Mleko i produkty mleczne są głównym źródłem wapnia w diecie oraz ważnym źródłem witamin B2 i B12, białka, magnezu, cynku i potasu. Zgodnie z aktualnymi zaleceniami żywieniowymi codzienna dieta powinna zawierać co najmniej 2 duże szklanki mleka, które można zastąpić jogurtem, kefirem lub częściowo serem. Mimo wspomnianych rekomendacji jest to grupa produktów często eliminowana z diety z różnych przyczyn. Dodatkowo badania dotyczące spożycia mleka i produktów mlecznych oraz ich wpływu na zdrowie często dostarczają sprzecznych informacji. W artykule przedstawiono aktualne dane dotyczące wpływu spożycia mleka i mlecznych napojów fermentowanych na zdrowie człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem otyłości, zespołu metabolicznego, cukrzycy typu 2, osteoporozy czy niektórych nowotworów. Spożycie odpowiedniej ilości mleka i jego przetworów, zgodnie z najnowszymi wytycznymi żywieniowymi, może korzystnie wpływać na zdrowie ludzi ze wszystkich grup wiekowych, z wyjątkiem osób z niektórymi schorzeniami, takimi jak nietolerancja laktozy lub alergia na białka mleka.
EN
Milk and dairy products are the main source of dietary calcium and an important source of vitamins B2 and B12, protein, magnesium, zinc and potassium. According to the current dietary recommendations, the daily diet should contain at least 2 large glasses of milk, which can be replaced with yogurt, kefir or partly cheese. Despite these recommendations, this group of products is often eliminated from the diet for various reasons. Additionally, studies of milk and dairy consumption and their health effects often provide conflicting information. The aim of this article is to present current data on the health impact of the consumption of milk and fermented milk drinks, with particular emphasis on obesity, metabolic syndrome, type 2 diabetes, osteoporosis and certain cancers. Adequate consumption of milk and milk products, in accordance with available dietary guidelines, can be beneficial to human health in all age groups, with the exception of people with certain medical conditions such as lactose intolerance or allergy to milk proteins.
Wiele wyników badań przemawia za korzystnym – zarówno dla zdrowia, jak i środowiska – oddziaływaniem diety opartej w dużym stopniu na produktach pochodzenia roślinnego (warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, w tym kasze, nasiona roślin strączkowych i orzechy). Prawidłowo zbilansowane diety roślinne zapewniają korzyści zdrowotne, zmniejszając ryzyko chorób serca i nadciśnienia tętniczego, zapobiegają cukrzycy typu 2, obniżają poziom cholesterolu, sprzyjają obniżeniu ciśnienia krwi oraz minimalizują ryzyko wystąpienia niektórych nowotworów. Właściwie skomponowane diety wegetariańskie i wegańskie mają często mniejszą zawartość tłuszczów nasyconych i cholesterolu, wyższy poziom błonnika, magnezu, potasu, witaminy C i E, kwasu foliowego, karotenoidów, flawonoidów i innych korzystnych dla zdrowia związków niż diety tradycyjne, powszechnie stosowane. Eksperci podkreślają, że diety zawierające znaczne ilości produktów pochodzenia zwierzęcego są najbardziej obciążającymi dla środowiska – wykazują największy ślad węglowy. W związku z rosnącą popularnością stosowania diet roślinnych oraz diet ograniczających ilość spożywanego mięsa i jego przetworów wśród populacji polskiej warto jest rozpropagować wiedzę na temat korzyści takiego modelu odżywiania wśród lekarzy, kucharzy, osób odpowiadających za żywienie zbiorowe czy też producentów żywności.
EN
Many research results indicate a beneficial effect on both health and the environment of a diet largely based on products of plant origin (vegetables, fruits, whole grain cereals, legumes and nuts). Properly balanced plant diets provide health benefits, preventing of many diseases. The use of plant-based diets reduces the risk of heart disease and hypertension, prevents type 2 diabetes, lowers cholesterol, promotes lowering blood pressure and reduces the risk of certain cancers. Properly composed vegetarian and vegan diets often have lower saturated fat content and cholesterol levels, higher levels of fiber, magnesium, potassium, vitamins C and E, folic acid, carotenoids, flavonoids and other compounds beneficial to health compared with traditional, widely consumed diets. Experts emphasize that diets containing significant amounts of animal products are the most damaging to the environment - they show the largest carbon footprint. Due to the currently growing popularity of the use of plant diets and diets limiting the amount of meat and meat products consumed among the Polish population, it is worth propagating knowledge about the benefits of such a nutrition model among doctors, kitchen chefs, people implementing group catering or food producers.
Przyprawy są powszechnie używane zarówno w przetwórstwie żywności, jak i w codziennej diecie. Doniesienia z ostatnich lat wskazują na możliwość zastosowania wybranych przypraw – takich jak kurkuma, cynamon, imbir czy ostra papryka – w prewencji i wspomaganiu leczenia chorób, m.in.: układu pokarmowego, otyłości, cukrzycy typu 2, chorób układu krążenia. Możliwość ich zastosowania wynika z prozdrowotnych właściwości związanych z obecnością związków biologicznie czynnych, które warunkują działanie przeciwutleniające, regulujące procesy metaboliczne i przeciwzapalne. W artykule przedstawiono dostępne w literaturze naukowej dane świadczące o zasadności zastosowania wybranych przypraw w dietoterapii chorób cywilizacyjnych.
EN
Spices are widely used in both food processing and everyday cooking. Their health-promoting properties result primarily from the presence of biologically active compounds that determine the antioxidant, antiviral and antibacterial effects. Recent studies indicate the possibility of using selected spices, such as turmeric, cinnamon, ginger and hot pepper, in preventing and supporting the treatment of various medical conditions, including obesity, type 2 diabetes, cardiovascular diseases, and digestive system diseases. Their health-promoting properties result primarily from the presence of biologically active compounds that determine the antioxidant, regulating metabolic processes and antibacterial effects. The article presents data available in the scientific literature proving the legitimacy of the use of selected spices in the dietotherapy of civilization diseases.
