Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The leaching of mineral nitrogen forms from light soil fertilized with compost and sewage sludge

Rajmund A., Czyżyk F., Paszkiewicz-Jasińska A., Kopacz M.

Geology, Geophysics and Environment

|

2018

|

Vol. 44, no. 3

319--327

EN

The research was carried out in the years 2003-2013 in lysimeters filled with loamy sand. The leachate was tested in three variants: Z - no fertilization, S - 20 g-m-2 of N delivered annually in sewage sludge and C - 20 g-m-2 of N in the form of compost. The lysimeters were planted with Miscanthus giganteus, which is an energy plant with a high demand for water and nutrients. The amount of leaching of mineral nitrogen forms was determined on the basis of measured volumes of leachates from the soil and volumes of ammonium nitrogen (N-NH4) and nitrate nitrogen (N-NO3) contained in them. The research results showed a significant increase in the average content of mineral nitrogen forms in the effluents from the fertilized soil (S - 6.8 mg-dm-3 of N-NO3 and 0.3 mg-dm-3 of N-NH4, C - 7.8 mg-dm-3 of N-NO3 and 0.4 mg-dm-3 of N-NH4), compared to their concentrations in the leachates from non-fertilized soil (Z - 2.1 mg-dm-3 of N-NO3 and 0.2 mg-dm-3 of N-NH4). The content of mineral forms of nitrogen, in particular N-NO3, were similar in both fertilization variants. The lowest concentrations of mineral nitrogen in the leachates occurred in the third and fourth year after planting Miscanthus giganteus, when it entered the period of the highest yield. In the fifth year, due to a cold, snowless winter, there was a weakened growth of plants, which resulted in an increase in the concentration of mineral nitrogen in the leachates from the fertilized soil. It follows that in addition to the intensity of precipitation, the collection of this component by plants primarily influences nitrogen leaching from the soil. The general amount of mineral nitrogen leached from the soil was not large and amounted Z - 2.5 kg-m-2, S - 6.7 kg-m-2, C - 6.4 kg-m-2. This testifies to the intense collection of this form of nitrogen by Miscanthus giganteus.

2

Zróżnicowanie ewapotranspiracji niektórych gatunków roślin uprawnych w warunkach różnego nawożenia

Czyżyk F., Steinhoff-Wrześniewska A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2017

|

T. 17, z. 4

25--36

PL

W pracy wykazano zależność ewapotranspiracji rzeczywistej roślin od wielkości dawek i rodzaju stosowanych nawozów. Wielkość ewapotranspiracji określono na podstawie badań lizymetrycznych, przeprowadzonych w okresie od 1 IV 2002 r. do 31 VII 2007 r. W kolejnych latach lizymetry obsiane były mieszanką traw, kukurydzą, burakami cukrowymi, gorczycą białą, pszenżytem i rzepakiem ozimym. W celu zbadania wpływu nawożenia na wielkość infiltracji i ewapotranspiracji zastosowano wariant bez nawożenia, dwa warianty nawożenia organicznego kompostem: K1 – 10 g N•m-2 i K2 – 15 g N•m-2 oraz dwa warianty nawożenia mineralnego: NPK1 i NPK2 z równorzędnymi dawkami N w postaci saletry amonowej oraz PK w postaci superfosfatu i soli potasowej. Do obliczenia ewapotranspiracji rzeczywistej na podstawie pomiarów lizymetrycznych zastosowano wzór na infiltrację efektywną. Otrzymane wyniki wykazały, że nawożenie gleby jest czynnikiem zwiększającym ewapotranspirację rzeczywistą roślin uprawnych. Ze zwiększaniem dawek azotu występuje tendencja zwiększania się ewapotranspiracji, a wpływ na wielkość ewapotranspiracji ma nie tylko wielkość dawek azotu, ale także rodzaj nawozu, w którym zostały zastosowane. Ewapotranspiracja roślin uprawnych nawożonych kompostem była większa niż w przypadku ich nawożenia równorzędnymi dawkami nawozów w formie mineralnej.

EN

The paper shows the dependence of real evapotranspiration of plants on the dosage levels and the type of fertilizers used. The evapotranspiration volume was determined on the basis of lisimetric studies carried out between 1 April 2002 and 31 July 2007. In the following years lisimeters was sown with a mixture of grass, corn, sugar beet, yellow mustard, triticosecale and winter oilseed rape. In order to investigate the effect of fertilization on the amount of infiltration and evapotranspiration, a variant without fertilization was applied, two variants of organic fertilization with compost: K1 – 10 g N•m-2 i K2 – 15 g N•m-2 and two variants of mineral fertilization: NPK1 and NPK2 with equivalent N doses in the form of ammonium nitrate and PK in the form of superphosphate and potassium salt. For the calculation of real evapotranspiration on the basis of lisimetric measurements, an effective infiltration pattern was used. The results showed that soil fertilization was a factor that increased actual evapotranspiration from the crop area. With the increase in nitrogen doses tend to increase evapotranspiration and the effect on evapotranspiration is not only the amount of nitrogen doses, but also the type of fertilizer in which they are used. The evapotranspiration of crops fertilized with compost was greater than in the case of their fertilization with equivalent doses in mineral form of fertilizers.

3

Recharging infiltration of precipitation water through the light soil, in the absence of surface runoff

Czyżyk F., Świerkot Z.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 32

25--30

EN

The article presents the value of recharging infiltration of precipitation through the light soil and its distribution over time, based on five-year of lysimetric research. The effect of organic and mineral fertilization on the infiltration was studied. In lysimeters does not occur the phenomenon of surface runoff, and thus, by analogy, the results of the research can be applied to agriculturally used lowland areas with sandy soils. The results showed that the infiltration is very changeable in time. On its value, in addition to precipitation, the greatest influence has evapotranspiration. The largest infiltration occurs in March after the spring thaws (IE = 70–81% monthly precipitation) and the smallest in August (IE = 1.2–15.0% precipitation, depending on the type of fertilizer used and the level of fertilization). The soil fertilization, especially by using organic fertilizer (compost), is a factor, which has significantly influence on reduction of the recharging infiltration. The soil fertilization with compost reduced the infiltration of 7.4–9.0%, and with mineral fertilization of 5.4–7.0% of annual precipitation totals, compared with the infiltration through the soil not fertilized. The average annual index of infiltration was 21.8–25.3% of annual precipitation totals in variant of soil fertilized and 30.7% in case of the soil not fertilized.

