Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Powiadomienia systemowe
  • Sesja wygasła!

Znaleziono wyników: 13

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
Określono możliwości stosowania okrzemek jako bionawozu nowej generacji w uprawie wierzby wiciowej w warunkach zredukowanego nawożenia syntetycznego i sprawdzono potencjał użyźniania roślin poprzez dolistną aplikację Navicula sp. Wpływ bionawożenia zależał od poziomu wzbogacenia gleby w nutrienty zawarte w syntetycznym nawozie. Pozytywny wpływ okrzemek na wzrost roślin (wysokość, liczba pędów, suma ich długości, plon świeżej i suchej biomasy) był związany ze wzrostem aktywności fizjologicznej (transpiracji, fotosyntezy, przewodnictwa szparkowego, stabilności cytomembran, zawartości chlorofilu w liściach), a także aktywności enzymatycznej (fosfatazy kwaśnej i alkalicznej, RNaz oraz dehydrogenaz). Dolistna aplikacja okrzemek zwiększyła zawartość makroelementów w biomasie roślin wierzby (N, P, K) i nie wpłynęła ujemnie na wartości parametrów energetycznych (ciepło spalania w stanie analitycznym, wartość opałowa w stanie roboczym i zawartość popiołu w stanie roboczym). Okrzemki, jako nowy bionawóz w uprawie wierzby energetycznej, umożliwiają zmniejszenie stosowanych dawek nawozów sztucznych.
EN
Willow plants (Salix viminalis L.) were fertilized with a com. synthetic fertilizer (up to 1.0 g/plant) and then with watersuspended diatoms (Navicula sp.) (600 000 cells in 1 mL of water, sonification at 20 Hz for 15 min, foliar application). The use of diatoms resulted in an increase in the quantity of microelements in plants (N, P, K) but did not affect their energetic properties (heat of combustion, calorific value and ash content) in the working state. The diatoms showed perspective potential as a new generation biofertilizer in prodn. of energy willow.
EN
Lavatera thuringiaca ‘Uleko’ is a perennial plant little-known in Poland, although it has a very high potential for multi directional use in several areas of economy. However , very low seed germination harvested in the harvest ripening (maturity) phase (5-20%) makes commercial production of these plants difficult and reduces the economic efficiency of crops. The aim of this study was to develop effective methods of breaking seed dormancy using scarification. The study indicated the possibility of increasing the germination of seeds up to over 40% with mechanical scarification, and up to 85% after exposure to sulfuric acid. Application of these methods positively influenced the physiological activity, health and germination of seeds, as well as emergence and growth of plants, which can facilitate the production of this species on large acreages.
PL
Lavatera thuringiaca ‘Uleko’ to wieloletnia, mało znana w Polsce roślina, mimo że ma bardzo duży potencjał wykorzystania w wielu dziedzinach gospodarki. Problemem w jej uprawie jest bardzo niska zdolność kiełkowania nasion zebranych w fazie dojrzałości zbiorczej (5-20%), która utrudnia komercyjną produkcję tych roślin i zmniejsza opłacalność upraw. Celem pracy było opracowanie skutecznych metod przełamywania spoczynku nasion za pomocą różnych metod skaryfikacji. Badania wskazały na możliwość zwiększenia kiełkowania dojrzałych nasion do ponad 40% poprzez zastosowanie skaryfikacji mechanicznej i do 85% pod wpływem traktowania kwasem siarkowym. Zastosowanie tych metod pozytywnie wpłynęło na aktywność fizjologiczną, zdrowotność i kiełkowanie nasion oraz wschody i rozwój roślin, co może ułatwić produkcję tego gatunku na dużych areałach.