Odpowiednie ilości spożywanej wody w stosunku do zapotrzebowania jest niezbędne do zachowania prawidłowego stanu zdrowia. Mimo obecności licznych programów edukacyjnych i coraz większej świadomości Polaków dotyczącej znaczenia i roli wody oraz jej regularnego spożycia Polacy nadal spożywają niewystarczającą ilość wody w stosunku do zapotrzebowania, a rodzaj spożywanych płynów jest w nieprawidłowych proporcjach. Ponadto obserwuje się wiele niejasności na poziomie konsumenckim związanych z samym spożyciem płynów. Celem artykułu jest przedstawienie aktualnych danych na temat spożycia napojów przez Polaków oraz wyjaśnienie najczęściej pojawiających się wątpliwości w tym zakresie. Poddane analizie dylematy dotyczą przede wszystkim rodzaju wybieranej wody i jej jakości (gazowana czy niegazowana, z kranu czy z butelki), czasu spożycia względem posiłku oraz ryzyka zdrowotnego związanego z nadmiernym spożyciem płynów.
EN
Adequate water intake in relation to the body’s requirements is necessary to maintain good health. Despite numerous educational programs and the growing awareness of Poles regarding the importance and role of water and its regular consumption, Poles still consume insufficient amount of water in relation to the body’s demands, and the type of fluids consumed are in the incorrect proportions. In addition, there are also many consumers dilemmas. The purpose of this article is to present current data consumption of fluids by Poles and to clarify the most common doubts. The analyzed dilemmas primarily concern on the type of chosen water and its quality (sparkling or still, tap or bottle), time of consumption relative to the meal, and health risk associated with fluid overconsumption.
Podstawowe zalecenia żywieniowe dla populacji polskiej opracowane zostały przez ekspertów Instytutu Żywności i Żywienia i zdefiniowane w prostych 10 zasadach związanych z Piramidą Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej. Dostępne dane wskazują, że w większości przypadków znajomość zaleceń żywieniowych nie przekłada się na stosowanie się do nich w praktyce. W oparciu o najnowsze dane dotyczące spożycia żywności i nawyków żywieniowych Polaków podjęto próbę oceny realizacji zaleceń żywieniowych, analizując każdą z zasad zdrowego żywienia. Według zebranych i przeanalizowanych danych najczęściej popełniane błędy żywieniowe to: nieregularne spożywanie posiłków, zbyt niskie spożycie warzyw i owoców, kasz, ryb, mleka i jego przetworów oraz zbyt wysoka konsumpcja mięsa, soli, cukru i słodyczy, napojów słodzonych, alkoholu.Wskazuje to na konieczność stałego monitorowania realizacji przez Polaków zaleceń żywieniowych w praktyce oraz prowadzenia efektywnej edukacji żywieniowej.
EN
The basic nutritional recommendations for the Polish population were prepared by the experts of the Institute of Food and Nutrition and defined in simple 10 principles related to the Pyramid of Healthy Nutrition and Physical Activity. Available data indicate that in the most cases the knowledge of nutritional recommendations is not implemented in practice. Based on the latest data on food consumption and eating habits of Polish people, the implementation of nutritional recommendations was assessed by analyzing each of the principles of healthy nutrition. According to collected and analyzed data, the most common nutritional mistakes include: irregular eating, too low intake of vegetables and fruits, cereals, fish, milk and dairy products, and too high intake of meat, salt, sugar and sweets, sugary drinks, alcohol. There is a need to constantly monitor the implementation of nutritional recommendations by Polish population in practice and conducting effective nutrition education.
Podstawowe zalecenia żywieniowe dla populacji polskiej opracowane zostały przez ekspertów Instytutu Żywności i Żywienia i zdefiniowane w prostych 10 zasadach związanych z Piramidą Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej. Dostępne dane wskazują, że w większości przypadków znajomość zaleceń żywieniowych nie przekłada się na stosowanie się do nich w praktyce. W oparciu o najnowsze dane dotyczące spożycia żywności i nawyków żywieniowych Polaków podjęto próbę oceny realizacji zaleceń żywieniowych, analizując każdą z zasad zdrowego żywienia. Według zebranych i przeanalizowanych danych najczęściej popełniane błędy żywieniowe to: nieregularne spożywanie posiłków, zbyt niskie spożycie warzyw i owoców, kasz, ryb, mleka i jego przetworów oraz zbyt wysoka konsumpcja mięsa, soli, cukru i słodyczy, napojów słodzonych, alkoholu.Wskazuje to na konieczność stałego monitorowania realizacji przez Polaków zaleceń żywieniowych w praktyce oraz prowadzenia efektywnej edukacji żywieniowej.
EN
The basic nutritional recommendations for the Polish population were prepared by the experts of the Institute of Food and Nutrition and defined in simple 10 principles related to the Pyramid of Healthy Nutrition and Physical Activity. Available data indicate that in the most cases the knowledge of nutritional recommendations is not implemented in practice. Based on the latest data on food consumption and eating habits of Polish people, the implementation of nutritional recommendations was assessed by analyzing each of the principles of healthy nutrition. According to collected and analyzed data, the most common nutritional mistakes include: irregular eating, too low intake of vegetables and fruits, cereals, fish, milk and dairy products, and too high intake of meat, salt, sugar and sweets, sugary drinks, alcohol. There is a need to constantly monitor the implementation of nutritional recommendations by Polish population in practice and conducting effective nutrition education.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.