i użytkowych zbiorowisk trawiastych i szuwarowych przeprowadzone w latach 2009-2013, na obszarze Natura 2000 w dolinie Noteci Leniwej i Bystrej, na łąkach o zróżnicowanych warunkach wilgotnościowych i troficznych. Dotyczyły one walorów przyrodniczych i użytkowych. Wykazały one, że na wykształcanie się zbiorowisk trawiastych, ich bogactwo i różnorodność florystyczną, walory przyrodnicze oraz rolnicze, istotny wpływ ma przede wszystkim uwilgotnienie, które wynika z mozaikowatości siedlisk, i intensywność użytkowania. Większość cennych przyrodniczo zbiorowisk posiada mierną wartość gospodarczą i wartość użytkową Lwu wynosząca od 1,1 do 7,4, a niektóre są nieużytkami. Wyliczona różnorodność florystyczna (H’) jest zróżnicowana i wynosi od 1,2 do 4,2, a uzyskiwane plony s.m. wynoszą od 1,6 do 14,6 t. ha-1. Celem pracy była ocena walorów przyrodniczych i użytkowych zbiorowisk trawiasto-turzycowych dolinie Noteci na obszarze Natura 2000 na odcinku Białośliwie- Radolinek na obszarze Natura 2000.

10

Eutrofizacja wód zbiorników zaporowych oraz rola makrofitów w tym procesie

Sender J., Jaruga C.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 3

227--244

PL

W pracy przedstawiono zagadnienie związane z procesem eutrofizacji wód, ze szczególnym uwzględnieniem zbiorników zaporowych. Eutrofizacja to procesem globalnym, zagrażający ekosystemom wodnym na każdym kontynencie. Często doprowadza ona do ich degradacji. Szczególnie narażonymi na to zjawisko są zbiorniki sztuczne jakimi są zbiorniki zaporowe. W pracy przedstawiono mechanizmy procesu eutrofizacji. Wskazano także na znaczenie roślin wodnych w procesie oczyszczania wód, możliwości ich wielostronnego zastosowania. W ostatnim okresie w Polsce i na świecie obserwuje się tendencję do nakierowania badań na naturalne, czy półnaturalne metody oczyszczania wód, w tym także oczyszczalnie hydrofitowe. Obecność makrofitów w zbiornikach wodnych to z jednej strony gwarant dobrego stanu ekologicznego, z drugiej niezaprzeczalny walor estetyczny.

EN

The paper presents the problem related with the process of eutrophication, with special emphasis on dam reservoirs. Eutrophication is a global process, threatening the water ecosystem on every continent. It often leads to their degradation. Particularly vulnerable to eutrophication are artificial reservoirs which are dam reservoirs. This paper describes the mechanisms of eutrophication. We also pointed to the importance of aquatic plants in the process of water purification, as well as the possibility of multilateral use. Recently, in the world and in Poland there is a tendency to pay attention to the natural or semi-natural method of water purification (including constructed wetland). On the one hand, the presence of macrophytes in water bodies is a guarantor of good ecological status, on the other hand, the undeniable aesthetic value.

11

Challenges in modelling of water quantity and quality in two contrasting meso-scale catchments in Poland

Marcinkowski P., Piniewski M., Kardel I., Srinivasan R., Okruszko T.

Journal of Water and Land Development

|

2016

|

no. 31

97--111

EN

This study presents an application of the SWAT model (Soil and Water Assessment Tool) in two meso- -scale catchments in Poland (Upper Narew and Barycz), contrasting in terms of human pressures on water quantity and quality. The main objective was multi-variable and multi-site calibration and validation of the model against daily discharge, sediment and nutrient loads as well as discussion of challenges encountered in calibration phase. Multi-site calibration and validation gave varied results ranging from very good (daily discharge) to acceptable (sediment, nitrogen and phosphorus loads in most of gauges) and rather poor (individual gauges for all variables) in both catchments. The calibrated models enabled spatial quantification of water yield, sediment and nutrient loads, indicating areas of special concern in terms of pollution, as well as estimation of contribution of pollution from different sources, indicating agriculture as the most important source in both catchments. During the calibration process a number of significant issues were encountered: (i) global vs. local parametrization, (ii) simulation of different pools of water quality parameters in reservoirs and streams and (iii) underestimation of NO3-N loads in winter due to farmers practices. Discussion of these issues is hoped to aid SWAT model users in Poland in a deeper understanding of mechanisms of multi-variable and multi-site calibration.