EN
The aim of the experiments was to determine the optimal parameters of hydroconditioning of root parsley ’Berlińska’ seeds and an indication of how the moisture content and the time of incubation affect the dynamics of germination, physiological activity, emergence and growth of seedlings. Seeds were hydrated at 20°C, at different doses of distilled water, from the ini-tial moisture content of 8% up to 30 , 35 and 45%. Then, they were incubated at 20°C, in airtight containers for 1, 3 and 6 days, with daily ventilating and assessing moisture content. After that, their sowing value was assessed on the basis of dy-namics of germination at 20°C, mean time of germination, cytoplasm membrane permeability, total dehydrogenase activity, dynamics of emergence, the number of emerged seedlings and their height 45 days after sowing, as well as index of chloro-phyll content and net photosynthesis in leaves. The results indicated that hydroconditioning greatly increased the dynamics and the percentage of seed germination and seedling emergence of parsley 'Berlińska'. Seeds hydrated up to about 45% and incubated at 20°C for a period of 3 or 6 days, and then dried down to the initial moisture content, were more vigorous, germinated more quickly and in higher percentage. They showed the higher enzyme activity and lower permeability of membranes. The obtained from them seedlings emerged and grew faster, contained more chlorophyll and exhibited the higher photosynthetic activity than seedlings from control.
PL
Celem badań było określenie optymalnych parametrów hydrokondycjonowania nasion pietruszki korzeniowej "Berlińska" oraz wskazanie, jak stopień ich uwilgotnienia i czas inkubacji wpływa na dynamikę kiełkowania, aktywność fizjologiczną, wschody i wzrost roślin. Nasiona uwilgotniono w 20°C, w odpowiednich dawkach wody destylowanej, od wilgotności wyjściowej 8% do 30, 35 i 45%. Następnie inkubowano je w temperaturze 20°C, w hermetycznych pojemnikach przez 1, 3 i 6 dni, codziennie przewietrzając i oceniając ich wilgotność. W kolejnym etapie określono ich wartość siewną na podstawie dynamiki kiełkowania w temperaturze 20°C, średniego czasu kiełkowania, przepuszczalności błon cytoplazmatycznych, całkowitej aktywności dehydrogenaz i dynamiki wschodów siewek. Po 45 dniach od wysiewu oceniono wysokość siewek oraz indeks zawartości chlorofilu i aktywność fotosyntezy netto w liściach. Uzyskane wyniki wykazały, że hydrokondycjonowanie znacznie zwiększyło dynamikę i zdolność kiełkowania nasion oraz dynamikę wschodów i wzrost roślin pietruszki korzeniowej. Nasiona uwilgotnione do 45% i inkubowane w 20°C przez okres od 3 do 6 dni i następnie suszone do wilgotności wyjściowej, skiełkowały szybciej i w większym procencie. Charakteryzowały się one również wyższą aktywnością enzymatyczną i niższą przepuszczalnością błon cytoplazmatycznych. Uzyskane z nich siewki wschodziły i rosły szybciej oraz zawierały więcej chlorofilu. Aktywność fotosyntezy netto była w nich wyższa, niż w siewkach uzyskanych z nasion nie kondycjonowanych.
PL
W artykule opisano zastosowanie sterowania adaptacyjnego do automatycznej regulacji temperatury w piecu do wypału płytek ceramicznych. Scharakteryzowano dotychczas stosowane techniki regulacji PID, sytuacje ruchowe w sektorze pieca, określono wady takiego rozwiązania i wady produktów powstające w wyniku wahań temperatury w komorze pieca. Zaproponowano rozwiązanie problemu polegające na zastosowaniu regulacji adaptacyjnej, omówiono jej cechy charakterystyczne, sposób doboru parametrów i procedurę ich zmiany w funkcji zmiennej wiodącej, jak również prowadzenie ruchu pieca przy zastosowaniu regulacji adaptacyjnej.
EN
The article describes the use of adaptive control for regulation of the temperature in the kiln for firing the ceramic tiles. It describes the PID technology used before and material movement cases in the kiln chamber zone, and also determines defects in the solutions used before and product defects resulting from temperature fluctuations in the kiln chamber. The article presents the problem solution involving the use of adaptive control, its characteristics, guidelines for selecting the parameters, and procedure of their changes as a function of the scheduling variable, as well as the operation of the kiln using adaptive control, simulation studies.
