PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 20

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  Podkarpackie Province
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available remote Możliwości wykorzystania słomy jako lokalnego paliwa na obszarze województwa podkarpackiego
Sudoł Magdalena, Zapałowska Anita
Polish Journal for Sustainable Development
|
2020
|
T. 24, cz. 2
85--90
PL
Utylizacja słomy przez jej zagospodarowanie w energetyce jest rozwiązaniem optymalnym, przynoszącym wszechstronne korzyści. Artykuł przedstawia możliwości wykorzystania słomy na cele energetyczne w województwie podkarpackim. Analizę przeprowadzono w układzie powiatów. Oszacowano produkcję, zapotrzebowanie w rolnictwie, nadwyżkę oraz potencjał energetyczny słomy. Badania wykazały, że nadwyżka słomy możliwa do wykorzystania na cele energetyczne w województwie podkarpackim wynosi 584 723 t. Obliczony potencjał energetyczny słomy wskazuje na możliwość zastosowania na większą skalę w sektorze ciepłownictwa i wynosi 2 666 644 GJ. Największy potencjał energetyczny słomy odnotowano w powiatach: łańcuckim, dębickim, ropczycko-sędziszowskim, jarosławskim i przemyskim. Najniższym potencjałem charakteryzowały się powiaty: bieszczadzki, niżański i tarnobrzeski.
EN
Using straw through its use in the energy sector is the optimal solution, with many advantages. The article presents the possibilities of using straw for energy purposes in Podkarpackie Province. The analysis was performed in 21 districts of Podkarpackie Province. The production, agricultural demand, surplus and energy potential of straw were estimated. The study showed that surplus for energy purposes is equal to 584 723 tones which could provide 2,666,644 GJ energy anually. The highest energy potential of straw was recorded in the following districts: łańcucki, dębicki, ropczycko-sędziszowski, jarosławski and przemyski. While the lowest energy potential is characterised by bieszczadzki, niżański and tarnobrzeski districts.
2
Content available remote Produkcja rzepaku w UE, Polsce i województwie podkarpackim w aspekcie rozwoju odnawialnych źródeł energii
Jarecki Wacław, Kipa Justyna
Polish Journal for Sustainable Development
|
2019
|
T. 23, cz. 2
9--16
PL
W pracy zaprezentowano zmiany produkcji rzepaku w UE, Polsce i województwie podkarpackim. Uzyskane wyniki wskazują, że zbiory nasion rzepaku w UE były stabilne. Odnotowano tendencję spadkową powierzchni zasiewów, natomiast wzrostową plonowania. W Polsce (w latach 2010-2018) zarówno zbiory, powierzchnia uprawy jak i plony nasion wykazywały tendencje wzrostową. W województwie podkarpackim w badanym okresie produkcja rzepaku zwiększyła się w wyniku istotnego wzrostu powierzchni uprawy przy wzrostowej tendencji plonowania. Stan produkcji nasion rzepaku w UE, Polsce i województwie podkarpackim jest uzależniony od zmiennych warunków siedliskowych oraz zapotrzebowania rynku na surowiec. Obecna, na ogół stabilna, skala produkcji rzepaku w omawianych rejonach jest głównie wynikiem zagospodarowania nasion do celów spożywczych oraz przemysłowych, w tym na biopaliwo.
EN
The aim of the study is to present changes in rapeseed production in the EU, Poland and the Podkarpackie Province over recent years. The obtained results indicate that rapeseed harvest in the EU was stable in the years 2010-2017. There was a downward trend in sown area and an increase in yield. In Poland, in 2010-2018, both harvest, crop area and seed yields showed an upward trend. In the Podkarpackie Province, rapeseed production increased in the period under consideration. This was the result of a significant increase in the cultivation area with an upward trend in yielding. The production status of rapeseed in the EU, Poland and the Podkarpackie Province depends on changing habitat conditions and market demand for raw material. The current generally stable scale of rapeseed production in the discussed regions is mainly the result of seed management for food and industrial purposes, including biofuel.
3
Content available Odnawialne źródła energii w badaniach ankietowych mieszkańców województwa podkarpackiego
Woźniak M., Saj B.
Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
|
2018
|
nr 107
61--79
PL
Polski sektor energetyczny w dużej mierze oparty jest na paliwach kopalnych wykorzystywanych w energetyce konwencjonalnej, co nie do końca jest zgodne z obecną polityką energetyczną Unii Europejskiej. Dlatego konieczne staje się większe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, gwarantujących zachowanie wartości środowiska przyrodniczego obszarów wiejskich. Należy podkreślić, że oprócz efektu ekonomicznego bardzo ważny jest efekt środowiskowy, rozumiany jako wpływ OZE na środowisko przyrodnicze i jakość życia mieszkańców obszarów wiejskich. Intensywny rozwój OZE wywołuje wiele kontrowersji wśród polityków, a także wśród mieszkańców obszarów wiejskich, które są związane także z mitami dotyczącymi energii odnawialnej jako szkodliwej dla środowiska przyrodniczego. Rozwój obszarów wiejskich powinien być połączony z sytuacją społeczno-gospodarczą, a tym bardziej z sytuacją społeczno-kulturową jej mieszkańców, gdyż zakłada on, że rozwój obszarów wiejskich w Polsce jest związany nie tylko z rolnictwem, ale także z wartościami historycznymi i przyrodniczymi oraz ich trwałością. W pracy założono, że trwałość obszarów wiejskich w dużym stopniu łączy się ze zdolnością zachowania ich wartości przyrodniczych, a także zapewnieniem satysfakcjonującej jakości życia mieszkańcom. Celem niniejszej pracy jest określenie postaw mieszkańców obszarów wiejskich województwa podkarpackiego na temat oddziaływania odnawialnych źródeł energii na środowisko przyrodnicze. Podstawowym źródłem danych były badania ankietowe zrealizowane w 2017 r. wśród 282 mieszkańców województwa podkarpackiego.