PL

W niniejszej pracy przedstawiono zastosowanie modelu SWAT (Soil and Water Assessment Tool) w dwóch zlewniach w Polsce (Górnej Narwi i Baryczy), kontrastowych pod względem antropopresji w odniesieniu do ilości i jakości wód. Głównym celem była przestrzenna kalibracja i weryfikacja modelu w zakresie przepływów dobowych, ładunków zawiesiny i biogenów oraz dyskusja nad wyzwaniami napotkanymi w trakcie procesu kalibracji. Wyniki przestrzennej (wielopunktowej) kalibracji i weryfikacji są zróżnicowane – od dobrych (przepływ dobowy), poprzez akceptowalne (zawiesina, azot i fosfor w większości punktów monitoringu), do złych (pojedyncze punkty monitoringu dla każdej ze zmiennych). Skalibrowany model umożliwił przestrzenną kwantyfikację warstwy odpływu, ładunków zawiesiny i biogenów oraz wskazanie obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia z różnych źródeł, jednocześnie wskazując rolnictwo jako główne źródło. Podczas kalibracji modelu napotkano następujące problemy: (1) identyfikacja parametrów globalnych w odniesieniu do lokalnych, (2) symulacja różnych form parametrów jakościowych w zbiornikach wodnych i ciekach oraz (3) niedoszacowanie ładunków azotanów w okresie zimowym spowodowane praktykami rolniczymi. Dyskusja nad poruszonymi aspektami umożliwi innym użytkownikom modelu SWAT lepsze zrozumienie mechanizmu wielopunktowej i wieloparametrycznej kalibracji.

12

Ocena ryzyka związanego z eutrofizacją wód Zbiornika Goczałkowickiego

Czaplicka A., Iwanejko R., Szostak A.

Technologia Wody

|

2015

|

Nr 6 (44)

56--60

PL

Zbiornik Goczalkowicki jest jednym ze źródeł wody wykorzystywanych przez Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów (GPW) do zaopatrzenia w wodę mieszkańców Górnego Slaska. W wodach zbiornika okresowo występuje eutrofizacja. Substancje biogenne (azot, fosfor) pochodzą z pól uprawnych zlokalizowanych w zlewni, ścieków przemysłowych i bytowych. Zakwity i obumieranie fitoplanktonu, w tym sinic, mogą potencjalnie powodować uwalnianie sinic; toksyn (hepatoloksyny, neurotoksyny, cytotoksyny i dermatotoksyny), na które duża wrażliwość wykazuja organizmy żywe. Wody, w których obserwuje się masowy rozwój fitoplanktonu sa trudne do uzdatnienia. W celu określenia stanu trofii wód bierze sio pod uwagę, oprócz wskaźników biologicznych, zawartość w wodzie fosforu ogólnego, fosforanów, azotu całkowitego oraz indeksy trofiezności Carlsona. Z piśmiennictwa wynika, że od początku lat sześćdziesiątych do lat siedemdziesiątych Zbiornik Goczałkowicki byl zbiornikiem oligotroficznym, następnie wystąpił okres mezotrofii. od lat osiemdziesiątych okres eutrofii, a czasami nawet hipertrofii. Istnieją przesłanki, że w ostatnich latach trofia wód zbiornika ulega zmianie na skutek zbudowania oczyszczalni ścieków w zlewni. W artykule na podstawie danych uzyskanych z GWP dokonano oceny ryzyka występowania określonego stopnia eutrofizacji wód Zbiornika Goczałkowickiego.

EN

The Goczalkowice Reservoir is one of the water sources used by the Upper Silesian Water Supply Company (Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów) to provide water to the inhabitants of Upper Silesia. The process of eutrophication occurs periodically in the waters of the reservoir. Biogenic substances (nitrogen, phosphorus) come from farmlands located in the catchment area, trade effluent and domestic waste water. Blooming and necrosis of phytoplankton. including cyanobacteria, may release toxins (hepatoxin. neurotoxin, cytotoxin and dermatoxin) to which living organisms are very sensitive. The waters in which a massive development of phytoplankton is observed are difficult to treat. In order to determine the trophic state of waters, one needs to lake into consideration, apart from biological indicators, the phosphorus, phosphate and nitrogen content in water, as well as Carlson trophic slate index. The literature! on I he subject indicates that from the beginning of the 1960s to1970s the Goczałkowice Reservoir was an oligotrophic resevoir, after which there came the mezotrophic period, and then in the 198os the eutrophic and even occasionally hypertophic periods. There are some indications that in recent years the trophic stale of waters in the reservoir has been changing due to the construction of a sewage treatment plant in lhe catchment area. The paper is devoted to the evaluation of the the risk of a certain level of eutrophication of water occurring in the Goczałkowice Reservoir, based on the data aquired from the Upper Silesian Water Supply Company.