PL
Celem przeprowadzonych doświadczeń było zbadanie możliwości poprawy wartości siewnej nasion kopru ogrodowego (Anethum graveolens L.) za pomocą hydrokondycjonowania oraz określenie najbardziej efektywnych parametrów jego stosowania. Uzyskane wyniki wskazały, że kondycjonowanie nasion kopru ogrodowego w wodzie zwiększa w nich aktywność enzymatyczną, integralność cytomembran oraz przyspiesza równomierne kiełkowanie, wyrażające się skiełkowaniem większej liczby zarodków w krótszym czasie. Również siewki uzyskane z tak traktowanych nasion charakteryzowały się większą dynamiką wschodów i rosły szybciej oraz wykazywały lepszą jakość niż rośliny kontrolne. Dane te wskazują na zasadność kondycjonowania nasion kopru ogrodowego w celu poprawy ich wartości siewnej oraz przyspieszenia wschodów i wzrostu siewek w towarowej produkcji roślin.
EN
The aim of the experiments was to study the possibilities of improving the sowing value of dill (Anethum graveolens L.) seeds by hydroconditioning and to determine the most effective parameters for its use. The results indicated that seed conditioning in water increases their enzymatic activity, cytomembrane integrity and uniform germination, being expressed in a greater number of embryos germinated in shorter time. Also, seedlings derived from such treated seeds emerged and grown faster and had higher quality than the control plants. These data indicate the validity of dill seed conditioning to improve their germination and seedling emergence in commercial crop production.
PL
Celem przeprowadzonych badań była ocena możliwości poprawy zdrowotności nasion kopru ogrodowego (Anethum graveolens L.) i włoskiego (Foeniculum vulgare var. azoricum Mill.), uprawianych w systemach ekologicznych, przy pomocy biostymulatorów. Uzyskane wyniki wskazują na dużą skuteczność wybranych do badań środków biologicznych, aplikowanych przedsiewnie i podczas wegetacji roślin. Testowane preparaty indukowały odporność roślin kopru ogrodowego i fenkułu na choroby, co powodowało spadek porażenia reprodukowanych nasion mikoflorą. Największą skuteczność w ograniczaniu zasiedlania nasion mikoflorą wykazywały Physpe i Tytanit. Zdrowotność nasion kopru ogrodowego i fenkułu otrzymanych z obiektów traktowanych wymienionymi preparatami była istotnie większa od nasion uzyskanych z roślin nie traktowanych oraz traktowanych preparatami Goemar Goteo, Biojodis. Wszystkie aplikowane przedsiewnie i dolistnie środki wpływały na poprawę energii i zdolności kiełkowania nasion obu gatunków roślin. Dane te wskazują na zasadność stosowania biopreparatów Physpe, Goemar Goteo, Biojodis i Tytanit w uprawach kopru ogrodowego i kopru włoskiego na nasiona w celu poprawy ich zdrowotności i wartości siewnej.
EN
The aim of this study was to assess the possibility of improving the health of dill (Anethum graveolens L.) and fennel (Foeniculum vulgare var. azoricum Mill.) seeds, grown in ecological systems and using bio-stimulators. The results indicate the high performance of the used biological compounds, applied to seeds and plants. The tested compounds induced dill and fennel plant resistance to disease, resulting in a decreased infestation of the reproduced seeds by microflora. The highest efficacy in reducing seed infestation by microflora showed Physpe and Tytanit. Health status of dill and fennel seeds, obtained from plants treated with the mentioned compounds, was significantly higher than of seeds obtained from plants untreated or treated with Goemar Goteo and Biojodis. The compounds applied to seeds and plants improved germination of seeds of both plant species. These data demonstrate the usefulness of the used biological compounds, Physpe, Goemar Goteo, Biojodis and Tytanit, in dill and fennel production of seeds, in order to improve their health status and the seed value.
PL
Celem pracy była ocena następczego wpływu preparatów biologicznych stosowanych w uprawach nasiennych wybranych gatunków roślin przyprawowych na skład i zawartość substancji bioaktywnych w nasionach. Doświadczenia prowadzono na polu doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach i w laboratorium Pracowni Nasiennictwa oraz w Laboratorium Nowych Technologii Wytwarzania Produktów Zielarskich i Oceny ich Jakości Katedry Roślin Warzywnych i Leczniczych SGGW w Warszawie. Aplikacja dolistna biostymulatorów Tytanit i Biojodis w uprawach nasiennych roślin przyprawowych z rodziny Apiaceae: kopru ogrodowego (Anethum graveolens), kopru włoskiego (Foeniculum capillaceum L); i kolendry siewnej (Coriandrum sativum L.); oraz Brassicaceae - rokietta siewna (Eruca sativa Mill.) u większości gatunków pozytywnie wpływała na skład i zawartość związków biologicznie czynnych w otrzymanych nasionach.