EN
The Polish energy sector is, to a large extent, based on fossil fuels used in conventional energy, which is not entirely consistent with the current energy policy of the European Union. Therefore, it is necessary to increase the use of renewable energy sources that guarantee the preservation of the value of the natural environment in rural areas. It should be emphasized that in addition to the economic effect, the environmental effect is very important, understood as the impact of renewable energy on the natural environment and the quality of life of rural residents. The intensive development of RES raises a lot of controversy among politicians, as well as among rural residents, who are also associated with the myths regarding renewable energy as harmful to the natural environment. Rural development should be connected with the socio-economic situation, and even more so with the socio-cultural situation of its inhabitants, because it assumes that the development of rural areas in Poland is associated not only with agriculture, but also with historical and natural values and their durability. The aim of this work is to determine the attitudes of the inhabitants of rural areas of the Podkarpackie Province on the impact of renewable energy sources on the natural environment. The work assumes that the durability of rural areas is largely connected with the ability to preserve their natural values, as well as ensuring a satisfactory quality of life for residents. The basic source of data was surveys carried out in 2017 among 282 inhabitants of the Podkarpackie Province.
4
Content available Koncepcja produktu turystycznego pod nazwą „Podkarpacki Szlak Miodowy”
Krupa J., Młynar O.
Ekonomia i Środowisko
|
2016
|
nr 1
143--155
PL
Cеlеm niniejszego opracowania jеst próba przеdstawіеnіa autorskіеj koncepcji szlaku kulіnarnеgo „Podkarpacki Szlak Miodowy”, przebiegającego przez wybrane miejscowości wojеwództwa podkarpackіеgo. Badaniami objęto producеntów miodu i innych wyrobów pszczelarskich, zе szczеgólnym uwzględnіеnіеm mіodów rеgіonalnych. Przyjęto założenie, że wojеwództwo podkarpackіе ma sprzyjające warunkі do rozwoju turystykі kulіnarnеj związanej z produktami pszczelarskimi oraz, że producеncі produktów pszczelich są zaіntеrеsowanі w promowanіu swoich pasiek i produktów przеz obecność na tematycznym szlaku kulіnarnym. W opracowaniu posłużono się takimi metodami i tеchnіkami badawczymi, jak: obsеrwacja, wywіad, analіza SWOT oraz koncеpcja autorska szlaku zwіązanеgo z mіodеm. Wykorzystano podstawową lіtеraturę w zakrеsіе podjętеgo problеmu badawczеgo oraz zasoby internetowe.
EN
The article presents author’s conception of culinary trail related to beekeeping households, honey and apiarian products. The trail named „Podkarpackі Honey Trail” contains 9 apiaries and flagship store located in the area of Podkarpackіe voivodeship. In the description of the trail the attention was paid on the main events related to honey as well as on natural and cultural values located on the trail and in the area. The intention of developing the culinary trail referring to honey was to enable tourists and visitors getting to know the tradition of beekeeping, hіstory and cultural customs of Podkarpackіe Province.
5
Content available Ryzyko występowania zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt na terenie woj. podkarpackiego i możliwości jego ograniczania
Tereszkiewicz K., Bukała B.
Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe
|
2016
|
R. 17, nr 12
462--466
PL
W artykule podjęto próbę zastosowania metod analizy ryzyka w celu określenia stopnia zagrożenia związanego ze zdarzeniami drogowymi z udziałem zwierząt na terenie woj. podkarpackiego. W celu przeprowadzenia analizy wykorzystano dane uzyskane z firm ubezpieczeniowych, obejmujące zgłoszone przez kierowców przypadki zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt. Wykorzystując metody analizy danych określono główne gatunki zwierząt biorące udział z zdarzeniach drogowych i będące jednocześnie przyczyną najwyższych kosztów finansowych związanych z wypłatą roszczeń z tytułu likwidacji szkód. Przy zastosowaniu wybranych metod analizy ryzyka określono poziom zagrożeń wystąpienia zdarzenia drogowego w odniesieniu do gatunków najczęściej biorących w nich udział. Następnie zaproponowano plan postępowania z wyznaczonymi zagrożeniami z uwzględnieniem działań zmierzających do ograniczenia ryzyka ich wystąpienia.
EN
Authors of this article attempts to use risk analysis methods in order to determine the level of risk associated with road events involving animals in the Podkarpackie province. In order to perform analyzes data obtained from the Insurance Companies, including drivers reports of road accidents involving animals were used. Using the risk analysis methods main spices of animals involved in road accidents which are associated with higher financial costs related to claims of liquidation damages were determined. The analysis shows that in Podkarpackie providence most exposed to participate in events of Road Animal species are Dears and with this species should begin Implementation of preventive procedures.
6
Content available Regionalne zróżnicowanie bilansu glebowej materii organicznej w województwie podkarpackim
Buczek J., Bobrecka-Jamro D., Jarecka A.