PL

W pracy przedstawiono wielkość infiltracji efektywnej (IE) opadów atmosferycznych przez glebę lekką oraz jej rozkład w czasie na podstawie pięcioletnich badań lizymetrycznych. Badano też wpływ nawożenia organicznego i mineralnego na wielkość infiltracji. W warunkach lizymetrów nie występuje zjawisko spływu powierzchniowego, a więc przez analogię wyniki badań można odnieść do użytkowanych rolniczo terenów równinnych z glebami piaszczystymi. Wyniki badań świadczą, że wielkość infiltracji jest bardzo zmienna w czasie. Oprócz opadów atmosferycznych, w największym stopniu wpływa na nią ewapotranspiracja. Największa infiltracja występuje w marcu po roztopach wiosennych (IE = 70–81% opadu miesięcznego), a najmniejsza w sierpniu (IE = 1,2–15% opadu, w zależności od rodzaju stosowanych nawozów i poziomu nawożenia). Nawożenie gleby, zwłaszcza nawozem organicznym (kompostem) jest czynnikiem mającym znaczący wpływ na zmniejszenie infiltracji efektywnej. Nawożenie gleby kompostem zmniejszyło infiltracje w porównaniu z notowaną przez glebę nienawożoną o 7,4–9,0%, a nawozami mineralnymi o 5,4–7,0% rocznej sumy opadów. Średni roczny wskaźnik infiltracji wyniósł 21,8–25,3% sumy opadów w wariancie z glebą nawożoną i 30,7% w wariancie kontrolnym (gleba nienawożona).

4

Racjonalne wykorzystanie pozostałości poprodukcyjnych sektora rolno-spożywczego

Czyżyk F., Strzelczyk M.

Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska

|

2015

|

Vol. 17, nr 3

99--106

PL

W rolnictwie i przetwórstwie rolno-spożywczym powstają duże ilości pozostałości poprodukcyjnych, zależnie od rodzaju i wielkości produkcji ale także od stosowanych technologii. W przemyśle rolno-spożywczym najwięcej pozostałości powstaje w cukrownictwie, mleczarstwie, przetwórstwie owocowo-warzywnym, gorzelnictwie browarnictwie. Biomasa tych pozostałości stanowi olbrzymi potencjał energetyczny i nawozowy. Powinna być wykorzystywana zgodnie z zasadami biogospodarki, czyli przetworzona na bioenergię lub bioprodukty (pasze, nawozy organiczne) w zależności od jaj właściwości fizycznochemicznych. W celu zmniejszenia ilości powstających pozostałości gospodarstwa rolne i zakłady produkcyjne powinny prowadzić racjonalną gospodarkę materiałowo-surowcową i stosować najlepsze dostępne technologie produkcji. Stosunek masy pozostałości (produktów ubocznych i odpadów) do ilości produktów finalnych, powinien być uznany za jeden z głównych wskaźników nowoczesności technologii produkcji i ochrony czystości środowiska. Racjonalne wykorzystanie pozostałości poprodukcyjnych jest koniecznością dyktowaną względami gospodarczymi i ekologicznymi.

EN

The agriculture and agri-food industry generate large quantities of production residues. The amount of residues depends on type and volume of production but also on the technologies used. In the agri-food industry the most residues are produced in the sugar industry, dairy industry, fruit and vegetable processing, distilling of alcohol and brewing. The biomass of these residues is a huge potential for energy and fertilizers. It should be used in accordance with the principles of the bio-economy and it should be processed into bioenergy and bioproducts (animal feed, organic fertilizers). The use of biomass depends on its physical and chemical properties. In order to reduce the amount of production residues the agricultural holdings and food establishments should implement rational materials and raw materials management. They should also apply the best available technologies of production. Proportion of the mass of the residues (side products and wastes) to the quantities of finished products should be regarded as one of the main evaluation indicators of modern manufacturing technology and indicators of protection of environmental quality. Rational utilization of production residues is necessary for economic and environmental reasons.

5

Zagrożenia dla środowiska, wynikające z likwidacji wrocławskich pól irygowanych

Czyżyk F.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2014

|

T. 14, z. 3

19--28

PL

W pracy przedstawiono zakres obciążenia ściekami wrocławskich pól irygowanych i niektóre wyniki kompleksowych badań właściwości chemicznych ich gleby. W wyniku ok. 130-letniego funkcjonowania pól nawadnianych ściekami i dużego obciążenia nimi, w glebie nastąpiły procesy przemian i akumulacja różnego rodzaju związków i pierwiastków, zwłaszcza substancji organicznej, azotu, fosforu i metali ciężkich. Po zaprzestaniu nawadniania pól zmienią się radykalnie warunki wodne i powietrzne (tlenowe) w ich glebie. Spowoduje to liczne niekorzystne procesy: głównie szybką mineralizację glebowej substancji organicznej, zakwaszanie gleby oraz uwalnianie i odpływ z niej dużych zasobów metali ciężkich, a także substancji biogennych do środowiska wodnego. Do ujemnych skutków należy zaliczyć także zanik ekosystemów hydrofitowych, będących siedliskiem licznych gatunków ptactwa. W pracy omówiono także sposoby ograniczania negatywnych skutków zaprzestania nawadniania pól ściekami.

EN

The paper presents the range of sewage loading to fields and some results of comprehensive studies on chemical soil properties in irrigated fields in Wrocław. As a result of nearly 130-year long functioning of fields treated with large wastewater loading, the soil underwent marked transformation and accumulated various compounds and elements especially: organic matter, nitrogen, phosphorus and heavy metals. After cessation of irrigation the water and air (oxygen) conditions in the soil will change radically. This will result in numerous unfavorable soil processes, mainly in rapid mineralization of organic matter, soil acidification and the release and outflow of large amounts of heavy metals and nutrients to aquatic environment. The negative effects will include the loss of wetland ecosystems, which are the habitat for many bird species. The possibilities of reducing the negative effects of the cessation of irrigation with sewage are also discussed.

6

Leaching of biogenic elements (NPK) from fertilized light soil

Czyżyk F., Rajmund A.

Proceedings of ECOpole

|

2014

|

Vol. 8, No. 2

369--375

EN

This review presents results of investigation from 6 years studies of an annual light soil fertilization with mineral fertilizer influence on quantity amount of nitrogen (N), phosphorus (P) and potassium (K) penetration to water environment. The studies were done in lysimeters filled with light-clayey sand. In this studies two variants of compost fertilization (K1 - 10 and K2 - 15 g N · m–2) were used. Additionally two variants of NPK with equivalent doses of nitrogen as an ammonium nitrate supplemented with PK as a superphosphate and potassium salt were applied. The results showed the increase of concentrations of nitrogen in the soil leachates, with increasing doses of fertilizer. During the time of fertilization there was observed intense increase of quantity of nitrogen eluted from the soil, which indicated on the presence of this element in the soil. The total quantity of nitrogen drained in leachates from soil were 14.9-17.3 g·m–2) of the total quantity of nitrogen supplied to the soil in the variants with compost fertilization, and 19.6-27.3 g·m–2) in the variants with mineral fertilization. Content of the phosphorus in the leachate from the soil, in contrast to the nitrogen, were relatively small and did not show depending on the type and dose of fertilizer, or the passage of time from the application of fertilizer. Leaching P were negligible 0.11-0.14 g·m–2) and independent of the type of fertilizer used. Loss of K as well as N were higher in variants with mineral fertilizers (28.4-31.7 g·m–2)) than in the case of the use of compost (21.4-23.9 g·m–2)).