EN
The aim of the study was to evaluate the consequent influence of biopreparations used in seed crops of selected spices on the composition and content of biologically active compounds in the seeds. The experiments were conducted in the experimental field and in the Seed Laboratory of Research Institute of Horticulture in Skierniewice as well as in New Manufacturing Technology Laboratory of Medical Products and Evaluation of Their Quality, in Department of Vegetable and Medicinal Plants, SGGW in Warsaw. Foliar application of Tytanit and Biojodis biostimulators in the seed crops of spices plants of Apiaceae (dill, fennel, coriander) and Brassicaceae (garden rocket Eruca sativa Mill.) in most species positively influenced the composition and content of biologically active compounds of derived seeds. The preparations also induced the resistance of plants to diseases and adverse growing conditions and stimulated their growth and development, resulting in accelerated flowering of the plants and forming the seeds.
PL
Plon i jakość nasion są ważnymi parametrami decydującymi o efektywności produkcji rolniczej. Zależą one od cech genetycznych, i warunków środowiskowych, w tym: wody, temperatury, nawożenia, naświetlenia, a także od umiejscowienia nasion na roślinie, które ma wpływ na okres ich dojrzewania i zbioru. Zwiększenie wielkości i jakości plonu nasion można uzyskać stosując niechemiczne metody agrotechniczne, stymulowanie lub hamowanie wzrostu sąsiadujących roślin wykorzystując zjawisko allelopatii, biologiczne traktowanie rozwijających się roślin i nasion, poprawę kwitnienia i zapylania kwiatów, przedsiewne uszlachetnianie nasion, zwiększenie odporności siewek na chłód i choroby oraz spowolnienie starzenia się materiału siewnego. Wyodrębnione metody mają charakter ekologiczny i sprzyjają środowisku.
EN
Yield and quality of seeds decide about the effectiveness of plant production. They are dependent not only on the genera but also on environmental conditions, such as water, temperature, nutrition, light, as well as localisation of seeds on plants, which influence on the time of seed maturation and their harvest. Increase of yield and quality of seeds can be achieved by use of agro technical methods, regulation of plant development basing on the allelopathy between organisms, physiological and biological treatments of developed plants and seeds, improving flowering and pollination, pre-sowing seed processing and conditioning, increasing resistance to chilling, improving the health status of seeds and decreasing their ageing. The used methods are ecological and friendly for environment.
PL
Nasiona ślazowca pensylwańskiego (Sida hermaphrodita L. Rusby) kiełkują w szerokim zakresie temperatury, przy czym bardzo słabo, gdy jej wartości są niskie. Najwięcej nasion (30-50%) kiełkuje w temperaturze 20-35°C. Odpowiednio przeprowadzone hydrokondycjonowanie nasion ślazowca korzystnie wpływa na przyśpieszenie, zwiększenie i wyrównanie ich kiełkowania oraz wzrost i rozwój uzyskanych z nich roślin. Przyśpieszony wzrost roślin jest wynikiem zwiększonej aktywności metabolicznej, m.in. większej aktywności fotosyntetycznej oraz fosfatazy kwaśnej, zasadowej i RNazy, a także mniejszej przepuszczalności membran cytoplazmatycznych. Ze względu na niewielkie koszty hydrokondycjonowanie może być polecane w wielkotowarowej produkcji wymienionego gatunku.
EN
The seeds of Virginia mallow (Sida hermaphrodita L. Rusby) germinate within the wide temperature range, however very poorly at its lower values. At 20-35°C germinate only 30-50% seeds. Properly conducted hydroconditioning treatment of Virginia mallow seeds may accelerate, increase and unify their germination and enhance the growth and development of obtained seedlings. Accelerated plant growth results from the intensified metabolic activity, expressed by intensified photosyntetic processes, acid or alkaline phosphatase and RNase activities as well as by reduced permeability of cytoplasmatic membranes. Hydroconditioning of seeds, at its relatively low costs, may be recommended to applying in market production of the Virginia mallow crops.