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
|
2014
|
T. 14, z. 4
17--26
PL
Określono zmiany regionalnego zróżnicowania bilansu glebowej materii organicznej (MOG) na tle warunków siedliskowych i organizacyjno-ekonomicznych w województwie podkarpackim na przestrzeni lat 2002–2012. Podstawę analizy stanowiły dane Urzędu Statystycznego w Rzeszowie oraz informacje ze starostw powiatowych województwa podkarpackiego. Bilans materii organicznej gleby obliczono, wykorzystując współczynniki jej degradacji i reprodukcji. Uzyskane wyniki opracowano statystycznie, obliczając współczynniki trendu i zmienności oraz przeprowadzając analizę skupień Warda. Ogólny bilans glebowej materii organicznej w województwie podkarpackim w latach 2002–2012 był ujemny i wynosił średnio –0,19 t•ha-1, co powodowało konieczność przyorania słomy w ilości średnio 0,90 t s.m.•ha-1. Zmniejszenie obsady zwierząt z 0,44 DJP•ha-1 w 2002 r. do 0,26 DJP•ha-1 w 2012 r., dodatkowo ograniczyło dopływ do gleby materii organicznej z obornika. Spośród wydzielonych skupień najniższy stopień degradacji glebowej materii organicznej (–0,17 t•ha-1) oraz największą produkcję obornika – ponad 1,27 t s.m.•ha-1 – stwierdzono w powiatach położonych w środkowo-zachodniej części Podkarpacia. Powiaty należące do tego skupienia charakteryzują się największą w województwie obsadą zwierząt 0,51 DJP•ha-1i najniższą intensywnością organizacji produkcji roślinnej, wskutek ekstensywnej uprawy zbóż, zajmujących ponad 80% w strukturze zasiewów. Zdecydowanie ujemne wartości bilansu MOG (–0,45 t•ha-1) odnotowano w powiatach zlokalizowanych w środkowo-wschodniej części Podkarpacia. Duża intensywność organizacji produkcji roślinnej, głównie w powiatach łańcuckim, jarosławskim i przemyskim, z dominacją w strukturze zasiewów pszenicy ozimej, kukurydzy na ziarno oraz rzepaku ozimego, sprzyjała mineralizacji substancji organicznej i występowaniu ujemnego bilansu, dla zrównoważenia którego niezbędne było coroczne nawożenie słomą w ilości ponad 2,14 t•ha-1.
EN
The aim of this study was to estimate changes in the regional differentiation of soil organic matter balance against a background of environmental, organizational and economic conditions in Podkarpackie Province. The analysis covered the years 2002–2012 and was based on data from Statistical Office in Rzeszów and from district authorities of Podkarpackie Province. The balance of soil organic matter was calculated using degradation and reproduction coefficients. The obtained results were subjected to statistical analysis, calculating trend and variability coefficients and using Ward’s cluster analysis. Total balance of soil organic matter in Podkarpackie Province in the years 2002–2012 was negative and amounted –0.19 t•ha-1 on average, which resulted in the necessity of ploughing straw in the average amount of 0.90 t DM•ha-1. Reducing livestock density from 0.44 in 2002 to 0.26 LU•ha-1 in 2012 additionally limited the supply of organic matter from farmyard manure to soil. From among the distinguished clusters, the lowest degree of degradation of soil organic matter (–0.17 t•ha-1) and the highest manure production of over 1.27 t DM•ha-1 was found in districts located in the central-western part of Podkarpacie. Localities belonging to this cluster were characterised by the highest animal stock of 0.51 LU•ha-1 and by the lowest intensity of organization of crop production as a result of extensive cultivation of cereals that covered more than 80% in the crop structure. Definitely negative values of soil organic matter balance (–0.45 t•ha-1) were recorded in districts located in the central-eastern part of Podkarpacie. High intensity of crop production organization, mainly in the Łańcut, Jarosław and Przemyśl districts, with predominance of winter wheat, maize for grain and winter oilseed rape in their structure of cropland, favoured mineralization of organic substance and the occurrence of negative balance, which requires annual fertilisation with straw in the amount of more than 2.14 t•ha-1 to achieve the balance.
7
Content available Nowoczesne formy turystyki szansą zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich Podkarpacia
Pisarek M., Lechowska J.
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
|
2014
|
T. 14, z. 4
63--76
PL
Celem pracy było przedstawienie wybranych dobrych praktyk, prowadzonych zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, oferowanych przez kwaterodawców oraz inne instytucje działające na Podkarpaciu, w celu zwiększenia atrakcyjności oferty turystycznej. Opisano wybrane przykłady turystyki zrównoważonej: bezpośrednio związanej z gospodarstwem rolnym (zagrody edukacyjne); aktywnej krajoznawczo-kulturowej, opartej na zasobach etnograficznych (skanseny, muzea w dworkach lub chałupach chłopskich) i sprzężonej z dziedzictwem przyrodniczym (ekomuzea); kulinarnej, promującej produkty oparte na lokalnych surowcach, często już zapomnianych (serwatka) lub mało popularnych (wołowina), oraz unikatowy produkt związany z astroturystyką. Z analizy asortymentu produktów turystycznych wynika, że w obliczu wzrastającej konkurencji sukcesywnie zwiększa się liczba ofert turystyki zrównoważonej, mająca nowatorski program, zgodny z oczekiwaniami świadomego klienta (np. zagrody edukacyjne, ekomuzea, astroturystyka, imprezy kulturalne promujące tradycyjne potrawy). W tworzenie zrównoważonego produktu turystycznego zaangażowanych jest wielu mieszkańców podkarpackich wsi, zrzeszonych w różnych organizacjach (np. Koła Gospodyń Wiejskich, Lokalne Grupy Działania) lub osoby indywidualne (np. właściciele gospodarstw agroturystycznych).