PL

Przedstawiono wyniki 6-letnich badań wpływu corocznego nawożenia gleby lekkiej nawozami mineralnymi i kompostem na ilości azotu (N), fosforu (P) i potasu (K) przenikających do środowiska wodnego. Badania prowadzono w lizymetrach wypełnionych piaskiem słabo gliniastym. W badaniach zastosowano dwa warianty nawożenia kompostem (K1 - 10 g N·m–2) i K2 - 15 g N·m–2)). Dodatkowo zastosowano dwa warianty nawożenia mineralnego (NPK) z równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry amonowej z uzupełnieniem PK w postaci superfosfatu i soli potasowej. Badania wykazały zwiększanie się stężenia azotu w odciekach z gleby wraz ze zwiększeniem dawek nawozu. Stężenia N w odciekach z gleby nawożonej kompostem były zdecydowanie mniejsze niż w odciekach z gleby nawożonej równorzędnymi dawkami N w postaci saletry. Wystąpiło też zdecydowane zwiększenie się ilości wymywanego z gleby N wraz z upływem lat stosowania nawozów, co wskazuje na tworzenie się coraz większych jego nadmiarów w glebie. Łączne ilości azotu odprowadzone w odciekach z gleby wynosiły 14,9-17,3 g·m–2) ogólnej ilości azotu dostarczonej do gleby w wariantach z nawożeniem kompostem i około 19,6-27,3 g·m–2) w wariantach z nawożeniem mineralnym. Zawartości P w odciekach z gleby w przeciwieństwie do N były stosunkowo małe i nie wykazywały zależności od rodzaju nawozów i ich dawek ani też od upływu lat stosowania nawożenia. Wymywanie P było znikome, wynosiło 0,11-0,14 g·m–2) niezależne od rodzaju stosowanych nawozów. Straty zarówno K, jak i N były większe w wariantach z zastosowaniem nawozów mineralnych (28,4-31,7 g·m–2)) niż w przypadku stosowania kompostu (21,4-23,9 g·m–2)).

7

Influence of agricultural utilization of sludge and compost from rural wastewater treatment plant on nitrogen passes in light soil

Czyżyk F., Rajmund A.

Polish Journal of Chemical Technology

|

2014

|

Vol. 16, nr 1

1-6

EN

This paper presents the results of studies which aim was to determine the pollution of the water environment for both methods of preparation for the utilization of sewage sludge in agriculture. The study was conducted in 2008-2012 in lysimeters filled with light sandy soil (clayey sand). During the study variants with equal doses of nitrogen in an amount of 20 g . m-2 (15.7 g per one lysimeter) were supplied to the soil in sewage sludge and in the compost made from the same sludge. These variants were used three times for two species of perennial plants: Miscanthus gigantenus i Sida hermaphrodita Rusby. In a variant of sludge soil fertilizing, it was leached into water environment more than 12% of the applied nitrogen over 5 years of research. In case of compost nitrogen leaching was reduced to 8.1-10.0% of the quantity supplied to the soil.

8

Struktura odpadów opakowaniowych w zakładach przetwórstwa mleka

Steinhoff-Wrześniewska A, Strzelczyk M., Czyżyk F.

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 33

128--136

PL

W pracy przedstawiono badania przeprowadzone w 5 zakładach mleczarskich, dotyczące struktury powstających w nich odpadów opakowaniowych. Ilość odpadów opakowaniowych wahała się od 0,3 do 2,8 kg na 1000 litrów surowca. Wykazano, że w ciągu czterech lat (2005–2008) ilość odpadów tego typu zwiększała się, a dominującą grupą były odpady opakowaniowe z papieru i tektury.

EN

Presented in the publication is the structural analysis of packaging wastes occurring in production plants of milk processing plants. The material constituted polls conducted in production plants, covering data concerning amount of production, quantity of packaging wastes occurring in the plant, and mode of their utilization. In diary plants the quantity of packaging wastes per 1000 l of raw milk ranged from 0.3 to 2,8 kg. It was shown that in four years (2005-2008) amount of packaging waste has grown and the dominant group of wastes were paper and cardboard.

9

Przenikanie azotu do środowiska wodnego wskutek nawożenia gleby lekkiej

Czyżyk F, Rajmund A

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 33

29--34

PL

W pracy przedstawiono wyniki sześcioletnich badań przenikania azotu przez glebę piaszczystą (piasek gliniasty), nawożoną corocznie kompostem wytworzonym z osadu ściekowego oraz równorzędnymi dawkami azotu w nawozach mineralnych. Badania obejmowały dwa warianty nawożenia kompostem (K1 – 10 i K2 – 15 g N•m-2) oraz dwa warianty nawożenia mineralnego (NPK) z równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry amonowej, z uzupełnieniem PK w postaci superfosfatu i soli potasowej. Mierzono systematycznie objętość wszystkich odcieków oraz badano ich skład chemiczny. Stężenia azotu ogólnego i azotanowego w odciekach zwiększały się wraz ze zwiększaniem dawek nawozów. Stężenie azotu w odciekach z gleby nawożonej saletrą było znacznie większe niż w przypadku nawożenia równorzędnymi dawkami azotu w kompoście. Z gleby wymywane były nie tylko azotany, ale także azot zawarty w rozpuszczalnych związkach organicznych. Udział azotu azotanowego w ogólnej zawartości azotu w odciekach z wariantów nawożenia kompostem wyniósł 41–77%, natomiast w przypadku nawożenia saletrą był znacznie większy i stanowił od około 60 do 95%. Coroczne nawożenie gleby zarówno kompostem jak i nawozami mineralnymi powodowało systematyczne zwiększanie się stężenia azotu w odciekach wraz z upływem lat nawożenia, a tym samym ogólnej jego ilości wymywanej z gleby. Świadczy to o tworzeniu się coraz większych nadmiarów azotu w glebie.

EN

In this article there are present the results of six-year study of infiltration of nitrogen through the sand soil (loamy sand). Every year the soil was fertilized by compost (from sewage sludge) and equivalent doses of nitrogen in mineral fertilizers. Two variants of compost fertilization (K1-10 and K2-15 g N•m-2) were used. Additionally two variants of NPK with equivalent doses of nitrogen as an ammonium nitrate supplemented with PK as a superphosphate and potassium salt were applied. Systematically there were investigated the volume of all leachates and their chemical composition. With increasing doses of fertilizers the concentrations of total nitrogen and nitrate nitrogen in the leachate were increased. The concentration of nitrogen in the leachate from the soil fertilized by nitrate was much greater than in compost with equivalent dose of nitrogen. Not only nitrates but also nitrogen from soluble organic compounds were rinsed from the soil. In the case of soil fertilized by compost the participation of nitrates in the total value of nitorgen in the leachate was 41-77%. However in the case of fertilization by ammonium sulphate this proportion was significantly higher and was in the range 60-95%. Over the years, a systematic soil fertilization by both ways increased the nitrogen concentrations in leachate. It shows that in the soil there is surplus of nitrogen, increasing during the time.