PL
Celem przeprowadzonych doświadczeń było zbadanie wpływu czterech metod hydrokondycjonowania, z uwzględnieniem etapowości moczenia, na wartość siewną nasion marchwi 'Amsterdamska'. W tym celu komercyjne nasiona tej odmiany uwadniano czterema metodami w temperaturze 20oC, metodą jednoetapowego lub dwuetapowego moczenia przez 2, 4, 6, 12 i 24 godziny lub w dawkach napowietrzanej wody do różnych wilgotności (10 do 52%). Uwilgotnione nasiona wymienionymi metodami inkubowano następnie w temperaturze 18-20oC w hermetycznych pojemnikach przez 1, 2, 4 lub 6 dni, codziennie je przewietrzając i oceniając ich wilgotność metodą suszarkową. Następnie oceniono ich wartość siewną na podstawie dynamiki, zdolności i średniego czasu kiełkowania w 20oC, przepuszczalności membran cytoplazmatycznych, ogólnej aktywności dehydrogenaz, dynamiki wschodów, liczby wzeszłych siewek i ich wysokości po 18 dniach od wysiewu. Uzyskane wyniki wskazują, że nasiona marchwi 'Amsterdamska' uwodnione do około 40% zawartości wody oraz inkubowane w 20oC przez okres 2-4 dni i następnie wysuszone do wilgotności wyjściowej charakteryzują się wysokim wigorem, szybciej kiełkują, często w większym procencie, a uzyskane z nich siewki szybciej wschodzą i rosną niż siewki z nasion kontrolnych. Szybkie wnikanie wody do zarodków nie uszkadza membran cytoplazmatycznych.
EN
The aim of the experiments has been to investigate the effect of four methods of hydroconditioning, including single and two-step soaking, on the carrot 'Amsterdamska' seeds quality. For this purpose, the commercial seeds of this variety have been hydrated with four methods at 20°C, using a single or two-step soaking for 2, 4, 6, 12 and 24 hours or in doses of the aerated water to the different moisture content (10 to52%). Next, the moistened seeds with the mentioned methods have been incubated at 18-20oC in airtight containers for 1, 2, 4 or 6 days, with daily aeration and assessing their moisture content. Then, the hydroprimed seeds have been examined by the evaluation of the dynamics and number of germinated seeds, mean time of seed germination at 20°C, permeability of cytoplasmic membranes, total activity of dehydrogenases, dynamics of emergence, number of emerged seedlings and their height after 18 days after sowing. The results indicate that the carrot 'Amsterdamska' seeds after hydration up to 40% of water content and incubation at 20°C for 2-4 days and drying down to an initial moisture content, affects in the higher vigor of seeds, accelerate their germination, often in greater percentages and accelerate emergence and growth of seedlings. Rapid penetration of water into the embryos does not damage the cytoplasmic membranes.
PL
Celem przeprowadzonych badań była ocena skuteczności nowych środków biologicznych stosowanych w uprawach ekologicznych wiesiołka dwuletniego w aspekcie poprawy jakości i plonowania nasion. Doświadczenia polowe przeprowadzono w latach 2008-2010 w zróżnicowanych warunkach uprawy: na glebie piaszczysto-gliniastej bez nawadniania roślin (susza) oraz w warunkach optymalnych, gdzie rośliny nawadniano w miarę potrzeby. W badaniach uwzględniono preparaty biologiczne o różnych mechanizmach działania (Tytanit, Biojodis, Physe, EM) aplikowane donasiennie, dolistnie i doglebowo. Określono ich wpływ na architekturę nasiennika, plony nasion i zawartość tłuszczu oraz zawartość GLA w oleju. Badania wykazały, że warunki uprawy i stosowanie biopreparatów wpływały na tempo wzrostu i rozwoju roślin oraz dojrzewanie nasion. Warunki uprawy w znacznym stopniu decydowały o plonie nasion. W warunkach optymalnych (nawadnianie) plon był dwukrotnie wyższy niż w warunkach suszy (bez nawadniania roślin). Testowane biopreparaty były najbardziej efektywne w ekstremalnych warunkach uprawy wiesiołka. Najlepsze efekty i istotny wzrost plonów nasion uzyskano po aplikacji dolistnej biostymulatora Tytanit oraz po doglebowej aplikacji preparatu EM i dolistnej Tytanitu w stresowych warunkach uprawy roślin (bez nawadniania). Nasiona zawierały wówczas o 2,9% więcej oleju niż w obiektach nie traktowanych. Zawartość kwasu y-linolenowego w oleju była nieznacznie wyższa w obiektach traktowanych niż kontrolnych, jednak były to wartości nieistotne statystycznie.