EN
The aim of this study was to present the selected good practices carried out in accordance with the principles of sustainable development of rural areas used by agro tourism farmers and other institutions operating in the Subcarpathian region in order to increase the attractiveness of tourism. Some examples of sustainable tourism are described: directly related to the farm (educational farm), active sightseeing and cultural resources based on ethnographic resources (open-air museums, country homes or peasant cottages) coupled with the natural heritage (Eco museums); culinary products based on local raw materials, often forgotten as whey or less common as beef and a unique product associated with astro-tourism. The analysis of tourism products showed that increasing competition is followed by gradually increasing number of innovative offers of sustainable tourism programme compatible with the expectations of a conscious customer (e.g. educational farms, eco museums, astrotourism, cultural events promoting traditional food). The creation of sustainable tourism product involves many of subcarpathian villagers associated in various organizations (e.g. Housewives Associations, Local Action Groups) or individuals (e.g. the owners of agro-tourism farms).
8
Content available Potencjał geoturystyczny nieczynnych kamieniołomów Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego
Wójcik T., Ziaja M., Ćwik A.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2014
|
nr 26
155--173
PL
Powstanie i rozwój geoturystyki jest wynikiem ogromnego zainteresowania turystycznego obiektami geologicznymi. Należą do nich również obiekty dziedzictwa górniczego, które do niedawna pozostawały niedocenionym elementem środowiska. W pracy podjęto próbę oceny potencjału geoturystycznego pięciu nieczynnych kamieniołomów Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego na Podkarpaciu. Przy charakterystyce obiektów skupiono się na ich walorach przyrodniczych, geologicznych i krajobrazowych oraz na stopniu zagospodarowania turystycznego. Przedstawiono również możliwości wykorzystania badanych stanowisk oraz propozycje ich udostępnienia dla celów geoturystyki. Stwierdzono, że nieczynne kamieniołomy Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego prezentują wysokie walory przyrodnicze, geologiczne i krajobrazowe. Potencjał geoturystyczny tych obiektów oceniono na średni (Odrzykoń, Kobyle, Herby) lub wysoki (Wojkówka, Góra Chełm), co w pełni uzasadnia ich wykorzystanie w rozwoju geoturystyki na tym terenie.
EN
Creation and development of the geoturism is the result of the increasing interest of geological tourist objects. These interest include mining heritage objects, which until recently remained an underrated part of the environment. The aim of this study is to evaluate the geoturism potential of five closed quarries in the Czarnorzecko-Strzyżowski Landscape Park. The characteristic of this objects is focused on their natural, geological and landscape values, and on the degree of tourist infrastructure. The paper also presents the possibility of making geosites more available for the geoturism puropses. It was found that closed quarries in the Czarnorzecko-Strzyżowski Landscape Park have presented high natural, geological and landscape values. The geotouristic potential of querries in Odrzykoń, Kobyle, Herby estimated as average but in Wojkówka, Góra Chełm highly rated it proves its use in the development of geotourism in the area.
9
Content available Wizerunek tradycyjnej żywności regionalnej w oczach mieszkańców Podkarpacia : ocena w świetle badań własnych
Oleniuch I.
Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego
|
2014
|
nr 1
61--64
PL
Ostatnia dekada przyniosła w Polsce wzrost zainteresowania kategoriami żywności tradycyjnej i regionalnej. Jest ono widoczne zarówno po stronie popytu, jak i podaży. W konsekwencji władze i organizacje pozarządowe poszukują dróg wsparcia i rozwoju tego sektora. Barierą ograniczającą efektywność ich działań jest m.in. brak badań statystycznych odnoszących się do tej kategorii towarowej. Tradycyjna żywność regionalna charakteryzuje się pozytywnym wizerunkiem w oczach mieszkańców województwa podkarpackiego. Jest postrzegana podobnie do żywności ekologicznej.
EN
The last decade has brought in Poland an increased interest in traditional and regional foods. It is noticeable both in the demand and the supply. As a result, government and non-governmental organizations are looking for methods of support and development of this sector. One of the barriers to the effectiveness of their activities is the lack of surveys relating to this category of goods. Traditional food products with the regional character have a positive image in the eyes of citizens of the Podkarpackie Province. This type of food is considered as similar to the organic one.
10
Czynniki determinujące występowanie zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt na terenie województwa podkarpackiego
Bukała B., Tereszkiewicz K.
Logistyka
|
2014
|
nr 3
899--906
PL
Kolizje z udziałem zwierząt są problemem, z którym zmagają się wszystkie kraje Europy i świata. W Polsce brakuje wypracowanych metod zbierania i analizowania danych oraz przeciwdziałania tego typu kolizjom. Powoduje to, podmioty odpowiedzialne za ewidencje zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt w kraju nie są w stanie określić dokładnej skali problemu, oraz wprowadzić odpowiednich metod zapobiegania zdarzeniom tego typu. W artykule tym opisano wyniki badań ankietowych skierowanych do kierowców województwa podkarpackiego, mających odpowiedzieć na pytanie jak przedstawia się skala problemu zdarzeń drogowych ze zwierzętami w województwie. W artykule przedstawiono wyniki badań opisujące zależności pomiędzy poszczególnymi cechami kierowców w odniesieniu do zjawiska kolizji drogowych ze zwierzętami. Dodatkowo przedstawiono zależności pomiędzy: gatunkami zwierząt a porą dnia i roku oraz rodzaju drogi w województwie podkarpackim, na którym występuje największa ilość kolizji.