10

Water Environment Contamination by Nitrogen and Phosphorus as a Result of an Annual Light Soil Fertilization

Czyżyk F., Rajmund A.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 3

373--381

EN

This review presents results of investigation from 6 years studies of an annual light soil fertilization with nitrogen-phosphorus influence on quantity of nitrogen and phosphorus penetration to water environment. The studies were done in lysimeters filled with light-clayey sand co ntaining ca 14 % of earthy particles. In this studies two variants of compost fertilization (K1 – 10 and K2 – 15 g N m–2) were used. Additionally two variants of NPK with equivalent doses of nitrogen as an ammonium nitrate supplemented with PK as a superphosphate and potassium salt were applied. The results showed the increase of concentrations of nitrogen in the soil leachates, especially nitrates, with increasing doses of fertilizer. In the variants of fertilization with compost the share of N-NO3 in the N total in leachate was also much smaller. The ratio of N-NO3:N in leachate from the soil fertilized by compost was 41–77 %. In the case of leachate from the soil fertilized by ammonium sulphate this ratio was much higher and was in the range 59–95 %. During the time of fertilization there was observed intense increase of quantity of nitrogen eluted from the soil, which indicated on the presence of this element in the soil. Additionally the results showed, that not only mineral forms of nitrogen are leached from the soil, but also nitrogen contained in soluble organic compounds, especially when soil was fertilized by compost. The total quantity of nitrogen drained in leachates from soil were 15–17 % of the total quantity of nitrogen supplied to the soil in the variants with compost fertilization, and about 25 % in the variants with mineral fertilization. Content of the phosphorus in the leachate from the soil, in contrast to the nitrogen, were relatively small and did not show depending on the type and dose of fertilizer, or the passage of time from the application of fertilizer. Phosphorus leaching from the soil was negligible. In all fertilization variants quantity of leached phosphorus were less than 1 % of the quantity supplied to the soil with fertilizers.

PL

W pracy przedstawiono wyniki 6-letnich badań wpływu corocznego nawożenia gleby lekkiej nawozami mineralnymi i kompostem na ilości azotu i fosforu przenikające do środowiska wodnego. Badania prowadzono w lizymetrach wypełnionych piaskiem słabo gliniastym, zawierającym średnio 14 % części ziemistych. W badaniach zastosowano dwa warianty nawożenia kompostem (K1 – 10 i K2 – 15 g N m–2). Dodatkowo zastosowano dwa warianty nawożenia mineralnego (NPK) z równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry amonowej z uzupełnieniem PK w postaci superfosfatu i soli potasowej. Badania wykazały zwiększanie się stężenia azotu, a zwłaszcza azotanów, w odciekach z gleby, wraz ze zwiększeniem dawek nawozu. Stężenia azotu ogólnego, a także azotanowego, w odciekach z gleby nawożonej kompostem były zdecydowanie mniejsze niż w odciekach z gleby nawożonej równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry. W wariantach nawożenia kompostem znacznie mniejszy był również udział N-NO3 w ogólnej zawartości azotu w odciekach, niż w przypadku jej nawożenia równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry. Stosunek N-NO3 : N w odciekach z gleby nawożonej kompostem wynosił 41–77 %, a w odciekach z gleby nawożonej saletrą był znacznie wyższy i wynosił 59–95 %. Wystąpiło też zdecydowane zwiększenie się ilości wymywanego z gleby azotu, wraz z upływem stosowania nawozów, co wskazuje na tworzenie się coraz większych jego nadmiarów w glebie. Badania wykazały też, że z gleby wymywane są nie tylko mineralne formy azotu, ale też azot zawarty w rozpuszczalnych związkach organicznych, zwłaszcza w przypadku jej nawożenia kompostem. Łączne ilości azotu odprowadzone w odciekach z gleby wynosiły 15–17 % ogólnej ilości azotu dostarczonej do gleby w wariantach z nawożeniem kompostem i około 25 % w wariantach z nawożeniem mineralnym. Zawartości fosforu w odciekach z gleby w przeciwieństwie do azotu były stosunkowo małe i nie wykazywały zależności od rodzaju nawozów i ich dawek, ani też od upływu lat stosowania nawożenia. Wymywanie fosforu z gleby było znikome. We wszystkich wariantach nawożenia ilości wymytego fosforu stanowiły poniżej 1 % ogólnej jego ilości dostarczonej do gleby z nawozami.

11

Efektywność oczyszczania ścieków bytowo-gospodarczych w oczyszczalniach gruntowo-roślinnych i glebowo-roślinnych

Czyżyk F., Pulikowski K., Strzelczyk M., Pawęska K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 4

97-108

PL

Celem badań prezentowanych w pracy było rozpoznanie zmian efektywności oczyszczania ścieków bytowych w oczyszczalniach gruntowo-roślinnych i glebowo-roślinnych w zależności od czasu i warunków ich eksploatacji. W pracy przedstawiono wyniki badań skuteczności oczyszczania ścieków w złożach gruntowo-trzcinowych, zbudowanych wg systemu Kickutha, oraz oczyszczalni glebowo-roślinnej w początkowym okresie eksploatacji (na 4 obiektach) i po 15 latach (na 2 obiektach). Zaskakujące były zdecydowanie różniące się wyniki, uzyskane w pierwszych latach eksploatacji, z dwóch podobnych złóż gruntowo-trzcinowych, których eksploatację rozpoczęto w tym samym roku. Na jednym skuteczność oczyszczania zwiększała się z upływem czasu, a na drugim wystąpiły objawy braku tlenu w złożu i słabej nitryfikacji azotu, co przejawiało się dużym stężeniem N-NH4 w odpływach z oczyszczalni. Przyczyną tego była błędna lokalizacja oczyszczalni - w miejscu silnie zacienionym, co wpłynęło na bardzo słaby rozwój trzciny i jej systemu korzeniowego, a tym samym na słabe napowietrzanie złoża. Z upływem lat eksploatacji pogarszała się przepuszczalność złóż dwóch badanych oczyszczalni gruntowo-trzcinowych i wystąpiło ich zakolmatowanie, powodowane głównie niedostatecznym oczyszczaniem wstępnym doprowadzanych ścieków. Stwierdzono znacznie wyższy stopień oczyszczania ścieków w oczyszczalni glebowo-roślinnej, zarówno w początkowym okresie eksploatacji, jak i po 15 latach. Uzyskane zmniejszenie głównych wskaźników zanieczyszczenia po 15 latach eksploatacji gruntowo-trzcinowych było następujące (w %): Nog - 47, Pog - 63, BZT5 - 93, ChZTCr - 81, natomiast na oczyszczalni glebowo-roślinnej: Nog - 84, Pog - 99, BZT5 - 95, ChZTCr - 74.