EN
The aim of this study was to evaluate the efficacy of new biological agents used in organic farming of evening primrose, in termsof improving the quality and yield of seeds. Field experiments were conducted in 2008-2010 and under different growing conditions: in sandy clay soil in drought (not watered) or under optimum condition where soil and plants were irrigated when needed. Biological compounds, exhibiting different mechanisms of action (Tytanit, Biojodis, Physe, EM) were applied to seeds, leaves and soil. Their impact on the inflorescent architecture, seed yield and fat content and the content of GLA in the oil extracted from seeds was determined. Studies have shown that the cultivation conditions and used bio-compounds influenced the growth and development of plants and seed maturation. The growing conditions largely determined the yield of seeds. In optimum conditions (optimal irrigation) the yield was more than twice higher than in drought (not watered).The tested bio-compounds were most effective in improving of the evening primrose growth in extreme conditions (not irrigated soil). The most beneficial results and a significant increase in seed yield was obtained in drought (not watered) after their foliar treatment with biostimulator Tytanit or after soil application of EM. The seeds obtained from the treated plants contained 2.9% more of oil than in control. Content of y-linolenic acid in oil was slightly higher in seeds obtained from the treated plants than in control, but these differences were not statistically significant.
PL
Przedstawiono najnowsze wyniki badań krajowych i zagranicznych, dotyczące zastosowania Efektywnych Mikroorganizmów w uprawach roślin. Wykazano, że preparat mikrobiologiczny może być z powodzeniem wykorzystywany w produkcji roślin rolniczych, przemysłowych, sadowniczych, warzywnych, leczniczych i ozdobnych. Charakteryzuje się szerokim spektrum działania, kompleksowo oddziałując na środowisko życia roślin. W związku z tym może być aplikowany donasiennie, dolistnie i doglebowo. U wielu gatunków roślin stwierdzono jego działanie indukujące odporność roślin, plonotwórcze i ochronne. Wykazuje także działanie próchnicotwórcze i regulujące stosunki biotyczne gleb. Dlatego w wielu krajach biopreparat EM jest na szeroką skalę stosowany w ekologicznej produkcji roślin uprawnych. Celem pracy było przedstawienie informacji i zapoznanie z efektami stosowania i skutecznością działania Efektywnych Mikroorganizmów w produkcji roślin uprawnych.
EN
Paper presents the recent research results from home and abroad, concerning the use of Effective Microorganisms (EM) in cultivation of crops. It was revealed that the microbiological preparation may be successfully applied in production of agricultural crops as well as the industrial, medicinal and ornamental plants, vegetables and fruits. Biopreparation is characterized by wide spectrum of activity and complex effect on plants' living environment. Thus, it may be used as foliar treatments, on the seeds or in-soil application. Its effects inducing plant disease resistance, yield creating and protective were observed in many plant species. It is also creating humus and regulates basic relations in the soils. Therefore, the EM biopreparation is used in many countries, on a large scale, in organic production of agricultural crops. The aim of this paper was to give some information and to acquaint with the effects of using and efficiency of the EM preparation in crop production.
PL
W artykule opisano zastosowanie pompy hydraulicznej i koła zamachowego do wyznaczania charakterystyk silników elektrycznych, szczególnie zasilanych przez przemienniki częstotliwości lub elektroniczne układy przekształtnikowe. Scharakteryzowano dotychczas stosowane sposoby hamowania, ich wady i zalety. Przedstawiono konstrukcję hydraulicznego układu hamującego, jego cechy charakterystyczne i sposób prowadzenia badań oraz zastosowanie koła zamachowego do wyznaczania niektórych charakterystyk silnika.
EN
The article describes the use of a hydraulic pump and a flywheel in establishing the parameters of electric motors, particularly those powered by frequency converters or converter systems. It describes the methods of breaking an electric motor that are presently in use, their defects and advantages. The structure and the working principle of a hydraulic brake is presented together with a detailed description of its characteristic features and the methods for measuring.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.