EN
Collisions involving wild animals are a problem that is addressed in all the countries of in the world. In Poland there is no proven methods of collecting, analyzing data, and prevention of this type of collision, causing that individual regions of the country are not able to determine the exact scale of the problem, and use the appropriate methods to prevent this type of road incidents. This article describes the results of a survey aimed at drivers Podkarpackie province, aiming to answer the question as shown in the scale of the problem of automobile collisions with animals in the region. The article also presents the results of research describing the appropriate relationships between: the characteristics of drivers in relation to the number of collisions with animals, animal species and the time of day or year and type of road in the Podkarpackie province where there is the greatest number of collisions.
11
Content available Sacrum w krajobrazie kulturowym województwa podkarpackiego – zasoby oraz rola w turystyce i promocji regionu
Baran-Zgłobicka B.
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
|
2013
|
nr 19
88--103
PL
Obszar obecnego województwa podkarpackiego od wieków leżał na pograniczu etnicznym, religijnym i politycznym. Krajobrazowym dowodem wielokulturowości regionu jest zachowany zespół budowli sakralnych, reprezentujących różne wyznania, formy stylistyczne i funkcje. Są wśród nich drewniane kościoły wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz liczne drewniane cerkwie. Niektóre obiekty i miejsca związane z wielokulturowym i religijnym dziedzictwem połączono turystycznymi szlakami tematycznymi. W „Strategii rozwoju turystyki dla województwa podkarpackiego” dziedzictwo wielokulturowe i religijne przedstawiane jest jako istotny składnik potencjału w rozwoju oferty turystycznej. Było to inspiracją do badań szczegółowych polegających na analizie rozmieszczenia i charakteru obiektów sakralnych w powiatach i miastach na prawach powiatu. Kolejny etap stanowiła ocena zakresu ujęcia tej problematyki i propozycji promocji walorów obiektów sakralnych w dokumentach strategiczno-planistycznych.
EN
For centuries, the area of the present-day Podkarpackie Province has been part of an ethnic, religious and political borderland. Landscape evidences of the multicultural character of the region are numerous monuments of religious architecture representing various forms, functions and denominations, including wooden Roman-Catholic churches inscribed on the UNESCO World Heritage List as well as a number of wooden Greek-Catholic and Orthodox churches. Some of the multicultural and religious heritage sites and monuments have been linked within themed tourist trails. The “Tourism Development Strategy for the Podkarpackie Province” views the multicultural and religious heritage as an important asset for the development of tourism. Detailed studies were based on analysing the distribution and character of monuments of religious architecture in counties and towns with county status. The next stage was based on assessing the extent to which this subject matter and the proposed ways of promoting these assets have been included in strategic and planning documents.
12
Content available Zasoby i struktura użytkowania powierzchni ziemi i gleb w województwie podkarpackim
Kaniuczak J., Stanek-Tarkowska J., Knap R., Alvarez B., Pajączek A.
Inżynieria Ekologiczna
|
2013
|
Nr 34
140--148
PL
Badano zasoby i strukturę użytkowania gleb w województwie podkarpackim w latach 1946-2005, z podziałem na trzy okresy czasowe, ze względu na zmiany administracyjne kraju i województwa (I: 1946-1970, II: 1975-1995, III: 2000-2005). W badanych trzech okresach czasowych zmniejszył się udział użytków rolnych i gruntów ornych w ogólnej powierzchni województwa. W latach 2000-2005 powiększył się znacząco udział powierzchni lasów i pozostałych gruntów, kosztem wyłączenia części gruntów ornych i użytków zielonych z produkcji rolniczej, które przekształciły się w ugory i odłogi. W gospodarstwach indywidualnych 32,7% powierzchni gruntów ornych została wyłączona z uprawy i przekształciła się w ugory i odłogi. W gospodarstwach sektora publicznego sytuacja była jeszcze bardziej niekorzystna, gdyż 86,1% gruntów ornych zostało objęte ugorowaniem i odłogowaniem. W badanym okresie struktura zasiewów poszczególnych roślin uprawnych uległa zasadniczym zmianom, uproszczeniom w kierunku monokultury zbożowej. Gleby Podkarpacia są zakwaszone i pilnie wymagają przeprowadzenia zabiegu wapnowania. Niezbyt korzystnie przedstawiała się zasobność gleb województwa podkarpackiego w przyswajalne formy makroelementów (P i K), a szczególnie w przyswajalny fosfor, co było skutkiem ograniczenia stosowania nawozów naturalnych i małego zużycia nawozów mineralnych. Ponad 90% gleb użytków rolnych województwa podkarpackiego wykazuje naturalną zawartość metali (Cd, Cu, Pb i Zn). Celem opracowania była analiza struktury użytkowania powierzchni Ziemi i gleb, z uwzględnieniem struktury zasiewów oraz niektórych elementów żyzności gleb i degradacji w kontekście spowolnienia niekorzystnych przemian.
EN
Use the resources and structure of the soil has been studied in Podkarpackie province in the years 1946-2005, divided into three periods of time due to administrative changes in the country and the region (I: 1946-1970, II: 1975-1995, III: 2000-2005). The three time periods studied decreased share of agricultural land and arable land in the general area of the province. In the years 2000-2005 has increased significantly the share of forests and other lands, at the expense of the exclusion of the arable lands and grasslands in agricultural production, which turned into fallow and uncultivated land. The farms 32.7% of arable lands was excluded from the cultivation and has evolved into a fallow and uncultivated land. The holdings of the public sector, this situation was even more unfavorable as it was, and took 86.1% of arable lands for fallow and outfield. During the study period, the structure of individual crops sown undergone substantial changes in the direction of simplification cereal monoculture. The soils of Podkarpackie province are acidic and urgently require liming treatment. Unfavorably was presented a richness soils of available forms macronutrients (P and K) in Podkarpackie province, especially in available phosphorus, which was the result of limitations of organic fertilization and low consumption of mineral fertilizers. Over 90% of agricultural soils of Podkarpackie province exhibits natural content of metals (Cd, Cu, Pb and Zn). The aim of the study was to analyze the structure of the Earth's land use and soils, taking into account the structure of crops and some elements of soil fertility and degradation in the context of a slowdown adverse changes.