EN

The aim of this study was to trace changes in the efficiency of domestic sewage treatment in soilplant and ground-plant systems in relation to the time and conditions of use. The paper presents results of testing the effectiveness of sewage treatment in ground reed beds constructed according to Kickuth system and in soil-plant treatment units, in the beginning of utilization period (in 4 objects) and after 15 years (in 2 objects). Surprising were the definitely different results obtained during the first years of utilization in two similar reed beds, which started operating in the same year. In one, the efficiency of treatment increased with time and in the other the symptoms of oxygen deficit and weak nitrification were observed in the bed which manifested itself in high N-NH4 concentrations in the outflow from the treatment unit. The reason was in faulty location of the treatment unit in an intensely shaded place resulting in poor development of reed and its root-rhizome system and, consequently, in poor aeration of the bed. In the two examined ground reed treatment units, the beds lost their permeability and became silted with time due mainly to insufficient primary sewage treatment. The soil-plant treatment unit showed considerably higher degree of sewage purification, both during the initial period of utilization and after 15 years. In ground reed beds, after 15 years of their utilization, the reduction of main pollutants was (in %): Ntot - 47, P - 63, BOD - 93, CODCr - 81, whereas in soil-plant treatment units it was: Ntot - 84, P - 99, BOD - 95, CODCr - 74.

12

Wymywanie mineralnych form azotu z gleby lekkiej nawożonej corocznie kompostem z osadów ściekowych i nawozami mineralnymi

Czyżyk F., Pulikowski K., Strzelczyk M., Pawęska K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 4

95-105

PL

W pracy przedstawiono ocenę odpływu mineralnych form azotu z gleby lekkiej na podstawie wyników 6-letnich badań z jej corocznym nawożeniem kompostem z osadu ściekowego oraz równorzędnymi dawkami azotu w nawozach mineralnych. Badania prowadzono w lizymetrach wypełnionych piaskiem gliniastym, zawierającym średnio 14% części ziemistych. W badaniach zastosowano dwa warianty nawożenia kompostem (K1 - 10 i K2 - 15 g N·m-²) oraz dwa warianty nawożenia mineralnego (NPK) z równorzędnymi dawkami azotu w postaci saletry amonowej, z uzupełnieniem PK w postaci superfosfatu i soli potasowej. Wyniki badań wykazały zwiększanie się stężenia N-NO3 w odciekach z gleby, wraz ze zwiększaniem dawek nawozów. Wystąpiło też zdecydowane zwiększanie się tego stężenia wraz z upływem lat stosowania nawozów. Stężenie azotanów w odciekach z gleby nawożonej saletrą było w przybliżeniu dwukrotnie większe niż w wariantach z nawożeniem równorzędnymi dawkami azotu w kompoście. Zawartości N-NH4 w odciekach były większe w przypadku nawożenia kompostem niż stosowania nawozów mineralnych. Łączne ilości mineralnych form azotu odprowadzone w odciekach z gleby wyniosły 12% ogólnej ilości azotu dostarczonej do gleby w wariantach z nawożeniem kompostem i 20-27% w wariantach z nawożeniem mineralnym.

EN

Presented in the paper is the assessment of the outflow of mineral forms of nitrogen from a light soil, based on 6-year studies on its every year fertilisation with compost from sewage sludge along with equivalent doses of nitrogen in mineral fertilizers. The tests were conducted in lysimeters filled with clayey sand containing 14% of earthy particles on average. The tests comprised two variants of compost fertilization (K1 - 10 g N·m-² and K2 - 15 g N·m-²) and two variants of NPK with equivalent doses of nitrogen in the form of ammonium nitrate supplemented with PK in the form of superphosphate and potash salt. The results showed an increase of N-NO3 in the effluents from soil with the rise of fertiliser's doses. Concentrations of N-NO3 increased with the time of fertiliser application. Concentrations of nitrates in outflows from soil fertilised with saltpetre were approximately two-times higher than in variants fertilised with respective doses of nitrogen in compost. N-NH4 concentration in outflows was higher in the case of fertilisation with compost than with mineral fertilizers. Total amounts of mineral forms of nitrogen discharged in outflows amounted 12% of total nitrogen applied to the soil in variants with compost fertilisation and 20-27% in variants with mineral fertilisation.

13

Ocena zużycia nawozów mineralnych w gospodarstwach rolnych w aspekcie ochrony środowiska

Czyżyk F.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2011

|

R. 19, nr 3

69-76

PL

W pracy przedstawiono wskaźniki zużycia nawozów mineralnych (azotowych, fosforowych i potasowych) w gospodarstwach rolnych, uzyskane w wyniku badań ankietowych, przeprowadzonych w 2009 r. Wskaźniki te opracowano na podstawie danych z 49 gospodarstw rolnych, o powierzchni użytków od 40-7295 ha. Omówiono przyczynę różnic pomiędzy wielkością tych wskaźników i danymi GUS, dotyczącymi zużycia nawozów mineralnych w gospodarstwach rolnych. Celem pracy jest ocena tych wskaźników w aspekcie rolnictwa zrównoważonego i ochrony środowiska oraz wskazanie możliwości ograniczania zużycia nawozów mineralnych. W wielu gospodarstwach bowiem poziom nawożenia mineralnego jest wysoki i przekracza wartości zalecane dla rolnictwa zrównoważonego. W niniejszej pracy omówiono możliwości ograniczania stosowanych dawek nawozów, bez ryzyka zmniejszenia plonów.

EN

Paper presented the indicators concerning quantities of mineral fertilizers (nitrogenous, phosphatic and potassic) consumed on the farms. Data were available through the questionnaire examinations conducted in 2009. Indicators were calculated on the basis of data from 49 farms of the acreage under cultivation from 40 up to 7295 ha. Causes of differences between the values of determined indicators and CSO (Central Statistical Office) data on mineral fertilizers' consumption in Polish agriculture, were discussed. The aim of our study was to assess obtained indicators in aspect of the sustainable farming and environmental protection, as well as to indicate the possibilities of limiting consumption of mineral fertilizers. Current level of mineral fertilization in many farms is high, exceeding the limits acceptable for sustainable agriculture. However, there exist the possibilities of reducing doses of fertilizers used, without any risk of lowering yields, on condition that the complex operations recommended in this paper will be complied.

