Johann Daniel Felsko (1813-1902) Architekt i urbanista - twórca nowoczesnej Rygi

• Autorzy: Tołłoczko Z.

Warianty tytułu

EN

Johann Daniel Felsko (1813-1902) An architect and urban planner - the creator of modern Riga

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie urbanistycznej i architektonicznej twórczości Johanna Daniela Felsko, budowniczego nowoczesnej Rygi. Absolwent Królewskiej Akademii Sztuki w Kopenhadze, związany był głównie z berlińskim i monachijskim środowiskiem architektonicznym. Budował przede wszystkim obiekty użyteczności publicznej, utrzymane w różnych neostylach historycznych. Do historii urbanistyki łotewskiej przeszedł za sprawą swego planu zniesienia (wyburzenia) twierdzy i fortyfikacji w Rydze i stworzenia w ich miejsce systemu plantów, ale i bulwarów, wytyczających nowoczesną sieć miasta. Plan ten realizował Felsko przez trzydzieści lat i dzięki temu już z końcem XIX wieku przyszła stolica Łotwy należała do najpiękniejszych miast nad Bałtykiem.

EN

The aim of this article is to present the urban planning and architectonic works of Johann Daniel Felsko, the builder of modern Riga. This graduale of the Royal Academy of Art in Copenhagen was mostly connected with the Berlin and Munich architectural circles. He was mainly the author of public buildings representing various historical neostyles. Felsko went down in history of Latvian urban planning because of his plan of demolishing the fortress and fortifications in Riga, and replacing them with a system of parks and boulevards outlining the modern layout of the city. It took Felsko thirty years to realise that plan, but thanks to it the future capital of Latvia could already be numbered among the most beautiful cities on the Baltic towards the end of the 19th century.

Słowa kluczowe

PL

Felsko Johann Daniel; architektura; Ryga

EN

Felsko Johann Daniel; architecture; Riga

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2008
• Tom: Nr 24
• Strony: 7--16
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., fot.

Twórcy

autor

Tołłoczko Z.

Bibliografia

• 1. J. Krastin, ., I.Strautmanis, Riga. The Complete Guide to Architecture, Riga 2004.
• 2. J.Purchla, Jak powstał nowoczesny Kraków, Kraków 1990.
• 3. J. Krastin, ., Rigas Arhitekturas Meistari 1850-1940, The Masters of Architecture of Riga, 2002.
• 4. R. Wagner-Rieger, Vom Klassizismus bis zur Secession, [w:]Geschichte der Bildenden Kunst in Wien. Geschichte der Architektur in Wien, Bd. VII, 3, Wien 1973.
• 5. P. Haiko, Vienna 1850-1930 Architecture, New York 1992.
• 6. Z. i T. Tołłoczko, Z zagadnień historii i historyzmu oraz eklektyzmu w architekturze drugiej połowy XIX wieku na przykładzie wiedeńskiego Heeresgechichtliches Museum Theophila Hansena, Czasopismo Techniczne, 1-A/2002.
• 7. S. Grosa, Art Nouveau in Riga, Riga 2003.
• 8. R. Èaupale, Z. Tołłoczko, Secesja i modernizm w Rydze. Pół wieku architektury łotewskiej - perłą europejskiego dziedzictwa kulturowego. Część I. U progu uzyskania suwerenności, Czasopismo Techniczne, z. 13-A/2005, s. 3-25.
• 9. D. Brugis, Historisma laikments [w:] Latvijas makslas vesture, Riga 2005,.
• 10. Z. Tołłoczko, „Sen architekta” - czyli o historii i historyzmie architektury XIX i XX wieku, Studia i materiały, Kraków 2002.
• 11. Z. Białkiewicz, Wpływ środowiska berlińskiego na architektów krakowskich w drugiej tercji XIX wieku, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, O/PAN w Krakowie, t. XXX, 1998.
• 12. Z.Tołłoczko, Główne nurty historyzmu i eklektyzmu w sztuce XIX wieku. Tom I. Architektura. Podręcznik dla studentów wyższych szkół technicznych, Kraków 2005.
• 13. O. Sparitis, Die Wiedergeburt der administrativen, politischen und kulturllen Symbole auf dem Rigaer Rathauplatz, Acta Historiae Artium Balticae, 1, 2005.
• 14. D. Dolgner, Historismus. Deutsche Baukunst 1815-1900, Leipzig 1993.
• 15. A. Gryglewska, Richard Plüddemann. Architekt Wrocławia. 1846-1910, Wrocław 1998.
• 16. M. Scharabi, Architekturgeschichte des 19. Jahrhunderts, Berlin 1993.
• 17. Ł.M. Sadowski, .Kostium francuski. a architektura rezydencjonalna polskiej arystokracji i ziemiaństwa w latach 1864-1914, Warszawa 2006.
• 18. K. Stefański, Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005.
• 19. T.S. Jaroszewski, Od klasycyzmu do nowoczesności. O architekturze polskiej XVIII, XIX i XX wieku, Warszawa 1996.
• 20. J. Purchla, Kraków i jego architektura na przełomie wieków, [w:] Sztuka około1900 w Europie Środkowej. Centra i prowincje artystyczne. Materiały międzynarodowej konferencji zorganizowanej w dniach 20-24 października 1994, P. Krakowski, J. Purchla (red.), Kraków 1997.