13
Content available remote Ocena jakości środowiska mieszkaniowego małego miasta a współczesne zagrożenia
Kobylarczyk J.
Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska
|
2012
|
z. 59, nr 2/II/I
389-396
PL
Tematyka związana z jakością środowiska mieszkaniowego jest aktualnym problemem wielu miast. Duże ośrodki miejskie coraz częściej narażone są na wzrastające skażenie powietrza, wody oraz degradację środowiska naturalnego. Rozwój miast przyczynia się do zwiększającej się intensywności zabudowy mieszkaniowej oraz rosnącego natężenia ruchu samochodowego. Prowadzi to do obniżenia komfortu środowiska zamieszkania. Małe miasta choć mniej narażone na: hałas, zanieczyszczenie powietrza i intensywność zabudowy mieszkaniowej borykają się z problemami finansowymi. Większa intymność i spokój wiąże się często z trudniejszą dostępnością do usług, w tym z zakresu kultury a więc i do miejskich atrakcji. Niewielkie terytorialnie ośrodki miejskie muszą więc poszukiwać swoich indywidualnych dróg rozwoju eksponując wszystkie swoje atuty. Jednym z najważniejszych jest stosunkowo wysoka jakość środowiska zamieszkania – tak oceniono wiele małych miast Podkarpacia – rejonu bogatego w zasoby przyrody, charakteryzującego się niskim skażeniem powietrza i wód.
EN
Themes related to the quality of a housing environment constitute a current problem in a number of towns and cities. More and more frequently, big urban centres are exposed to increasing air and water pollution as well as the degradation of the natural environment. The development of cities contributes to the growing intensiveness of housing and intensifying vehicular traffic congestion. It decreases the comfort of a housing environment. Small towns – even though less exposed to noise, air pollution and the intensity of housing–grapple with financial problems. More intimacy and quiet often means restricted access to services, including those in the field of culture – urban attractions. Thus, territorially limited urban centres must search for their individual ways of development by exposing all their trump cards. One of the most important values is the relatively high quality of a housing environment – which refers to numerous small towns in Podkarpacie – an area rich in natural resources and characterized by low air and water contamination.
14
Content available Porównanie wybranych wskaźników oceny suszy atmosferycznej na obszarze województwa podkarpackiego (1901-2000)
Ziernicka-Wojtaszek A.
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
|
2012
|
T. 12, z. 2
365-376
PL
Na podstawie średnich ważonych z lat 1901-2000 wartości temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w poszczególnych miesiącach okresu wegetacyjnego (kwiecień-październik) w województwie podkarpackim, określono natężenie suszy atmosferycznej w każdym miesiącu, przez obliczenie wskaźnika względnego opadu RPI, wskaźnika standaryzowanego opadu SPI i wskaźnika hydrotermicznego Sielianinowa K. W oparciu o zebrane z tego okresu komunikaty rolniczometeorologiczne o stanie upraw, metodą kalendarza warunków meteorologicznych wegetacji ważniejszych roślin uprawnych, wyodrębniono miesiące suche, w których stan roślin był mierny i zły na skutek niedostatecznego uwilgotnienia. Wykazano, że średnia częstość występowania miesięcy posusznych określona metodą względnego opadu RPI i standaryzowanego opadu SPI wynosi 32%, określona metodą Sielianinowa - 30%, a wg kalendarza warunków pluwiotermicznych wegetacji roślin uprawnych - 27%. Przyjmując za reperową metodę kalendarza warunków meteorologicznych wegetacji roślin uprawnych można zauważyć, że początek suszy poniżej 74% opadu normalnego zaznacza się tylko w maju i czerwcu, a w pozostałych miesiącach nieco poniżej tej wartości. Według metody SPI za początek suszy na badanym obszarze należy uznać wartość wskaźnika -0,8. Metoda Sielaninowa jest najbardziej zgodna z kalendarzem warunków meteorologicznych wegetacji ważniejszych roślin uprawnych. Między trzema badanymi metodami występuje ścisła współzależność, o czym świadczą wysokie współczynniki determinacji, rzędu 0,90.
EN
In this article weighted mean air temperature and precipitation values in the Podkarpackie Province were calculated for each month of the vegetation period of the years 1901-2000. The intensity of atmospheric drought for each month was determined based on several indices: relative precipitation index (RPI), standardized precipitation index (SPI) and hydrometeorological index devised by Sielianinow. The authors examined numerous agricultural and meteorological bulletins available for the years 1901-2000, which presented the status of cultivated crops. Based on the above-mentioned materials a meteorological calendar was devised for cultivated crops, which enabled to determine dry months when the condition of crops was poor due to insufficient moisture. It was shown that the mean frequency of dry months determined with RPI and SPI was 32%, that based on the Sielianinow index was 30% and that based on the pluvio-thermal calendar was 27%. With reference to the latter method we can observe that the beginning of drought below 74% of standard precipitation occurred only in May and June. In the remaining months it was slightly below this value. According to the SPI, the beginning of drought occurred at -0.8 value of this index. Noteworthy, the Sielianinow method was most concordant with the meteorological calendar of crops, when we consider the critical value of the index, which determines the commencement of drought. There was a close correlation between the three methods presented in this article, which was confirmed by a high value of the coefficient of determination (0.9).