14

Ilości niektórych pierwiastków wnoszone do gleby z opadami atmosferycznymi w rejonie Wrocławia w latach 2002-2010

Czyżyk F., Rajmund A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2011

|

Nr 27

5-12

PL

W pracy przedstawione są wyniki 9-letnich badań składu chemicznego opadów atmosferycznych. Celem badań był o uzyskanie danych o ilości pierwiastków ważniejszych dla żyzności gleby, wnoszonych do niej z opadami atmosferycznymi. Dane te powinny być uwzględniane w innych badaniach, a także w praktyce rolniczej. Badania prowadzono na wschodnich obrzeżach Wrocławia narażonych na zanieczyszczenia powietrza z różnych źródeł . Zbierano i badano opad całkowity (mokry łącznie z suchym). Analizy prób wykonano metodami aktualnie zalecanymi (referencyjnymi). Średnie stężenia składników w opadach obliczano jako średnie ważone, gdzie wagą była wysokość opadów. Roczne ilości składników wnoszonych na powierzchnię gleby obliczano jako iloczyn rocznej sumy opadów i średniego rocznego stężenia danego pierwiastka. Uzyskane wyniki wykazały wysokie zawartości niektórych składników, a zwłaszcza azotu, siarczanów i chlorków w opadach atmosferycznych, a tym samym duże ich ilości wnoszone do gleby. Są to ilości wpływaj ą ce na właściwości chemiczne gleb, a tak ż e na ich żyzność . Średnie roczne ilości siarczanów (43 kg Nźha-1), azotu (36 kg Nźha-1) i chlorków (27 kg Nźha-1), s ą znacznie większe ni ż w innych regionach Polski, mniej narażonych na zanieczyszczenia powietrza. Ilości azotu wnoszone do gleby z opadami są na tyle wysokie, ż e powinny by ć uwzględniane w bilansie nawozowym gospodarstw rolnych, a szczególnie gospodarstw ekologicznych. W badanych opadach występuje przewaga ilości jonów kwasogennych (SO42-, Cl-, NO3-) nad ilością jonów zasadowych (Ca2+, Na+, K+, Mg2+), co może pogarsza ć odczyn gleb. Okres badań charakteryzował się bardzo dużym zróżnicowaniem, zarówno miesięcznych jak i rocznych sum opadów atmosferycznych. Zróżnicowane były równie ż stężenia badanych składników w opadach atmosferycznych. Obliczenia statystyczne wyników badań nie wykazały jednak żadnej zależności stężeń składników w opadach od ich wielkości.

EN

Presented in the paper are results of 9-year studies relating to chemical composition of atmospheric precipitations. The purpose of the study was to obtain data of quantities of elements more important for soil fertility, carried into it with precipitation. This data should be taken into consideration in other studies as well as in agricultural practice. The studies were conducted in the eastern outskirts of Wrocław exposed to air pollution from different sources. Total precipitation (wet together with dry) was collected and tested. Analysis of samples was performed by methods currently recommended (referential). Average concentration of components in precipitation was calculated as weighted average, where the weight was amount of precipitation. Annual quantities of components carried onto the soil surface were calculated as the product of annual sum of precipitation and average annual concentration of the given element. Results obtained showed high contents of certain components, particularly nitrogen, sulfates and chlorides in atmospheric precipitation, and hence their large quantities carried into the soil. They are quantities that affect the chemical properties of soil as well as its fertility. Average annual quantities of sulfates (43 kg Nźha-1), nitrogen (36 kg Nźha-1) and chlorides (27 kg Nźha-1), are significantly larger than in other regions of Poland that are less exposed to air pollution. Quantities of nitrogen carried into the soil with precipitation are high enough to require consideration in fertilizer balance of agricultural farming, especially in ecological farming. In the precipitations examined, there is predominance in quantities of acidic ions (SO42-, Cl-, NO3-) over quantities of basic ions (Ca2+, Na+, K+, Mg2+), which could worsen soil reaction. Period of studies was characterized by very large, diversified, both monthly as well as annual sums of atmospheric precipitation (Table 1). Also diversified were concentrations of tested components in atmospheric precipitation (Table 2). Results of testing (including statistical methods) did not however show any dependence of concentrations of components in precipitation from their amounts, since these concentrations depend on pollution of air originating from various sources and from varying intensity of their emission and air mass circulation.

15

Quantity of Nitrogen Deposited in Soil as Precipitated from Atmosphere in the Wroclaw Area during 2002–2007

Czyżyk F.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 4

515-521

EN

Nitrogen content was examined in total atmospheric precipitation in eastern outskirts of Wroclaw. Overall nitrogen content varied considerably and ranged from 0.8 to 16.8 mg N dm–3. Of substantial proportion in overall nitrogen was nitrate (V) nitrogen whose concentration in atmospheric precipitations ranged from 0.3 to 3.7 mg N dm–3. Also of diversity were both monthly as well as annual charges of nitrogen deposited in the soil along with precipitations. Annual charges of nitrogen deposited in the soil amounted from 33 to 42 kg N ź ha–1, and average multiyear charge amounted to 37.8 kg N ź ha–1, of which over 60 % can be assigned to growing season. These are quantities that should be taken into consideration in fertilization balance of agricultural farming.

PL

Badano zawartości azotu w całkowitych opadach atmosferycznych na wschodnim obrzeżu Wrocławia. Zawartooeci azotu ogólnego były bardzo zróżnicowane i wahały się od 0,8 do 16,8 mg N dm–3. Znaczny udział w azocie całkowitym miał azot azotanowy, którego stężenie w opadach atmosferycznych wahały się od 0,3 do 3,7 mg N dm–3. Zróżnicowane były też, zarówno miesięczne, jak i roczne ładunki azotu wniesionego do gleby z opadami. Roczne ładunki azotu wniesionego do gleby wynosiły od 33 do 42 kg N ź ha–1, a średni wieloletni ładunek wynosił 37,8 kg N ź ha–1, z czego ponad 60 % przypada na okres wegetacyjny. Są to ilooeci, które powinny być uwzględniane w bilansie nawozowym gospodarstw rolnych.