13

Ocena stanu osadów dennych wybranych jezior powiatu poznańskiego

Karwacka A., Niedzielski P., Staniszewski R.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2015

|

Tom 17, cz. 2

1684--1698

EN

Lakes, which led to environmental receiver plants, are under ever-increasing pressure from human and are the best object of study to assess the impact of anthropogenic activities on the state of eutrophication. In this assessment beyond the biological and physico-chemical conditions of the lake ecosystem, an important role is played by the impact of bottom sediments in these waters, which only allow to fully determine the level of anthropogenic pressure on the body of water. It is in the bottom sediments are accumulated pollution of the lake. Under favorable conditions in sediments accumulated dirt can again be released into the depths, acting potential source of danger for the whole ecosystem. Therefore, the aim of the study was to determine the susceptibility of selected lakes Powiat Poznański degradation and to assess the quality of these reservoirs bottom sediments.

14

Biomonitoring wód śródlądowych i przybrzeżnych za pomocą małży z gatunku Dreissena Polymorpha

Matuszak P., Grodzicki G., Jankowski T., Matlakiewicz P.

Polish Hyperbaric Research

|

2015

|

nr 3(52)

49--58

PL

Zanieczyszczenie wód stosowanych w celach spożywczych oraz w gospodarstwach rolnych jest podstawowym przyczynkiem do podwyższonej śmiertelności, zahamowania i zaburzeń wzrostu oraz czynności fizjologicznych, zmian w DNA (genotoksyczność), zmian w obrębie tkanek (cytotoksyczność) i organów osobników narażonych na działanie związków chemicznych. Jedną z groźniejszych klas toksyn oddziałujących na zwierzęta i ludzi mających kontakt ze skażoną wodą są cyjanotoksyny uwalniane przez obumierające sinice. Przyczyniają się one do poważnych stanów chorobowych, a także zdarzeń śmiertelnych. Toksyny tego typu są relatywnie trudno wykrywalne z powodu sezonowej zmienności zakwitów. Jedną ze skutecznych i automatycznych metod wykrywania skażeń wody w trybie ciągłym jest biomonitoring wykorzystujący małże z gatunku Dreissena polymorpha.

EN

The pollution of water that is used for consumption and in agricultural holdings contributes to an increased mortality rate, inhibition of growth and physiological functions, changes in the DNA (genotoxicity), changes within tissues (cytotoxicity) and organs of individuals who are exposed to chemical components. One of the most dangerous toxin classes which have effect on animals and humans who come into contact with contaminated water is the class of cyanobacterial toxins released by dying cyanobacteria. They contribute to very serious health conditions and also to fatalities. Toxins of this type are relatively difficult to detect on account of their seasonal changeability in blooming. One of the most effective methods of detecting water contamination automatically and continuously is biomonitoring with the use of Dreissena polymorpha mussels.

15

Technologia redukcji biogenów organicznych, nadwyżki azotu i fosforu oraz odorów w sieci kanalizacyjnej

Swiniarski K.

Forum Eksploatatora

|

2015

|

Nr 2 (77)

32-35

PL

Preparaty ECO-TABS stają się coraz popularniejsze na polskim rynku preparatów biologicznych oczyszczających ścieki i zanieczyszczone wody. Technologia ta może posłużyć do ograniczenia ilości zanieczyszczeń i biogenów, a także do likwidacji odorów w sposób przyjazny środowisku przy jednoczesnym obniżeniu kosztów. Unia Europejska, w myśl Ramowej Dyrektywy Wodnej (200016( WE) oraz Dyrektywy Ściekowej (91/271/EWG), nakłada na każdy kraj członkowski obowiązek „(...) racjonalnego wykorzystani i ochrony zasobów wodnych w myśl zasady zrównoważonego rozwoju”. W przypadku, gdy Polska nie poprawi jakości wody, będą nam grozić unijne kary jeśli do końca 2015 r. nie wypełnimy zobowiązań traktatu akcesyjnego. Dla zwyczajnego Kowalskiego będzie to oznaczało drastyczny wzrost cen.

16

Validation of phosphorus compounds in seawater

Stasiek K., Podwojewska E., Dembska G., Pazikowska-Sapota G., Galer-Tatarowicz K.

Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku

|

2015

|

Vol. 30, No. 1

126--130

EN

Phosphorus and phosphates, which determine biological development of organisms, are very important components of seawater. Their concentration in the coastal waters of the Baltic Sea is very low, which means that either an analysis of the samples should be performed within a 2 hour limit, or, they must be frozen immediately for further investigation [4; 6; 7]. If it is not possible to perform the analysis of the samples immediately, they should be frozen and shielded from solar radiation in order to halt the biological and biochemical processes. Such a procedure of using the samples, calls for a research method characterized by a low level of the lower limit of quantification, as well as adequate precision, repeatability, and accuracy. The aim of the carried out validation was to confirm the applicability of the method for determination of phosphorus compounds (total phosphorus, phosphates) in seawater for commercial purposes, in accordance with the recommendations of HELCOM [1; 6]. Within the scope of this work, the lower limit of quantification was determined, and the precision, repeatability, accuracy, and reproducibility were identified. The studies confirm that the requirements for validation of the research methods were met.

PL

Fosfor oraz fosforany są bardzo ważnym składnikiem wody morskiej warunkującym biologiczny rozwój organizmów. Ich stężenia w wodach przybrzeżnych Morza Bałtyckiego są bardzo małe, dlatego należy wykonać analizę próbek najpóźniej do 2 godzin po pobraniu lub natychmiast zamrozić próbki w celu dokonania późniejszych oznaczeń [4; 6; 7]. Jeśli nie jest możliwe natychmiastowe wykonanie analizy próbek należy je zamrozić oraz zabezpieczyć przed światłem słonecznym w celu zatrzymania procesów biologicznych i biochemicznych. Taka procedura postępowania z próbką wymaga metody badawczej o niskiej dolnej granicy oznaczalności oraz odpowiedniej precyzji, powtarzalności i dokładności. Celem przeprowadzonej walidacji było potwierdzenie możliwości stosowania metody oznaczania zawartości związków fosforu (fosfor ogólny, fosforany) w wodzie morskiej do celów komercyjnych zgodnie z zaleceniami HELCOM [1; 6]. W ramach niniejszej pracy wyznaczono dolną granicę oznaczalności, określono precyzję, powtarzalność, dokładność oraz odtwarzalność. Przeprowadzone badania potwierdzają spełnienie wymagań dotyczących walidacji metod badawczych.

17

Wstępne rozpoznanie jakości wód podziemnych i powierzchniowych różnie użytkowanych terenów rolniczych zlewni Szreniawy

Smoroń S., Pietrzak S.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2014

|

T. 14, z. 3

143–-157

PL

Przeprowadzono badania środowiska wodnego rolniczych lessowych obszarów Małopolski, zlokalizowanych w zlewni Szreniawy. Celem tych badań było określenie wpływu różnego użytkowania gruntów rolnych na jakość wód wgłębnych i powierzchniowych. W wybranych gospodarstwach pobierano, w cyklu miesięcznym, próbki płytkich wód gruntowych z intensywnych upraw warzyw, zbóż, łąk nienawożonych i słabo nawożonych obornikiem, odpływów drenarskich oraz rowów melioracyjnych. Do porównań pobierano również wodę ze źródła krasowego i rzeki Szreniawa przy ujściu do Wisły. W próbkach wody oznaczano stężenia: N-NO3, N-NH4, P-PO4 , K, Mg, Ca, Na i Cl metodami stosowanymi w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym. Na podstawie analizy chemicznej próbek wody pobieranych od kwietnia 2012 r. do marca 2013 r. stwierdzono, że na obszarach lessowych Małopolski tylko intensywna uprawa warzyw stwarza realne zagrożenie dla jakości wód. Stężenie N-NO3 w płytkich wodach gruntowych pod intensywnie nawożonymi warzywami i w sąsiadujących rowach melioracyjnych było bardzo duże (do 22,12 mg·dm-3 ). W przypadku pozostałych upraw polowych stężenia badanych składników były znacznie mniejsze, a najczystsza woda występowała pod łąkami i w źródle krasowym. W rzece Szreniawa wystąpiły warunki sprzyjające procesowi eutrofizacji.