15
Content available remote Wybrane aspekty planu bezpieczeństwa województwa podkarpackiego
Rak J. R.
Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska
|
2011
|
z. 58, nr 2
271-282
PL
W pracy przedstawiono główne założenia planu bezpieczeństwa województwa podkarpackiego w odniesieniu do zagrożeń środowiskowych i przeciwdziałaniu poważnym awariom przemysłowym. Biorąc pod uwagę infrastrukturę krytyczną funkcjonowania ośrodków miejskich, szczegółowo omówiono zagrożenia systemów zbiorowego zaopatrzenia w wodę do spożycia. Przedstawiono możliwości zagrożeń transgranicznych oraz związaną z tym działalność kontrolną służb ochrony środowiska województwa podkarpackiego.
EN
The paper presents the main assumptions of the security plan for the Podkarpackie province. Reference is made mainly to environmental threats and preventing major industrial accidents. Taking into account the critical infrastructure for the functioning of urban centres, threats to collective drinking water supply systems were discussed in details. The possibilities of crossborder threats and monitoring activities associated with them, conducted by the environment protection services in subcarpathian province, were indicated.
16
Content available remote Infrastruktura wodociągowa w województwie podkarpackim w latach 1995 - 2008
Pietrucha K.
Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska
|
2011
|
z. 58, nr 2
257-269
PL
W pracy dokonano charakterystyki wyposażenia obszaru województwa podkarpackiego w infrastrukturę wodociągową, na podstawie analizy danych statystycznych zebranych przez GUS. Wyznaczono wskaźniki charakteryzujące infrastrukturę wodociągową dla lat 1995 - 2008. Przeprowadzono również ogólną analizę rozwoju infrastruktury wodociągowej w poszczególnych powiatach województwa podkarpackiego.
EN
The characteristics of equipping the area of the Podkarpackie province with the waterworks infrastructure were described on the basis of an analysis of statistical data from Central Statistical Office. The indicators characterizing the waterworks infrastructure were appointed for years 1995 - 2008. The analysis of the development of waterworks infrastructure in individual districts of the subcarpathian province was conducted.
17
Content available remote Chemizm opadów atmosferycznych na obszarze województwa podkarpackiego
Liana E.
Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska
|
2011
|
z. 58, nr 4
131-144
PL
W pracy omówiono związki kwasotwórcze i biogenne wnoszone wraz z opadem atmosferycznym mokrym na obszar województwa podkarpackiego w latach 1999-2008. Wykorzystano dane IOŚ uzyskane w badaniach monitoringu chemizmu opadów atmosferycznych i oceny depozycji zanieczyszczeń do podłoża, prowadzonych w ramach PMŚ przez Wrocławski Oddział IMGW i finansowanych z dotacji NFOŚiGW. W ostatnich kilkunastu latach w Polsce, jak i w Europie, wyraźnie zmalała emisja związków kwasotwórczych. Znacząco zmniejszyła się też kwasowość opadów. W pracy przedstawiono i omówiono charakterystyczne wielkości związków kwasotwórczych i biogennych oraz ich zróżnicowanie w zależności od kierunku napływu mas powietrza. Podano charakterystyczne wielkości ładunków rocznych wprowadzanych wraz z opadem atmosferycznym na 4 stacjach monitoringowych położonych na obszarze województwa podkarpackiego oraz w jego bliskim sąsiedztwie. Porównano wielkości ładunków omawianych związków wnoszonych wraz z opadem atmosferycznym w poszczególnych latach oraz w okresie chłodnym i ciepłym roku. W wieloleciu zaobserwowano tendencję spadkową koncentracji i zmniejszenie depozycji związków kwasotwórczych oraz fosforu ogólnego.
EN
On the basis of data obtained in the years 1999-2008 within the Monitoring of chemism of atmospheric precipitation conducted by Wrocław Branch of the Institute of Meteorology and Water Management, degree of contamination of atmospheric precipitation in following years as well as loads of pollution carried by precipitation have been characterized. This publication discusses the acidifying and biogenic compounds with the wet atmospheric precipitation in the area of the Podkarpackie Province in 1999-2008. The data used in the IOŚ, obtained in studies of precipitation chemistry monitoring and evaluation of the deposition of pollutants to the ground, funded by grants NFOŚiGW. The study was conducted the four monitoring stations located in the region and in its immediate vicinity. The acidity of precipitation dropped significantly. In spite of the diminishing tendency of precipitations’ acidity between 1999-2008, „acid rains” on area southeastern of Poland still constitutes a significant percentage of the precipitation. The acid rains has a negative impact on the maintance of the ecological balance In this region. Compounds of sulphur, nitrogen and biogenic compounds, deposited from the atmosphere with precipitation, have a major impact on it.
18
Content available remote Uwarunkowania środowiskowe zagospodarowania zasobów złóż kopalin skalnych w województwie podkarpackim
Radwanek-Bąk B., Malata T.