16

Straty azotu podczas pryzmowego kompostowania osadu ściekowego z odpadami roślinnymi

Czyżyk F., Rajmund A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 3

29-37

PL

W badaniach zastosowano do kompostowania odwodniony osad ściekowy z mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków wiejskich. Osad kompostowano z dodatkiem trocin drzewnych i zielonej masy traw, w proporcjach dających początkowy stosunek C:N = 20:1 w kompostowanej masie. Zawężony stosunek C:N umożliwia uzyskanie wysokiej temperatury w pryzmie, ale zwiększa też straty węgla i azotu, czyli niepożądaną emisję CO2 i amoniaku do atmosfery. Podczas kompostowania maksymalna temperatura w pryzmie dochodziła do 66°C między 10. a 16. dniem kompostowania, a średnia temperatura w tym czasie wynosiła od 55 do 58°C. Później temperatura stopniowo obniżała się i po 120 dniach zbliżyła do temperatury powietrza atmosferycznego, co oznaczało koniec kompostowania. Materiał pryzmy osiągnął wygląd i strukturę podobną do tzw. ziemi ogrodniczej. Kompostowanie - jako proces egzotermiczny - spowodowało bardzo duże ubytki suchej masy. Podczas pryzmowego kompostowania, trwającego 120 dni, ubytek suchej masy wyniósł 47% masy początkowej. Po następnych 8 miesiącach przetrzymywania (dojrzewania) kompostu ubytek suchej masy zwiększył się do ok. 55%. Ulatnianie się gazowych form azotu podczas kompostowania spowodowało również duże straty ogólnej ilości tego składnika w kompoście. Straty azotu ogólnego wyniosły 47,8% ilości początkowej po 120 dniach kompostowania i 58,2% po następnych 8 miesiącach przetrzymywania kompostu. Zwiększyła się natomiast ilość azotanowej formy azotu o 33% ilości początkowej po 120 dniach kompostowania i o 166% po roku.

EN

Dehydrated sewage sludge from rural mechanical and biological wastewater treatment plant was used for composting in the study. The sludge was subjected to composting with the addition of wooden sawdust and green mass of grass, in proportions giving the initial ratio of C:N = 20:1 in the composted mass. Narrow ratio of C:N allowed to obtain high temperature in the prism but increased the emission of CO2 and ammonia to the atmosphere. Maximum temperatures in the prism reached 66°C between 10th and 16th day of composting, and the mean temperatures during this period fluctuated from 55 to 58°C. Later, the temperature gradually decreased and after 120 days of composting it approached ambient air temperature which meant the end of composting. Prism material assumed the appearance and structure similar to the so-called horticultural soil. As an exothermic process, composting caused very high loss of dry mass. During the 120 days long composting in a prism the loss of dry mass amounted to 47% of the initial. After further 8 months of compost maturation, the loss of dry mass increased to about 55%. Evaporation of gaseous forms of nitrogen during composting also caused high loss of the total amount of this component from compost. Total nitrogen loss amounted to 47.8% of the initial quantity - after 120 days of composting and 58.2% after further 8 months of maturing. In the compost, the content of nitrates increased, however, by 33% of the initial quantity after 120 days of composting and by 166% after a year.

17

Zanieczyszczenie środowiska wodnego pod wływem stosowania gnojowicy na glebie lekkiej i ciężkiej

Czyżyk F., Strzelczyk M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 1

61-68

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań zanieczyszczenia wód gruntowych na dwóch dużych obiektach praktycznego nawożenia gleb gnojowicą z ferm trzody chlewnej w Bieganowie (woj. Lubuskie) i Mąkoszycach (woj. Opolskie). Na obydwu obiektach jest prowadzona racjonalna gospodarka gnojowicą, a jej dawki są dostosowane do zapotrzebowania uprawianych roślin na azot. Warunki glebowe na tych obiektach są zdecydowanie różne. W Bieganowie występują słabo przepuszczalne mady ciężkie i średnie, a na polach w Tarnowcu, nawożonych gnojowicą z fermy w Mąkoszycach, zalegają piaski gliniaste. Sposób użytkowania obydwu obiektów jest podobny. Uprawiane tam są głównie zboża i kukurydza. Badania wykazały, że mimo podobnych dawek gnojowicy, zanieczyszczenie wód gruntowych na tych obiektach znacznie się różniło. Na obydwu obiektach wystąpiło zanieczyszczenie wód gruntowych przede wszystkim azotanami i chlorkami. Nawożenie gnojowicą gleb zwięzłych w Bieganowie nie powodowało dużego zanieczyszczenia wód gruntowych i znaczącej zmiany ich jakości. Na glebie lekkiej w Tarnowcu wpływ nawożenia gnojowicą na zanieczyszczenie wody gruntowej zaznaczył się wyraźnie oraz nastąpiła zmiana klasy jej jakości. Dotyczy to zwłaszcza zanieczyszczenia wody azotanami, pogarszającego jej jakość nawet o dwie klasy. W okresie zimowym na obydwu obiektach wystąpiło znacznie większe zanieczyszczenie wód gruntowych azotanami niż w okresie wegetacyjnym.

EN

This paper presents results of a study on groundwater pollution in two large objects in Bieganów (Lubuskie region) and Mąkoszyce (Opolskie region) where soil are fertilised with the slurry from pig farms. In both objects, rational manure management is carried out and manure doses are adapted to nitrogen requirements of cultivated plants. Soil conditions in these objects are quite different. Heavy and medium alluvial soils of low permeability dominate in Bieganów while loamy sands fertilised with manure from the farm in Mąkoszyce cover the fields in Tarnowiec. Both objects are utilised in the same way with mainly cereals and maize being grown there. The tests showed that, in spite of similar quantities of slurry, contamination of groundwater in these objects differed significantly. The main groundwater pollutants in both objects were nitrates and chlorides. Fertilisation of compact soil (in Bieganów) with slurry did not result in contamination of groundwater and significant changes in its quality. In the light soil in Tarnowiec, however, the effect of fertilisation with slurry on groundwater pollution and water quality class was much more pronounced. This was particularly true for contamination of water with nitrates that deteriorated its quality even by two classes. In winter, considerably larger pollution of groundwater with nitrates occurred in both objects than during the vegetation period.

18

Jakość wody gruntowej i powierzchniowej na obszarze wieloletniego racjonalnego nawożenia gnojowicą

Czyżyk F.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2006

|

R. 14, nr 2

125-134

PL

Zaprezentowano wyniki 15-letnich badań, których celem była kontrola zanieczyszczenia środowiska wodnego na dużym obiekcie rolniczego wykorzystania gnojowicy z fermy trzody chlewnej. Gospodarka gnojowicą prowadzona jest na tym obiekcie w sposób racjonalny. Gnojowica jest wstępnie oczyszczana w osadnikach i magazynowana w lagunach, a następnie jej frakcja płynna jest rozdeszczowywana na polach wiosną oraz przedsiewnie w końcu lata. Dawki gnojowicy są dostosowane do zapotrzebowania uprawianych roślin na azot. Badania wykazywały, że na obszarze nawożonym płynną frakcją gnojowicy wystąpiło nieznaczne przenikanie jej składników, a zwłaszcza azotanów, potasu, sodu i chlorków, do wód gruntowych. Ogólnie jednak zanieczyszczenie środowiska wodnego na terenie deszczowanym gnojowicą nie było duże. Mimo wieloletniego nawożenia pól gnojowicą zaznaczył się stan równowagi w jakości tego środowiska. Wyniki badań dowodzą, że prowadzenie racjonalnego nawożenia pól gnojowicą pozwala na zminimalizowanie ujemnych skutków dla środowiska wodnego na nawożonym obszarze i utrzymanie wymaganej jakości tego środowiska.

