O tribologii rozważania jubileuszowe

• Autorzy: Leszek W.

Warianty tytułu

EN

Jubilee deliberation on tribology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Korzystając z jubileuszu Szkół Tribologicznych zaproponowano w artykule rozważenie kilku kwestii, które zwykle, wypierane przez bieżące zadania, umykają uwadze tribologów. Przedstawiono ewolucję wiedzy o tarciu prowadzącą do wyodrębnienia się tribologii jako samodzielnej dyscypliny naukowej. Przyjęto przy tym dwa założenia wiodące: 1. Nie rozważano kwestii naukowości tribologii, reprezentując pogląd, że nie można mówić o naukowości jakiejś dziedziny działalności; naukowe lub nie mogą być efekty działalności, nie zaś sama ta działalność; 2. Przyjęto również tezę, że ewolucja tribologii wynikała z poznania atrybutów tarcia jako wszechobecnego zjawiska fizycznego i nieustannych wysiłków zmierzających do ograniczenia negatywnych skutków jego działania i w miarę możliwości wykorzystania go jako elementu procesu służącemu dobru człowieka. W artykule omówiono również zagadnienie, a raczej grupę zagadnień obejmujących zbiór poglądów prezentowanych przez tribologów i konsekwencji tych opinii dla rozwoju tribologii i jej pozycji wśród dyscyplin naukowych. W tej części artykułu rozważono niektóre kwestie metodologiczne tribologii oraz obecny stan jej struktur wewnętrznych. Przeprowadzone rozważania nawiązują do jubileuszowego charakteru obecnej Szkoły Tribologicznej.

EN

Thanks to opportunity of Tribology Schools jubilee, in the article are presented the consideration of same issues that usually are driven out by current tasks and escaped tribologiests notice. The friction knowledge evolution leading to single out tribology as self-contain scientific discipline is presented. Deliberations are based on two assumption: 1. The tribology scientificity issue isn’t deliberated, because author thinks that discipline couldn't be considered as scientific or not, there are effects of discipline activities that could be considered in such way. 2. Tribology evolution resulted from friction attributes cognition and identification as omnipresent physical phenomenon and from sustained research aiming at limitation of friction negative effects or make the most of friction as the element of controlled process. The article also presents the issue, or rather group of issues encompasses tribologiests' views and such views consequences for tribology development and its position among scientific disciplines. In this part of article there are considered same methodological questions of tribology and current state of its interior structure. The presented deliberations refer to jubilee character of Tribology School.

Słowa kluczowe

PL

rozwój tribologii; dyscyplina naukowa; atrybut tarcia; tribologia filozoficzna

EN

tribology development; scientific discipline; friction attributes; philosophical tribology

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 4
• Strony: 11--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 3 poz.

Twórcy

autor

Leszek W.

• Politechnika Poznańska, Wydział Maszyn Roboczych i Transportu, ul. Piotrowo 3, 60-965 Poznań

Bibliografia

• 1. Czarnecki K.M. (red): Leksykon metodologiczny. Wyd. Nauk. "Śląsk", Katowice 2007.
• 2. Leszek W.: Podstawy metodologiczne badań tribologicznych. PAN Oddz. w Poznaniu, Seria: Mechanika i Budownictwo, t. 8; PWN, Warszawa - Poznań 1981.
• 3. Ul J.: Teoria elementarna. Struktura, wymiana, władza. Wyd. IFiS PAN 1993.