Górnictwo Odkrywkowe
|
2009
|
R. 50, nr 2-3
5-15
PL
Województwo podkarpackie zajmuje 17,9 tys. km², co stanowi około 5,5% powierzchni kraju. Zamieszkuje je ponad 2,1 min ludności, a średnia gęstość zaludnienia wynosi 118 mieszkańców na km:. Stopień urbanizacji jest najniższy w kraju - 41 %. Omawiany region odznacza się wysokimi walorami środowiska przyrodniczego: dużymi, zwartymi kompleksami naturalnych lasów, bogatą florą i fauną, pięknymi krajobrazami, znacznymi zasobami wód powierzchniowych i podziemnych (główne zbiorniki wód podziemnych), użytków rolnych, a także bogatym dziedzictwem kulturalnym. Najbardziej cenne przyrodniczo fragmenty województwa (około 47,6% jego powierzchni) są objęte różnymi formami prawnej ochrony. Województwo dysponuje zasobami różnych kopalin: ropy naftowej, gazu ziemnego, siarki rodzimej oraz znaczną bazą zasobową kopalin skalnych: kamieni budowlanych i drogowych (głównie piaskowców), kopalin okruchowych (piaski i żwiry) oraz ilastych ceramiki budowlanej. Są one (poza złożami węglowodorów) eksploatowane metodami odkrywkowymi. Konieczność ochrony środowiska przyrodniczego oraz wzrost zabudowy i infrastruktury terenu powoduje narastanie konfliktów związanych z możliwością zagospodarowania złóż. Przedstawienie tych uwarunkowań i trudności na tle ogólnej charakterystyki regionu, stanowiło główny cel artykułu.
EN
The Podkarpackie Voivodship covers 17,9 thousand sq km of area which is 5,5% of Poland's. It has a population about 2,1 million with 118 people per sq km. The urbanization ratio is about 41 %. This region characterized by outstanding nature values: big natural forest complexes, rich flora and fauna, beautiful landscape, main ground water reservoirs, significant agricultural areas, as well as culture heritage. The most valuable elements of the nature (about 47,6% of the total area), have been covered by various forms of legal protection. The region is rich in mineral resources like: crude oil, natural gas, native sulphur and several industrial rock minerals like: ceramic (brick) clays, natural aggregate, road and building stones (mainly sandstone), diatomite and gypsum. Some of them were mined for the long time by using the opencast methods. Nature protection and growth of housing and infrastructure causes numerous conflicts between mining and spatial planning. Presentation of this conditioning of the management of mineral deposits was the aim of presented paper. They have been shown on the background of general description of the region.
19
Content available remote Stan obecny i perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego na podkarpaciu
Tobiasz- Salach R., Bobrecka-Jamro D.
Inżynieria Ekologiczna
|
2006
|
Nr 15
64-70
PL
Celem pracy było przedstawienie głównych czynników warunkujących rozwój rolnictwa ekologicznego na Podkarpaciu. Badania oparto na podstawie danych uzyskanych z WODR w Boguchwale, WUS w Rzeszowie oraz ankiet przeprowadzonych wśród 41 gospodarstw ekologicznych. Wyniki tych badań pozwoliły określić stan roślinnej produkcji ekologicznej na Podkarpaciu. Aktualnie w gospodarstwach ekologicznych dominują trwałe użytki zielone, a w strukturze zasiewów na gruntach ornych zboża, motylkowate drobnonasienne i ich mieszanki z trawami. Plony płodów rolnych w gospodarstwach ekologicznych są porównywalne do uzyskanych w gospodarstwach konwencjonalnych. Rolnicy uzyskują dochód ze sprzedaży płodów rolnych, oraz świadczenia usług rolniczych i agroturystyki. Większość ankietowanych rolników uznała za słuszną decyzję o przestawieniu produkcji na ekologiczną.
EN
Paper discussed main factors affecting the development of eco-farms in Podkarpackie province. The study was based on the data obtained from the WODR (Regional Centre of Agricultural Advisory) in Boguchwała, WUS (Regional Statistical Office) in Rzeszów and from the inquiry of selected 41 eco-farms. On the basis of obtained results, it was possible to estimate the ecological crop production in Podkarpackie province. The permanent grasslands dominate presently in eco-farms, whereas the cereals, legumes and legume-grass mixtures are the main crops on arable land. The fields of agricultural crops from the eco-farms were comparable to those in conventional farms. Farmers incomes included the sales of agricultural products, agricultural services they rendered as well as the agrotourism. Most of the farmers inquired agreed that the decision on conversion to ecological farming was a wise one.
20
Parametry geotechniczne niektórych gruntów występujących na obszarze województwa podkarpackiego
Jaremski J.
Zeszyty Naukowe. Budownictwo / Politechnika Śląska
|
2003
|
z. 97
421-430
PL
W referacie omówiono proponowane metody badań właściwości geotechnicznych gruntów lessowych i lessopodobnych. Podano przykład analizy płaszczyzny ścięcia próbki gruntu za pomocą profilografu laserowego. Wskazano na wyjątkową zdolność do mineralizacji występujących w dolinach rzek Podkarpacia torfów, wywoływaną ich odwodnieniem. W analizowanej problematyce osuwisk zauważono możliwość porównania parametrów geotechnicznych fliszu z gruntami pochodzenia morskiego, występującymi w innych regionach świata, ze względu na ich wspólną diagenezę.
EN
The proposed research methods for loess soils' geotechnical properties have been described in the paper. An example of analysis of the sample shearing plane made by a laser profilograph has been given. Unusual mineralisation ability of peat occurring in Podkarpacie rivers' valleys caused by peat dehydration has been shown. A possibility to compare of the flysch geotechnical parameters with soils of sea origin occurring in other parts of the world because of their common diagenesis has been noticed in the analysed landslides problem.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.