EN

There are presented the results of 15 year research concerning control of water environment pollution in the important area of agricultural utilization of slurry from swine farm. Slurry management in this area has been carried out in the proper way. Slurry was primary cleaned in settling tanks, and stored in lagoons. Then its liquid fraction is sprinkled in the fields in the spring season or before sowing at the end of summer. Slurry rate is adjusted to the growing plant nitrogen demand. Research results have shown that in the area where liquid slurry fraction was applied there was observed migration of its components into ground water, especially it concerns nitrates, potassium, sodium and chlorides. However water environment pollution in the slurry sprinkled area was not very important. In spite of the many years' slurry application, environment quality level was kept in balance. The achieved results have proved that proper application of slurry enables both reduction of its unfavorable effects on water environment and keeping the required quality level of this environment.

19

Właściwości chemiczne i kompostowanie osadów z wiejskich oczyszczalni ścieków

Czyżyk F., Kozdraś M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 2a

559-569

PL

Jednym z pozarolniczych źródeł substancji organicznej są osady ściekowe, których w Polsce ciągle przybywa w wyniku postępującej budowy kanalizacji i oczyszczalni ścieków, zwłaszcza na wsiach i w gminach wiejskich. Osady powstające w oczyszczalniach ścieków komunalnych w większości mogą być wykorzystane w rolnictwie, po odpowiedniej przeróbce i unieszkodliwieniu pod względem sanitarnym. Prostym sposobem przygotowania osadów ściekowych do wykorzystania w rolnictwie jest ich kompostowanie. W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące składu chemicznego osadów ściekowych z małych oczyszczalni ścieków oraz ich kompostowania ze słomą jako powszechnie dostępnym odpadem rolniczym. Badania wykazały, że słoma jest materiałem dość trudnym do kompostowania, lecz w przypadku zapewnienia odpowiedniej ilości azotu, czyli zawężenia stosunku C:N do około 20, i przedłużenia czasu kompostowania do 4-5 miesięcy, można otrzymać kompost dobrej jakości, całkowicie bezpieczny pod względem sanitarnym. Kompostowanie może być łatwą i skuteczną metodą ostatecznego unieszkodliwiania i zagospodarowania osadów z oczyszczalni ścieków wiejskich i gminnych. Zastosowanie otrzymanych kompostów do nawożenia gleby korzystnie wpływa na jej żyzność, gdyż znacznie zwiększa w niej zawartość substancji organicznej i składników pokarmowych dla roślin.

EN

One of the non-agricultural sources of organic substances in Poland is sewage sludge, amount of which is constantly growing as a result of increasing number of sewerage systems and sewage-treatment plants. Sludge generated in municipal wastewater treatment plants can in most cases be utilised in agriculture, after being appropriately processed and sanitary neutralised. A simple and easy method for preparing this kind of sludge for utilisation in agriculture is composting. Presented in the paper are the results of tests on chemical composition of sludge from small wastewater treatment plants and composting it with straw, a commonly available agricultural waste product. These tests have shown that straw is a material rather difficult for composting, but providing sufficient quantity of nitrogen to achieve the C:N ratio of about 20 and extending the composting time to 4-5 months, it is possible to obtain compost of high quality and completely safe from the sanitary point of view. Composting process can be a simple and effective method of ultimate neutralisation and utilisation of sediments from rural and municipal wastewater treatment plants. Utilisation of compost obtained as a raw material for fertilisation of soil provides beneficial effects on fertility by significantly increasing the content of organic substances and nutritive components for plants in the soil.

20

Badania efektywności pracy oczyszczalni gruntowo-roślinnych i wodno-roślinnych typu "Lemna"

Czyżyk F.

Ochrona Środowiska

|

2003

|

R. 25, nr 2

57-60

PL

Omówiono wyniki badań efektywności pracy czterech hydrobotanicznych oczyszczalni ścieków. Badania przeprowadzono w latach 1996-1998 na pracujących od 1995 r. dwóch oczyszczalniach gruntowo-trzcinowych (Morawa i Szklarka) oraz dwóch oczyszczalniach wodno-roślinnych typu "Lemna" (Kochcice i Pawonków). Stwierdzono, że efektywność oczyszczania ścieków w badanych oczyszczalni była bardzo zróżnicowana, co było spowodowane odmiennymi warunkami ich pracy. Oczyszczalnia gruntowo-trzcinowa w Morawie nie dawała dobrych efektów oczyszczania ścieków z uwagi na błędna lokalizację, gdyż została ona umieszczona w terenie zacienionym, co skutkowało słabym systemem korzeniowym. Wymagany stopień oczyszczania ścieków uzyskano dopiero w stawie doczyszczającym. Wyniki oczyszczania ścieków w dwóch oczyszczalniach typu "Lemna" były również zróżnicowane. Usuwanie zanieczyszczeń na oczyszczalni w Kochcicach było znacznie niższe niż w Pawonkowie. Szczególnie niskie było usuwanie związków azotu i fosforu. Oczyszczalnia w Kochciacach pracowała jednak w warunkach dużego przeciążania ściekami w stosunku do obciążeń projektowanych. Kontrolne badania na oczyszczalniach typu "Lemna" wykonane w 2000 r. wykazały oznaki pogorszenia pracy oczyszczalni wraz z ich wiekiem. Wystąpiły objawy wtórnego zanieczyszczania odpływających ścieków, takie jak wzrost zawartości zawiesin ogólnych, azotu amonowego i natężenie uciążliwych zapachów, czego przyczyną było gromadzenie się słabo ustabilizowanych osadów organicznych na dnie stawów doczyszczających i ich fermentacja.

EN

The investigations covered the time span of 1996-1998 and were carried out in two sewage treatment plants working with a soil-reed bed (Morawa and Szklarka) and two sewage treatment plants involving a Lemna-type water-vegetable bed (Kochcice and Pawonków). Treatment efficiency was found to vary from one plant to another, which should be attributed to the differences in the operating conditions. The low treatment efficiency obtained with the soil-reed bed in Morawa should be attributed to the location of the treatment plant in a shaded area, which resulted in a poorly developed root system. The desired treatment effect was achieved only after having passed the wastewater to the secondary pond. The treatment efficiencies obtained in the two Lemna-type plants also differ from each other. The treatment effects in Kochcice were much poorer than in Pawonków, and this holds particularly for the removal of nitrogen and phosphorus compounds. It was so because the Kochcice plant worked under a high overloading as compared to the design value. A testing study of the two Lemna-type sewage treatment plants carried out in 2000 revealed a continuing decrease in treatment efficiency with time. There were symptoms of self-contamination in the effluent (increased TSS, ammonia nitrogen, intensifying objectionable odour) produced by the accumulation of poorly stabilized organic sludges on the bottom of the secondary pond.