EN

Studies of aquatic environment in agricultural loess areas located in the Szreniawa River catchment of the Małopolska region were conducted to define the impact of various agricultural land use on surface and ground water quality. Samples of shallow ground waters from under intensive cultivation of vegetables, cereals, unfertilized or weakly fertilized with manure meadows, from drains and drainage ditches were taken monthly in selected farms. For comparison, water samples from the karst spring and the Szreniawa River at its outflow to the Vistula River were also collected. Concentrations of N-NO3, N-NH4 , P-PO4, K, Mg, Ca, Na, and Cl in water samples were measured with methods used in ITP. Based on chemical analyses of water samples collected from April 2012 till March 2013 it was found that only intensive cultivation of vegetables on loess areas of the Malopolska region posed a real threat for water quality. Contribution of N-NO3 in shallow ground waters under intensively fertilized vegetables and in adjoining field drain were very high (up to 22.12 mg·dm-3 ). In the case of other field crops, concentrations of analysed components were substantially lower, and the purest water was found under meadows and in the karst spring. The Szreniawa River offered favorable conditions for the eutrophication process.

18

Removal of biogens from synthetic wastewater by microalgae

Zabochnicka-Świątek M., Malińska K., Krzywonos M.

Environment Protection Engineering

|

2014

|

Vol. 40, nr 2

87--104

EN

Removal of biogens (P, N) from synthetic wastewater by microalgae Chlorella vulgaris was investigated. The study was carried out under static conditions (batch tests). Significant differences were found in the removal of nutrients by algae. The removal of biogens was >50% for ammonium ions and >80% for nitrates and phosphates. N and P removal through assimilation by microalgal C. vulgaris species can be considered an ecological alternative for current methods applied for removal of these substances from wastewater. It seems that using algae for N and P removal from wastewater can be affordable in comparison to other methods. The efficiency of biogens removal depends on the type of a biogen to be removed and the concentration of N and P in solutions. Optimization of N:P ratio can have some positive influence on the removal of biogens from wastewater by C. vulgaris.

19

Zastosowanie modelowania matematycznego do oceny zmian jakości fizyczno-chemicznej wód rzeki Biebrzy w zakresie stężeń azotu i fosforu

Bielak S. R.

Technologia Wody

|

2013

|

Nr 12 (32)

12--24

PL

W pracy omówiono problematykę jednowymiarowego modelowania matematycznego jakości wód powierzch¬niowych. W tym celu zastosowano program Qual2k, który jest jednym z najpopularniejszych tego typu na¬rzędzi analitycznych opracowanych przez amerykańską Agencję Ochrony Środowiska (U.S. EPA). Jako obiekt badawczy wybrano 50-kilometrowy odcinek nizinnej rzeki Biebrzy, położonej w granicach Basenu Dolnego Biebrzańskiego Parku Narodowego. Dane do modelu uzyskano w trakcie trzech kampanii pomiarowych prze¬prowadzonych w latach 2007-2008. Efekty symulacji komputerowych pozwoliły ocenić stan fizyczno-chemiczny Biebrzy oraz jej dopływów punktowych i obszarowych w zakresie stężeń związków azotu i fosforu, umożliwiły określenie wpływu poszczególnych dopływów punktowych na jakość cieku głównego, a także ułatwiły identyfikację naturalnych i antropogenicznych źródeł obszarowego zasilania Biebrzy biogenami.

EN

In this paper the subject matter of one-dimensional, mathematical modeling of surface water quality has been discussed. It has been done with use of the Qual2k Modeling Framework, which is one of the most popular ana¬lytical tool of such type, thrown open to the public by the U.S. Environmental Protection Agency. As a research object a 50 kilometers long reach of the lowland Biebrza River was chosen. The river is located in the borders of the Lower Basin, which is a part of the Biebrza National Park, Poland. Data, necessary for the model, were obtained during three measurement campaigns conducted in 2007-2008. The effects of computer simulations have allowed to assess the physico-chemical state of the Biebrza River and its point and nonpoint inflows in the range of nitrogen and phosphorus concentrations. Moreover, research results made it possible to determine the influence of particular point inflows on quality of the main watercourse and also made it easier to identify natural and anthropogenic sources of nonpoint feeding the Biebrza River with biogens.

20

Warto czy nie warto? Oczyszczanie ścieków przemysłowych o wysokiej zawartości biogenów

Pepliński M.

Ochrona Środowiska. Gospodarka Komunalna

|

2013

|

Nr 2

44--49

PL

Ścieki przemysłowe mogą stanowić potencjalne źródło węgla dla denitryfikacji i defosfatacji biologicznej. Z drugiej strony zbyt wysoka zawartość azotu i fosforu może być czynnikiem limitującym wymienione procesy. Jakie są plusy a jakie minusy oczyszczania ścieków przemysłowych w oczyszczalni komunalnej?